187-goedaardige afwijking in de borst.indd

Goedaardige
afwijkingen
van de borst
Goedaardige afwijkingen
van de borst
Uw arts heeft bij u een goedaardige afwijking aan uw borst
vastgesteld. In deze folder vindt u meer informatie over de
functie en opbouw van de borst en de veel voorkomende
goedaardige afwijkingen.
Als u zelf borstonderzoek verricht, zult
u merken dat het klierweefsel niet glad is
maar enigszins hobbelig aanvoelt. De linker- en rechterborst zijn nooit precies even
groot en dit verschil is vaak duidelijk zichtbaar. Ook de verdeling van het klierweefsel over de borst is nooit helemaal gelijk.
Meestal zit het meeste klierweefsel aan de
buiten-bovenkant waarmee de verdeling
van het klierweefsel de vorm van een peer
krijgt. Het klierweefsel kan soms tot helemaal in de oksel doorlopen.
Functie en bouw van de
normale vrouwenborst
De functie van de vrouwenborst (in medische termen mamma genoemd) is het
geven van melk aan de zuigeling. De melk
wordt gemaakt in de melkklieren die uitmonden in melkgangen. Deze komen in de
tepel bij elkaar en hebben daar een uiterst
kleine opening naar buiten. Melkklieren en
melkgangen zijn hooguit enkele millimeters
groot en kunnen met het blote oog niet van
elkaar onderscheiden worden. Vandaar dat
steeds gesproken wordt over het klierweefsel, waarmee melkklieren en melkgangen
samen wordt bedoeld. Naast het klierweefsel is de borst opgebouwd uit steunweefsel
voor de stevigheid en vetweefsel voor bescherming en “vulling”. De gepigmenteerde
huid rond de tepel heet tepelhof of areola
en heeft geen specifieke functie. Klierweefsel, steunweefsel, vetweefsel en huid liggen
op de borstspier (musculus pectoralis) en
deze ligt weer op de ribben en de tussenribspieren.
In de loop van de menstruele cyclus kan van
tijd tot tijd het klierweefsel zwellen en daarbij ook gevoelig zijn. Al deze eigenschappen, links/rechts ongelijk, meer of minder
hobbelig, hard of zacht aanvoelend, gelijke
of ongelijke verdeling van het klierweefsel,
gevoelig of niet, verschillen sterk van vrouw
tot vrouw.
Ook het voorkomen van cysten in het klierweefsel (blaasjes gevuld met vocht) kunnen
tot de normale verschijnselen worden gerekend en zo ook het optreden van vochtverlies uit de tepel zolang hier tenminste geen
bloed bij zit.
1
Celdeling
Het klierweefsel laat röntgenstralen niet
goed door maar vetweefsel doet dat wel.
Vandaar dat op een foto (mammografie) het
klierweefsel wit is en het vetweefsel zwart.
Datzelfde geldt voor echografie: klierweefsel laat geluidsgolven minder goed door dan
vetweefsel, geeft dus andere weerkaatsing
van de geluidsgolven en daarmee een ander
beeld.
Het weefsel waaruit ons lichaam is opgebouwd, bestaat uit miljarden cellen. Iedere
cel heeft een beperkte levensduur en moet
dus steeds vervangen worden. Dit gebeurt
door celdeling. Iedere cel heeft een kern
die zich door tweeën deelt. De cel snoert
zich in en er ontstaan twee cellen met ieder
een eigen kern. Deze twee cellen delen zich
weer in vier cellen en dat gaat zo maar door.
Op deze manier komen er evenveel nieuwe
cellen bij als er oude afsterven. Als er echter meer cellen bijkomen dan er afsterven,
ontstaat een soort wildgroei. De balans
wordt verstoord en de cellen die teveel
zijn, verdringen de normale cellen. Er is dan
sprake van een gezwel of tumor en dit voelt
u als een knobbeltje in de borst. Een tumor
kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Een
goedaardige tumor drukt het omringende
weefsel opzij zonder al te veel schade aan
te richten.
Een jonge vrouw heeft relatief veel en actief klierweefsel en weinig vetweefsel. Het
mammogram toont dan alleen maar veel
witte structuren zonder veel onderscheid.
Bij het ouder worden neemt in de borst de
hoeveelheid en activiteit van het klierweefsel af en neemt het vetweefsel toe. Dat is
gunstig voor de beeldvorming!
Het klierweefsel kan dan als een fijn vertakte witte structuur tegen een zwarte
achtergrond goed beoordeeld worden. Dit
is de reden dat de mammografie vooral bij
vrouwen van boven de vijftig een betrouwbaar onderzoek is.
2
De tumor kan het omringende weefsel echter belemmeren in zijn functie of pijnklachten geven. In die gevallen is het wenselijk de
tumor te verwijderen.
