Schildwachtklierprocedure bij melanoom

Chirurgie
Schildwachtklierprocedure
bij melanoom
Inleiding
De arts of verpleegkundig specialist heeft u verteld dat er sprake is van een
melanoom. Voor de verdere behandeling is belangrijk te weten hoe ver de ziekte
gevorderd is; vooral of er uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn. Dit wordt onderzocht
met behulp van de ‘schildwachtklierprocedure’ ofwel ‘sentinel node procedure’. In
deze folder kunt u daar meer over lezen.
Wat is de schildwachtklier?
Een kwaadaardig gezwel kan zich uitzaaien. De lymfeklier waar deze uitzaaiingen
het eerst worden ‘uitgezeefd’ noemen we de schildwachtklier (ofwel sentinel node
of poortwachtklier). Soms zijn dit meerdere lymfeklieren. Met de schildwachtklierprocedure wordt specifiek naar deze klier(en) gezocht. Als de schildwachtklier
gevonden wordt en geen tumorcellen bevat, hoeven de andere lymfeklieren niet te
worden weggenomen. Dit kan later ongemakken voorkomen.
Met de schildwachtklierprocedure wordt dus geprobeerd een betrouwbare indruk
van de uitgebreidheid van de ziekte te krijgen, zonder daarvoor alle lymfeklieren te
hoeven verwijderen.
Hoe wordt de schildwachtklier gevonden?
U wordt de dag voor de operatie verwacht op de afdeling Nucleaire Geneeskunde.
Daar krijgt u vier injecties met een licht radioactieve vloeistof. De radioactieve stof
wordt naar de schildwachtklier afgevoerd en hoopt zich daarin op. De injecties
worden gegeven met een klein naaldje en zijn niet pijnlijker dan de prik bij een
bloedafname. De hoeveelheid straling van de vloeistof is te vergelijken met die van
een gewone röntgenfoto. Het geven van de injecties duurt ongeveer tien minuten.
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft
algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
© Jeroen Bosch Ziekenhuis / www.jeroenboschziekenhuis.nl
(CHI-030, uitgave mei 2016)
Direct na de injecties worden er foto’s gemaakt op de afdeling Nucleaire Geneeskunde.
Dit om de lymfebanen direct te volgen. Voor het maken van deze foto’s komt u op een
smal bed te liggen. De gammacamera hangt boven u en kan in verschillende standen
gedraaid worden. U wordt gevraagd om verschillende houdingen aan te nemen. Het
is belangrijk dat u verder zo stil mogelijk blijft liggen. Het maken van de foto’s duurt
ongeveer een half uur. Daarmee duurt dit eerste bezoek aan de afdeling Nucleaire
Geneeskunde in totaal ongeveer 45 minuten.
De volgende dag (of enkele uren later) komt u terug naar de afdeling Nucleaire
Geneeskunde voor enkele statische opnamen van liezen of oksels. Op deze foto’s is de
ophoping van radioactiviteit in de schildwachtklier(en) zichtbaar. Dit wordt vervolgens
gemarkeerd op de huid. Zo nodig worden aanvullend nog extra opnamen vervaardigd
waarbij de camera om u heen draait. Deze worden dan gecombineerd met een tevens
vervaardigde ‘lage dosis’-CT.
Het is belangrijk om te weten dat het in beeld komen van de schildwachtklier nog niets
zegt over het al dan niet aanwezig zijn van kwaadaardige cellen.
We adviseren om 1 week voor de operatie de oksel of de lies te scheren en daarna
niet meer. Wat gebeurt er bij de operatie?
De verpleegkundige brengt u in uw bed naar de operatiekamer. Als u onder narcose
bent, spuit de chirurg een blauwe vloeistof in op de plaats van de kwaadaardige
afwijking (of van het litteken waar de kwaadaardige afwijking gezeten heeft). De
vloeistof bewandelt dezelfde weg als een eventuele uitzaaiing en verspreidt zich via de
lymfebanen. Dit duurt ongeveer vijf minuten.
De chirurg spoort met een apparaatje de schildwachtklier(en) op, hierbij geholpen
door de radioactiviteit en de kleurstof. De schildwachtklier(en) worden verwijderd en in
het laboratorium onderzocht op de aanwezigheid van kankercellen. Het duurt gemiddeld 5 werkdagen voordat de uitslag van dit onderzoek bekend is.
Wat gebeurt er na de operatie?
De blauwe vloeistof die is ingespoten tijdens de operatie wordt via de nieren en de
darmen uitgescheiden. Vandaar dat uw urine en ontlasting de eerste dagen blauwgroen gekleurd kan zijn. De plaats van inspuiting zal ook gedeeltelijk blauw zijn verkleurd. Deze verkleuring kan nog een jaar te zien zijn. Door de blauwe vloeistof kunt u
er grauw uitzien na de operatie.
Meestal wordt deze ingreep in dagbehandeling gedaan. Uw behandelend arts geeft
uitleg als dit niet zo is. De uitslag van het schildwachtklieronderzoek krijgt u op de
polikliniek. Hiervoor wordt een afspraak met u gemaakt.
Als blijkt dat de schildwachtklier kwaadaardige cellen bevat, volgt er een tweede
operatie. Hierbij worden alsnog alle lymfeklieren uit de oksel of lies (afhankelijk van
de plaats van het gezwel) verwijderd. In het laboratorium wordt onderzocht of deze
klieren ook kwaadaardige cellen bevatten. Als de uitslag van dit onderzoek bekend is
bespreekt de arts het verdere traject met u.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 3
En als er geen schildwachtklier wordt gevonden?
Soms wordt de schildwachtklier niet gevonden. Dan is de procedure zoals die in deze
folder wordt beschreven, niet mogelijk. De arts zal dan met u het alternatief bespreken.
Heeft u nog vragen?
Stelt u deze dan gerust aan uw behandelend arts of de verpleegkundige chirurgie. Of
u kunt tijdens kantooruren bellen met de polikliniek Chirurgie, telefoonnummer:
(073) 553 60 05.
Heeft u vragen over het onderzoek op de afdeling Nucleaire Geneeskunde, dan kunt u
tijdens kantooruren contact opnemen met deze afdeling, telefoonnummer:
(073) 553 26 90.
Kijk voor meer informatie over chirurgische behandelingen in het Jeroen Bosch
Ziekenhuis ook op www.jbz.nl/chirurgie
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 3