S2-4 werkbladen voor practicum (info)

Werkbladen voor practicum
Voor het uitvoeren van practicum door leerlingen krijgen de leerlingen meestal een werkblad.
Bestudeer onderstaand werkblad en maak eigen lijstje van criteria voor een goed werkblad.
Werkblad 1 Keukenzout (4mhv)

Lees de handleiding.
Open de simulatie ‘Zouten en oplosbaarheid’, tabblad ‘Keukenzout’.
Oefen met de simulatie tot je het volgende beheerst: stilzetten, beeld voor beeld afspelen,
wissen en starten, kranen bedienen, aantallen ionen en volume aflezen.
Strooi een zoutkristalletje in het water en let op wat daarmee gebeurt.
Voeg steeds een kristalletje zout toe en wacht tot het korreltje is opgelost. Herhaal dat totdat
het kristalletje op de bodem blijft liggen.
Voer de opdrachten uit en beantwoord de opgaven.
A
Oplossen van keukenzout





Opgave 1
Beschrijf een kristalletje keukenzout. Gebruik daarbij de termen: positief ion, negatief ion,
natriumion, chloride-ion en verhouding.
Opgave 2
Geef de formule van keukenzout.
Opgave 3
Beschrijf wat je ziet als een zoutkristalletje oplost.
Opgave 4
De vergelijking voor het oplossen van keukenzout is:
NaCl(s)  Na+(aq) + Cl-(aq)
Leg uit dat dit klopt met wat je in opgave 3 beschreven hebt.
B
Ionen in oplossing



Wis en start de simulatie opnieuw.
Laat één kristalletje in het water vallen.
Volg gedurende een minuut één ion.
Opgave 5
Teken de baan na van een ion in de oplossing.
Opgave 6
Leg met behulp van de beweging van de watermoleculen uit hoe je je een vloeistof als water
voorstelt.
Hoewel watermoleculen in grootte vergelijkbaar zijn met de ionen in keukenzout, zijn de
watermoleculen voor de duidelijkheid niet getekend.
Opgave 7
Verklaar de baan van de ionen in oplossing. Gebruik hierbij het antwoord op opgave 6.
C



Verzadigd en onverzadigd
Wis en start de simulatie opnieuw.
Strooi enkele korrels keukenzout in de vloeistof en wacht tot de korrels zijn opgelost.
Maak een tabel van twee kolommen, zet in de eerste kolom het aantal kristallen en in de
tweede het aantal ionen in oplossing.
Opgave 8
Hoe zie je dat de zoutoplossing na vier kristallen oplossen nog steeds onverzadigd is?

Strooi nog meer zoutkristalletjes één voor één in de oplossing. Als ze zijn opgelost, let dan op
het aantal ionen in de oplossing. Ga door met strooien totdat er geen zout meer oplost. Noteer
elke keer het aantal ionen in de oplossing.
Opgave 9
a. Na hoeveel korrels is de oplossing verzadigd?
b. Hoe kun je zien dat de oplossing verzadigd is?
c. Hoe zie je aan jouw tabel dat de oplossing verzadigd is?
Opgave 10
Geef het verschil aan tussen een verzadigde en een onverzadigde oplossing.
D
Verzadigd (Extra opdrachten hv)
Opgave 11
Welke relatie verwacht je tussen het volume van de vloeistof en het aantal opgeloste ionen in
de vloeistof? Licht kort je antwoord toe.







Wis en start de simulatie opnieuw.
Begin met 5,0 x 10-23 L.
Strooi zoutkristallen in het water tot de oplossing verzadigd is.
Noteer het aantal positieve en negatieve ionen in de verzadigde oplossing.
Herhaal de handelingen voor 3,0 x 10-23 L en 1,0 x 10-23 L.
Maak een tabel van vier kolommen en vijf rijen. In de eerste kolom zet je het volume, in de
tweede het aantal positieve ionen in de oplossing, in de derde het aantal negatieve ionen in de
oplossing en in de vierde het totaal aantal ionen in de oplossing.
Maak een diagram waarin je het totaal aantal ionen in de oplossing uitzet tegen de
hoeveelheid water waarin het zout is opgelost.
Opgave 12
Klopte je voorspelling in opgave 11? Zo niet, leg uit wat er fout was aan je veronderstelling.
Opgave 13
Lees in je diagram af hoeveel ionen er in een verzadigde oplossing van 4,0 x 10 -23 L zitten.
Controleer je antwoord met behulp van de simulatie.
Aandachtspunten bij het ontwerpen van werkbladen voor practicum.
Voor het ontwerpen van een werkblad voor practicum vind je hieronder een aantal
aandachtspunten om op te letten.
Leerzaamheid
Indeling
Opbouw
Afwisseling
Materiaal
Organisatie
Tekst
Omvang
Lay-out
uitvoerbaar en chemisch juist
zinnige scheikunde qua leerstof en qua onderzoeksactiviteiten
effectiviteit:tijdbesteding en leereffect
aansluiten op de doelgroep
Werkblad heeft titel inleiding en onderzoeksvraag, opdrachtendeel en
verwerkingsdeel met toepassingen.
puntsgewijze instructie
niet teveel tegelijk in één opdracht
van gemakkelijk naar moeilijk
van oriënterend naar gedetailleerd
van meer gesloten naar opener
logisch in verband met leerstof
met oriëntatie en praktijktoepassingen
met betrekking tot de te onderzoeken verschijnselen
met betrekking tot de soort onderzoeksactiviteiten
met betrekking tot de manier van verslag geven
simpel
degelijk
goedkoop
veilig
met veel onderzoeksmogelijkheden
Handige manier van klaarzetten, uitvoeren, opruimen
kort en bondig
eenvoudige zinsbouw en simpele formulering
correct Nederlands
duidelijk en eenduidig
geen onnodige lange zitten; geen onnodig korte zinnen
geen onnodig abstracte begrippen en onnodig moeilijke woorden
taalgebruik overeenkomstig leerlingenniveau
werk voor "redelijke"tijd; niet te kort niet te lang; passend in de les
tijd voor onderzoek en verwerking of verslag in evenwicht
verzorgd, overzichtelijke en aantrekkelijk
ondersteund voor de indeling
visualisering (grafieken, tabellen, tekeningen in plaats van tekst)
ruimte voor verslag