Lipoom (Vetknobbel)
Veel voorkomende
goedaardige afwijkingen
van de borst
Mastopathie
Er kunnen in de borst verdikkingen in het
vetweefsel voorkomen. Deze voelen in het
algemeen vrij zacht aan.
Dit is een verzamelnaam voor verschillende goedaardige afwijkingen die in het
borstklierweefsel kunnen optreden en vaak
gepaard gaan met pijnklachten. Het klierweefsel is hierbij zeer compact en de borsten voelen stevig en soms gespannen aan.
In de borsten kunnen verspreid grotere en/
of kleinere cysten en soms fibroadenomen
voorkomen. Soms gaat dat gepaard met afscheiding (helder, wit, gelig of groenig van
kleur) uit één of beide tepels.
Fibroadenoom
Dit is een gezwel dat ontstaat door plaatselijke groei van steun- en klierweefsel.
Het voelt aan als een rond, zacht, stevig en
pijnloos knobbeltje. Fibroadenomen voelen
vaak rubberachtig aan en kunnen gemakkelijk in de borst heen en weer worden bewogen. Fibroadenomen komen meestal bij
jonge vrouwen voor. Vlak voor de menstruatie wordt een fibroadenoom soms gevoelig
of pijnlijk en tijdens een zwangerschap kan
het groter worden.
Mastopathie heeft te maken met de hormoonhuishouding van een vrouw. Sommige
vrouwen merken dat in de overgang (of de
jaren daarvoor) de mastopathie verergert.
Anderen krijgen in die periode pas last van
deze aandoening. Mastopathie kan heel
pijnlijk zijn en daardoor het dagelijks leven
van een vrouw behoorlijk beïnvloeden.
Ondanks het feit dat veel vrouwen last hebben van mastopathie, is er nog geen duidelijkheid over de oorzaak. Wel kan er veel
worden gedaan om de overgevoeligheid te
verminderen:
• Begin met de aanschaf van een goedsluitende (sport) beha zonder beugels
met brede schouderbanden en zorg
voor warmte in de vorm van een vest of
een trui. Hoe kouder, hoe pijnlijker de
borsten kunnen aanvoelen.
• Sommige vrouwen hebben baat bij het
terugbrengen van de inname van koffie,
thee, chocolade, wijn en kaas. Cyste
Cysten zijn met vocht gevulde holtes die
als een knobbel aanvoelen. Deze kunnen
bijvoorbeeld ontstaan door een verstopping
van een uitvoergangetje van de melkklieren. Wanneer er spanning op komt te staan
kan dit pijnklachten geven. Soms is het dan
noodzakelijk om de cyste door middel van
een punctie leeg te zuigen waardoor de
pijnklachten verdwijnen. Cysten kunnen vlak
voor een menstruatie groter en pijnlijker
worden. Tevens kunnen ze in beide borsten
voorkomen of in meervoud in één borst.
3
Hierin zitten methylxanthines en tyramines, stoffen die veel invloed hebben
op het lichaam. Het duurt ongeveer drie
maanden voordat u effect kan verwachten van het stoppen met deze producten.
• Teunisbloemolie (primroseoil) één maal
daags één capsule, biedt in 40 % van
de gevallen verlichting. Dit middel is te
verkrijgen bij de drogisterij. Ook voor
dit middel geldt dat het ongeveer drie
maanden duurt voordat u effect kunt
verwachten.
• Alternatieve geneeswijzen zoals acupunctuur en homeopathie geven bij
sommige vrouwen ook verlichting van
de klachten.
• De anticonceptiepil gaan slikken, helpt
bij sommige vrouwen.
• Bij een ernstige vorm van cyclische
mastopathie (menstruatiecyclus) is een
hormonale behandeling te overwegen.
Gezien de bijwerkingen van deze behandeling wordt pas in laatste instantie
hiertoe besloten.
Bij mastopathie op één duidelijke plek in
de borst kan deze plek operatief worden
verwijderd. Dit geeft echter geen garantie
dat de klachten verdwijnen. Bovendien kan
de mastopathie elders in de borst opnieuw
ontstaan. Mastopathie behandelen, is vaak
een kwestie van enkele behandelingen proberen om te kijken welke aanslaat.
Tot slot
Hebt u nog vragen? U kunt altijd contact
met ons opnemen. Contactgegevens kunt
u vinden in het grijze adreskader achterin
deze folder.
4
St. Antonius Ziekenhuis
T 088 - 320 30 00
E [email protected]
www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp
088 - 320 33 00
Chirurgie
088 - 320 19 00
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht
Soestwetering 1, Utrecht
(Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek
Utrecht Overvecht
Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein
Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten
Hofspoor 2, Houten
St. Antonius Spatadercentrum
Utrecht-De Meern
Van Lawick van Pabstlaan 12,
De Meern
5
Meer weten?
Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
187/07-’05
Dit is een uitgave
van St. Antonius Ziekenhuis