galaten_5_22_vrucht_7_geloof

Lezen: Hebreeën 11:1-3
Tekst: Galaten 5:22: maar de vrucht van de Geest is … geloof
Bijzonderheid: twee korte preken voor een morgen- en middagdienst. In beide diensten wordt het
heilig avondmaal gevierd.
Gemeente van Jezus,
Eén van de belangrijkste vragen en antwoorden uit de Heidelbergse Catechismus is vraag en
antwoord 21. Ik heb die ook lang uit het hoofd laten leren. Toch zou ik dat nu niet meer doen. En ik
kan ook uitleggen waarom. Maar u weet vast wel welke vraag het is:
Slide
Wat is waar geloof?
Slide
Antwoord:
Waar geloof is een stellig weten waardoor ik alles voor betrouwbaar houd, wat God
ons in zijn Woord geopenbaard heeft.
Tegelijk is het een vast vertrouwen, dat de Heilige Geest door het evangelie in mijn
hart werkt, dat niet alleen aan anderen, maar ook aan mij vergeving van de zonden,
eeuwige gerechtigheid en eeuwig heil door God geschonken zijn, enkel uit genade,
alleen op grond van de verdienste van Christus.
Een hele zin. Maar ook een zin die mij heel lang op het verkeerde been heeft gezet. Door de vraag. Ik
vertaalde die altijd als ‘wat is echt geloof?’ Alsof je jouw geloof langs deze meetlat moet leggen.
Weet ik het wel zeker? Vertrouw ik wel vast? Deze vraag en dit antwoord lijken op te roepen tot
zelfonderzoek.
Maar dat is niet de bedoeling. De catechismus bedoelt: wat zijn de goede dingen om in te geloven?
Wat is geloof in het ware? En dan is het antwoord: alles wat in Gods Woord staat. En vertrouwen dat
de beloften ook voor jou persoonlijk zijn.
Maar dat vertrouwen is wel eens weg. En die zekerheid is soms ver te zoeken.
Slide
Het geloof is …
Geloven, mijn broeder en mijn zuster, jongens en meisjes, is een enorm complex begrip. Dat kun je
niet zomaar even een definitie geven. Dat doet de schrijver van Hebreeën in hoofdstuk 11 ook niet.
Hij geeft twee termen mee: hoop en ‘niet zien’. Maar dat is geen massieve definitie.
Als je ook kijkt naar het lijstje namen. Neem Abraham. Of Mozes. Of David. Waren dat mensen die
altijd zeker waren van hun geloof? Nou, we weten zeker dat dat helemaal niet zo was. Het waren
twijfelaars, die regelmatig een verkeerde beslissing namen. Het waren zondaars ook. Net als jij en ik.
En als je dus geloof heel massief omschrijft. Zeker weten. Vast vertrouwen. Dan doe je geen recht
aan het proces van geloven.
1
Geloven is ook niet een aantal waarheden, waar jij je aan vasthoudt. Dat zie je ook heel mooi in
Hebreeën 11. Het gaat er bij al die mensen niet om dat ze zo’n mooie belijdenis hadden. Mooie
woorden op papier. Nee, ze leefden het geloof. En het was dus ook een levend gebeuren met twijfels
en zekere momenten, met dagen vol vertrouwen en periodes van grote onrust.
Geloof is niet zomaar te omschrijven. Ook als vrucht van de Geest niet. Ze hangen allemaal met
elkaar samen. Als één van die dingen ontbreekt. Dan is de vrucht niet compleet. Geloof kan niet
zonder liefde, vreugde, vriendelijkheid en goedheid bijvoorbeeld. Dus: niet een set waarheden. Ik
geloof wel dat hij bestaat. Nee, je leven! Je leven. Daar gaat het om. Geloven omvat je hele hebben
en houden. Dat is de vrucht die Paulus hier benoemt.
Dat is misschien wat theoretisch. Dan wil ik nu – en ook vanmiddag – naar de praktijk.
Slide
Hoe werkt geloof?
