BELEIDSPLAN 2015 - 2019 Kempenkoor
advertisement
BELEIDSPLAN 2015 - 2019 Kempenkoor Beste Kempenkoorzanger, Als koororganisatie krijg je signalen. Van buiten. Van binnen. Dat het goed gaat. Of dat het beter kan of dat het beter moet. Dan is soms veranderen of verbouwen nodig. Niet stil blijven staan, maar blijven ontwikkelen. En hoe doen we dat? Bij Kempenkoor hebben we twintig jaren geleden een ‘grote verbouwing’ gehad: de naam werd gewijzigd, de Matthäus werd ingestudeerd en de organisatie ging lijken op het runnen van een zaak. In het laatste beleidsplan 2009/2014 zijn de hoofddoelen en de missie aangescherpt: we geven avondvullende culturele optredens, zingen met plezier en houden de ambitie hoog. Nu gaan we weer een nieuwe beleidsperiode in. Zijn er veranderingen nodig? Vrijwel elke organisatie, dus ook Kempenkoor, heeft verandermogelijkheden. Daarover gaan bestuur, artistiek leider en leden die willen meedenken, in gesprek. Als voorbereiding is het concept beleidsplan 2015/2019 gemaakt met een beschrijving van de signalen over wat er beter kan. Het plan staat op de interne website. Waren er gemiste kansen, liep onze kwaliteit omhoog of omlaag, klaagden onze bezoekers, kregen we de evenementen met de mensen voor elkaar, voelden we ons geïnspireerd genoeg, was de Kempenkoor cultuur aanwezig, voelden we de druk van concurrentie of teruglopende financieringen? Na de analyse, volgt de diagnose. Daar hebben we jullie hard bij nodig. Wie goed luistert naar de leden, staf en klanten herkent oorzaken en komt erachter waar in de toekomst aan verbouwd moet worden. Weten waar de echte veranderingen nodig zijn. De laatste stap is kiezen. Welke oplossingen zijn het beste voor onze toekomst? Als voorstel staan 11 prioriteiten in het laatste hoofdstuk beschreven. Wanneer de leden achter dit beleidsplan staan, worden er bijbehorende activiteiten en projecten gekozen, die we met zijn allen gaan aanpakken. Wat kun je nu doen voor Kempenkoor? Meerdere keuzes mogelijk: conceptbeleidsplan lezen, schriftelijke reactie geven aan het bestuur ([email protected]), meepraten op een discussieavond op 17 september en –als het plan is aangepast met jullie input - goedkeuren op de ledenvergadering. Bedankt voor jullie waardevolle input, namens het bestuur. CONCEPT Versie juli 2015 Beleidsplan Kempenkoor 2015 – 2019 Inhoudsopgave 1. Samenvatting Beleidsplan Kempenkoor 2015 – 2019 ........................... 3 2. Inleiding .............................................................................................. 4 3. Kempenkoor ......................................................................................... 6 3.1. Beschrijving van Kempenkoor ................................................. 6 3.2. Missie van Kempenkoor........................................................... 6 3.3. Visie op de toekomst ............................................................... 7 4. Omgeving van Kempenkoor ................................................................. 8 4.1. Publiek, concurrentie en markt ............................................... 8 4.2. Trends ..................................................................................... 9 4.3. Kansen, bedreigingen, sterkten en zwakten (SWOT-analyse)10 4.4. Belangen van groepen in en om Kempenkoor........................ 11 5. Basissituatie 2015 .............................................................................. 14 6. Beleidsdoelen Kempenkoor ................................................................ 14 7. Nadere uitwerking in prioriteiten ....................................................... 16 7.1. Ledenwerving ....................................................................... 16 7.3. Koorkwaliteit ........................................................................ 17 7.4. Financieringen ...................................................................... 18 7.5. Vervolg beleid uitwerken – aan de slag ................................. 19 Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 2 1. Samenvatting Beleidsplan Kempenkoor 2015 – 2019 Het beleidsplan voor de komende jaren is een vervolg op het uitgebreide plan zoals dat in 2008 is samengesteld en vanaf 2009 werd gebruikt voor de koers van Kempenkoor. De drie doelen van Kempenkoor blijven hetzelfde: behoud cultureel erfgoed, hoge kwaliteit en goed sociaal klimaat. Bestuur en technische staf gebruiken dit beleidsplan bij hun regelmatig overleg om de meest wenselijke sturing te geven aan het koor. Voor de volgende punten is een beleidsaanpassing of nieuw beleid nodig: 1. Vergrijzing / Ledenwerving Door het natuurlijk verloop in het koor is het noodzakelijk dat er instroom plaats vindt van jongere zangers. Werving is een must, maar niet eenvoudig. Uitwerken: werving nieuwe leden via de leden; workshops/meezingprojecten. 