Jaarverslag 2015 OP EFRO - Samenwerkingsverband Noord

i
01
02
03
‘Samenwerken is
het sleutelwoord’
04
Jaarverslag 2015
OP EFRO
Operationeel Programma Europees
Fonds Regionale Ontwikkeling
publieksversie
DEN HAAG
i
01
02
03
04
SNN: drie provincies, één doel
Voorwoord
Terugblik op 2015 – Voor veel ondernemers in Noord-Nederland is het
Operationeel Programma (OP) EFRO van het Samenwerkingsverband
Noord-Nederland (SNN) een bekend begrip. Dit Europees subsidieprogramma
heeft namelijk één groot doel: het stimuleren van innovaties in het middenen kleinbedrijf. Het OP EFRO zet daarvoor ruim 120 miljoen euro subsidie,
waarvan 103 miljoen vanuit Europa en 18 miljoen vanuit het Rijk.
In 2015 zijn de eerste regelingen opengesteld. Samen met u gaan we op rondreis
om te zien wat het OP EFRO in Noord-Nederland losmaakt. Laat u inspireren,
want in 2016 staat de deur wijd open voor subsidieaanvragen.
DEN HAAG
i
01
02
03
04
Mis het niet:
OP EFRO
Het Operationeel Programma (OP) is opgezet vanuit het
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Voor het gemak
hebben we het over OP EFRO. Het grote doel is: innovaties stimuleren
in het midden- en kleinbedrijf (MKB) in Noord-Nederland. Dat zijn
meteen haast alle bedrijven in deze regio.
Het SNN is hard op zoek naar koplopers, ontwikkelaars en toepassers
in Noord-Nederland. Dat zijn bedrijven die kennis kunnen genereren
of kennis kunnen omzetten in nieuwe producten en diensten. Het
gaat daarbij om twee grote thema’s: innovatie en een koolstofarme
economie. Projectplannen van bedrijven en samenwerkingsverbanden
die zich hierop richten, kunnen een beroep doen op subsidie. In totaal
is hiervoor in de periode tot 2020 ruim 120 miljoen euro subsidie
beschikbaar; 103 miljoen vanuit EFRO en 18 miljoen cofinanciering
vanuit het Rijk. Dit bedrag is inclusief de uitvoeringskosten van 3
miljoen euro.
koplopers
NL 5%
NNL 2%
ontwikkelaars
NL 17% - NNL 12%
toepassers
NL 19% - NNL 13%
volgers
NL 34% - NNL 43%
niet-innovatieven
NL 25% - NNL 31%
Innovatiepiramide MKB Noord-Nederland - (Bron: Panteia 2013)
i
01
02
03
04
Het OP EFRO bevordert twee doelen: innovatie
en een koolstofarme economie. Deze doelen zijn
in samenspraak met bedrijven, kennisinstellingen
en overheden in Noord-Nederland opgesteld.
De noodzaak tot innovatie spreekt voor zichzelf.
Doel is een betere aansluiting tussen vraag en
aanbod van hoogopgeleide medewerkers (human
capital), de versterking van de kennispositie van
het MKB, het stimuleren van innovatietrajecten
en het omzetten van kennis in innovaties. Dit
laatste wordt ook wel valorisatie genoemd. Voor
dit soort innovaties is bijna 79 miljoen euro
vanuit EFRO beschikbaar.
Daarnaast ziet Noord-Nederland grote kansen
in de omschakeling naar een koolstofarme
economie. Het streven is om een groter deel van
de innovaties in Noord-Nederland te richten
op innovaties die de uitstoot van CO2 omlaag
brengen. Hiervoor is bijna 21 miljoen euro vanuit
EFRO beschikbaar.
Prioritaire as
Human capital,
kennis en
innovatie
Koolstofarme economie
Specifieke doelstellingen
A
B
C
D
Versterken van de regionale human capital agenda
Stimuleren van de kennisontwikkeling
Stimuleren van innovatie en valorisatie in het MKB
Een hoger aandeel van de innovaties in
Noord-Nederland is gericht op CO2-reductie
i
01
02
03
04
De koers is gezet
Het OP EFRO voor Noord-Nederland is eind 2014 goedgekeurd door
de Europese Commissie. Daardoor hebben we in 2015 slechts een
bescheiden start kunnen maken. We hebben twee regelingen opengesteld.
