File

Giardia lamblia (Protozo, Flagellaatvormig)
Komt voor in 2 stadia: trofozoït (15x10 μm) en cyste (12x8μm). Cyste is zeer resistent.
Besmetting: feco-orale overdracht cycten. Na binnenkomst in lichaam vindt excystatie en
deling plaats. Trofozoïten hechten aan darmepitheel met zuignap. Dit zorgt voor mechanische
beschadiging. Ook komen toxische en apllergische metabolieten vrij die zorgen voor
ontstekingen en immunologische overgevoeligheidsreacties. Samen leidt dit tot villusatrofie
en ontstekingsinfiltraten in de darmwand.
Komt over de hele wereld voor. Komt vooral voor bij kinderen en tropengangers.
Incubatietijd is ongeveer 2 weken
Pathologische afwijkingen in: duodenum, jejunum, galblaas en galwegen.
Symptomen:
- malaise
- pijn in (boven)buik
- opgezette buik
- flatulentie
- diarree (brijig, dun)
Uiteindelijk kan dit leiden tot het malabsorptiesyndroom.
Diagnose op basis van:
Triple feces test: de trofozoïten en cysten kunnen in de ontlasting aangetoond worden
Duodenumsondage: in duodenumvocht zijn trofozoïten zichtbaar
Stringtest: touwtje met loodje eraan doorslikken, blijft 2 uur in duodenum en wordt dan
verwijderd.
Behandeling met nitro-imidazolverbindingen:
Metronidazol (Flagyl)
Tinidazol
Albendazol
Cryptosporidiose (protozo: cryptosporidium ssp.)
Overdracht door feco-orale transmissie van oöcysten(2-5 μm) (ook van dieren, kalveren).
In de maag verweekt de wand van de cyste zodat in de darm 4 spoelvormige sporozoïeten uit
de cyste kunnen barsten. Deze infecteren de epitheliale cellen. Hij vermenigvuldigd zich in de
borstelzoom van intestinele epitheelcellen.
Komt vooral voor bij: kinderen, ouderen, patiënten met afweerstoornissen.
Hechting en vermenigvuldiging vindt plaats in de darmwand van dikke en dunne darm. Soms
is er uitbreiding naar de longen.
Normale symptomen: (self-limiting)
- waterige diarree
- buikpijn
- algemele malaise
Bij aids kan de infectie leiden tot persisterende diarree met veel vochtverlies. Met
malabsorptiesymptomen, koorts, braken en gewichtsverlies.
Diagnose op basis van:
Fecesonderzoek naar oöcysten met behulp van speciale technieken omdat ze zo klein zijn.
Duodenoscopie/rectoscopie is ook mogelijk maar niet de eerste keus.
Cyclospora cayetanensis (protozo)
Komt overal in de wereld voor. Wordt via de feces als kleine oöcyst (8-10 μm) in het milieu
uitgescheiden. Daar rijpt hij uit tot de besmettelijke vorm. (de oöcycte bevat dan 2
sporocysten met ieder weer 2 sporozoïeten).
Besmetting vooral uit tropische gebieden door groente, fruit en water.
1
Diagnose op basis van:
Microscopie: oöcycsten zijn perfect rond, hebben een duidelijke wand en zijn gevuld met
kleine bolletjes
Autofluorescentie: de wand licht blauw op bij UV-licht
Behandeling: bij ernstige klachten co-trimoxazol.
Amoebiasis
5 soorten entamoebes worden vaak in de ontlasting gezien. 4 zijn apathogeen:
- entamoeba coli
- entamoeba hartmanni
- entamoeba polecki
- entamoeba dispar
en 1 pathogeen:
entamoeba histolytica (trofozoïet)
Overdracht in de vorm van cysten, feco-orale transmissie (voedsel en handen meestal). In de
dikke darm vindt excystatie plaats waarbij kleinere vegetatieve vormen vrijkomen. Deze zijn
dan nog niet invasief en voeden zich met de darmflora. Als ze wel invasief worden gaan ze
zich voeden met bloed en weefsel en beschadigen de mucosa en submucosa van de dikke dam.
En kan leveramoebiasis of intestinale amoebiasis ontstaan. Heel soms uitzaaiing naar long of
huid. Komt niet in nederland voor, wel in de (sub)tropen en rond de middellandse zee.
(E. dispar en E. Histolytica alleen te onderscheiden door PCR).
Komt vooral voor bij tropengangers. (bij mensen met een afweerstoornis kan een slapende
infectie ineens tot uiting komen, bv bij corticosteroïden gebruik).
Incubatietijd is 2 weken maar het kan jaren subklinisch blijven.
Symptomen bij leveramoebiasis, (een leverabces ontstaat):
- koorts, algehele malaise
- pijn in de rechter bovenbuik, soms uitstralend naar de rechter schouder
- drukpijn, vergrote lever
- hoesten
- leukocytose
Diagnose leveramoebiasis door middel van serologisch onderzoek.
Symptomen bij darmamoebiasis:
Acuut:
- buikkrampen
- brijige ontlasting met bloed/slijm
Chronisch:
- vage klachten: diarree, vermoeidheid, buikpijn
Diagnose darm amoebiasis door middel van:
Klinisch beeld en geografische anamnese: niet speciefiek genoeg alleen.
Aantonen histolyticavormen in verse ontlasting
Aantonen cysten in ontlasting
Serologisch onderzoek
Rectoscopie/Colonoscopie: zoek naar pin-pointlaesies om daar een biopsie uit te nemen.
Rondwormen:
Strongyloïdiasis, wordt verwekt door strongyloïdes stercoralis (2-3 mm lang, 30-50 μm dik)
Volwassen wormen leven ingebed in mucosa eerste deel dunne darm. Kan in de mens
vermenigvuldigen en daardoor levenslang bestaan. Niet in nederland, vooral in (sub)tropen.
