De Standaard 25 november 2008 `Blind zijn zal ons nooit

De Standaard
25 november 2008
'Blind zijn zal ons nooit tegenhouden'
|<<
<<
15 van 301
>>
>>|
'Blind zijn zal ons nooit tegenhouden'
INTERVIEW AMADOU & MARIAM VERKONDIGEN HUN LIEFDE VOOR DE ROCK-'N-ROLL
Na het overweldigende succes van 'Dimanches à Bamako', hun plaat met Manu Chao,
werken Amadou & Mariam opnieuw met een grote naam samen: Damon Albarn, de
frontman van Blur en Gorillaz. Wij spraken het koppel in Londen en kregen in avantpremière enkele tracks uit hun nieuwe album 'Welcome to Mali' te horen.
'We doen niet aan
politiek. Maar we
willen de belangen
van de samenleving beschermen'
Van onze medewerker
Benjamin Tollet
LONDEN
Amadou & Mariam leerden in 2006 de Brit Damon Albarn kennen, tijdens een jamsessie op
initiatief van Albarn waarbij de interactie tussen Britse en Afrikaanse muzikanten centraal stond.
Het klikte meteen.
Twee jaar later is het koppel opnieuw present op Africa Express, zoals het jam-evenement heet.
In de Londense Koko Music Venue stellen ze in avant-première hun nieuwe cd Welcome to Mali
voor.
Amadou opent met een solo op elektrische gitaar. Hij glundert, alsof dit het moment is waarop
hij zijn voorliefde voor rock-'n-roll voor het eerst volop kan tonen. Daarna doet hij het wat
rustiger aan, met enkele liefdesliedjes - het handelsmerk van Amadou & Mariam. Want als iets
dit koppel bijzonder maakt, dan is het wel hun grote liefde, die ze zo graag delen met het
publiek.
Amadou & Mariam sluiten af met 'Sabali', de eerste single van hun nieuwe album, die verrast
door Albarns poppy elektronica. Ma-riam gaat naast Amadou staan, legt haar arm om zijn
schouders en zingt: 'Chéri avec toi la vie est belle, je t'aime jusqu'à la mort'.
Liefde op het eerste gezicht
Mariam Doumbia en Amadou Bagayoko leerden elkaar in 1975 kennen in het Insitut des Jeunes
Aveugles de Bamako, waar hun liefde voor muziek hen bij elkaar bracht. In 1980 trouwden ze
en sindsdien zijn ze onafscheidelijk. Ze hebben een lange weg afgelegd van het blindeninstituut
tot de internationale podia, een traject dat des te opmerkelijker is gezien hun visuele handicap.
'Blind zijn heeft ons nooit tegengehouden', zegt Mariam. 'Integendeel, omdat we blind zijn
kunnen we ons beter op onze muziek concentreren. De moeilijkheden die we ondervonden,
hadden te maken met een tekort aan opnamestudio's, producers en distributiekanalen in Mali.'
Dat ze geen last hebben gehad van het bedrog en de hypocrisie waarmee Ray Charles wel
geconfronteerd werd, danken ze naar eigen zeggen aan de zorgzame aard van de Afrikaanse
samenleving. 'Het leven in de VS en Afrika is totaal anders', zegt Amadou. 'In Afrika zijn we
omringd door familie en vrienden. Maar in de muziekwereld moet je opletten, want er zijn
mensen die je een stoot onder degordel willen geven. Gelukkig zijn we nog niet veel van die
mensen tegengekomen.'
In 1998 hadden ze voor het eerst succes met de single 'Mon amour, ma chérie', een liefdeslied
dat de wereldmuziekhitlijsten haalde.
Maar de echte doorbraak kwam er in 2005 met Dimanches à Bamako, een succesvolle
samenwerking met Manu Chao. Het album, een perfecte mix van Malinese blues en de
karakteristieke Manu Chao-sound, gaf het koppel een plaats in de internationale popscene. De
plaat verkocht als zoete broodjes en won de Victoire de la Musique in Frankrijk en twee BBC
Radio 3 Awards.