Daarmee is de koers gezet.
De eerste subsidieregeling was de Tender Valorisatie, gericht op de
doelen innovatie en een koolstofarme economie. De tender was bestemd
voor grote projecten van bedrijven en samenwerkingsverbanden. De
subsidieaanvragen varieerden van 100.000 tot 600.000 euro. De tender
stond van januari tot mei 2015 open. Hiervoor was 8 miljoen euro
beschikbaar.
De tweede subsidieregeling heet Versneller Innovatieve Ambities (VIA).
Deze regeling is in november opengesteld en loopt door in 2016. VIA
heeft dezelfde ambities als de Tender Valorisatie, maar deze regeling is
bestemd voor kleinere projectaanvragen, tot een bedrag van 50.000
euro. Vanuit het OP EFRO is voor VIA 3 miljoen euro beschikbaar. De drie
noordelijke provincies dragen ook 3 miljoen euro bij.
Naast de subsidie van het OP EFRO steken bedrijven ook eigen geld in de
plannen. In totaal zal dat een kleine 16 miljoen euro zijn. Dit betekent dat
bedrijven zelf ook fors durven investeren in innovatie. Dat is een opsteker
voor de economie in Noord-Nederland.
DEN HAAG
i
01
02
03
04
En nu vaart maken
De steun van het OP EFRO wordt vooral gebruikt om nieuwe producten
en diensten te introduceren en processen te vernieuwen. In 2015 zijn alle
voorbereidingen getroffen om in de volgende jaren vaart te kunnen maken.
In 2016 wordt voor bijna 30 miljoen euro aan subsidies beschikbaar
gesteld; het aantal openstellingen wordt fors uitgebreid. Dat is ook nodig
om uiteindelijk de doelstellingscijfers van het OP EFRO te behalen.
De openstelling van de eerste regelingen heeft al veel losgemaakt. Binnen
de Tender Valorisatie is aan zeventien projecten ruim 4 miljoen euro
subsidie toegekend. Hierbij waren in totaal 43 ondernemingen betrokken.
Er waren maar liefst veertien samenwerkingsprojecten bij van bedrijven
en vaak ook van kennisinstellingen. Die samenwerking is al een doel
op zichzelf, want samenwerking bevordert de kennisoverdracht tussen
bedrijven en kennisinstellingen en versterkt daarmee het hele MKB in
Noord-Nederland.
De tweede subsidieregeling die is opengesteld, VIA, loopt nog door in
2016. Daarvan zijn de resultaten dus nog niet bekend. Naar verwachting
zullen er in totaal bijna 300 bedrijven van beide regelingen profiteren.
Om beter aan te kunnen sluiten bij de praktijk is de beoordeling van
projectaanvragen in 2015 aangepast. Projectaanvragen worden door
een deskundigencommissie beoordeeld. De commissie bestaat uit
ondernemers en vertegenwoordigers van kennisinstellingen. Op basis
van het advies van de commissie wordt vervolgens een politiek besluit
genomen. De projectaanvraag moet aan de eisen en doelstellingen van het
OP EFRO voldoen. In 2015 zijn de adviezen van de deskundigencommissie
volledig overgenomen.
DEN HAAG
i
01
02
03
04
Indicatoren
Tussenstand op basis
van toegekende
subsidie.
Aantal ondernemingen
dat steun ontvangt
Begroot:
Inschatting o.b.v.
weggezette subsidie
574
286
Aantal ondernemingen
dat steun ontvangt om nieuwe
producten te introduceren
Begroot:
Inschatting o.b.v.
weggezette subsidie
195
235
De projecten binnen de Tender Valorisatie richtten
zich op innovaties binnen de volgende thema’s:
• gezondheid, demografie en welzijn (7);
• voedselzekerheid en duurzame landbouw (6);
• zekere, schone en efficiënte energie’ (4).