2. Naamsbekendheid Naamsbekendheid is een onderwerp dat zich moet richten op de omgeving van Kempenkoor. Kempenkoor heeft de reputatie van hoogstaande uitvoeringen. Het is belangrijk om regelmatig in de publieke aandacht te komen. Belangstelling wekken voor concerten, projecten, workshops en lid worden. Uitwerken: organiseren van regioconcerten; repeteren op locaties; publiciteit. 3. Koorkwaliteit Waar de naamsbekendheid vooral naar buiten is gericht, heeft koorkwaliteit een interne richting. De ingezette koers naar een hogere kwaliteitsstandaard met stemtesten, koorscholing en verzorging koorklank tijdens de repetities, is succesvol. Het behouden van het huidige niveau is nodig. Grootste dreiging is de uitstroom van leden/verzwakking van koorklank. Uitwerken: regelmatige scholing van het koor; stemgerichte oefendag. 4. Financiën Realisatie van koorprojecten op professioneel niveau kost veel geld. Financiering uit normale bedrijfsvoering is nagenoeg onmogelijk. Uitwerken: contributie; subsidie; fondswerver; sponsoring; donateurs; samenwerking met top-amateurgezelschappen; samenwerking met maatschappelijke groeperingen en zusterverenigingen. Uit bovenstaande lijst worden prioriteiten en actiepunten vastgesteld die richtlijn worden voor de lopende agenda. Het bestuur gaat deze samen met de leden uitwerken. Alle activiteiten zullen een directe bijdrage leveren aan de hoofddoelen van plezier, kwaliteit en cultuurbehoud. Op deze manier zal Kempenkoor in de komende jaren nog meer bekendheid genieten als uniek koor dat uitstekend zingt en rijke concerten biedt. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 3 2. Inleiding Waarom een beleidsplan voor Kempenkoor? Het belangrijkste van een beleidsplan (of meerjarenplan) is de beschrijving van een toekomstvisie. Waar wil Kempenkoor zijn over vijf jaren en hoe komt het daar? Reeds in de jaren ’90 werd besloten tot een belangrijke koerswijziging. De werkwijze van een gezelligheidsvereniging werd verlaten en de aandacht werd meer gericht op kwaliteit. In 2001 werd daarbij een beleidsplan opgesteld. Het in studie nemen van avondvullende werken en de invoering van de stemtest waren de belangrijkste uitwerkingen van het kwaliteitsbeleid. De naamswijziging van Veldhovens Gemengd Koor naar Kempenkoor en het jaarlijks uitvoeren van de Matthäus Passion waren ook bewuste keuzes van de nieuwe weg die Kempenkoor is ingeslagen. In 2008 hebben het bestuur en de dirigent opnieuw gebrainstormd. ‘Wat heeft Kempenkoor bereikt en wat inspireert ons in de toekomst?’. Het laatste beleidsplan (2009 – 2014) beschrijft nauwkeurig de eigen koers en de veranderende omgeving: ‘door te zingen met plezier én te streven naar perfectie, wil Kempenkoor een unieke kunstbeleving doorgeven’. In deze periode werd de organisatie van de jaarlijkse Matthäus Passion ondergebracht in een aparte Stichting. Ook werd de functie Artistiek Leider in het leven geroepen en toegekend aan de dirigent Cees Wouters. De artistiek leider prikkelt en kanaliseert de creatieve processen en formuleert de artistieke visie, die tot uiting komt in een heldere programmering. Waarom passen we het bestaande beleidsplan aan? In 2014 werd het laatste beleidsplan geëvalueerd. De maatschappij verandert en we krijgen als koor last van de gevolgen van de financiële crisis en het grote aanbod van vrijetijdsbesteding. In de afgelopen periode constateert Kempenkoor de volgende veranderingen: • In de organisatie zijn we gegroeid door het duidelijk verdelen en benoemen van taken, zowel binnen bestuur als koor (commissies) • Het project Matthäus Passion valt onder aparte stichting waardoor de grote financiële risico’s niet meer bij het koor liggen. • De financiële armslag is teruggelopen door afname van gemeentesubsidie, moeizame sponsoring bij bedrijven en afname concertbezoekers ivm entreekosten. • De kostbare, professionele concerten zijn niet kostendekkend. Er is een tegenhanger nodig. We zoeken samenwerking met andere topamateurorkesten en werken met hen aan concerten die geld in het laatje brengen. • Door de Matthäus Passion en de concerten in de regio stijgt onze naamsbekendheid. Door te zingen in de regio krijgt Kempenkoor nieuw publiek en nieuwe leden. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 4 • De Muziek Advies Commissie werd ingezet bij programmering van kleine concerten, maar die werkwijze heeft geen succes gehad. Inmiddels werkt de MAC weer mee aan de hele programmering en brengt advies uit aan de artistiek leider. Het grootste, meest urgente vraagstuk voor de komende tijd is de opbouw van het koor (ledenbestand/koorbalans). Onze koers hoeft niet radicaal gewijzigd te worden. Het huidige beleid blijft op de hoofdlijnen hetzelfde, evenals de inrichting van alle processen. Hoe werkt het beleidsplan in de praktijk 1? Het bestuur maakt elk jaar een jaarplan met daarin deelprojecten inclusief bijpassende begrotingen. Daarna worden mensen gezocht die deze plannen zouden kunnen gaan uitvoeren. Bijvoorbeeld in nieuwe commissies, projectteams of werkgroepjes. Zij gaan beschrijven wat en hoe ze de klussen gaan aanpakken en hoeveel middelen zij nodig hebben. Deze activiteiten worden gevolgd en geëvalueerd. 