Dat Manu Chao viel voor de muziek van Amadou & Mariam, hoeft niet te verwonderen: alle drie
maken ze vrij simpele muziek met eenvoudige boodschappen. Amadou: 'Wij houden van
simpelheid, in de muziek en in de boodschap, omdat we zeker willen zijn dat iedereen ons
begrijpt. Meteen naar de essentie gaan in de teksten, is typisch Afrikaans.'
Universele muziek
Op de vraag of Damon Albarn op Welcome to Mali Manu Chao vervangt, lachen Mariam en
Amadou uitbundig. 'Samenwerken met artiesten uit andere landen is erg leerrijk', zegt Mariam.
'Ons vorige album was volledig met Manu Chao gemaakt. Ditmaal hebben we met verschillende
muzikanten samengewerkt: Keziah Jones, de Somalische rapper k Naam, Juan Rozoff, Tiken Jah
Fakoly' Amadou: 'Die ontmoetingen brengen een nieuwe kleur in onze muziek. Terwijl je reist,
ontstaan nieuwe vriendschappen en leer je andere culturen kennen.'
Welcome to Mali is een erg divers album. Er staan enkele traditionele nummers op, maar ook
modernere songs met elektrische gitaar, bas en drum. 'Het was onze droom om een meer
rockgetint album te maken. Onze brede muzikale interesse dateert al van onze jeugd, toen we
luisterden we naar Led Zeppelin, Pink Floyd, Jimmy Hendrix, James Brown, Afro-Cubaanse
muziek, salsa, Franse muziek, Johnny Hallyday'
In het lied 'Ceci n'est pas bon' komen Amadou & Mariam voor het eerst met een duidelijke
politieke boodschap: 'hypocrisie, démagogie, dictature dans la politique, nous n'en voulons pas'.
'Maar we doen niet aan politiek, hé', zegt Amadou. 'We willen de belangen van de samenleving
beschermen. Ons statuut geeft ons de kracht in naam van de samenleving te spreken. We
roepen alle volkeren op om vredevol, verdraagzaam en solidair samen te leven.'
En Amadou voegt de daad bij het woord. Hij is voorzitter van de Malinese artiestenvakbond en
ambassadeur van World Food Programme, WaterAid Programme en Sight Savers, een ngo die
mensen met oogproblemen helpt. 'Als we in Mali zijn, heb ik amper tijd om te rusten. En
optreden zit er al helemaal niet in.'
Jaarlijks zamelt het koppel via het festival Les Paris-Bamako ook geld in voor het
blindeninstituut in Bamako. Mariam: 'Toen wij daar verbleven, zongen we voor iedereen. Nu
doen we jaarlijks een benefiet om didactisch materiaal, matrassen en geneesmiddelen te
kopen.'
www.amadou-mariam.com
www.les-paris-bamako.com
© 2008 Corelio
Publicatie:
De Standaard /
Vlaams-Brabant/Brussel
Publicatiedatum:
25 november 2008
Auteur:
bto;
Pagina:
42
Aantal woorden:
839
De Standaard
7 november 2008
Situatie verbetert, maar blijft moeilijk
|<<
<<
24 van 301
>>
>>|
Situatie verbetert, maar blijft moeilijk
In het verleden waren er heel wat klachten over het gratis busvervoer naar school voor
kinderen met een verstandelijke, visuele of auditieve handicap. Daarom is het departement van
Onderwijs met hervormingen bezig. Jan De Crom, directeur van de basisschool van Kasterlinden
in Sint-Agatha-Berchem, zegt dat de situatie verbeterd is, maar hoe dan ook moeilijk blijft. De
meeste scholen die we gisteren contacteerden, reageerden in dezelfde zin. Enkele jaren geleden
moesten kinderen nog ot vier uur per dag op de schoolbus zitten omdat er een tekort aan
vervoer was. 'We kunnen nu meer bussen inzetten en dat vergemakkelijkt de situatie.'