Slide
Want hij gelooft in mij…! (aanplakbiljet musical)
Bij elke vrucht geldt: God leert het aan ons. God doet het ons voor. Maar kun je ook zeggen dat God
in jou gelooft?
Ja, dat kun je zeggen. Als de schepping compleet is en God spreekt tot de mens. Dan zegt hij in feite:
ik geloof in jullie, Adam en Eva. Jullie mogen namens mij de aarde beheren. Wat een
verantwoordelijkheid geeft hij daarmee de mens. Zoals je gelooft in je kinderen en zegt: ik laat je los.
Zo doet God dat met de mens. Met jou en mij.
En dat blijft hij doen. Ook na de zondeval. Hij blijft vertrouwen houden dat de mens het tot een goed
einde zal brengen. In de moederbelofte zegt hij dat de duivel niet zal winnen. Hij zegt ook niet dat hij,
als God, zal winnen. In de strijd tussen goed en kwaad. Hij zegt: een kind van de mens zal het kwade
overwinnen. Zal de satan verslaan. God houdt geloof in de mens.
En natuurlijk, dat wordt vervuld in Christus. Maar let op: God regelt de overwinning van het kwaad
niet van bovenaf. Maar van onderaf. Jezus is méns. Dat zegt heel veel over Gods geloof in de
mensheid. Hij wil er voor gaan.
En als de missie van Jezus geslaagd is. Dan legt hij zijn opdracht in handen van kwetsbare mensen.
Ga, maak leerlingen. Doop ze. En leer ze. Jezus heeft geloof in zijn leerlingen. Hoewel sommigen
twijfelen. Dat maakt niet uit. Jezus vertrouwt er op, ook door zijn Geest, die over hen zal komen.
Jezus vertrouwt er op dat ze zijn missie zullen voltooien.
Hij noemt zijn kerk dan ook: mijn lichaam. Mijn handen, mijn voeten. Jezus gelooft in zijn kerk.
Ondanks dat hij weet dat we kwetsbare en zondige mensen zijn. Dat er veel fout zal lopen. Door zijn
Geest wil hij ons inspireren om door te gaan met wat hij begon. Hij gelooft in mij.
2
En dus mogen wij, in navolging van Jezus, ook geloven. Geloven in God. In Jezus. Door zijn Geest.
Geloven in de toekomst ook. In de kerk. In mensen. Als gevolg van dat eerste: God gelooft in ons. Wij
mogen in God geloven.
Slide
Geloven: niet de inhoud, maar het proces
Geloof is een vrucht. Van de andere vrucht hebben we gezegd: Paulus noemt dat vrucht, omdat het
de tijd krijgt om te rijpen. Het hoeft niet ineens klaar te zijn. Dat zien we ook in de Bijbel keer op
keer. Als je naar Mozes kijkt. Pas op zijn tachtigste verscheen God aan hem in de brandende struik.
Pas dan mag hij het volk naar het beloofde land brengen. En dan nog is zijn geloof vaak lastig. Hij mag
God zelfs zien. En toch blijft de twijfel aan hem knagen. En moet hij op sommige momenten weer
vertrouwen winnen. Dat is een mensenleven. Zo laat de Bijbel ons het zien. Zelfs bij de
geloofsgetuigen van Hebreeën 11 is het niet altijd even stevig. Is er groei en terugval. Is er
ontwikkeling.
En dan gaat geloven dus niet om een set waarheden. Geloven gaat om een proces. Geloven is
onderdeel van je leven. Nee, geloven is je leven! Soms zit er groei in. Soms staat het stil. Vaak is het
zoeken. Het heeft ook lang niet altijd dezelfde vorm. Dat ligt ook aan de fase van je leven.
Er is dus geen mal waarin je geloven kunt gieten. De Geest is zo veelzijdig. Gisteren mocht ik weer
vertellen over de Geest op het alpha-weekend. En dat is zo’n mooie boodschap. Dat God zich vormt
naar jou. Dat hij zijn plek wil innemen in jouw concrete leven van elke dag. Geloven en dus ook de
Geest die zijn juist daar. Met jouw karakter. Met jouw levensfase. Met jouw vragen. Met jouw
beperkingen en kracht. Zoals jij bent. Zo gelooft God in jou. En zo mag jij ook in God geloven.
