Inclusiecriteria BeweegKuur

De doorontwikkelde BeweegKuur voor mensen met overgewicht en obesitas
Informatie voor geïnteresseerde pilotlocaties over de belangrijkste wijzigingen t.o.v. de
huidige BeweegKuur.
In oktober 2009 zijn vijf locaties gestart met de proefimplementatie van de doorontwikkelde
BeweegKuur. De Universiteit van Maastricht voert begeleidend onderzoek uit. Op basis van de
(eerste) resultaten van dit onderzoek kan het protocol op een aantal punten gewijzigd worden. De
informatie in dit document is dus onder voorbehoud van de uitkomsten van het onderzoek. Vanaf
april/mei 2010 zullen alle BeweegKuur locaties kunnen werken met de doorontwikkelde BeweegKuur.
Deelnemers met overgewicht of obesitas kunnen dan (binnen de huidige patiëntenaantallen)
geïncludeerd worden.
Inclusiecriteria
De BeweegKuur is bedoeld voor mensen met een (hoog) gezondheidsrisico. Hierbij beperkt de
BeweegKuur zich tot mensen met:
1. Mensen met diabetes type 2
2. Impaired Fasting Glucose (IFG): een nuchtere glucosewaarde (in capillair volbloed) hoger dan
of gelijk aan 5.6 maar lager dan of gelijk aan 6 mmol/l (P 5.6 - Q 6). Of een nuchter plasma
glucose hoger of gelijk aan 6.1 mmol/l en lager dan 6.9 mmol/l (P 6.1 - Q 6.9).
3. Mensen met een BMI tussen 25-30 in combinatie met een grote buikomvang en/of in
combinatie met comorbiditeit
4. Mensen met een BMI tussen 30-35 zonder comorbiditeit ongeacht de buikomvang
De onderstaande criteria gelden voor alle deelnemers aan de BeweegKuur:
1. Gemotiveerd voor gedragsverandering
2. Een inactieve leefstijl (niet voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (een half uur
matig intensieve lichamelijke activiteit op tenminste vijf, maar bij voorkeur alle dagen van de
week)
Exclusiecriteria
De BeweegKuur is niet bedoeld voor mensen met;
 Diabetes type 2 met drie of meer diabetes complicaties die het normaal
functioneren beperken (hart-/vaatziekten, nefropathie, retinopathie, neuropathie,
diabetische ulcus)
 Diabetes type 2 met ernstige polyfarmacie (>5 therapeutische klasses)
 Diabetes type 2 met hypertensie graad 3 (RR > 180/110 mmHg)
 Beperkingen die deelname aan de BeweegKuur onmogelijk maken (op inschatting van de
huisarts).
Denk hierbij aan:
 Lichamelijke beperkingen
 Psychische beperkingen (bijvoorbeeld n.a.v. psychiatrische voorgeschiedenis)
Mensen die geëxcludeerd worden voor de BeweegKuur kunnen eventueel later, na
behandeling van de contra-indicatie (in bijvoorbeeld de tweedelijn of een intensieve
gecombineerde leefstijlinterventie), alsnog instromen in de BeweegKuur.
Intake gesprek / start begeleiding en coaching
Doel: Patiënt in laten stromen in passend programma en begeleiden en coachen bij
leefstijlverandering.
Benodigde instrumenten:
- Formulier Beweegscore
- Vragenlijst Beweeggedrag
- ICF BeweegKuur
- Logboek BeweegKuur
- Verwijsbrief naar diëtist / fysiotherapeut
- Eetdagboek
- Uitleen exemplaren stappenteller / activiteitenmonitor
1
- Vragenlijst psychische welbevinden (mogelijk)
In het 1e consult dient de leefstijladviseur het gezondheidsprofiel van de patiënt in beeld te brengen.
