diabetes mellitus en ramadan

diabetes mellitus
en
ramadan
belangrijke informatie als u mee wilt doen
aan ramadan
Waarom deze folder?
Heeft u diabetes mellitus? Bent u moslim en wilt u graag aan de
ramadan meedoen? Voor u als diabeet is dit laatste niet zonder
risico. Daarom vindt u in deze folder informatie en adviezen over wat
u het beste kunt doen tijdens de ramadan.
Regelmaat is belangrijk
Voor u als diabeet is het leiden van een regelmatig leven belangrijk.
Dit is nodig om te zorgen dat u bloedglucosewaarden niet teveel
schommelen. Zo moet u op vaste tijden eten en uw medicatie
gebruiken. Door tijdens de ramadan te vasten, wordt deze
regelmaat doorbroken. Vasten kan dan zonder begeleiding van een
diabetesverpleegkundige en/of diëtiste vervelende gevolgen voor
uw gezondheid hebben. U kunt hierbij denken aan hele lage of hele
hoge bloedglucosewaarden. Maar ook als u uw medicijnen niet goed
gebruikt, kan dat uw gezondheid schaden.
Tijdens de ramadan
Tijdens de ramadan wordt heel anders gegeten dan gebruikelijk.
Zo wordt tussen het aanbreken van de dageraad (Sahoor) en
zonsondergang (Iftar) niet gegeten of gedronken. Daarbij wordt er
gedurende de avond en nacht vooral goed en feestelijk gegeten en
gedronken. De gerechten zijn veelal vet en gesuikerd en dus zeer
koolhydraatrijk.
Wat gebeurt er tijdens het vasten?
Als u tussen Sahoor en Iftar niet eet of veel beweegt, kunt
u (ernstige) lage bloedglucosewaarden krijgen. Dit zijn
bloedglucosewaarden onder de 4.0 mmol/l. Klachten die u hierbij
krijgt zijn: hoofdpijn, duizelig, trillen/beven, zweten, moeheid,
concentratieverlies of zelfs bewustzijnsverlies.
Wat gebeurt er als u ’s avonds veel eet?
Als u ’s avonds heel veel eet, kunt u (ernstige) hoge
bloedglucosewaarden krijgen. Dit zijn bloedglucosewaarden
boven de 15 mmol/l. Klachten die u hierbij krijgt zijn: veel plassen,
dorst, veel drinken, hoofdpijn, moeheid, wazig zien en kan
uiteindelijk ook leiden tot sufheid. Uw dieet en medicijnen moeten
dan worden aangepast. Dit gaat altijd via uw behandelend arts,
diabetesverpleegkundige en/of diëtist.
2
2
Liever niet vasten
Doordat u tijdens de ramadan een ander leven leidt, adviseren we
alle patiënten met diabetes mellitus niet te vasten. In ieder geval
worden de volgende patiënten sterk ontraden om te vasten:
s¬¬PATIÑNTEN¬MET¬DIABETES¬MELLITUS¬TYPE¬
s¬¬PATIÑNTEN¬MET¬COMPLICATIES¬OF¬MET¬DREIGENDE¬COMPLICATIES
s¬¬ZWANGERE¬MET¬DIABETES¬MELLITUS
s¬¬ZWANGERSCHAPSDIABETES
In de islamitische voorschriften zijn de bovengenoemde patiënten
met diabetes mellitus al bekend om niet te vasten. Heeft u diabetes
mellitus type 2? Neem dan altijd contact op met uw behandelend
arts, diabetesverpleegkundige en/of diëtist en eventueel met uw
imam. In goed overleg kan dan worden bekeken hoe uw dieet en/of
medicatie kan worden aangepast.
Wilt u toch vasten?
Wilt u ondanks de risico’s toch vasten, neem dan altijd contact op
met uw behandelend arts, diabetesverpleegkundige en/of diëtiste!
Zij kunnen voor u beoordelen of het vasten voor u schade geeft aan
uw gezondheid. Daarnaast krijgt u altijd een advies, dat alleen voor u
geldt. De adviezen die we hieronder vermelden zijn slechts algemene
adviezen. Dat wil zeggen dat sommige van deze adviezen niet voor
u gelden.
