Van bescherming naar zelf-organisatie

Van bescherming naar zelforganisatie
De meervoudige betekenis van meisjeswerk
Mieke Nolf
Werken met meisjes in Vlaanderen anno ‘13
Wat willen meisjes?
• Meisjes geven aan dat ze de jongens in de groep vaak te dominant
vinden.
• Willen ‘ruimte om zichzelf te kunnen zijn’ gecombineerd met af en
toe gemengde activiteiten.
Realiteit:
• ‘Gemengde’ jeugdwerkingen met maatschappelijk kwetsbare
jongeren bereiken in de realiteit voornamelijk jongens.
• En meisjeswerkingen in het defensief want ‘niet-meer-van-deze-tijd’.
Youth Working with Girls and Women in
Community Settings
• Janet Batsleer
• Manchester metropolitan University, UK
• 2013
• Youth and community work
Vaststelling
• Meisjeswerk is bedreigend
• Meisjeswerk wordt bedreigd
ROJM Mechelen
Geschiedenis meisjeswerk UK
• 1890: Clubs for working Girls (Maude Stanley)
• Risk and danger
• Van straat houden (concern and control)
• Voorbereiden op rol als vrouw (koken, naaien)
• Zelfbeeld
“Our work with many girls is to help them find out their own powers
and to raise them more in their own estimation, for if a girl is stupid the
fact of being thought so will put out even the small spark of intelligence
that remains in her” (p 9)
Maude Stanley
• Profiel begeleidster en afstand-nabijheid:
“We have had the experience of a lady as a superintendent and also
one of the same class of the girls and we do not recommend either one
or the other as absolutely the best; the essential is to find a woman
with great friendliness, love for the girls, warm sympathy, order and
liveliness, who will never be tired or who rather will never let her
feelings, mental or physical, interfere with the work of the club.”(p9)
‘70 –’80: ontvoogding
• 1970: maatschappelijke discussies over seksualiteitsbeleving,
individuele keuzevrijheid, doorbreking rolpatronen,…
• Organisaties enten zich op nieuwe begrippen als autonomie,
collectieve actie en zelf-organisaties (tegen paternalisme)
• 1982: Girls are powerful
- Meisjeswerkers proberen perspectief van meisjes op de wereld te
begrijpen
- Zoeken een taal om te spreken over discriminatie
- Onderwijs en (degelijk betaald) werk worden thema’s
- Meisjes = mensen met mogelijkheden
1990 of 1890?
• ‘90: Girls at risk => focus op preventie: terug naar bescherming en
opvoeding
• Beleidsfocus: mensen individueel sterker maken
• > 2001: maatschappelijk debat: hoe omgaan ten aanzien van verschil
en diversiteit?
- Multiculturalisme: ‘leven en laten leven’
- Monoculturalisme: ‘aanpassen of vertrekken’
=> Ruimte voor meisjes onder druk
Ruimte voor meisjes onder druk?
• Dominant idee: co-educatie
Maar: meisjes presteren beter in meisjesscholen, jongens in gemende.
Dus: co-educatie in wiens belang?
• Vooral ruimte van “allochtone” vrouwen onder druk?
Bv: meisjeswerking versus meisjeschiro
Staat bij themagericht werken exclusief werken met meisjes minder onder druk?
Kras Steunpunt Sport, Antwerpen
Hoe ziet die ruimte voor meisjes er uit? de
betekenissen van meisjeswerk (spectrum)
Met aan de ene kant “gescheiden” werking:
• Meisjes afschermen van de gemengde werking, werking voor meisjes
• Professional is bezorgd om de meisjes en weet van goed zou zijn voor
hen (liefdadigheid)
• Activiteiten die bij leeftijd passen en hen niet in moeilijkheden
brengen
• Preventie, bescherming en opvoeding
En aan de andere kant van het spectrum:
de ‘autonome’ meisjeswerking:
• Werking is exclusief voor meisjes, maar niet gescheiden van de
wereld. Bruggen naar andere groepen, maatschappelijk debat.
• Werking met, voor en van meisjes.