Slide
Geloven als zoekconcept
Dat zie je ook in die prachtige lijst van Hebreeën 11. Zo veel verschillende mensen. Zoveel
verschillende verhalen. Allemaal op weg met God. En in hun leven krijgt geloven concreet gestalte.
Niet als een allesomvattende waarheid. Maar als een weg die je mag gaan.
Ik vind dat prachtig verwoord in Hebreeën 11:6. Daar zie je die beide dingen samenkomen. Lezen:
Hebr. 11:6 (slide). Geloven dat hij bestaat. Zeker, dat is belangrijk. Er is een waarheid. Er is een Bijbel.
Dat zijn dingen waar je in moet geloven. Dus je kan zeker ook objectieve waarheden met elkaar
belijden. Dat moet zelfs. Je mag niet maar geloven wat je zelf wilt. De Bijbel wil ons ook houvast
geven.
Samengevat als: geloven dat hij bestaat. Maar daarna staat meteen: wie hem zoekt, zal worden
beloond. Zoeken. In je leven steeds weer contact maken. En dat gaat soms gemakkelijk, soms
moeilijk. Omstandigheden hebben grote invloed. En de duivel probeert je in iedere fase weer anders
aan te vallen. Dan moet je steeds de weg naar God weer zoeken en vinden. Soms is dat weerbarstig.
Geef de moed dan niet op. Soms gaat het ook bijna vanzelf. Wordt dan niet lui. Nee, blijf zoeken. God
zal het belonen.
Slide
Geloven als groeiproces
3
Geloof is een vrucht van de Geest. Met vallen en opstaan gaat dat proces. Maar je mag wel groeien
in geloof. Als je de goede voedingsbodem zoekt. Als je je wortels plant in Jezus. En je door hem laat
voeden. Concreet: niet denken dat het je komt aanwaaien. Nee, je verdiepen in Jezus. Je Bijbel
opendoen. Je verbinden aan hem. De oude middelen van Bijbellezen en bidden. Soms in een nieuw
youtube-jasje met videoclips en liederen. Filmpjes en een Bijbel in gewone taal. Preken en
kerkdiensten. Niet om informatie te krijgen. Om iets nieuws te horen. Maar om vernieuwd te
worden. Om anders in het leven te komen staan. Want geloven is geen set waarheden. Het is je leven
van elke dag.
Zo zoek je je voedingsbodem in Jezus Christus. En Jezus laat ons daarin niet alleen.
Slide
Avondmaal: versterking van ons geloof
Jezus weet dat het lastig is. Om te blijven geloven. Om samen kerk te zijn. Om verbinding te houden
met God en met elkaar. Daarom stelt hij ook het avondmaal in. Dat we vandaag weer met elkaar
mogen vieren.
Je wordt daarmee opnieuw verbonden met Jezus. Je proeft van zijn lijden en sterven. Je eet van zijn
leven. Zijn dood en opstanding worden deel van jou. En dus mag je je nieuwe leven nu al beginnen.
Jezus zet je met het avondmaal op je benen. Heeft vertrouwen in jou. Heeft vertrouwen in zijn Geest
in jou. Je mag je nieuwe leven nu al beginnen.
Je wordt daarmee ook opnieuw verbonden aan elkaar. Kijk goed naar de anderen die avondmaal
vieren. Besef dat die hele rij van zondaars en beperkte mensen. Dat ze allemaal bij Jezus horen. Net
als jij. En dat je daarom met hen verbonden bent. Daarover denken we in de laatste plaats na.
Slide
Samen zoeken, samen groeien
Het mooie van geloven is, dat je dat niet alleen hoeft te doen. Sterker nog: ik denk dat het zelfs fout
is om het alleen uit te zoeken. In de hele Bijbel zie je dat de Geest verbinding maakt. Niet alleen
verbinding tussen een mens en God. Maar ook verbinding tussen mensen onderling. Ook aan het
avondmaal zie je dat.