Algemene adviezen:
s¬¬$E¬EERSTE¬VIER¬DAGEN¬VAN¬HET¬VASTEN¬ZIJN¬BELANGRIJK¬OMDAT¬U¬DAN¬
ervaart hoe uw lichaam reageert op het vasten. Meet daarom
de eerste vier dagen dagelijks uw bloedglucose en wel: vroeg
in de ochtend voor de laatste maaltijd voor het vasten, bij het
middaggebed Zohr, het avondeten (verbreken van het vasten) en
voor het slapen gaan.
s¬¬-EET¬NA¬DE¬VIER¬DAGEN¬GEDURENDE¬DE¬VASTENPERIODE¬MINIMAAL¬ÏÏN¬
KEER¬PER¬WEEK¬GEDURENDE¬ÏÏN¬DAG¬UW¬BLOEDGLUCOSE¬EN¬WEL¬VROEG¬
in de ochtend voor de laatste maaltijd voor het vasten, bij het
middaggebed Zohr, het avondeten (verbreken van het vasten) en
voor het slapen gaan.
s¬¬/VERLEG¬MET¬UW¬BEHANDELEND¬ARTS¬OF¬DIABETESVERPLEEGKUNDIGE¬
hoe uw medicatie aangepast moet worden op het vasten. Pas uw
medicijnen niet eigenhandig aan!
s¬¬.EEM¬TIJDENS¬HET¬VASTEN¬UW¬MEDICATIE¬IN¬OP¬DE¬TIJDEN¬ZOALS¬
afgesproken met de behandelend arts of diabetesverpleegkundige.
3
3
s¬¬!LS¬U¬EEN¬HELE¬LAGE¬OF¬HELE¬HOGE¬BLOEDGLUCOSE¬HEEFT¬MOET¬U¬HET¬
vasten verbreken. U kunt uitstel of vrijstelling vragen aan uw imam
of behandelend arts, diabetesverpleegkundige en/of diëtist.
s¬¬.EEM¬ALS¬U¬EEN¬HELE¬LAGE¬BLOEDGLUCOSE¬HEEFT¬EEN¬WAARDE¬¬
mmol/l) een glas sap of een glas limonade of vier tabletten
druivensuiker in. Neem vervolgens contact op met uw behandeld
arts, diabetes verpleegkundige of diëtist voor verdere aanpassing
van uw medicatie en dieet.
s¬¬$RINK¬BIJ¬EEN¬HELE¬HOGE¬BLOEDGLUCOSE¬EEN¬WAARDE¬¬MMOLL¬
veel water. Neem vervolgens contact op met uw behandelend arts,
diabetesverpleegkundige of diëtist.
s¬¬6ERMIJD¬INTENSIEVE¬INSPANNING¬IN¬DE¬PERIODE¬TUSSEN¬HET¬AANBREKEN¬
van de dageraad (Sahoor) en zonsondergang (Iftar). Dit om lage
bloedglucosewaarden te voorkomen.
Uw vragen
Het vasten voor moslims met diabetes mellitus is dus niet zo
vanzelfsprekend. Bovenstaande algemene richtlijnen over de
ramadan is niet voldoende. Iedere diabetespatiënt, die aan de
ramadan wilt meedoen, heeft een persoonlijk advies nodig. Mits
goed voorbereid kunnen een aantal patiënten met diabetes op
een gezonde manier vasten. Heeft u nog vragen dan kunt u
contact opnemen met de diabetespolikliniek. Deze polikliniek is op
werkdagen van 8:30 tot 16:30 uur bereikbaar op nummer (072) 548
4310. Ook kunt u contact zoeken met uw imam.
4
4
5
5
6
6
s
7
7
Colofon
Redactie:
Opmaak:
Oplage:
Druk:
diabetespoli
afdeling marketing & communicatie
beeldgroep MCA
100/1e druk/2008
Ricoh Nederland
Medisch Centrum Alkmaar
Wilhelminalaan 12
1815 JD Alkmaar
tel. (072) 548 44 44
fax. (072) 548 20 58
www.mca.nl
Op alle behandelingen in het MCA zijn de algemene voorwaarden van het MCA
van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.
8