1 Een beleidsplan is een hulpmiddel, dat regelmatig geëvalueerd, bijgesteld en herzien wordt. Een beleidsplan is een sturingsmiddel. Het geeft het koor bestuurskracht. Het gericht inzetten van mensen en middelen wordt eenvoudiger als er een duidelijke onderbouwing is. Commissies of projectteams kunnen veelal zelfstandig werken met een budget binnen de uitgezette koers. Een beleidsplan is een communicatiemiddel. Het is eenvoudiger uit te leggen aan anderen waar de vereniging voor staat. Leden hebben met het beleidsplan een referentiekader bij het evalueren van de voortgang van de gestelde doelen. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 5 3. Kempenkoor 3.1. Beschrijving van Kempenkoor Kempenkoor is een groot regionaal gemengd koor dat zich vooral toelegt op het uitvoeren van unieke werken uit de muziekliteratuur. De werken worden integraal avondvullend uitgevoerd met begeleiding van professionele orkesten en solisten. Sinds 1990 stond het koor onder de professionele leiding van dirigent Cees Wouters en repetitor Hans van den Eijnden. Onder hun leiding is het koor uitgegroeid tot een van de beste amateurkoren in Nederland. In verband met het overlijden van Hans van den Eijnden in 2015 heeft Kempenkoor een vacature voor een repetitor/vaste pianist. Om de werken te kunnen presenteren aan een groot publiek, vinden de concerten plaats in grote concertzalen zoals het Frits Philips Muziekgebouw in Eindhoven. Kempenkoor is in 2005 begonnen met het jaarlijks uitvoeren van de Matthäus Passion van Bach in de Basiliek van Oirschot. Van oudsher is Kempenkoor een zangvereniging waarbij het plezier in het zingen centraal staat. Van de leden wordt een grote inzet gevraagd om aan de kwaliteit te werken. Er wordt getracht een goede balans te vinden tussen de prestatienorm en de gezellige sfeer. Tevredenheid van de leden is voor dit evenwicht de graadmeter. De samenstelling van het koor is redelijk in balans. Vooral de mannenpartijen vergrijzen en hier zijn enkele vacatures. Kempenkoor is financieel gezond. Het wordt nog gesubsidieerd door de gemeente Veldhoven en er wordt gewerkt aan uitbreiding van het donateursbestand. Van de leden wordt een redelijk bedrag aan contributie gevraagd. De grote concerten zijn dure producties. De kaartverkoop brengt vaak niet genoeg op om de gemaakte kosten te dekken. Bedrijven en overheden zijn interessante publieksgroepen voor Kempenkoor. Kempenkoor heeft een enthousiast bestuur en diverse commissies die op bijna professionele wijze concerten organiseren. 3.2. Missie van Kempenkoor Kempenkoor verbindt amateurkunstuitoefening en cultureel erfgoed. Het hoofddoel van Kempenkoor is het onder de aandacht brengen en toegankelijk maken van muziekstukken met een historische waarde. Het koor wil brede groepen in de samenleving in aanraking laten komen met de parels uit de muziekgeschiedenis vanaf de Middeleeuwen tot en met de 21e eeuw. Kempenkoor wil deze werken ook op een eigen unieke wijze vertolken. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 6 Bij de repertoirekeuze moeten de uit te voeren werken aan de volgende waarden voldoen: - hoog kwaliteitsniveau: uitdagend werk om te zingen - diepgang: diepere betekenis, inhoud van werk heeft betrekking op geschiedenis, religie en/of zin van het leven - beleving: het werk brengt iets teweeg bij publiek/ Kempenkoor geeft culturele bagage mee 3.3. Visie op de toekomst Kunst is van grote waarde voor de totale ontwikkeling van mensen en essentieel voor een creatieve, multiculturele samenleving. Kunst verbindt mensen met elkaar en met de samenleving als geheel. Kempenkoor bestaat uit fanatieke zangers en enthousiaste vrienden. De actieve zangkunstbeoefening is een inspiratiebron voor alle koorleden en een voedingsbron voor persoonlijke en artistieke ontwikkeling. De sociale cohesie is terug te horen in de unieke en warme koorklank van Kempenkoor. De leden van Kempenkoor hebben passie voor elkaar en voor de perfectie van hun zang. Kempenkoor voelt zich geroepen om een boodschap uit te dragen en de luisteraars te beroeren. De muziek mag een spoor van emotie of inspiratie achter laten bij de bezoekers. Kempenkoor wil niet alleen op de kaart komen staan als een koor dat op een hoog niveau zingt, maar ook als een groep zangers van vlees en bloed die het uit te voeren werk zelf ervaren en belevenissen doorgeven. Deze beelden inspireren Kempenkoor naar de toekomst toe. Vandaar dat de visie van Kempenkoor het beste wordt omschreven als ‘zingend voor je plezier en strevend naar perfectie een unieke kunstbeleving doorgeven’. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 7 4. Omgeving van Kempenkoor 4.1. Publiek, concurrentie en markt Publiek Van oudsher zijn de familieleden en vrienden van de koorleden het vaste luisterpubliek. Omdat de prijzen van de concerten hoger zijn dan vroeger, voelen sommigen uit deze groep zich daar niet prettig bij. Daarentegen zijn er ook enkele trouwe donateurs die jaarlijks een bedrag aan de vereniging overmaken. De achterban is een trouwe, constante publieksgroep. Sinds Kempenkoor aantreedt met professionele orkesten en solisten op grote podia heeft het meer publiek nodig om uit de kosten te komen. Daarom huurt Kempenkoor concertzalen af met een grotere capaciteit. Deze capaciteit wordt nog niet volledig benut; de concerten zijn meestal niet uitverkocht. Na een concert kunnen bezoekers aangeven dat ze geïnteresseerd zijn. Hun gegevens staan in een publieksdatabase. De geïnteresseerden zijn een tweede, groeiende publieksgroep van Kempenkoor. Een goed strategisch beeld op het eigen publiek en op de huishoudens die nog niet tot het publiek behoren, ontbreekt. In paragraaf 4.4. beschrijven we onze aannames. We geloven dat er meer publiek te vinden is. Concurrentie Nederland telt naar schatting meer dan 13.000 koren. In de regio Eindhoven zijn er zo’n 175 koren, waarvan een tiental omvangrijke koren2 die net als Kempenkoor het klassieke genre brengt. Deze regio heeft een hoge koordichtheid (aantal koren per inwoner). Het cultuuraanbod in de regio is groot. Kempenkoor concurreert met (semi-)professionele concerten, festivals en nog veel meer. Met publiciteit, flyers, de eigen website en mailings maakt Kempenkoor reclame. Die informatie staat tussen aankondigingen van andere cultuuraanbieders. Het kost moeite om ‘op te vallen’. Markt Voor mensen boven 45 jaar is het normaal om naar klassieke muziekconcerten te gaan. 22% van alle mensen luistert thuis wél wekelijks naar klassieke muziek op radio of cd. Jongeren vinden de code van absolute stilte stijf en nep. Het imago van klassieke concerten houdt de toegangsdrempel hoog. Daar moet dus iets aan gebeuren. Folklorisering van het repertoire (a la Rieu) en het aanbieden van visuele prikkels zijn oplossingsrichtingen voor dit probleem. De markt vergrijst en veroudert. 2 zoals Brabant Koor, Eindhovense Oratorium Vereniging en Philips Philharmonisch Koor Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 8 4.2. Trends3 Een koor moet rekening houden met ontwikkelingen in de maatschappij, met de economische, sociale en technologische wereld-om-ons-heen. Economisch De Nederlandse economie verkeerde vanaf 2009 een aantal jaren in een recessie. Dit heeft geleid tot lagere gezinsbestedingen en dientengevolge ook invloed gehad op de bezoekersaantallen voor concerten. De ingezette verbetering van de economie zal hopelijk weer kunnen zorgen voor een positieve impuls. Sociaal cultureel Mensen hebben als het gaat om cultuurbeleving behoefte aan pure, echte ervaringen in een omgeving die waardevol is, bijvoorbeeld vanwege historie of natuur. Koren in Nederland ‘moderniseren’. Zo schuiven klassieke koren (kamerkoren en oratoriumkoren) op richting eigentijdse lichte vocale zang. Er is een bonte collectie aan nieuwere genres ontstaan, zoals barbershop, close harmony, vocal jazz, a capella, tienerkoren, showchoirs, pop- en rockkoren, shanty, piratenkoren, smartlappenkoren, theaterkoren en wereldmuziekkoren. Jonge mensen identificeren zich vaker met deze nieuwe genres dan met het klassieke genre. De individualiseringstrend staat haaks op lid worden van een koor met verplichte wekelijkse repetities. Technisch Internetgebruik is hand over hand toegenomen. Opvallend vaak zoeken mensen op internet naar culturele activiteiten. Een andere digitale trend is het delen van meningen via online klantbeoordelingensites zoals YouTube en Facebook. Consumenten hechten waarde aan de mening van andere consumenten. Het is moderne mond-tot-mondreclame. Koorwereld De koorwereld met koren, korenbonden en auteursrechtelijke instanties (BUMA/STEMRA) zijn in hun beleid nog niet in alle opzichten klaar voor nieuwe trends. Moderne koren/zanggroepen kunnen lang niet altijd bij hun bond terecht voor advies met betrekking tot de nieuwe uitdagingen. Van de 600.000 Nederlanders die wekelijks overal in het land zingend actief zijn, is maar de helft aangesloten bij de korenbonden die ons land rijk is. Het lijkt erop dat de beleidsontwikkeling het tempo waarin de nieuwe trends zich voltrekken, niet kan bijbenen. Over de trends houdt het bestuur een vinger aan de pols. We willen creatief omgaan met de uitdagingen die uit de trends voortkomen en die naar eigen inzicht gebruiken, zodat we geen gevaar lopen in de toekomst. 