Informatiebrief werkgevers

Voorkómen van beroepsslechthorendheid
- Informatiebrief werkgevers en leidinggevenden Waarom deze brief?
U krijgt deze brief omdat in uw werk risico is op schade aan het gehoor door lawaai. Werkgever en
werknemers zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het voorkómen en aanpakken van dit soort
beroepsrisico’s. In deze brief leest u wat de richtlijn Voorkómen van beroepsslechthorendheid voor u
betekent. Onderaan vindt u de link waar u de tekst van de gehele richtlijn kunt downloaden.
Wat is beroepsslechthorendheid?
Lawaai op de werkplek kan leiden tot schade aan het gehoor. We spreken van beroepsslechthorendheid,
als iemand met één of beide oren slechter hoort én op het werk is blootgesteld aan schadelijk lawaai.
Wat is schadelijk lawaai?
De sterkte van geluid wordt gemeten in decibels. Geluidsniveaus boven de 80 decibel zijn schadelijk voor
het gehoor. Een geluidsniveau boven de 80 decibel betekent bijvoorbeeld dat u om een telefoongesprek
te voeren altijd de stem moet verheffen. Maar ook kortdurende geluidspieken kunnen schadelijk zijn,
bijvoorbeeld een hele harde knal.
Hoe vaak en waar komt het voor?
In Nederland worden naar schatting 900.000 mensen, dat is 10 tot 15% van de werkende bevolking,
blootgesteld aan schadelijk geluid op het werk. Geschat wordt dat in Nederland momenteel 30.000
mensen van 20 tot 65 jaar slechthorend zijn geworden door hun werk. Risicosectoren zijn: bouwnijverheid,
transport, overheid (defensie, politie), industrie, muziek en de agrarische sector. Naast lawaai kunnen ook
sommige chemische stoffen schadelijk zijn voor het gehoor.
Wat kunt u van de bedrijfsarts verwachten?
De bedrijfsarts is specialist in de relatie tussen werk en gezondheid, en adviseert zowel werkgever als
werknemer. De bedrijfsarts werkt samen met andere arbo-professionals zoals arbo-verpleegkundige,
arbeidshygiënist, A&O-deskundige en veiligheidskundige.
Hoe kan beroepsslechthorendheid worden voorkómen?
Als het gehoor beschadigd is, herstelt dat niet meer. Er is geen behandeling mogelijk.
Voorkómen van schade is daarom van groot belang. De schade vindt vaak sluipend plaats, zodat men zelf
niet snel in de gaten heeft dat het gehoor achteruit gaat.
Met een effectief programma voorkomt u beroepsslechthorendheid. En daarmee claims en
veiligheidsrisico’s door slechthorendheid. Goed horende medewerkers communiceren beter, hun
concentratie is beter en men kan eventuele waarschuwingssignalen nog horen.
Voorkómen van schade aan het gehoor is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de
werkgever en van de werknemer. De wettelijke verplichting is gebaseerd op Europese regelgeving. Zie
hiervoor het Staatsblad nr. 56 van 25 januari 2006. In twaalf arboconvenanten zijn of worden hierover
afspraken gemaakt.
Wat kunt u als werkgever of leidinggevende doen?
Als u vermoedt dat er op het werk schadelijk lawaai is en er is nog geen gehoorbeschermingsprogramma,
zorg dan zo snel mogelijk voor deskundig advies.
Als er persoonlijke bescherming wordt aangeraden (zie hieronder) geef dan als leidinggevende het goede
voorbeeld door deze zelf ook consequent te dragen!
RL Gehoor – Informatiebrief werkgevers en leidinggevenden - Juli 2007
-1-
Hoe ziet een gehoorbeschermingsprogramma eruit?
De volgende acties vormen samen een effectief programma:
1. Vaststellen of er verhoogd risico is in deze beroepssector. Als dat het geval is, is actie geboden.
Raadpleeg eventueel het arboconvenant daarover. Gebruik ook gegevens uit de RI&E, indien
aanwezig.