Hij geeft ons aan elkaar. Om samen te zoeken. Samen te groeien. Dat is wel heel duidelijk het
belangrijkste werk van de Geest. Verbinding maken. Juist ook als het gaat om geloven. Het is jouw
verbinding met Jezus. Het is ook je verbinding met elkaar. En dus past de oproep om samen er voor
te gaan. Niet geïsoleerd te blijven. Zoek mensen om je heen waarmee je het geloof kunt delen. In
gesprekken, in studie, in een cursus. Dat hoort bij geloven. Dat je het samen doet.
Jezus heeft namelijk geloof in de kerk. Hij weet dat zijn leerlingen het soms best oneens waren. Dat
er onenigheid was. Toch roept hij ze op om samen te geloven. Om een hechte gemeenschap te zijn.
Dan ben je zijn handen en voeten. Zijn hoofd en hart. Dan zijn we samen zijn vertegenwoordiger op
aarde. En mogen we impact hebben in deze wereld. Zoals Jezus dat heeft.
4
Amen
Lezen: 2 Petrus 1:3-8
Tekst: Galaten 5:22: maar de vrucht van de Geest is … geloof
Gemeente van Jezus,
Het thema van vanochtend was:
Slide
Hoe werkt geloof?
We hebben met elkaar gezien dat geloof geen statisch begrip is, maar een proces. Een zoektocht ook.
Zelfs in je eigen leven is het niet altijd hetzelfde. Niet altijd even sterk aanwezig ook. Dat heeft er ook
mee te maken dat geloven heel sterk met je gevoel verbonden is. De catechismus heeft daar ook oog
voor. Geloven is niet alleen weten. Het is ook: vertrouwen. En vertrouwen, dat is een gevoelskwestie.
Het heeft ook wel te maken met je verstand natuurlijk. Als je weet dat iemand een oplichter is. Dat
heb je gelezen. Daar heb je informatie over. Verstand. Dan kijk je wel uit om zo iemand te
vertrouwen. Dus je verstand moet je niet uitschakelen. En toch is vertrouwen een kwestie van
gevoel. En dat is prima. Gevoel hoort ook bij geloven.
Laten we vanmiddag nadenken over vertrouwen.
Slide
Vertrouwen
Gelovigen kunnen heel onzeker zijn. Je zou kunnen zeggen: in de Bijbel staan meer onzekere
gelovigen, dan zekere. Kijk, je ziet wel momenten van zekerheid. Abraham zie zomaar op pad gaat.
Mozes die uiteindelijk de farao opzoekt. Jozua die het land Kanaän verovert. En Gideon die een
afgodsbeeld omver haalt. David ook, die de ark naar Jeruzalem haalt. Zekere, glorieuze momenten.
Maar tussendoor? De Bijbel geeft een kijkje in de keuken van geloven. En dat valt niet mee. Als je
verwacht alleen maar heldenverhalen te lezen. Mensen zijn als een schip in de storm. Soms op koers,
maar veel vaker niet. Je leest van twijfels, kleingeloof, ongeloof, wantrouwen en verkeerde
zekerheden.
En dat vind ik juist zo mooi aan de Bijbel. Geen massieve zekerheid. Maar verhalen van mensen. Zoals
wij ze kennen. En zoals we zelf ook vaak zijn. Ik zeg wel eens tegen mensen die altijd maar zoeken en
onzeker zijn over hun geloof: ‘er staan meer mensen in de Bijbel zoals jij dan zoals ik’. Ik ben niet zo’n
piekeraar en twijfelaar. Mensen in de Bijbel vaak juist wel. Het leven is weerbarstig en ongrijpbaar.
Zelfs de leiders van de kerk. Rechters, profeten. Priesters en koningen. Apostelen en diakenen. Ze zijn
in Gods woord vaak onzeker. Vaak helemaal niet zo vol vertrouwen. De Bijbel is het enige god-boek
dat zo eerlijk is over mensen. Andere godsdiensten zoeken het veel meer in de zekerheid. Zijn veel
meer top-down boeken. Zoals de Koran. Wat ik er van gelezen heb tenminste. De Bijbel is wel Gods
woord. Maar bevat veel informatie en verhalen van onderaf.