Hiervoor wordt het beweeggedrag, het cardiovasculair risicoprofiel, de ICF
BeweegKuur en het psychisch welbevinden in kaart gebracht. Deze gegevens bepalen mede de
indicatie voor het vervolgtraject. Voor de verdere indicatiestelling in de BeweegKuur is het
noodzakelijk dat de leefstijladviseur de criteria beoordeelt om de patiënt naar het juiste beweeg- en
voedingsprogramma door te verwijzen. De beweegprogramma’s zijn in de doorontwikkelde
BeweegKuur niet veranderd. Hieronder volgt een omschrijving van de verschillende
groepsprogramma’s voeding in de doorontwikkelde BeweegKuur.
Groepsprogramma’s voeding
Voor het vaststellen van het juiste voedingsprogramma voor de patiënt dient de
leefstijladviseur de onderstaande criteria door te lopen:
1. Diagnose:
Is er sprake van één van de onderstaande diagnoses;
- diabetes type 2
- gestoorde nuchtere glucose
2. Comorbiditeit
Is er bij de patiënt sprake van comorbiditeit? Ziekten die vaker voorkomen bij mensen met
overgewicht en obesitas, zijn: hart- en vaatziekten, verschillende vormen van kanker,
galziekten, artrose, ademhalingsproblemen, jicht, infertiliteit, menstruatiestoornissen en
foetale defecten.
3. Dieetgeschiedenis
Heeft de patiënt een dieetgeschiedenis? Vraag dit na aan de hand van de volgende vragen:
- Hebt u wel eens pogingen ondernomen om af te vallen?
- Zo ja; hoe dan? Wat was uw resultaat?
- Bent u wel eens (in korte tijd) veel kilo’s afgevallen of aangekomen?
Indien één van de vragen met ”ja” wordt beantwoord, is er sprake van een
dieetgeschiedenis.
Indien er sprake is van diabetes type 2, komt de patiënt in groepsprogramma A. Indien geen van
bovenstaande criteria van toepassing zijn, komt de patiënt rechtstreeks in aanmerking voor
programma B (groepsvoorlichting zonder individueel consult van de diëtist). Indien er sprake is van
comorbiditeit en/of dieetgeschiedenis, komt de patiënt in groepsprogramma C.
Het doel van het voedingsprogramma is het aannemen van een verantwoord en gezond
voedingspatroon. Specifiek voor mensen met overgewicht en obesitas wordt het
verminderen van de energie-inname door een individueel samengesteld dieet nagestreefd, dat leidt tot
verbetering van het eetgedrag.
De groepsvoorlichtingsbijeenkomsten
Groepsprogramma A (gericht op mensen met diabetes en gestoord (nuchtere) glucose)
5 bijeenkomsten (2 uur, direct + indirecte tijd 1:1), min 10 max. 15 deelnemers
- Kennisvermeerdering (met aandacht voor diabetes in relatie tot bewegen en
voeding)
- verbeteren vaardigheden
- omgaan hoogrisico situaties
Groepsprogramma B (gericht op mensen met overgewicht / obesitas voor wie relatief weinig hulp bij
voeding geïndiceerd is)
8 bijeenkomsten (2,5 uur, direct + indirecte tijd 1:1), min 10 max. 15 deelnemers
- kennisvermeerdering
- verbeteren vaardigheden
- omgaan hoogrisico situaties
2
Groepsprogramma C (gericht op mensen met overgewicht / obesitas voor wie relatief veel hulp bij
voeding geïndiceerd is)
8 bijeenkomsten (3 uur directe tijd + indirecte tijd 1:1), min 6 max. 8 deelnemers
- controle eetgedrag/-drang
- lotgenotencontact
- kennisvermeerdering (in beperkte mate)
*vijf uur is de benodigde hoeveelheid uren die staat voor de behandeling van obesitas hoog risico
(zorgniveau 2).
