Streptococcus pyogenes,een veelvraat in de wonden

Streptococcus pyogenes,
een veelvraat in de wonden.
Heidi Weedaege
NIEUWS
De standaard - Het nieuwsblad - Het Laatste Nieuws
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Verdubbeling van infecties met vleesetende bacterie. 18/2/09
Vleesetende bacterie woekert in Vlaanderen 18/02/09
Vleesetende bacterie maakt steeds meer slachtoffers 19/2/09
Vleesetende bacterie eist 77 doden op tien jaar tijd. (1999 - 2008)
1060 ernstige besmettingen? 03/04/09 Minister van volksgezondheid Laurette Onkelinx
BV - kapper besmet met vleesetende bacterie 22/4/09
Man sterft tijdens cruise door vleesetende bacterie 7/5/09
Vrouw in coma met vleesetende bacterie na tatoeage 10/12/09
Vrouw sterft aan 'vleesetende bacterie' 08/1/11
Gitarist Slayer besmet met vleesetende bacterie 14/2/11
…
2
Nieuws
– Koppen: Nieuwe bacteriën: Een tikkende tijdbom.
– Terzake: Vleesetende bacterie wat is het, hoe herkennen?
Prof Herman Goossens: Hoofdmicrobioloog UZ Antwerpen 20/9/2009
3
Voorkomen
• groep A streptococcus pyogenes kan je
vinden in de orofarynx en op de huid
• spreiding groep A streptococcus gebeurt
meestal asymptomatisch via
– droplets
– huid- en hand-mondcontact
4
Voorkomen
• Streptococcus pyogenes van groep A / Groep
A-streptokokken (GAS) - vleesetende
bacterie
• Ziektebeelden veroorzaakt door groep A S.
Pyogenes worden ingedeeld in invasieve of
niet-invasieve varianten.
5
Voorkomen
• Of een infectie invasief of niet-invasief
wordt hangt af van een aantal factoren:
–
–
–
–
–
serotype van de bacterie,
de manier van besmetten,
algemene en specifieke afweer gastheer,
HLA-fenotype,
algemene risicofactoren.
6
Voorkomen
Niet-invasieve
ziektebeelden
• Krentenbaard / impetigo
• Roodvonk
• Keelontsteking
– Eventueel gevolgd door:
Invasieve ziektebeelden
• Necrotische fasciitis
• Hersenvliesontsteking
• Streptococcal toxic shock
syndrome (STSS)
• Wondroos
• Longontsteking
• Kraamvrouwenkoorts
• buikvliesontsteking
• Acuut reuma
• glomerulonefritis
7
Necrotiserende fasciitis
Omschrijving
Necrotiserende fasciitis is een diepe infectie van het
subcutane weefsel die kan leiden tot een snel
progressieve destructie van het gehele
wekedelencompartiment.
8
Necrotiserende fasciitis
Etiologische agens
• Type 1: poly-microbiële infectie
– Anaërobe en aërobe bacteriën, meestal na chirurgische procedure
• Type 2: Mono-microbiële infectie
–
–
–
–
–
–
Groep A streptokokken (10-15%)
Groep B streptokokken
Enterococcen
Coagulase-negatieve stafylokokken
S. aureus, E. coli, Ps. Auruginosa, Proteus, Serratia, Clostridium, Candida
Methicilline-resistente S. aureus (MRSA)
• Bacteriële toxinen afkomstig van de verwekker(s)
veroorzaken trombose van de bloedvaten en
uiteindelijke necrose.
9
Necrotiserende fasciitis
Predisponerende factoren
• Predisponerende factoren
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Trauma (brandwonden, na chirurgie)
Intraveneus druggebruik
Varicella
Al bestaande weke delen infectie
Immunosuppressie
Diabetes
Malnutritie
Leeftijd > 60
Verminderde nierfunctie
Maligniteit
Perifeer arterieel vaatlijden
• Mortaliteit 20 - 40 %
10
Necrotiserende fasciitis
symptomen
• onscherp begrensd erytheem
• Ernstige disproportionele pijn en zwelling
11
Necrotiserende fasciitis
symptomen
• roodpaarse tot aan donkerblauwe verkleuring van de
huid met formatie van bullae en zwarte necrose
Dr. Luyten
Dr. Luyten
12
Necrotiserende fasciitis
symptomen
• voorkeurslocaties: extremiteiten, romp, perineum
(Fourniers gangreen)
• crepitaties bij palpatie van de huid (bij 37%)
door vrije lucht in de weke delen
• misselijkheid, diarree, koorts
13
Necrotiserende fasciitis
diagnose
• MRI
• Percutane naaldaspiratie, dringende
gramkleuring
• Biopt met vriescoupe
BELANGRIJKSTE = KLINISCHE BLIK
14
Necrotische fasciitis
• KLINISCHE BLIK
Dr. Luyten
Dr. Luyten
15
Necrotische fasciitis
Behandeling
• Snel en uitgebreid chirurgisch debridement
van necrotisch weefsel, met soms amputatie
Dr. Dubrulle 8/7
Dr. Dubrulle 10/7
16
Dr. Dubrulle nacht 9/7 op 10/7
Dr. Dubrulle 10/7
Necrotische fasciitis
Behandeling
• Snel en uitgebreid chirurgisch debridement
van necrotisch weefsel, met soms amputatie
Dr. Luyten
17
Dr. Luyten
Necrotische fasciitis
Behandeling
18
Necrotische fasciitis
Behandeling
• Intraveneuze antibiotica
– Gramkleuring, kweek antibiogram
• Hemodynamische ondersteuning
• Hyperbare zuurstofbehandeling?