3 bronnen: UitInBrabant en zing.nl, de site voor Zingend Nederland Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 9 4.3. Kansen, bedreigingen, sterkten en zwakten (SWOT-analyse)4 Kansen - ‘De artistieke toekomst ziet er voor Kempenkoor best goed uit’. Buitenstaanders zoals recensenten en solisten zeggen over de kwaliteit van Kempenkoor dat het koor zich mag vergelijken met een van de betere amateurkoren in Nederland. - Zingen blijft een populaire en gezonde hobby voor veel mensen. - Het is een trend dat ondernemers worden opgeroepen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Het behouden van cultureel erfgoed, waaronder klassieke werken, behoort tot die verantwoordelijkheid. - Het goede imago van Kempenkoor. Kempenkoor wordt gezien door impresariaten en orkesten, alsmede de gemeenten Veldhoven en Oirschot. Het netwerk onder ondernemers breidt zich langzaam uit. - Vertrouwen en waardering van een vast publiek. - De consument heeft grote interesse in pure belevingen. - Samenwerking met andere partijen (orkesten / ensembles) dient zich aan en kan een invulling van een langetermijnplanning mogelijk maken. Zekerheid over projecten in de toekomst is voor samenwerkende partijen een uitkomst. Bedreigingen - Animo. Er melden zich meer vrouwen dan mannen aan als aspirant-lid. De continuïteit van het koor staat onder druk. - Jonge mensen denken dat klassieke muziek voor stoffige, oude mensen is. - De vraag naar klassieke concerten daalt. En er is veel aanbod van amateurkunst in Brabant. - Kempenkoor is nog deels afhankelijk van gemeentelijke subsidie. Vanaf 2017 bouwt de gemeente de subsidietoelage af. - De maatschappij verandert; meer zangers kiezen voor zichzelf (individualisme) en neigen naar projecten. - Nasleep van de crisis. Geefwet heeft niet gewerkt. Particulieren en sponsoren vullen de tekorten niet aan. Totaal aan giften aan cultuur is tussen 2009 en 2011 gedaald van 454 miljoen naar 287 miljoen (Geven in Nederland, 2011/2013). - De grootste bron van giften blijven de bedrijven, maar hun bijdrage is gedaald van 296 miljoen naar 124 miljoen. Kansen en bedreigingen komen van buiten. Ze zijn eventueel beïnvloedbaar, maar nooit helemaal beheersbaar. 4 Een swot-analyse is een manier om de kansen en bedreigingen (omgevingsanalyse) en de sterkten en zwakten (interne analyse) van een organisatie in beeld te brengen. SWOT is de Engelse afkorting van Strengths, Weaknesses, Opportunities en Threats. Door deze lijstjes bewust te maken en met elkaar te confronteren, komen de strategische vragen in beeld. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 10 Sterkten - De kwaliteit van het koor is goed. Het kwaliteitsbeleid ligt hieraan ten grondslag. - Goede sociale sfeer - Vele vrijwilligers binnen het koor zijn enthousiast. Kempenkoor kan rekenen op de inzet van vrijwilligers, zeker als het gaat om afgebakende taken. - Sterk bestuur en actieve werkgroepen/commissies. - Financieel gezond. Zwakten - Leegloop en vergrijzing. Het ledenverloop bij Kempenkoor is ongeveer 5% per jaar. Het aantal leden was jarenlang rond de 90, maar is gedaald naar 80 in de afgelopen jaren. Er wordt gestreefd naar een evenwichtige opbouw qua stemgroep. De belangrijkste reden van vertrekkende leden is dat zij niet meer aan de kwaliteitsnorm voldoen. Met name bij de mannenstemmen is aanvulling gewenst. - De financiële ruimte van Kempenkoor is beperkt. De keuze van het repertoire betekent een relatief zware druk op de budgetten van de concerten; samenwerking met kwalitatief goede orkesten kan verlichting betekenen op budget van een concert. - Geen functionaris voor fondsenwerving. - Kempenkoor stelt zich op als een regionaal koor, maar de bekendheid naar buiten is nog onvoldoende. In de komende jaren dient dit als speerpunt van beleid te worden opgenomen. - Weinig koorleden zijn actief (bezig) bij het werven van nieuwe leden. 4.4. Belangen van groepen in en om Kempenkoor Wat vinden concertbezoekers belangrijk? Wat maakt Kempenkoor aantrekkelijk voor de leden? Dit soort vragen zijn voor dit plan niet onderzocht, maar toch hebben we op basis van ervaring inzicht in wat de doelgroepen waardevol vinden. Kempenkoor denkt dat de … .. Concertbezoekers ….. willen. aansprekend repertoire aansprekende concertzaal of kerk goede prijs-kwaliteitsverhouding hoge kwaliteit van alle uitvoerenden prikkelende of nieuwe beleving vorming en/of verdieping Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 11 Leden goede dirigent aansprekend repertoire leuke sfeer koor wat zich koorwerken snel eigen maakt aansprekende nevenactiviteiten voldoende leeftijdsgenoten verzorgde zangruimte voor de repetities mogelijkheden tot zangles/educatie