Crossovers tussen
verschillende
industriën
Particuliere investeringen die gemoeid
zijn met de uit te voeren projecten
€
€
€
Begroot:
55
Gerealiseerd: 22
€
€
€
€
Begroot
€ 65.421.132,00
Gerealiseerd
15.979.609,79
DEN HAAG
i
01
02
03
04
Projecten uitgelicht
In het kader van OP EFRO stelt SNN tenders en andere subsidieregelingen
open. Welke projectaanvragen komen daarvoor binnen, wat zijn de doelen en
wat is de meerwaarde voor de regionale economie? Ga mee op een kleine tour
door Noord-Nederland.
i
01
02
03
04
Nieuw instrument voor
UMCG-cardiologen
Het Groningse bedrijf DEAM maakt kleine series stuurbare medische instrumenten voor
operatieve ingrepen. Samen met de cardiologen van het UMCG in Groningen hebben
zij een instrument ontwikkeld om stukjes weefsel van de binnenzijde van de hartspier
te kunnen nemen. Dit nieuwe instrument, de Cardiac Bioptflex, maakt deze ingreep
gemakkelijker, goedkoper én veiliger. De risico’s voor de patiënt worden dus verkleind.
‘Wij hebben een instrument ontwikkeld
waardoor het voor cardiologen niet alleen
simpeler wordt om een biopt van de hartspier
te nemen, maar de risico’s voor de
patiënt ook kleiner zijn’
Waarde voor Noord-Nederland
Het project is uniek vanwege de samenwerking tussen ontwerpers en cardiologen.
Daardoor staan de gebruikers en de manier waarop zij met de instrumenten werken
centraal. De meerwaarde is dat deze samenwerking het innovatieve imago van het
UMCG verhoogt en de groei van DEAM als ontwikkelaar en producent van hoogwaardige
medische instrumenten stimuleert. De EFRO-subsidie versnelt de ontwikkeling en het
productie-klaar maken van de Bioptflex.
Project Gardiac Bioptflex
Project AG-0029
Project Tispa Processor ll
Project Plug & Play
i
01
02
03
04
Hoop voor parkinsonpatiënten
Er is nog geen geneesmiddel gevonden om parkinson te genezen, maar er wordt wel hard aan gewerkt.
De Noord-Nederlandse bedrijven Angita Pharmaceuticals, ABL, Syncom en Brains-on-Line werken
gezamenlijk aan een nieuw geneesmiddel met de naam AG-0029. Met dit geneesmiddel worden zowel
de motorische als de cognitieve problemen van de patiënt behandeld, zoals geheugenproblemen en
concentratieverlies. De kwaliteit van leven van parkinsonpatiënten wordt daarmee voor een aantal jaren
duidelijk verbeterd.
Het ontwikkelen van geneesmiddelen is een langdurig proces. De EFRO-subsidie helpt de bedrijven om
de laboratoriumfase van het nieuwe geneesmiddel te doorlopen. Doel is om de benodigde certificeringen
te behalen, waardoor de stap naar de volgende fase kan worden gemaakt: de klinische studies. Het
project versterkt de samenwerking en het kennisniveau van de betrokken partijen en daarmee ook de
concurrentiepositie en groei van de betrokken bedrijven.
‘Wij ontwikkelen een geneesmiddel tegen
de ziekte van Parkinson, waardoor mensen die aan
de ziekte lijden veel langer op een goed
niveau kunnen blijven functioneren’
Waarde voor Noord-Nederland
Het project rond AG-0029 heeft toegevoegde waarde voor Noord-Nederland. Als dit geneesmiddel
uiteindelijk beschikbaar is voor de farmaceutische industrie, worden de opbrengsten ervan gebruikt voor
nieuwe projecten in een vroege ontwikkelingsfase. Dit brengt hoogwaardige werkgelegenheid met zich mee
en verstevigt de life science-sector in Noord-Nederland.
Project Gardiac Bioptflex
Project AG-0029
Project Tispa Processor ll
Project Plug & Play
i
01
02
03
04
Een laboratoriumprocessor op CO2
Tispa Medical heeft bij het SNN een projectaanvraag ingediend voor het project
‘Ontwikkeling Tispa Processor’. Het UMCG is een van de aandeelhouders en ambassadeurs
van Tispa. Doel van het project is om een praktische machine te ontwikkelen voor het
prepareren van weefsels in pathologielaboratoria, zonder dat daarbij giftige chemicaliën
worden gebruikt. De Tispa Processor gebruikt louter CO2. Aan de machine worden hoge
eisen gesteld. Zij moet snel kunnen werken én een hoge kwaliteit leveren, zodat de kans
op een misdiagnose of vernietiging van materiaal minimaal is. De processor die nu wordt
ontwikkeld, is de tweede generatie. De eerste generatie voldeed nog niet aan de eisen van
de markt. Met een efficiëntere, kleinere en aantrekkelijker machine wil Tispa breed
draagvlak veroveren.