5
Waarom zou God dat zo gedaan hebben?
Slide
God is geïnteresseerd in echte mensen
Nou, allereerst is God geïnteresseerd in echte mensen. Niet in superhelden die het zelf wel redden.
En soms ook anderen. Nee, mensen die het ook niet weten. Sinds de zondeval zijn we op zoek. En
daar wil God ons vinden. Dat God dat juist in Jezus echt mens wordt. Dat heeft daarmee te maken.
God zoekt jou op in je echte bestaan. In de modder, zeg maar. Niet als jij al een eind op weg bent. Als
jij al heel veel zekerheden gevonden hebt. Nee, juist de onzekere, zoekende mens is doelwit van God.
Je ziet dat de Heer Jezus zich daar ook het meest thuis voelt. Bij mensen die het allemaal niet zo
zeker weten. Hij beweegt zich niet tussen de Farizeeën. Maar tussen de hoeren, de verraders, de
gehandicapten, de zondaars. Mensen die hem nodig hebben.
Heeft ieder mens hem dan niet nodig? Ja, natuurlijk wel. Maar juist als je het allemaal niet zo zeker
weet. Juist dan krijgt God de ruimte. Paulus zegt het niet voor niets. In mijn zwakheid ben ik sterk (2
Korintiërs 12:10 slide).
God loopt niet voor jou weg als je zwak en klein bent. Nee, hij zoekt jou dan juist op. Dat mag je leren
uit de Bijbel. God is niet te groot voor twijfelende en wankelmoedige gelovigen. Hij heeft daar juist
een voorliefde voor.
We vroegen ons net af: waarom zou God het zo gedaan hebben? Dat hij de Bijbel vooral vol zet met
verhalen over zwakke mensen. God is geïnteresseerd in echte mensen. Maar er is meer.
Slide
Mensen zijn zwak, Jezus is sterk
Paulus schreef: in mijn zwakheid ben ik sterk (zie hierboven). Hij schrijft het iets eerder nog wat
sterker: dus laat ik mij veel liever voorstaan op mijn zwakheid, zodat de kracht van Christus in mij
zichtbaar wordt. (2 Korintiërs 12:9 slide). En dan komen we dichter bij de kern. Van wat geloven is.
Geloven is vertrouwen. Dat heeft met gevoel te maken. Daar is niks mis mee. De vraag is: wie
vertrouw je? En dat is zo mooi in de Bijbel. Er is één gemene deler in Gods woord: alle mensen zijn
zwak en weifelend. En er is nog een hoofdlijn: God is sterk. Juist voor zoekende, twijfelende mensen.
Hij is betrouwbaar, eerlijk. Op hem kun je bouwen.
Ik vind het bijvoorbeeld prachtig geïllustreerd in het verhaal van de storm op het meer. Het kan
spoken daar op het meer van Galilea. En dat gebeurt dus als Jezus met zijn leerlingen midden op het
water is. De leerlingen raken in paniek. Ze dreigen te zinken. Hozen! Roeien. Minder zeil, minder zeil!!
En Jezus? Die slaapt. En als hij wakker wordt. Majesteitelijk. De zee wordt toegesproken en de wind.
Ineens is er rust. Onzekere mensen. Maar Jezus is sterk.
En zo is het leven. Zo is mijn leven. Als je op mij zou moeten bouwen. Ik doevaak beloften die ik niet
waar kan maken. Ik ben soms best onzeker over de toekomst. En mijn geloof is niet altijd je van het.
6
Deze week begint de belijdeniscat. weer. De vraag die altijd opkomt is deze: wanneer ben ik er klaar
voor om belijdenis van mijn geloof af te leggen? Je zou kunnen antwoorden: nooit. Maar Jezus is er
altijd klaar voor. Het enige wat je kunt doen is: je hand in de zijne leggen. U moet het doen. Ik red het
niet. Mijn geloof redt mij niet. Alleen Jezus redt je. En dus moet je volledig op hem vertrouwen. Jij
bent zwak, maar hij is sterk.