op juiste niveau adequate informatievoorziening Nieuwe leden gevoel welkom te zijn in een prettige open sfeer introductiebijeenkomst zie verder onder leden Dirigent/repetitor prettige en open sfeer serieus genomen worden helderheid in taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden koor dat flexibel is inbreng in (de totstandkoming en uitvoering van) het beleid duidelijke lijn naar het bestuur, aanspreekpunt zakelijke afspraken duidelijk beleid wat Kempenkoor wil bereiken Bestuurs- en commissieleden prettige en open sfeer helderheid over taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden helderheid over de visie en het beleid duidelijke afspraken (duur functie, vergoedingen, verzekeringen etc.) inzicht in het waarom en het resultaat van werkzaamheden goede samenwerking tussen commissies en bestuur waardering voor het vrijwilligerswerk mogelijkheid tot begeleiding en scholing goede communicatie Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 12 Kempenkoor heeft contacten met o.a. de volgende groepen. In de komende jaren is het van belang om vooral met andere zang- en muziekverenigingen een samenwerkingsverband te onderzoeken met het doel de kosten voor een concert zo laag mogelijk te houden: - Collega zang- en muziekverenigingen - Solisten en impresariaten - Concertlocaties, zoals kerken, theaters en concertzalen - Zangersbond - Gemeente Veldhoven - Sponsors, adverteerders, donateurs - Cultuurredacties van streekbladen en dag- en weekbladen Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 13 5. Basissituatie 2015 De basis van Kempenkoor blijft overeind staan: 1. ledenaantal 90 mensen 2. kwaliteitsniveau voor alle uitvoeringen streefcijfer 8,5 3. repertoire van oude muziek tot hedendaags. Het ledenaantal van tenminste 90 leden is belangrijk om op het juiste niveau het repertoire te kunnen uitvoeren. Het aantal is ook belangrijk voor de financiële huishouding; zowel de contributie als de gemeentesubsidie (gekoppeld aan het ledental) zorgen voor een gezonde financiële basis. Het huidige kwaliteitsniveau van concerten varieert van 7,5 tot 8,5 (op een schaal van 1 tot 10, waarbij de 10 gelijk staat aan een beroepskoor). De dirigent geeft aan dat de kwaliteit van Kempenkoor verder verbeterd kan worden via de reguliere repetities. De uitvoeringen van een ingestudeerd werk krijgen een cijfer van ongeveer 7.5. Uitzondering hierop is de uitvoering van de Matthäus Passion, waarvoor Kempenkoor inmiddels een 8.5 scoort. De artistieke lijn wordt in samenspraak met de Muziek Advies Commissie ontwikkeld door de artistiek leider en uitgewerkt met het bestuur. 6. Beleidsdoelen Kempenkoor In de komende periode blijft Kempenkoor werken aan drie doelen: 1. Cultureel erfgoed behouden 2. Kwaliteit behouden 3. Sociale cohesie vasthouden Doel 1: Cultureel erfgoed behouden Kempenkoor heeft in de visie en in de statuten opgenomen dat het bijdraagt aan het behoud van cultureel erfgoed door het uitvoeren van klassieke werken. Kempenkoor wil daarom minimaal 1x per jaar integraal een werk uit de klassieke muziekgeschiedenis uitvoeren. Formeel voldoen we aan deze doelstelling met de jaarlijkse uitvoering van de Matthäus Passion, maar de strekking van de hoofddoelstelling richt zich ook op afwisseling in het repertoire. De ervaring heeft inmiddels geleerd dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, om deze doelstelling te kunnen blijven realiseren in verband met de hoge kosten van dergelijke producties en de steeds moeilijker verkrijgbare (noodzakelijke) sponsorgelden. Daarom willen we de komende jaren het accent verleggen naar samenwerking. Er bestaan inmiddels goede contacten met topharmonieën, kleine ensembles en symfonieorkesten, die bestaan uit professionele, semiprofessionele en zeer goede amateur musici. Concerten met deze partijen kunnen gerealiseerd worden met relatief lage budgetten, waardoor Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 14 de mogelijkheid bestaat om een concert met positief in plaats van een negatief saldo af te sluiten. Op deze manier denken we voldoende saldo op te kunnen bouwen om regelmatig een kostbare productie te realiseren in samenwerking met professioneel orkest en solisten en nog steeds met hulp van fondsen- en sponsorbijdragen. Samenwerking met topamateurgezelschappen vraagt om een aanpak die is gericht op: - Langetermijnhorizon; meerdere jaren vooruit plannen van concerten etc. - Een regelmatig ritme in de uitvoeringen; te denken valt aan een kwartaalritme, waarin behalve nieuw werk ook eerder uitgevoerd werk aan de orde kan komen. Het doel is om de bekendheid van het koor een stevige bodem te geven. Doel 2: Kwaliteit behouden Kempenkoor kenmerkt zich door een hoge kwaliteit van de concerten en de repetities. De uitvoeringen zijn de prestaties waar het om