Voedingsadviezen
De begeleiding op het gebied van voeding wordt verzorgd door een diëtist. De
leefstijladviseur verleent follow-up op de adviezen van de diëtist. In het voedingsprogramma worden
voedingsadviezen verstrekt volgens de NDF Voedingsrichtlijnen 2006, de richtlijn Diagnostiek en
behandeling van obesitas bij volwassenen (2008) en/of de richtlijnen Goede Voeding, zoals
geformuleerd door de Gezondheidsraad. Vanuit de huidige basis zorgverzekering kan een patiënt op
verwijzing van de huisarts jaarlijks aanspraak maken op 4 uur hulp van een diëtist. Indien een patiënt
dat jaar al gebruik gemaakt heeft van de diensten van een diëtist kan er minder dan 4 uur advies
vanuit de basisverzekering gegeven worden. De adviezen van de leefstijladviseur zullen dan moeten
volstaan totdat in een nieuw
jaar de patiënt alsnog een diëtist kan bezoeken. Indien de patiënt voor de diëtist aanvullend verzekerd
is / dit zelf wil bekostigen kan de diëtist natuurlijk vaker ingezet worden.
Het individuele consult bij de diëtist
BeweegKuur deelnemers in groepsprogramma A en C worden doorverwezen voor een individueel
consult bij de diëtist. Deze wordt vergoed vanuit de reguliere zorg (basisverzekering). Deelnemers die
in aanmerking komen voor groepsprogramma B hoeven niet voor een individueel consult
doorverwezen te worden vanuit de BeweegKuur.
3
Figuur 1: Algemeen Stroomdiagram BeweegKuur
TRAJECT
Signalering en
oriëntatie
Stap 1. Intake en
doorverwijzing
Zorgverlener 1e/2e LIJN:
Preventieconsult
Huisartsenzorg
Praktijkondersteuner
Doktersassistent
o.a. Internist / Diabetoloog /
Revalidatiearts /
Verpleeghuisarts /
Diabetesverpleegkundige /
Diëtist / Sportarts / Apotheker
Fysiotherapeut
via Directe
Toegankelijkheid
Fysiotherapie
Intensieve
gecombineerde
leefstijl interventie
Leefstijladviseur in de huisartsenzorg
1)
2)
3)
4)
5)
Stap 2. Begeleiding
en coaching in het
beweeg- en
voedingsprogramma
Intake t.a.v. Motivatie
Bepaling beweegprogramma en opstellen Beweegplan (bij Zelfstandig Beweegprogramma)
Doorverwijzing diëtist en indien nodig fysiotherapeut (bij Opstart- of Begeleid Beweegprogramma)
Coaching en begeleiding
Coördinatie alle beweegprogramma’s en groepsbijeenkomsten betreffende voeding
Diëtist
1)
2)
3)
4)
Fysiotherapeut
Diagnostiek
Vaststellen behandelplan
Voedingsadvies
Evaluatie
1) Intake/Screening
2) Lichamelijk onderzoek
3) Opstellen BeweegPlan
Groepsvoorlichting A
Groepsvoorlichting C
1) Kennisvermeerdering (DM
i.r.t bewegen & voeding)
2) verbeteren vaardigheden
3) omgaan hoogrisico situaties
1) Controle eetgedrag/drang
2) Lotgenotencontact
3) Kennisvermeerdering
(beperkte mate)
Groepsvoorlichting B
II) Opstartprogramma
Fysiotherapeut
1) doet intake
2) stelt Beweegplan op
3) begeleidt de patiënt naar
bewegen in lokaal,
groepsgewijs aanbod
middels follow-up
1) Kennisvermeerdering
2) verbeteren vaardigheden
3) omgaan hoogrisico situaties
Stap 3. Einde
Beweegkuur/ followup in reguliere zorg
III) Begeleid
Beweegprogramma
Fysiotherapeut
1) doet intake
2) stelt Beweegplan op
3) begeleidt de patiënt, via
groepstraining, in zijn praktijk
4) begeleidt de patiënt naar
bewegen in lokaal, groepsgewijs
aanbod middels follow-up
I) Zelfstandig beweegprogramma
o.a. fitnesscentra, sportief wandelvereniging/atletiekvereniging, nordic walking, MBvO, sportvereniging, recreatief bewegen (bijv. zwemmen, fietsen,
wandelen etc)
4
5