De balans van een geldscheppende particuliere bank: DEBET Vaste activa: Gebouwen Inventaris Vorderingen: CREDIT 300 30 Debiteuren Tegoed bij Centrale Bank (DNB) Financiële activa: Schatkistpapier Effecten (aandelen/obligaties) Valutategoeden Liquide middelen: Kas 200 10 5 35 20 70 + ____ 670 Eigen vermogen: Aandelenvermogen Reserves Vreemd vermogen (lange termijn*): Spaargeld (lang) Termijndeposito’s (lang) Vreemd vermogen (korte termijn**): Rekening-courant-tegoeden Kort spaargeld Korte termijndeposito’s Korte valutategoeden Voorschotten van Centrale Bank Speciale beleningen + 310 12 45 18 260 5 2 3 10 5 ____ 670 *Lange termijn (looptijd > 2 jaar), **Korte termijn (looptijd < 2 jaar). Liquiditeit van algemene banken: Liquiditeit is het vermogen op korte termijn te kunnen voldoen aan de direct opeisbare verplichtingen. Dekkingsmiddelen en direct opeisbare verplichtingen dienen in een bepaalde verhouding tot elkaar te staan: Dekkingsmiddelen: Kas Tegoed bij CB (DNB) Direct opeisbare verplichtingen: Rekening-courant-tegoeden Volledig direct opeisbaar Kort spaargeld Deels direct opeisbaar Korte termijndeposito’s Deels direct opeisbaar Gevolgen van veranderingen in bovenstaande posten voor de liquiditeit: Dekkingsmiddelen (t.o.v. de direct opeisbare Liquiditeit verplichtingen: Direct opeisbare verplichtingen (t.o.v. de Liquiditeit dekkingsmiddelen): NB: Het belang van de liquiditeit van de banken: behoud van vertrouwen in de banken. Kredietverlening door de banken en de omvang van de liquiditeitenmassa: Kredietverlening Er wordt meer geld door banken uitgeleend Liquiditeitenmassa aan het publiek: Kredietverlening Er wordt minder geld door banken Liquiditeitenmassa uitgeleend aan het publiek: Monetair beleid: Het monetair beleid van Centrale Banken (o.a. DNB). a) Klein monetair beleid Gericht op handhaving van de externe waarde (= koers) van de munt. b) Groot monetair beleid Gericht op handhaving van de interne waarde (= koopkracht) van de munt; het voorkomen van inflatie. Bankwezen De weekstaat: De weekstaat is een verkorte, wekelijkse balans van DNB. De weekstaat geeft inzicht in de activiteiten van DNB en de ontwikkelingen op de geldmarkt. Publicatie van de weekstaat vindt elke woensdag plaats in de Staatscourant en de (grote) landelijke dagbladen. Opmerking 1: Andere publicaties van DNB (jaarverslagen en kwartaalberichten) worden niet gevraagd. Opmerking 2: Posten van de weekstaat worden niet gevraagd. Posten op de weekstaat: Activa (= Debet = bezittingen + vorderingen): 1) Goud Goudvoorraad wordt gewaardeerd tegen 70% van de marktwaarde. Elke 3 jaar vindt herwaardering plaats. 2) SDR's De rekening van Nederland bij het IMF. Het zijn de bijzondere trekkingsrechten in het I.M.F. (= Special Drawing Rights); internationaal betaalmiddel tussen centrale banken, uitgegeven door het Internationale Monetaire Fonds. 3) Reservepositie I.M.F. Contributie van Nederland in het vermogen van het IMF. 4) Euro’s De voorraad Euro’s van DNB (incl. de rekening van Nederland bij de ECB). 5) Deviezen = vreemde valuta (bijv. Dollar, Yen, Ponden enz.) 6) Papier in disconto Schatkistpapier dat door DNB is gekocht van de algemene banken. 7) Voorschotten in Voorschotten/leningen aan algemene banken tegen rekening-courant disconto; contingent = maximum bedrag dat banken bij DNB kunnen lenen tegen het normale disconto. 8) Speciale beleningen (extra) kredietverlening (> contingent) aan de algemene banken (tegen een hoger tarief dan het disconto). PASSIVA (= Credit = eigen 9) Bankbiljetten in omloop 10 ‘s Rijks schatkist ) 11 Banken in Nederland ) 12 ) Kasreserverekening vermogen + schulden) De totale hoeveelheid papiergeld in handen van het publiek én in de kassen van banken. Rekening van het Rijk. Hier komt de belasting op binnen en worden o.a. de ambtenarensalarissen mee betaald. Rekeningen van de algemene banken bij DNB om: - bankbiljetten op te nemen. - vreemde valuta te kopen van DNB. - betalingen aan het Rijk te verrichten. - onderlinge betalingen te verrichten. DNB kan banken een verplichte kasreserve voorschrijven, deze reserve wordt op deze rekening geboekt. NB: In het kader van de invoering van de Euro en in het algemeen de ontwikkelingen binnen de Europese Monetaire Unie (EMU) zijn een aantal taken van De Nederlandsche Bank (DNB) overgenomen door de Europese Centrale Bank (ECB). Zie hiervoor Domein G en Domein Q. DE Economie Eindtermen VWO Domein F - 1