De thermostaat van je lichaam

De thermostaat van je
lichaam
De schildklier is een kleine klier
die schildklierhormonen aanmaakt. Die hormonen zorgen ervoor dat je je fit voelt, je genoeg
energie hebt en je het warm genoeg hebt. De schildklier kun je
de thermo-staat van het lichaam
noemen. Maar als deze thermostaat niet goed werkt, kan hij een
echte klier zijn.
Medicijnen
Wanneer de schildklier niet genoeg
of helemaal geen hormonen aanmaakt, kunnen medicijnen het te-
3
vragen over de schildklier
Rob Gonera is internist en endocrinoloog in het WZA en behandelt patiënten met een schildklieraandoening. Hij beantwoordt
drie vragen over de schildklier.
1
De schildklier zit in de hals, aan de
voorkant van het strottenhoofd. Hij
is klein maar belangrijk: de schildklier maakt namelijk hormonen
aan die een grote rol spelen bij de
stofwisseling. Een goedwerkende
schildklier zorgt ervoor dat het lichaam voedsel goed opneemt en
dat het lichaam voldoende energie
krijgt om goed zijn werk te doen.
Energie
Het komt voor dat een schildklier
te veel of juist te weinig hormonen aanmaakt als gevolg van een
schildklieraandoening. Hierdoor
werkt de stofwisseling te snel of
juist te langzaam en dat kan vervelende klachten met zich meebrengen. Wanneer er een te veel aan
schildklierhormoon wordt aangemaakt, gaat als het ware de thermostaat in het lichaam omhoog.
Het hart gaat sneller kloppen en de
spijsvertering gaat sneller werken.
Hierdoor worden voedingsstoffen
sneller verbrand en verbruik je dus
meer energie. Je krijgt het warm en
je kunt gewicht verliezen. Wanneer
er te weinig schildklierhormoon
wordt geproduceerd, gebeurt
het omgekeerde: de stofwisseling
werkt langzamer en er wordt te
weinig energie verbrand. Daardoor
heb je het snel koud, voel je je snel
moe en kun je dikker worden zonder te veel te eten.
Welkom bij de WZA Gezondheidswijzer, de maandelijkse medische
rubriek van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Deze week is de
Week van de Schildklier en daarom staat deze Gezondheidswijzer
helemaal in het teken van deze kleine klier. Meer informatie over de
Week van de Schildklier vindt u op www.weekvandeschildklier.nl
kort aan hormonen aanvullen. De
juiste dosering van de medicijnen
verschilt per persoon. Door middel
van bloedtesten wordt vastgesteld
hoeveel medicijnen iemand nodig heeft en regelmatige controle
moet uitwijzen of de vastgestelde
dosering aangepast moet worden.
Ook een snel werkende schildklier
kan met behulp van medicijnen
‘bijgestuurd’ worden. Bij een snel
werkende schildklier kan de arts
schildklierremmers voorschrijven,
die ervoor zorgen dat de schildklier
minder hormonen aanmaakt.
vorm van een capsule. Dit is een
veilige behandeling die poliklinisch
gegeven kan worden en die de
werking van de schildklier remt. Na
drie maanden kan het eindresultaat al gemeten worden. In sommige gevallen leidt deze behandeling
tot een trager werkende schildklier.
In dat geval wordt met behulp van
medicijnen het tekort aan hormonen aangevuld.
Radioactief jodium
In sommige gevallen kan een snel
werkende schildklier geopereerd
worden. Maar vaak gaat de voorkeur van artsen uit naar een behandeling met radioactief jodium
in plaats van een operatie. Bij deze
behandeling krijgt de patiënt radioactief jodium toegediend in de
De medische term voor een
traag werkende schildklier is hypothyreoïdie, kortweg hypo, die
voor een snel werkende schildklier hyperthyreoïdie, kortweg
hyper. Een aantal van de symptomen van beide aandoeningen
op een rijtje
De schildklier in cijfers
In Nederland worden
een half miljoen mensen
behandeld
voor een
schildklieraandoening. Er zijn
150.000
mensen die
een milde
schildklierstoornis
hebben
waarvoor
behandeling
niet nodig
is. Daarnaast
zijn er naar
www.graves-patienten.nl
schatting
150.000 tot 300.000 mensen die een schildklieraandoening hebben, maar dit niet weten. Een schildklieraandoening komt ongeveer zes tot acht keer vaker voor bij
vrouwen dan bij mannen.
Volg het WZA!
facebook.com/WilhelminaZiekenhuisAssen
Wat is een endocrinoloog?
