COÖPERATIEVE KREDIETUNIE IN OPKOMST
advertisement
COÖPERATIE SAMEN GAAN WE VERDER ROND DE TAFEL COÖPERATIEVE KREDIETUNIE IN OPKOMST De belangstelling voor de coöperatieve kredietunie als een alternatieve financieringsvorm – zowel voor consumenten, als voor ondernemers – is groot. Het is een coöperatief antwoord op de bankencrisis. DOOR: FOTO’S: Ruud Galle Patrick van der Sande, NewB BOVAG Van oudsher zijn er veel kredietunies in de Verenigde Staten en in Canada. In Zuid-Amerika, o.a. in Suriname, komt de kredietunie Robert Clement: ook veel voor, en groeit in aantal. Zo ook in Europa, waarbij Ierland en Groot-Brittannië voorop lopen. Dit najaar wordt in de Tweede Kamer het Wetsvoorstel Toezicht Kredietunies behandeld. In beginsel zijn voor dit soort coöperatieve financiële dienstver- NEWB lening de zware voorwaarden van toepassing zoals die gelden voor systeembanken. Het oogmerk van het wetsvoorstel is een apart regiem voor kredietunies. Een dergelijke specifieke regeling bestaat al in Polen en in Groot-Brittannië. De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) hebben overigens al verschillende malen hun medewerking gegeven daar waar het gaat om het aantrekken van gelden door de kredietunies, onder meer door ledencertificaten. “Coaching zal onverbrekelijk verbonden zijn met het krediet” Dirk Barrez: “Wij willen de coöperanten in België op termijn een nieuwe huisbank geven” RABOBANK Filip Zoeteweij: In Nederland groeit vooral het aantal ondernemers-kredietunies. Soms gaat het om initiatieven in een bepaalde branche, soms betreft het lokale of regionale kredietunies. Een voorbeeld van een regionale kredietunie is de Kredietunie Eemsregio U.A. Het doel van deze coöperatie is het bevorderen van een “groeizame” regionale econo- ondernemerschap. Wij mie, “not for profit, not for charity, but for mutual service”. Zowel zijn een vereniging voor de kredietnemers als de kredietgevers zijn lid van de coöperatie. ondernemers en zetten De “funding” vindt onder meer plaats door uitgifte van ledencer- ons in voor verschillen- tificaten. Kredietunie Zeeland heeft een soortgelijk doel en werkt de projecten. Onz ook met ledencertificaten. In het kader van de bevordering van 18 “Hulp aan bedrijven bij het maken van de juiste financieringskeuze komt alle betrokken partijen ten goede” COÖPERATIE NUMMER 620 - SEPTEMBER 2014 de provinciale economie is als funding ook een lening verkregen van de Provincie Zeeland. Er is veel kritiek in het MKB op de zeer kritische en selectieve houding van banken wanneer er wordt gevraagd om een krediet tot € 250.000. Als reactie tonen ondernemers onderling de bereidheid ongebruikt spaargeld in te zetten voor nieuwe initiatieven en noodzakelijke herinvesteringen. Dit is ook het geval bij de Kredietunie Bakkerij Ondernemers (KBO). Hier vloeit de bereidheid in de eigen branche financieel te participeren voort uit de verbondenheid met die branche en het vertrouwen dat men vanuit de eigen expertise heeft in de plannen van een collega-ondernemer. Belangrijk is dan ook dat een financiersaanvraag wordt beoordeeld door kritische vakgenoten. Kenmerkend is dat als voorwaarde aan de financiering vaak een coaching-traject is verbonden. Senior collega-ondernemers voorzien dan in de begeleiding van de ondernemer die krediet heeft verkregen. Dit is ook een belangrijk element bij de door de BOVAG op te richten kredietunie voor de automobielbranche. Financieel directeur Robert Clement van de BOVAG: “Zodra de wetgeving is aangepast gaan wij van start. Een kredietunie is geen gewone bank. Wij doen niet aan betalingsverkeer. Wij doen uitsluitend aan krediet binnen het gesloten circuit van de eigen coöperatie. Daarom is het goed dat er een andere regeling komt dan die geldt voor banken. Wij willen ook niet de kosten maken die gewone banken wel moeten rekenen bij de verstrekking van een krediet tot € 250.000. Naar mijn mening is een andere belangrijke reden voor de opkomst van dit soort kredietunies het toenemend gebrek aan branchekennis ROBERT CLEMENT BOVAG bij de banken.” Robert Clement: Wij rekenen op veel belangstelling, vooral van de wat kleinere garagehouders die niet gebonden zijn aan een merk, en van andere BOVAG- “Een andere belangrijke leden zoals caravanbedrijven, fietsenmakers, etc. De beoordeling van de reden voor de opkomst kredietaanvragen geschiedt in verband met de onafhankelijkheid buitenshuis. van dit soort kredietunies is het toenemend gebrek In aanmerking komen uitsluitend aanvragen voor werkkapitaal en financiering van innovatieve projecten. In de funding wordt volledig voorzien door leden en ex-leden van de BOVAG. aan branchekennis bij de Coaching zal onverbrekelijk verbonden zijn met het krediet. Of in de praktijk banken” ondernemers daar ook mee overweg kunnen, zal blijken; dat vinden wij wel spannend. Voor het waarborgen van de kwaliteit van de geleverde dienstverlening door de kredietunie zal onze kredietunie gaan werken volgens het kwaliteitskader kredietunies opgesteld door de VSK (Vereniging Samenwerkende Kredietunies) waar wij lid van zijn.” 19 COÖPERATIE SAMEN GAAN