2. Risico’s aanpakken in drie stappen:
- Meten van het geluid op de werkplek en vaststellen wie eraan blootstaan. Met een geluidsmeter
meet men de geluidssterkte in de ruimte. Soms wordt het geluid direct bij het oor van de
werknemer gemeten.
- Aanpakken van het geluid, bij voorkeur bij de bron, bijvoorbeeld: andere apparaten, technische
aanpassingen, korter blootstellen. Als dat niet kan: persoonlijke beschermingsmiddelen. Op de
werkplek moet men markeren waar deze middelen gedragen moeten worden. Die medewerkers
krijgen dan een periodiek gehooronderzoek. Dat vindt 1 x per jaar plaats, bij minder lawaai
eventueel minder vaak, maar minimaal 1 x per 4 jaar. Zie toelichting hieronder.
- Evalueren van het programma.
3. Voorlichting geven aan werknemers, zowel individueel als in groepen, liefst op de werkplek.
Zie toelichting hieronder.
Wat is periodiek onderzoek?
Als er gehoorbescherming wordt gedragen, laat dan het gehoor van deze werknemers periodiek
onderzoeken met audiometrie. Stimuleer als leidinggevende deze onderzoeken. Bij dit onderzoek worden
werknemers weer gemotiveerd om gehoorbescherming te dragen en kunnen eventuele knelpunten bij het
dragen worden opgelost.
Welke voorlichting is nodig?
Voorlichting, zowel voor individuen als voor een groep, moet aansluiten op het kennisniveau van de
werknemers. Gebruik zo nodig een tolk voor mensen uit andere taalgebieden. Herhaling van de
boodschap is essentieel. Voorlichting op de werkplek en demonstratie van het gebruik van persoonlijke
gehoorbescherming wordt gevolgd door werkbezoeken, waarin correctie mogelijk is.
Werken met slechthorendheid?
Wie slechter hoort kan zijn of haar werkzaamheden soms minder goed uitvoeren. De bedrijfsarts kan zo
nodig extra onderzoek laten doen en aanpassingen adviseren.
Meer informatie en verder lezen?
Informatie over de taken van de bedrijfsarts: www.jebedrijfsarts.nl.
De multidisciplinaire richtlijn ‘Preventie beroepsslechthorendheid’ is te vinden op: www.nvabonline.nl onder ‘Richtlijnen en leidraden’.
Over geluid een startpagina met vele links: www.geluid.pagina.nl.
Over de risico’s van lawaai: www.lawaai.nl.
Website Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid over gezamenlijke verantwoordelijkheid van
werkgever en werknemer: www.arbonieuwestijl.nl.
Kwaliteitsbureau NVAB, Utrecht
Disclaimer
De Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) is de wetenschappelijke beroepsvereniging voor
bedrijfsartsen. De NVAB vindt het belangrijk dat werknemers én werkgevers goede en betrouwbare voorlichting krijgen over
aandoeningen en over het handelen van de bedrijfsarts. Daarom maakt de NVAB, corresponderend met haar wetenschappelijke
richtlijnen voor bedrijfsartsen, verschillende voorlichtingsproducten zoals Informatiebrieven voor de werknemer en Informatiebrieven
voor de werkgever.
Deze brief is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld en berust op de thans beschikbare wetenschappelijke kennis.
Ondanks zorgvuldigheid en aandacht is het mogelijk dat de inhoud onvolledig en/of onjuist is. Het Kwaliteitsbureau NVAB aanvaardt
geen aansprakelijkheid voor eventuele schade, overlast of ongemak die voortvloeit uit of samenhangt met het gebruik van de
informatie uit deze brief. Deze informatie vervangt niet een advies van de bedrijfsarts maar is bedoeld als aanvullend en
ondersteunend.
RL Gehoor – Informatiebrief werkgevers en leidinggevenden - Juli 2007
-2-