Besmetting via de huid door larven uit de grond. Door de huid bereiken de larven het bloed en
2
de lymfe, en komen zo in het hart en daarna penetreren ze in de longen en komen in de alveoli.
Ze worden dan opgehoest en komen zo in de keel terecht, waarna ze worden doorgeslikt. De
larven ontwikkelen in de mucosa van het duodenum en jejunum tot volwassen wormen. De
eieren komen in het lumen of darmweefsel al uit en worden met de feces dan uitgescheiden.
Auto-infectie is mogelijk bij verminderde afweer. Dit leidt tot:
- ernstige colitis
- ulcera en necrose van de darmen
- granulomateuze ontstekingen in allerlei organen, vooral de longen
- besmetting van het bloed van darmbacteriën
Dit kan leiden tot sepsis of meningitis.
Meestal zijn er geen symptomen. Bij wel symptomen:
Huid:
- Ground-itch, bij penetratie van grote aantallen vanuit de grond
- Urticaria, door peri-anale autoinfectie op buik, billen, dijen
- Larva currens, door de huid rondzwervende larven: zich snel verplaatstende urticaria
vooral op de romp
Darmen:
- vage bovenbuik spierpijn
- misselijkheid
- diarree
Longen:
- koorts
- dyspnoe
- hoesten
- droge rhonchi
syndroom van Löffler: op de röntgenfoto zijn vluchtige infiltraten zichtbaar i.c.m. een
passagère eosinofilie.
Diagnose door middel van: larven in de feces aantonen. (Verse feces anders kunnen ook
andere wormen onwikkelen en die zijn moeilijk te onderscheiden).
Behandeling met: Ivermectine (Stromectol)
Ascariasis, door Ascari lumbricoïdes (10-40 cm lang, 2-6 mm dik), rondworm.
Komt over de hele wereld voor, maar in nederland niet veel. Besmetting door opname eieren
via de mond. In de dunne darm komen de larven vrij en penetreren de darmwand. Ze komen
dan via de lever en het hart in de longen terecht waar ze de alveoli ingaan. Dan gaan ze via de
bronchi en de trachea naar de keel en worden doorgeslikt. Weer in de dunne darm groeien ze
uit tot volwassen wormen en leven van de darminhoud. De eerste eieren zijn in de feces te
ontdekken na 10-12 weken. Ze kunnen in de mens niet vermeningvuldigen.
Komt vooral voor bij kinderen en tropengangers.
Meestal asymptomatisch, echter de wormen kunnen gaan zwerven, naar de galgangen of door
de darm naar de buikholte  peritonitis. Bij zware infectie kunnen de larven ook massaal
migreren naar de lever of longen. Dan: lichte koorts, urticaria, lever- en longaandoeningen. (in
bloedbeeld eosinofilie). Bij zware infectie met wormen: anorexie, vage buikpijn,
misselijkheid, gewichtsverlies, diarree. Soms obstructie darmdoorgang door kluwens wormen
 ileus.
Behandeling: Mebendazol (Vermox)
Enterobiasis, door enterobius vermicularis. Kleine aarsmade.
Komt veel voor, vooral bij kinderen. Infectie door eieren via de mond. In de dunne darm komt
de larve uit en rijpt daar ook. Volwassen wormen leven in coecum en aangrenzende delen
3
darm. Ze voeden met darminhoud. Het vrouwtje kruipt ’s nachts naar buiten om haar eieren
op het peri-anale gebied te dumpen.
Besmetting kinderen: door contact met anderen en door auto-infectie.
Meestal asymptomatisch, anders jeuk in het peri-anale gebied. Diagnose door plakband op
peri-anale huid drukken en onder microscoop bekijken of door zien wormpjes in ontlasting.
Behandeling: Mebendazol (Vermox)
Trichuriasis, door trichuris trichiura, rondworm (3-5cm).
Komt overal voor. Infectie door eieren met ontwikkelde larven binnen te krijgen via handen,
voedsel, drinken. In de dunne darm komen de eieren uit. Rijpingsfase in onderste deel dunne
darm. Larve hecht aan coecum en groeit in 3-5 maanden uit tot volwassen worm (leeft
meerdere jaren). Deze graven zich met voorste deel in darmwand vast en voeden zich met
darmweefsel  ontstekingsreacties. Vooral bij kinderen en tropengangers. Meestal
asymptomatisch, bij ernstige infectie:
- buikpijn
- bloederige diarree
- gewichtsverlies
- misselijkheid
- verschijnselen die op apendicitis lijken
(soms anemie, rectumprolaps)
In ontlasting zijn eieren te ontdekken.
Behandeling: Mebendazol (Vermox)
Hygiëne
In te delen in:
- voedsel- en keukenhygiëne
- waterleiding/-voorziening, riolering en afvalverwerking.
- Persoonlijke hygiëne, handenwassen
- Medische hygiëne, ziekenhuisinfectiepreventie
Vochtige oppervlakken zijn vaak gecontamineerd met Gramnegatieve staven zoals E. coli,
Klebsiella en Pseudomonas). Op droge, stoffige plekken zitten micro-organismen die tegen
droogte kunnen zoals streptokokken en stafylokokken. Andere verspreiden zich weer
makkelijk via de lucht (mycobacteriën en respiratoire virussen).
Bloederige diarree: Shigella, Yersinia, Campylobacter, E.coli-EHEC, Clostridium difficile
Waterig diarree: Salmonella, E.coli-ETEC
Rijstwater: Vibrio cholera, v. parahaemolyticus
Geen koorts bij rotavirus, E.coli-EHEC, E.coli-ETEC
4