2016-03-19 kinderboek 5 het geheim van de keel - KU Leuven-blog

Kinderboek 7: het geheim van de keel
van de nachtegaal
Gegevens van het boek, met vermelding van het genre
Het geheim van de keel van de nachtegaal – Peter Verhelst
eerste druk – 2015
uitgeverij De Eenhoorn
illustraties – Carll Cneut
Het verhaal is een sprookje. Het is een bestaand sprookje dat herschreven werd.
De centrale verhaallijn
Wanneer de Keizer van China aan iets denkt of van iets droomt moet het er zo vlug mogelijk zijn.
Iedereen in zijn keizerrijk rept zich om het onmogelijke te doen. Zo slaagt er iemand in om een
adembenemende tuin te ontwerpen voor de Keizer. Niets is er mooier vindt de Keizer. Velen van zijn
onderdanen zorgen ervoor dat hij gelukkig is, dan zijn zij ook gelukkig. In het 'gastenboek' van de
Keizerlijke Tuin echter beweert er iemand dat het gezang van de nachtegaal nog mooier is dan de
Tuin. De Keizer stuurt iedereen erop uit om een nachtegaal te zoeken. Een klein meisje vindt een
nachtegaal en brengt hem naar het paleis. De nachtegaal zingt verrukkelijk en iedereen staat
verstomd dat zo'n klein grijs vogeltje zoveel vreugde in het leven van de Keizer kan brengen. De
Keizer wil de nachtegaal met niemand delen en schermt het arme dier af, maar zet er een gouden
exemplaar bij belegd met edelstenen om de vogel gezelschap te houden. Hij liet er een mechaniekje
in plaatsen zodat ze samen konden zingen, maar hier loopt het fout. Het wordt een kakafonie van
jewelste en de echte nachtegaal raakt van steeds hetzelfde te zingen uitgeput en verdwijnt! Maar
uiteindelijk komt de nachtegaal weer terug naar de keizer, omdat hij merkt dat die erg ongelukkig is
zonder zijn gezang. Op voorwaarde dat hij vrij mag zijn, wil hij graag voor de keizer blijven zingen.
Een selectieve functieanalyse (vanuit lezer)
Ik vind dat je in dit boek een emotionele functie kan terugvinden. Ik vind dat elk sprookje op een of
andere manier op je emotie werkt en iets met je doet. Vaak loopt het af met ze leven nog lang en
gelukkig. Ook hier eindigt het verhaal uiteindelijk met ‘ ze leven nog lang en gelukkig’. Er zit ook een
mooie boodschap achter, zoals in elk sprookje.
Naar verwerking van emoties toe, vind ik het niet zo toepasbaar. Een ontspannende functie heeft het
zeker ook. Alle sprookjes voor kinderen zijn met dat opzet zeker geschreven.
Een selectieve verhaalanalyse (vanuit verhaal)
Ik vind de keuze van dit sprookje wel opvallend gekozen. Het is niet een van de bekende sprookjes,
dat herschreven werd (zoals bijvoorbeeld: het geheime dagboek van klein duimpje). Op die manier
leren kinderen hun literaire wereld verruimen en kunnen ze te weten komen dat er ook sprookjes
bestaan in andere landen en werelddelen. Misschien dat het zelfs hun interesse kan trekken en dat
ze kunnen gaan verder zoeken naar andere sprookjes uit het buitenland.
Ik heb bewust voor dit boek gekozen, omdat ik het verhaal ken van in de Efteling. In het Sprookjesbos
wordt dit verhaal ook uitgebeeld, maar ik had het nog nooit zelf gelezen en nooit als kind
voorgelezen gekregen.
Achtergrondinformatie: verwerk informatie uit een professionele
metatekst (een recensie over het boek, achtergrondinfo over auteur,
…) in je verslag. Deze metatekst helpt je wellicht ook om je verslag wat
diepgang te geven
De Chinese nachtegaal
Er was eens, lang geleden, een keizer in China die een porseleinen paleis had. De tuin van het paleis
was de grootste en mooiste ter wereld. In de tuin woonde een nachtegaal die betoverend mooi kon
zingen. Op een ochtend kreeg de Chinese keizer een brief van de keizer van Japan.
Beste Collega,
Ik wil graag eens komen luisteren naar die nachtegaal in uw tuin.
En mijn vrouw wil dat ook. Een heleboel mensen in Japan praten erover, zo prachtig zingt uw nachtegaal.
Dat hebben ze zelf gehoord, als ze eens in China waren en dicht bij uw tuin kwamen. Mogen we alstublieft
eens op bezoek komen?