Daar loopt de Bijbel van over. Van die boodschap. God heeft alleen maar zwakke mensen. Maar hij is
sterk. Hij heeft zoveel vertrouwen in zijn vernieuwende kracht. Dat hij de kerk aan mensen durft over
te laten. Dat hij in mensen durft te geloven. Zwakke mensen, van zichzelf. Maar door zijn Geest
kunnen we de toekomst tegemoet.
Slide
Lichtbron 4,5,6
Weet je wat mooi is? Wij zijn zwak. Jezus is sterk. Maar weet je wat zo mooi is: hij wil ons wel sterker
maken. Dat doet hij door de Bijbel. Hebben we het vanochtend al over gehad. Hij doet het ook door
het avondmaal. Ook dat hebben we vanochtend gezien. Maar God wil ons ook op andere manieren
laten zien dat het waar is.
De jongeren van de oudste lichtbrongroepen hebben afgelopen zondagavond de film ‘heaven is for
real’ gezien. Het is een verfilming van het boek ‘de jongen die in de hemel was’. (slide) Is
onverklaarbaar. Een klein jochie dat een bijna-dood-ervaring heeft gehad. En hij weet allerlei dingen
die hij niet kan weten. De enige verklaring is: hij is in de hemel geweest.
Daar kun je vragen bij hebben. Sommige mensen vinden het misschien wel onnodig om dat te zien of
te lezen. Maar feit blijft wel dat God blijkbaar zijn boodschap wil onderstrepen door zo’n getuigenis.
En Paulus schrijft er zelf trouwens in de Bijbel ook over, dat hij in de hemel is geweest. (2 Kor. 12)
Paulus kan er niets over zeggen. Kleine Colton wel. Maar wat vooral hieruit blijkt is: God, Jezus wil
laten zien dat hij betrouwbaar is. Daar gebruikt hij soms verrassende wegen voor. Ik ben blij dat de
jongeren die film gezien hebben met elkaar. Want mensen zijn zwak, twijfelend en zoekend. Jezus is
sterk en betrouwbaar.
Slide
Moet je dan zwak blijven?
Betekent dat dat je een beetje zo rondom je zondige aard moet blijven hangen? Dat je altijd zonder
vertrouwen in jezelf moet blijven leven? Moet je genoegen nemen met een klein begin?
Nou, het avondmaal zegt andere dingen. Als Jezus in je woont. Als de Geest in je leven is. Dan
gebeurt er wel wat. Zwakke mensen kunnen sterker worden. Petrus schrijft dat ook aan het begin
van zijn tweede brief. We hebben het gelezen.
Grote woorden van Jezus. Je hebt alles gekregen (!) wat nodig is voor een vroom leven. Omdat je
Jezus kent. Grote beloften van groei. Zodat je verandert. Vernieuwd wordt. En dan zie je die
opklimming (voorlezen). En waar komt die groei vandaan? Door de kennis van Jezus Christus (vers 8).
7
Geloof en vertrouwen kunnen groeien. Gaandeweg. Dat is wat Petrus hier beweert. En dat is ook wat
Paulus zegt. Als hij geloof een vrucht van de Geest noemt. Dan zit dat daarin. God wil die vrucht laten
groeien en rijpen. Zodat jouw geloof ook steeds zichtbaarder wordt voor de mensen om je heen. En
ook voor jezelf. Dan kun je uit de groei van jouw geloof vertrouwen putten. Dat God door zijn Geest
met je bezig is.
Dat is wat God aan zwakke, kleingelovige, twijfelende mensen gunt. Dus ook aan jou. Petrus roept je
dus op: probeer je geloof te leven. Met vallen en opstaan, zeker. Maar probeer het. Dat geloof niet
alleen een set waarheden is. Die je redelijk op afstand kan houden. Maar dat het de werkelijkheid
van jouw leven raakt. Geloven als werkwoord, zeg maar. Dan gunt God jou groei. Door zijn Geest.
Dan mag je groeien in vertrouwen. Dat belooft God jou. Geloof het maar. Dan zal hij het waarmaken
in jouw leven.
Amen
8