“Een endocrinoloog beoordeelt door middel van bloedonderzoek
of de hormonen in het lichaam in balans zijn. Als dat niet het geval is, vindt er nader onderzoek naar de oorzaak hiervan plaats.
Vervolgens wordt er gekeken of de klachten die hierdoor zijn ontstaan verminderd kunnen worden. Veelvoorkomende ziektebeelden die voor een ontregeling kunnen zorgen zijn een te snel of te
langzaam werkende schildklier, suikerziekte en botontkalking.”
2
Ik slik medicijnen vanwege een te traag werkende schildklier. Mijn
waarden zijn normaal, toch heb ik klachten. Kan dat?
“Dat is zeker mogelijk. De normale waarden van de schildklier (T4
genoemd) liggen in het WZA tussen de 12 en 23 millimol per liter
(mmol/l). Maar iedere patiënt heeft zijn eigen normaalwaarde. Als
u een waarde van 15 heeft, wordt dat gezien als een ‘normale’
waarde. Maar het kan zijn dat uw eigen normale waarde hoger
ligt, bijvoorbeeld op 20. Dan is een waarde van 15 voor u dus niet
normaal. Kortom: behandeling van een te traag werkende schildklier is maatwerk. De vastgestelde normaalwaarden geven een
richting aan, maar zijn niet allesbepalend.”
3
Er zit een bobbel op mijn schildklier. Wat moet ik doen?
“Een bobbel (of nodus) is bijna altijd een goedaardige zwelling.
Soms zit er vocht in, vergelijkbaar met een blaar onder je voet. Het
is wel verstandig om deze nodus verder te laten onderzoeken in
het ziekenhuis. Afhankelijk van de grootte wordt er meestal een
punctie verricht, om cellen onder de microscoop te beoordelen. De
uitslag hiervan bepaalt wat er verder gedaan moet worden. Gelukkig hoeft er meestal niets gedaan te worden. Een enkele keer kan
het nodig zijn om u naar de chirurg te verwijzen voor een operatieve ingreep.”
Hoe herkent u schildklierklachten
Hypo:
•
•
•
•
•
•
vermoeidheid;
kouwelijkheid;
gewichtstoename;
concentratiestoornissen;
verstopping (obstipatie);
spierpijn en stijfheid.
De schildklier tijdens een
zwangerschap
De werking van de schilklier kan van invloed
zijn op een zwangerschap. Voor een zo
optimaal mogelijke
zwangerschap en ontwikkeling van de foetus
is het belangrijk dat de
waarden van de schildklierhormon goed zijn.
Voor vrouwen met een
traag werkende schildklier kan het lastig zijn
om zwanger te worden,
voor sommigen zelfs
onmogelijk. Bovendien
is de kans op een miskraam groter, omdat
het bevruchte eitje niet
goed kan innestelen.
Ook voor vrouwen met een te snel werkende schildklier is het moeilijker om zwanger te worden en is de
kans op een miskraam of vroeggeboorte groter.
Hebt u een schildklierafwijking en hebt u de wens om
zwanger te worden? Overleg dan met uw huisarts.
youtube.com/WilhelminaZiekenhuis
Hyper:
•
•
•
•
•
•
•
hartkloppingen;
last van warmte
overmatig transpireren;
gewichtsverlies;
trillende vingers;
slecht slapen;
angst.
De schildklier en het hart
Het schildklierhormoon heeft grote invloed op het
hart- en vaatstelsel. Zo hebben schildklierhormonen
invloed op de ontwikkeling van de hartcellen en dus op
het tot ontwikkeling komen van het hart. Het schildklierhormoon zorgt ervoor dat er genoeg energie
beschikbaar komt zodat het hart goed zijn werk kan
doen. Bovendien bevordert het schildklierhormoon het
de opname van cholesterol uit het bloed door de lever.
Kortom: de schildklier speelt een belangrijke rol in het
goed functioneren van het hart. Wanneer de schildklier niet goed zijn werk doet, kan dat gevolgen hebben voor het hart. Patiënten met een te snel werkende
schildklier lopen bijvoorbeeld een verhoogd risico op
een te hoge bloeddruk en een te hoge hartslag, wat
hartkloppingen en hartritmestoornissen kan veroorzaken. Een traag werkende schildklier kan gevolgen
hebben voor de bloedvaten, waardoor het hart minder
goed gaat functioneren. Bovendien kan een traag werkende schildklier zorgen voor een te trage hartslag en
een te hoog cholesterolgehalte.
Het is daarom belangrijk dat mensen met een
schildklieraandoening
goed behandeld worden, zodat het hart en
de vaten gezond kunnen
blijven functioneren. twitter.com/WZA_Ziekenhuis