Flanders Interuniversity Institute for Biotechnology
advertisement
Infecties en Immuniteit Overzicht afweermechanisme – immuunsysteem Vaccin tegen griep VIB-onderzoek Ziekteverwekkers bacterie virus schimmel s parasiet ‘zieke’ cellen Lichaamseigen/-vreemd • Ziekteverwekker = lichaamsvreemd bv. bacterie antigenen lichaamseigen versus lichaamsvreemd Afweer: verdedigingslijn oog trilharen luchtpijp huid maagsappen Afweer: Bloed Rode bloedcellen O2 Bloedplaatjes Wonde herstellen Witte bloedcellen verdediging Afweer: witte bloedcellen verschillende vormen en taken aangemaakt in beenmerg gezond persoon: tot 25.000 per bloeddruppel Afweer: overzicht • Afweer - zeer uitgebreid - mechanismen niet-specifiek specifiek fagocyten of ‘vreetcellen’ lymfocyten alle Animalia enkel gewervelden Niet-specifieke afweer • fagocyten of ‘vreetcellen’ kleine granulocyten grote macrofagen • vallen lichaamsvreemde stoffen aan • opruimers • zeer beweeglijk – ‘pseudopodiën’ • kruipen naar indringer door bloedvat Niet-specifieke afweer • Vreetcellen Specifieke afweer • Lymphocyten B-cellen ‘training’ in lymfeknopen T-cellen ‘training’ in thymus (zwezerik ) Specifieke afweer • Antilichamen • zeer kleine eiwitten • herkenning door specifieke ‘handjes’ • 1 type antilichaam per B-cel • miljoenen soorten antilichamen • heel kleine verschillen • sleutel / slot Specifieke afweer • Antilichamen Antilichamen • Immuniteit op korte en lange termijn macrofaag antigenpresenterende cel instructies voor aanmaak antilichaam in B-cellen via T-helper cel eerste keer: ~ 1 week tweede keer: onmiddellijk (‘geheugencel’) Humorale immuniteit • Afweer: zeer gespecialiseerd B-cel: antilichamen: humorale immuniteit Cellulaire immuniteit • Afweer: zeer gespecialiseerd cytotoxische T-cel: cellulaire immuniteit geïnfecteerde cel T-cel Overzicht afweermechanisme • Afweer continu wisselwerking • niet-gespecialiseerd • gespecialiseerd • antilichamen • specifieke cellen cellen informeren elkaar via signalen ‘cytokines’ Overzicht afweermechanisme – immuunsysteem Vaccin tegen griep VIB-onderzoek Virussen • Virus: – Gastheerspecifiek – Infecteert een cel en vermenigvuldigt zich – Virus parasiteert in de gastheer • Griepvirus: – Infectie van de onderste luchtwegen – Behandeling: preventief via vaccinatie= beste oplossing Werking van een vaccin • Principe (deel 1): Virusinfectie= antigenen macrofagen geactiveerd presentatie van antigenen aan lymfocyten Lymfocyten: productie van antilichamen Eerstvolgende infectie: antilichamen tegen virusdeeltje Werking van een vaccin • Principe (deel 2): na infectie: aanwezigheid van lymphocyten die virus onthouden = geheugencellen vroegtijdige verwijding van virus Aanmaak van vaccins – ‘dood’ griepvirus in kippeneieren kweken – ‘dood’ virus dat op ziekmakend virus lijkt = vaccin – probleem bij griepvirus: verandert eigenschappen elk jaar jaarlijks aangepast vaccin belang van biotechnologie: onderzoek naar nieuwe vaccins! Overzicht afweermechanisme – immuunsysteem Vaccin tegen griep VIB-onderzoek Griepvaccin • Willy Min Jou, Xavier Saelens, Walter Fiers Influenza A virus • Virusmantel: extracellulaire antigenen • Vaccins gericht tegen deze antigenen Eiwitten van de virusmantel • HA: hemagglutinine – Voordeel: gemakkelijk te herkennen antigen – Nadeel: verandert regelmatig Eiwitten van de virusmantel • NA: neuraminidase – Voordeel: gemakkelijk te herkennen antigen – Nadeel: niet stabiel Eiwitten van de virusmantel • M2: eiwit met ionkanaalactiviteit – Voordeel: geconserveerd – Nadeel: minder goed gepresenteerd Aanmaak van vaccins • Recombinant viraal gen tot expressie gebracht als antigen • Bacteriën, gisten of dierlijke cellen • Opzuiveren • Klaar voor gebruik
