Niet zenuwachtig worden, he? Centrale zenuwstelsel Grote hersenen Kleine hersenen Hersenstam Ruggenmerg Perifere zenuwstelsel Zenuwen naar het lichaam Autonome zenuwstelsel Somatische zenuwstelsel Zintuigen Gezichtsvermogen Gehoor Reuk Tast Smaak Receptoren Ontvangers Effectoren Uitvoerders Zenuwcellen (neuronen) Cellichaam Ribosomen ER Cytoplasma Uilopers Dendriet (naar toe) Axon (van af) Axon Myelineschede Cellen schwann Type neuronen Motor Schakel Sensorisch Positie in het lichaam Binnen czs Buiten czs Synapsen Waar de cel communiceert Neurotransmitters Overdrachtspakketjes Bioplek Zenuwen Bundels van uitlopers Isolatie door myelineschede Soorten zenuwen Gevoelszenuw Bewegingszenuw Gemengdezenuw Actiefase Lading binnen wordt positief (Na+ naar binnen) Herstelfase Lading binnen wordt weer negatief (K+ naar buiten) Wisseling Na+ en K+ permanent? Derde poort (zie bioplek) Impulssterkte Geen sterkere impuls, wel meer. Bioplek Stadia van membraanpotentiaal Depolarisatie Repolarisatie Hyperpolarisatie Richting van het signaal Sprongsgewijze impulsgeleiding Van insnoering naar insnoering Situatie waarin impulsen beide kanten worden opgeleid door kunstmatige prikkeling? Voorbeeld Effect? Synapsen bij dendrieten Neurotransmitters Stimulatie Nicotine Sommige harddrugs Remming Morfine Alcohol Verslavingsgehalte Afhankelijkheid Lichamelijk Geestelijk Gewenningsfactor Ruggenmerg Bewuste reactie Reflex Reflexboog Onbewuste reactie Indeling op bouw Centrale zenuwstelsel Perifere zenuwstelsel Indeling op functie Animale zenuwstelsel Bewuste reactie en reflexen Voornamelijk spieren Autonome zenuwstelsel Onbewuste regeling Klieren en inwendige organen Normaal gesproken niet te beïnvloeden door de wil. Onderverdeling in: Orthosympatische deel Activiteit en energie opwekking (verbranding) Dissimilatie Parasympatische deel Rust en herstel Opname van voedingsstoffen uit voedsel Assimilatie Het voorzien van een doelwit orgaan met zenuwen heet innervatie. Het hart is aangesloten aan het parasympatische deel van het zenuwstelsel. 2. Het hart is ook aangesloten aan het orthosympatische deel van het zenuwstelsel. 1. Dubbele innervatie Onderbouw herhaling Antagonisten Samentrekken Ontspannen Van spiervezels naar spierbundels Spieren hebben energie nodig Antagonisten Glad spierweefsel Langwerpige cellen Huid Buisvormige organen. Bijv. darmen Gestreept spierweefsel Bestaat uit spiervezels Skeletspieren Hartspier Je krijgt: Een microscoop Twee preparaten van spierweefsel Noem de zichtbare verschillen Pak DAARNA pas je boek en vul de verschillen/kenmerken aan. Je bent klaar: Wanneer je een tabel hebt met 2 kolommen met in iedere kolom een overzicht van alle kenmerken. Waar zitten die weefsel nu eigenlijk? Eindplaatjes Veel actief Weinig actief Electrisch signaal naar chemisch signaal Bioplek Dwarsgestreept spierweefsel Spierfibrillen Veel mitoschondien daartussen Samentrekking Actine filament Myosine filament Z- discs, naar M-lijn. Bioplek Spierspanning Hoeveel eindplaatjes zijn actief? Hoeveel spierfilamenten worden samengetrokken? Training Meer filamenten Effectiever gebruik van reserves Anabole steroïden Synthetische testosteron, extra eiwit aanmaak, snellere spiergroei. Doping Middelen om prestaties te verhogen Zuurstofrijk bloed inspuiten Endocrine systeem Hormoonklieren Hypofyse Schildklier Bijnieren Teelbal Eierstokken Doelwitorganen Hormoonspiegel Zenuwstls vs hormonen Onderzoek naar de testis Testosteron Haan met en zonder testis. Minder duidelijke secundaire geslachtskenmerken. Minder agressief gedrag. Belangrijkste hormoonklier (voorkwab en achterkwab). Is een aanhangsel van de hersenen. Maakt verschillende hormonen. Regelen van onder andere de groei. groeihormoon. Beïnvloeding van andere hormoonklieren. Voorbeelden Regeling werking van de schildklier. Schildklier maakt zelf ook weer een hormoon (schildklierhormoon). Stimuleert de verbranding in de cellen. Regeling werking van de geslachtsorganen. Vrouw: eicel gaat rijpen Man: zaadcellen worden gevormd. Geslachtsorganen gaan geslachtshormonen maken TSH Thyroide- stimulerend hormoon ACTH Corticotropine FSH Folikelstimulerend LH Luteïniserend GH Groei hormoon https://www.youtube.com/watch?v=ODVMZhn6oas