• Relatie begeleiding-meisjes: niet hiërarchisch, solidariteit, geven en
terugkrijgen
• Niet gericht op bescherming maar op uitdagingen en verandering
• Verbindt het lokale met het globale
De betekenissen van meisjeswerk
• Methode/ activiteiten kunnen soms dezelfde zijn!
• Je kunt geen uitspraak doen over ‘meisjeswerkingen’ in het algemeen
• Werkingen positioneren zich vaak niet expliciet op ene of andere zijde
van het spectrum, mengvorm afhankelijk van de persoon van de
meisjeswerk(st)er, assertiviteit van de meisjes, historiek…
Mode-ontwerp
bij Vzw Jong meisjeswerking De Brugse Poort
Waarom meisjeswerk?
• Individuele doelen: meisjes de kans geven om elkaar te ontmoeten
(zonder jongens of mannen), de kans om vriendschappen te
ontwikkelen en wederzijds te ondersteunen, een veilige omgeving
waar zelfzekerheid en vaardigheden kunnen ontwikkeld worden, een
omgeving waar vragen kunnen gesteld worden.
• Buurtgerichte ‘community’ doelen: meisjes de kans geven om in de
buurt of community een rol of functie op te nemen, samen te werken
met andere organisaties en mee aan het welzijn van de buurt te
werken.
 Meisje als persoon (rechten, gelijkwaardigheid)
 Meisjes als community makers (samenwerkers)
Individu, community, samenleving
“Habiba en Dominique probeerden de twee groepen te laten
samenwerken tot één voorstelling. Het werd een soort medley van
indrukken, sferen en situaties waar al gauw toch een link duidelijk
werd: de concurrentie met jezelf en de wereld rondom je.
Een voorstelling over mooi of lelijk, over vrienden of vijanden, over
graag zien of graag gezien willen worden, over arrogante prinsessen en
charmante barbietrutten.”
Recensie van “Barbietrut” theaterproject van Het Meisjeshuis vzw Jong 2006
Methode: kleinschalig groepswerk
• ‘Zinvolle’ en ‘bruikbare’ vrijetijdsbesteding in groep
• Levensverhalen: gelijkenissen en verschillen (bv droom-meisjes)
• Intergenerationeel: het verhaal van mijn moeder
• Belang van relaties, groepen en netwerken
• Wat kunnen we veranderen/ wat ligt buiten onze macht
Jong Gent in Actie, kleinschalig groepswerk sluit aan bij de traditie van
verenigingen waar armen het woord nemen.
Levensverhalen en biografische competenties
(Munchmeier)
“Het boek is klaar, dialoog en discussies zullen worden uitgelokt. Voor
sommigen zal het een motivatie zijn om de lang vergeten droom terug
levend te maken. Het heeft de meisjes in ieder geval geïnspireerd en ze
hebben goesting naar meer. Er heerst een grote intimiteit bij de
meisjes, taboeonderwerpen worden aangesneden… Ze zijn geboeid en
gegroeid maar bovenal gesterkt om keuzes te maken en ervoor te
gaan!”
Meisjesdromen/ droommeisjes vzw Jong
Kenmerken ‘autonome’ meisjeswerking
• Vertrekken vanuit autonomie van de meisjes: meisjes als subject
• Openheid: vrijwilligheid, nieuwe contacten
• Actieve participatie: van deelnemer naar deelhebber
• Vanuit sterktes en noden van meisjes (geen vast curriculum)
• Dialoog over inhouden en doelen
• Informeel, flexibel, zoektocht proces - product verhouding
• Private troubles, public issues
• Netwerking
Uitdagingen voor het meisjeswerk
• Het persoonlijke – het sociale – het politieke
• Levensverhalen: bewust worden van je eigen auto-biografie,
zelfbewustzijn
• Verhalen worden kwesties, van hieruit ontstaat beweging
• Meisjeswerkster = ‘functionele vriendin’
• Seksualiteitsbeleving belangrijk thema in de meisjeswerking.
Ondersteuning meisjeswerk(st)er!
• Diversiteit tussen maatschappelijk kwetsbare meisjes: verbinding,
gemeenschappelijke thema’s zoeken.