WE VERDER CONSUMENTEN-KREDIETUNIE Kredietunies voor consumenten komen in Nederland maar moeilijk van de grond. Een succesvol voorbeeld is de sinds 2013 in België opererende coöperatieve kredietunie NewB. Het is een retailbank in oprichting die niet wil zijn een bank als instituut, maar een ledenbank. Medeoprichter, journalist, en schrijver van het boek “Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?” Dirk Barrez is trots op het nu al bereikte resultaat. “NewB heeft nu 47.500 vennoten. Vennoten willen bij ons hun spaargeld inzetten voor de echte economie, voor duurzaamheid en een gezond evenwicht tussen winst en sociaal rendement. NewB is een tegenbeweging. De bankencrisis heeft de maatschappij miljarden gekost. Wij doen het anders. Wij werken vanuit coöperatie-beginselen en volgens de door ons zelf geformuleerde 12 kernwaarden. Maar, wij zijn er nog niet. Onze dienstverlening zal algemeen bancair zijn, dus niet uitsluitend krediet. Wij willen de coöperanten in België op termijn een nieuwe huisbank geven. Daarvoor hebben wij een licentie nodig. De Belgische autoriteiten bereiden dat voor en onder de nieuwe regelgeving beslist Europa. Vanzelfsprekend is het niet. Daarom bekijken we ook alle alternatieven om onze leden de duurzame financiële diensten aan te bieden die ze willen. Iedereen vindt dat er meer kleine banken moeten komen. En, met coöperatief kapitaal ben je zeker niet slechter gekapitaliseerd dan een bank in de NV-vorm.” RABOBANK Door Rabobank Groep worden de ontwikkelingen met belangstelling gevolgd. Filip Zoeteweij, werkzaam bij het Directoraat Bedrijven DIRK BARREZ NEWB van Rabobank Nederland: “Voor ondernemend Nederland is het goed nieuws dat er meer geld verstrekkende partijen komen en dat er transparantie komt in de financieringsmarkt. Zeker het coöpera- “NewB is een tegen- tieve model van een deel van de kredietunies kan op sympathie van beweging. De bankencrisis Rabobank rekenen. Toetreding van alternatieve geldverstrekkers zal bijdragen aan het meer openleggen welke businessplannen goed genoeg zijn voor funding. Hulp aan bedrijven bij het maken van de juiste financieringskeuze komt alle betrokken partijen ten goede.” Volgens Zoeteweij willen banken graag krediet verstrekken, echter wel onder voorwaarde dat het (business-)plan goed in elkaar steekt en er voldoende geloof in en zekerheid is over de ondernemerskwaliteiten. Als gevolg van toenemende wet- en regelgeving worden meer eisen aan het verstrekken van kredieten door 20 heeft de maatschappij miljarden gekost. Wij doen het anders” COÖPERATIE NUMMER 620 - SEPTEMBER 2014 banken gesteld. Kredietverstrekkers zullen een bepaalde mate van zekerheid wensen. In deze tijd is dat niet meer dan logisch. Ook kredietunies, private-equityfondsen en crowdfunding platforms stellen eisen aan de businessplannen en de ondernemer. “Onderzoek toont aan dat op jaarbasis ongeveer 45.000 bedrijven “vergeefs” bij banken aankloppen voor krediet. Een groot deel hiervan is eigenlijk op zoek naar risicofinanciering. Van het gedeelte dat op zoek gaat naar alternatieve financiering blijken ongeveer 5.000 bedrijven te slagen, dat is slechts 11% van de initiële verzoeken. De rest haakt af of wordt niet gehonoreerd. Het is dus niet zo dat alleen de banken “nee” verkopen, dat gebeurt in de zogenaamde alternatieve wereld net zo goed”, aldus Filip Zoeteweij. “Rabobank Nederland volgt de markt van zowel kredietunies als crowdfunding met belangstelling en zoekt waar mogelijk graag de samenwerking met deze partijen met als doel de ambities van ondernemers alle vrijheid te geven om tot ontwikkeling te komen.” COÖPERATIEVE FINANCIËLE DIENSTVERLENING De kredietunies tot nu toe in Nederland zijn zeker op coöperatieve leest geschoeid. Dit blijkt uit de doelstelling van de kredietcoöperaties. Dat is niet winst voor de coöperatie zelf, of voor derde beleggers. De kredietcoöperatie is een besloten onderneming met als doel financiering mogelijk te maken voor leden-geldnemers tegen een redelijke rente, en daarnaast een redelijk rendement te FILIP ZOETEWEIJ RABOBANK NEDERLAND betalen aan de leden-geldgevers als vergoeding voor hun risico. Een bijkomend doel kan zijn de bevordering van de economische ontwikkeling van een branche of regio. Ook qua vorm gaat het om echte coöperaties. Kredietunies zijn verenigingen die “Het is dus niet zo dat een onderneming exploiteren – met financiële dienstverlening alleen de banken “nee” als product – waarbij degenen om wie het gaat; de leden, zelf verkopen, dat gebeurt in de zogenaamde alternatieve wereld net zo goed” voorzien in bestuur en toezicht. Het succes zal ook hier afhangen van ondernemerschap. Kredietunies zijn geen noodfondsen. Het zijn ondernemingen die moeten presteren waarbij vanzelfsprekend ook continuïteit belangrijk is. De initiatieven zijn zeer te waarderen. Zij geven blijken van initiatief en ondernemerschap, zowel bij ondernemers als ondernemende consumenten. Bovendien, kredietunies kunnen zorgen voor meer concurrentie op de financiële markten en daar wordt sinds de financiële crisis door velen om gevraagd. 21