‘Onze oplossing kan concurreren met
conventionele methoden. De eerste generatie
machine wat te groot, te traag en te duur,
de tweede generatie zal beter voldoen aan
de eisen van de markt’
Waarde voor Noord-Nederland
De Tispa Processor II wordt in nauwe samenwerking met de bouwer van de machines
ontwikkeld: het Drachtster bedrijf Variass Medical Systems. Als de nieuwe machine
aanslaat bij de markt, brengt dit niet alleen werkgelegenheid met zich mee, maar
komt Noord-Nederland ook wereldwijd op de kaart te staan als kraamkamer voor
deze belangrijke innovatie.
Project Gardiac Bioptflex
Project AG-0029
Project Tispa Processor ll
Project Plug & Play
i
01
02
03
04
Kansen voor duurzame schepen
De productie van grote containerschepen, bulkcarriers en mammoettankers is decennia geleden al verhuisd
naar lagelonenlanden. Maar in Noord-Nederland is de scheepsbouwindustrie nog steeds een belangrijke
sector. Reders, scheepswerven en gespecialiseerde toeleveranciers werken hier nauw samen. Duizenden
medewerkers verdienen er hun brood. De sector onderscheidt zich door de bouw van relatief kleine,
technisch hoogwaardige kustvaartschepen. Kenners noemen dit short-sea schepen. Dit is een niche in de
markt.
Het Noord-Nederlandse Maritieme Cluster heeft bij het SNN een projectaanvraag ingediend met als doel
het gebruik van liquid natural gas (LNG) bereikbaar te maken voor de scheepsvaart. Het gebruik van LNG
heeft twee voordelen: het is goedkoper, waardoor het de concurrentiepositie van de participerende partijen
verbetert. Daarnaast is LNG een stuk duurzamer dan bijvoorbeeld zware diesel. Een met gas aangedreven
schip stoot 20 procent minder CO2 en 90 procent minder stikstofoxide (NOx) uit dan een schip dat op
zware diesel vaart. De uitstoot van zwaveloxides (SOx) en fijnstof neemt zelfs met 95 procent af. In het
project ‘Plug & Play’ worden zes innovatieve, LNG-gerelateerde scheepssystemen ontwikkeld en gebouwd.
De innovaties worden niet alleen in een testomgeving, maar vooral aan boord van schepen toegepast en
gedemonstreerd.
‘Binnen het project Plug & Play’ ontwikkelen, bouwen en
testen wij systemen en installaties om LNG bereikbaar
te maken voor de scheepvaart. Dat levert
concurrentie- en milieuvoordelen op’
Waarde voor Noord-Nederland
De toepassing van LNG als innovatieve scheepsbrandstof is een welkome uitbreiding van de expertise van de
scheepsbouwsector in Noord-Nederland. Deze ontwikkeling zet het maritieme cluster nog meer op de kaart
als specialist op het gebied van duurzame schepen.
Project Gardiac Bioptflex
Project AG-0029
Project Tispa Processor ll
Project Plug & Play
i
01
02
03
04
Communicatie
over OP EFRO
Om het Operationeel Programma breed onder de aandacht te brengen, zetten wij
verschillende media in. We gebruiken de website van het SNN om nieuws over OP EFRO te
verspreiden. We zetten Twitter in om geïnteresseerden te infomeren over het openstellen
en toekennen van subsidies. Daarnaast houden wij door het jaar heen verschillende
informatiebijeenkomsten. Op die bijeenkomsten wordt de doelgroep uitgebreid op de
hoogte gesteld van subsidiemogelijkheden.
Na de evaluatie van de openstelling van de Tender Valorisatie is de communicatie rond
nieuwe openstellingen uitgebreid.
Het SNN streeft ernaar de subsidies zo effectief mogelijk in de markt te zetten, aansluitend
bij de wensen en behoeften van ondernemers in Noord-Nederland. Om die reden worden
de bedrijven ook zelf betrokken bij het opzetten van nieuwe subsidie-instrumenten en
regelingen. Want het OP EFRO is pas succesvol als de subsidies het gewenste effect
hebben: meer innovaties en een koolstofarme economie.
i
01
02
03
04
‘Samenwerken is
het sleutelwoord’
DEN HAAG