• Mogelijk gunstig:
• Heparinisatie
• Intraveneuze immunoglobulines
• corticoïden
19
Necrotische fasciitis
Behandeling
Dr. Dubrulle
20
Dr. Dubrulle
Necrotische fasciitis
Behandeling
Dr. Luyten
Dr. Luyten
Dr. Luyten
21
Necrotische fasciitis
Behandeling
22
Necrotische fasciitis
Behandeling
Dr Debrulle
Dr Debrulle
Dr Debrulle
Dr Debrulle
Dr Debrulle
23
Dr Debrulle
Dr Debrulle
Necrotische fasciitis
(Vermoeden) van groep A streptococcus pyogenes (GAS) infectie op operatiezaal
• Noodzakelijke infectiepreventiemaatregelen?
– Moet een patiënt met NF, zoals een besmette
ingreep, als laatste gepland worden?
NEEN
– Is een bijzonder onderhoud na de ingreep
noodzakelijk?
NEEN, een grondige standaard
schoonmaak, geen specifieke producten
24
Necrotische fasciitis
(Vermoeden) van groep A streptococcus pyogenes (GAS) infectie op operatiezaal
• Noodzakelijke infectiepreventiemaatregelen?
– Operatiezaalmedewerkers?
• correct dragen van het mondneusmasker
• voor / na patiëntencontact een goede
handhygiëne
25
Necrotische fasciitis
(Vermoeden) van groep A streptococcus pyogenes (GAS) infectie op recovery verpleegafdeling
• Noodzakelijke infectiepreventiemaatregelen?
– Post-anesthesie orders - recovery verpleegafdeling?
• contactisolatie (schort + handschoenen +
mondneusmasker gedurende de eerste 24 u van
gerichte antibioticatherapie)
• na 24 uur effectieve antibioticatherapie volstaan
standaardvoorzorgsmaatregelen
26
Necrotische fasciitis
Stijgende cijfers?
•
Geen verplicht te melden infectieziekte.
Alle laboratoria kunnen stammen naar de referentielaboratoria doorsturen voor typering en
antibioticaresistentiebepaling maar de referentielaboratoria krijgen maar een deel van alle geïdentificeerde stammen
omdat niemand verplicht is om stammen op te sturen.
•
GAS kunnen verschillende soorten infecties veroorzaken.
•
Gegevens over de mortaliteit ontbreken vaak omdat de evolutie van de patiënt
nog niet gekend is wanneer de stam naar het referentielaboratorium wordt
gestuurd.
VERMOEDEN PLOTSE STIJGING IN 2009: te verklaren door het griepvirus?
MEER HOESTEN
27
Bedankt voor
jullie
aandacht!
28
Bronnen
•
•
•
•
•
Necrotizing Fasciitis, Ronald J. Green, MD; Donald C. Dafoe, MD; and Thomas A. Raffin, MD, FCCP
chestjournal.chestpubs.org
Determinants of Mortality for Necrotizing Soft-Tissue Infections, Christopher R. McHenry, M.D.,
Joseph J. Piotrowski, M.D. Drazen Petrinic, M.D., and Mark A. Malangoni,MD
From the Department of Surgery, case Western Reserve University School of Medicine, Metro Health
Medical Center, Cleveland, Ohio
Streptococcal Toxic Shock Syndrome Associated with Necrotizing Fasciitis, Dennis L. Stevens,
Department of Medicine, University of Washington School of Medicine, Seattle
National Necrotizing Fasciitis Foundation (NNFF)
…
Website: http://www.iph.fgov.be/epidemio/epinl/plabnl/mens.htm
Website: http://www.senate.be
•
•
•
•
Hartelijk dank aan:
Team ziekenhuishygiëne az groeninge Kortrijk
Dr. Evert Vermander - Dr. An Bervoets (dermatologen Universiteit Antwerpen)
Dr. Dubrulle (plastische chirurg Kortrijk)
Dr. Luyten (plastische chirurg Kortrijk)
•
•
29