gaat. Recensies en evaluaties van kenners vertellen hoe hoog het niveau is geweest. Ook juryrapporten wanneer het koor meedoet aan een festival of concours. Oratoria en klassieke werken hebben verschillende moeilijkheidsgraden. De repertoirestukken Matthäus Passion en Messiah staan in een zeer hoge categorie. Niet elk koor is geschikt om deze werken uit te voeren. Behalve het repertoire zijn er nog andere maatstaven voor de kwaliteit, zoals: - de zangvaardigheid van de koorleden - uitvoering in de juiste stijlkenmerken, zoals bedoeld door de componist - de keuze om te werken met amateur- of beroepsmusici - de keuze van de concertzaal of kerk. Naast klassieke werken staan ook hedendaagse muziekstukken op de lessenaar. Het koor gaat daarin een uitdaging niet uit de weg. De technische leiding van Kempenkoor ziet groeimogelijkheden in de zangkwaliteit en geeft dit weer door te zeggen dat het koor van rapportcijfer 7.5 naar een 8.5 moet groeien. Doel 3: Sociale cohesie vasthouden Vanaf de beginperiode is duidelijk dat Kempenkoor bestaat ui zangers die plezier hebben in samen musiceren. Het saamhorigheidsgevoel is groot, wat goed tot uitdrukking komt bij vreugdevolle en nare gebeurtenissen. Nieuwe leden en concertbezoekers benoemen expliciet het sociale imago van Kempenkoor. Zij ervaren enthousiasme, energie, onderlinge warmte en gedrevenheid waarmee wordt gezongen. Andere maatstaven van de sociale cohesie zijn de hoge deelname aan activiteiten buiten de repetities, het aantal nieuwe initiatieven, het vrijwillig op zich nemen van (zelfverzonnen) taken en het trotse gevoel van de leden om bij de club te horen. Dit doel kan conflicteren met de twee andere doelen. Niets gaat vanzelf. Dus ook aan goede sfeer moet Kempenkoor bewust blijven werken. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 15 7. Nadere uitwerking in prioriteiten De hoeveelheid ambitie, ideeën en wensen voor de toekomst is groot. Welke maatregelen moeten prioriteit krijgen? Het is onmogelijk om alles tegelijk te realiseren. In dit hoofdstuk komen de belangrijkste vraagstukken in beeld. Waar staan we nu, wat is er nu en waar willen (moeten) we naar toe? Hiervoor zijn extra activiteiten en draagvlak van de leden nodig. Voor de volgende probleemgebieden is een beleidsaanpassing of nieuw beleid nodig: i. Ledenwerving ii. Naamsbekendheid iii. Koorkwaliteit iv. Financieringen Per gebied beschrijven we de beginsituatie en probleemstelling (uitdaging) en motiveren we de gekozen oplossing. Nut, noodzaak en urgentie. De uitdagingen moeten passen bij de huidige praktijk. “Je kunt nog zo veel willen, maar…”. Factoren als tijd, geld, kennis en kunde maken de uitwerking vaak lastig. 7.1. Ledenwerving Kempenkoor bestaat uit 80 leden. De samenstelling van het koor is anno 2015 matig in balans. Bij de tenorpartijen zijn er vacatures. Door veroudering worden stemmen dunner. De instroom en uitstroom is jaarlijks vijf tot tien mensen. De belangrijkste oorzaken van de uitstroom zijn gezondheid en stemkwaliteit. Er komen meer vrouwen bij dan mannen. Grootste problematiek is het vinden van jonge zangers vooral in de mannenpartijen. Mensen die een open repetitie bijwonen, vinden onze manier van repeteren, de leiding van de dirigent en het ambitieniveau interessant. De workshop ‘Leer de Matthäus zingen’ heeft succes gehad. Het rechtstreeks, herhaaldelijk en persoonlijk uitnodigen werkt het beste. Aandachtsgebied 1 Tweede project ‘Zing de Matthäus Passion’ Aandachtsgebied 2 Handen en voeten geven aan Ambassadeurschap. Koorleden leren hoe je andere mensen moet vragen. Aandachtsgebied 3 Open repetitie op locatie. Kempenkoor komt naar u toe, zingt bij / met / voor u. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 16 7.2. Naamsbekendheid Het geven van hoogwaardige concerten doet Kempenkoor graag om het publiek iets moois te laten horen en te verrijken, bezinnen of iets te laten beleven. Hoe worden we een ‘begrip’? De locatiekeuze (grote zalen en kerken) werkt goed. Onze naam en faam is zeker gegroeid dank zij de Matthäus Passion. Kempenkoor heeft een goede reputatie gekregen, maar wil nog beter op de kaart komen te staan bij bekenden en onbekenden. De drempel om kennis te maken met Kempenkoor, wordt lager als je als koor naar het publiek toekomt. In nieuw publiek zitten mogelijk ook nieuwe zangers die zich willen aansluiten. Aandachtsgebied 4 Regioconcerten in De Peel, Eindhoven én De Kempen. Een eenmalig event trekt aandacht. De formule van de Hoogtepunten kan ook gebruikt worden voor andere programma’s. Sluit aan bij landelijke of locale gebeurtenissen (bijvoorbeeld bevrijding, feestdagen, Van Goghjaar) of kalender. We hebben al veel contacten met (stichtingen tot behoud van) kerken. Concerten uitwerken is veel werk, daarom laten uitwerken door een aparte (regio)concertcommissie. Aandachtsgebied 5 Concerten met meerdere gezelschappen. Avondvullend programma aanvullen met aantrekkelijke onderdelen. Biedt ook kansen op subsidie. Een goed aantrekkelijk affiche trekt publiek. Muziek gebracht in een ander jasje. Een flitsend programma, jonge mensen, een (bekende) presentator, scholen, kunst, educatieve uitleg maken van een concert een andere beleving. Aandachtsgebied 6 Nieuwe (sociale) media benutten. Een team (commissie) om de PR-funtionaris heen inrichten. Aandachtsgebied 7 Een meerjarenconcertplanning van minimaal 3 jaren vooruit is noodzakelijk. De contacten met (amateur)muziekgezelschappen en locaties hebben een lange aanlooptijd. Kempenkoor gaat niet (meer) van het ene concert naar het andere, maar heeft tegelijkertijd meerdere programmeringsaanvragen uitstaan. 7.3. Koorkwaliteit In de afgelopen jaren is er al hard gewerkt aan de kwaliteit. Uitgewerkt zijn activiteiten op het gebied van repertoire, kennis van het werk, inzingen, presentatie, toelating en bijhouden stemkwaliteit, koorscholing, repetitiebezoek, discipline en technische leiding. De aanwezigheidsplicht, stemtesten en thuisstudie zijn voorwaarden die gelden bij het lidmaatschap. De koorscholing biedt ondersteuning voor het à vue zingen van bladmuziek. Deze activiteit wordt Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 17 in 2015 geëvalueerd. De effecten van deze maatregelen zijn nog steeds nuttig en noodzakelijk. In het huidige instrumentarium zijn dus geen aanpassingen nodig. Het grootste probleem voor de koorkwaliteit in de toekomst is de achteruitgang van de stemmen. Bij de stemtesten in 2015 ziet Kempenkoor een tendens in die richting. Jonge krachtige stemmen zijn nodig. Zie 7.1. Aandachtsgebied 8 Koorscholing - groepsgerichte stemcoaching. Eénmaal per jaar een zangersdag met zang- en stemtechnische aanwijzingen aan de hand van het koorrepertoire. Aandacht wordt gegeven aan o.a.: houding, adem, stemplaatsing en frasering. Dit instrument kan openstaan voor publiek of aspirant-leden. Het structureel aanbieden van zo’n dag heeft aantrekkingskracht voor nieuwe leden. 7.4. Financieringen Een gezonde financiële huishouding geeft een vereniging haar bestaansrecht. Beheersing van de inkomsten en uitgaven is zeer belangrijk. De contributies en subsidies zorgen bij Kempenkoor voor inkomsten, terwijl honoraria en concerten de grootste uitgaven creëren. Kempenkoor werkt met een jaarbegroting van ongeveer € 40.000. Een belangrijk onderdeel van de begroting zijn de concerten. Die moeten zo veel mogelijk kostendekkend zijn. Kempenkoor is financieel gezond en heeft een actueel bijgewerkte administratie. De verwachting is dat de gemeentesubsidie sterk zal verminderen of zelfs zal vervallen. Subsidiepotten zijn er wel, maar moeilijk te vinden. Hun eisen zijn zodanig dat de cultuursector wordt opgezadeld met alles behalve kunstzinnige effecten. Bijvoorbeeld je moet jong talent een podium aanbieden of zorg besteden aan minder bedeelde en zieke mensen. Kempenkoor moet zijn stinkende best doen om zoveel mogelijk publiek te bereiken, extra inkomsten te genereren en zijn culturele doelen op steeds andere manieren na te streven. Aandachtsgebied 9 Samenwerkingsconcerten met andere gezelschappen waardoor de lasten verdeeld kunnen worden. Aandachtsgebied 10 Met een eigen ambassadeur/fondsenwerver op pad gaan naar subsidieverstrekkers, bedrijven en gemeente Veldhoven. Alternatieve financieringen vinden. Aandachtsgebied 11 Uitstekend verzorgde projectmapjes (keurige presentaties) maken om bij subsidieaanvragen te doen. Aanstellen projectmarketeer die vanuit de meerjarenplanning werkt en rekening houdt met de indientermijnen van subsidiefondsen. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 18 7.5. Vervolg beleid uitwerken – aan de slag Het beleidsplan komt in actie als er activiteiten worden opgestart en uitgevoerd. Het beleidsplan wordt gecheckt bij koorleden of ze zich er in herkennen via een oproep om te reageren en op een gespreksavond met geïnteresseerden. Want het is heel belangrijk dat de leden er achter staan, zich er mee verbonden voelen en zich er voor in willen zetten. Het koor mag verwachten dat het bestuur in samenspraak met Cees de richting aangeeft, en bestuur mag verwachten dat er een duidelijke respons en concrete medewerking van de leden komt. In de reguliere bestuursvergaderingen wordt het beleid, met name de aandachtsgebieden uitgewerkt en verankerd. De uitwerkingen worden zichtbaar in (jaar)plannen, projecten en begroting. Ook zal het bestuur de voortgang bewaken, in de dilemma’s duiken, bijsturen, van de fouten leren en communiceren. Kempenkoor heeft alle kansen om een gezonde vereniging te blijven en op te stomen naar het 70-jarig jubileum. Beleidsplan Kempenkoor 2015-2019 versie: juli 2015 19