Graag dan. Veel hartelijke groeten,
De Keizer van Japan
De keizer riep de hofmaarschalk en zei: ’Laat vanavond de vogel voor mij zingen.’ De hofmaarschalk vroeg
aan alle lakeien, hofdames en alle anderen die hij tegenkwam in het paleis, of ze de nachtegaal kenden.
Een meisje in de keuken wist van de vogel. ‘Ik krijg er altijd tranen van in mijn ogen, zo mooi zingt hij.’
‘Breng mij er meteen naar toe!’, zei de hofmaarschalk. Het meisje ging hem voor de tuin in en na een paar
uur lopen, hoorde de hofmaarschalk zelf hoe prachtig de nachtegaal zong. De hofmaarschalk zei: ’Dag
nachtegaal, wilt u vanavond voor de keizer zingen?’ Dat wilde de nachtegaal wel. Die avond rolden de
tranen van ontroering over de wangen van de keizer. ‘Dit is het aller-, allermooiste wat ik ooit heb gehoord’
,stamelde de keizer. ‘Lieve nachtegaal, zeg me wat je wilt hebben en ik zal het je geven.’ De nachtegaal
zei: ‘Ik heb tranen in de ogen van de keizer gezien. Voor een zanger is er geen grotere beloning denkbaar.’
Vanaf dat moment woonde de nachtegaal aan het hof. Hij werd benoemd tot Hofkeizerlijke
Nachtkastjeszanger. Hij kreeg een eigen gouden kooi, de lekkerste zaden om te eten en hij mocht elke
avond voor de keizer zingen.
Maar de nachtegaal mistte zijn vrijheid… Op een dag kwam de hofmaarschalk met een pakketje bij de
keizer. ‘Een geschenk dat de Japanse keizer aan u stuurt, o Goddelijke Majesteit!’, zei de hofmaarschalk.
Het was een klein nachtegaaltje in een doosje. Geen echte, maar een mechanische. Als je hem opwond,
ging zijn glinsterende staartje op en neer. Dan klonk er een liedje, zo prachtig… misschien wel net zo mooi
als dat van de echte nachtegaal. Vanaf toen klonk het lied van de namaakvogel veel vaker door het
porseleinen paleis, dan dat van de echte. De Japanse nepvogel werd benoemd tot Hoofd Hofkeizerlijke
Nachtkastjeszanger. Dat deed de echte nachtegaal zo’n verdriet, dat hij wegvloog.
Op een dag was het mechanische vogeltje stuk. Ze haalden er een horlogemaker bij, maar hij kon het
vogeltje niet maken. Het duurde niet lang of de keizer werd ziek van verdriet. Hij lag de hele dag op zijn bed
en had ’s nachts boze dromen. ‘We komen je halen’, zeiden de geesten. Het zou niet lang duren of de
keizer zou niet meer beter worden. Op een nacht, net toen de geesten weer verschenen, klonk er een
wonderschoon lied. De echte nachtegaal zat op een tak voor het open raam te zingen. Het keukenmeisje,
die gehoord had van het verdriet van de keizer, had de vogel gehaald. De keizer luisterde naar de
nachtegaal en werd op slag weer helemaal beter.
Huilend van geluk stond hij op en bedankte de vogel: ‘Jij, die ik verdreven heb, komt mij hier redden van de
dood… oh nachtegaal, hoe kan ik je ooit genoeg bedanken?’ De nachtegaal antwoordde: ‘De allereerste
keer dat ik voor u zong, majesteit, heb ik al tranen in uw ogen gezien. Voor mij is dat genoeg. Als u wilt,
kom ik weer vaak voor u zingen. Die ochtend gingen twee dienaren schoorvoetend naar de slaapkamer van
de keizer. Ze dachten dat de keizer wel dood zou zijn. Voorzichtig keken ze om het hoekje van de deur:
Maar de keizer zei vrolijk: ‘Goedemorgen!’
Website: de Efteling
Een duidelijke conclusie/evaluatie
Ik vind het een heel mooi verhaal en een boek dat heel mooi geïllustreerd is. Ik sta niet te kijken van
de herschrijving van het verhaal. Ik had meer een aanpassing, andere vertelpositie,.. verwacht. Ik
vind het boek en het oorspronkelijke verhaal heel erg overeenstemmend. In dat opzicht heeft het me
niet verrast. Het blijft wel een mooi en voor velen een onbekend sprookje. Ik vind het wel leuk dat
het nu meer toegankelijk is geworden.
Een link naar de leerlingen
Sprookjes vind ik voor alle leerlingen nog toepasbaar. Ik vind dat dit zeker ook nog kan in de oudere
jaren van het lager onderwijs. Omdat ze het sprookje nog niet kennen en dat het hun literaire wereld
kan laten opengaan.