Het kabinet van de Vlaamse minister van Onderwijs, Frank Vandenbroucke (SP.A), zegt weet te
hebben van enkele gevallen zoals Lien. 'Elk geval is verschillend. De situatie waarin Lien zich
bevindt, moet worden opgelost', zegt woordvoerder Ward Verhaeghe. Hij belooft dat Lien 'zo
snel mogelijk' aan haar deur op het schoolbusje zal kunnen stappen.
'Vroeger mochten niet-rechthebbende leerlingen wel op de bus als er nog plaats was', zegt
Verhaeghe. 'Maar dat leidde tot situaties waarbij kinderen tijdens het schooljaar plots van de
bus gezet konden worden, omdat de bus niet meer bij hen thuis langskwam of omdat hij plots
vol zat met kinderen die wel rechthebbend waren.'
Vanaf september 2008 gelden nieuwe regels. 'Je kunt alleen nog opstappen vanaf een halte
waarvoor je rechthebbend bent', zegt Verhaeghe. 'Maar in het geval van Lien blijkt dit te leiden
tot de absurde situatie dat haar moeder vijf kilometer voor de bus moet uit rijden vooraleer Lien
erop kan stappen. Zoiets vindt de minister niet uit te leggen.' (vdr)
© 2008 Corelio
Publicatie:
De Standaard /
Publicatiedatum:
7 november 2008
Auteur:
vdr;
Pagina:
5
Aantal woorden:
268
Vlaams-Brabant/Brussel
De Standaard
28 augustus 2008
Elke blindheid heeft haar eigen behandeling
|<<
<<
8 van 28
>>
>>|
Elke blindheid heeft haar eigen behandeling
Niet elke vorm van blindheid is te genezen met Yannicks gentherapie.
Een flink dozijn Belgen komt voor deze vorm van gentherapie
in aanmerking
Van onze redactrice
Hilde Van den Eynde
BRUSSEL
Welke blinden hebben baat bij gentherapie?
De gentherapie die in Philadelphia en Gent wordt getest, is gericht tegen een vorm van de
ziekte van Leber (voluit congenitale amaurose van Leber of LCA). Dat is een vorm van
netvliesblindheid of 'retinale dystrofie' die voorkomt bij ruim de helft van alle blind of zeer
slechtziend geboren kinderen.
In Vlaanderen worden elk jaar twee tot vier baby's met de ziekte van Leber-LCA geboren, in
totaal zijn er tweehonderd tot driehonderd Belgische patiënten met LCA. Van hen komt een flink
dozijn voor deze vorm van gentherapie in aanmerking. Wie blind is door een andere aangeboren
afwijking of blind werd na een ongeval of een infectie, is niet geholpen met (deze vorm van)
gentherapie.
Hoe ontstaat de ziekte van Leber?
Door een erfelijke fout in één gen zijn onderdelen van het netvlies om contrast en kleuren te
zien onderontwikkeld of inactief, waardoor patiënten vanaf de geboorte meestal zeer
slechtziend en legaal gesproken algauw volledig blind zijn.
Hoe werkt gentherapie?
Bij Yannick Duwé is het gen RPE65, dat instaat voor de recyclage van vitamine A in het netvlies,
beschadigd. Dat leidt tot een vitamine A-tekort in de lichtreceptoren van het netvlies, die
daardoor niet of ondermaats beelden naar de hersenen doorgeven. Met behulp van een
onschadelijk gemaakt verkoudheidsvirus spoten oogchirurgen in Philadelphia miljarden goed
werkende kopieën van het RPE65-gen in de cellen van Yannicks netvlies, achteraan in zijn oog.
De bedoeling is dat die aanslaan, vitamine A gaan recycleren en de lichtreceptoren activeren die
tot dusver werkeloos in zijn netvlies zaten.
Er zijn behalve RPE65 nog tien andere genen bekend die bij beschadiging tot LCA leiden. Zij zijn
met Yannicks vorm van gentherapie niet te behandelen, maar diverse laboratoria werken aan
een gerichte gentherapie voor deze en andere vormen van blindheid.
'Genezen' de proefpersonen door de gentherapie?
Vijf van de zeven proefpersonen bij wie de behandeling tot dusver is getest, Yannick
inbegrepen, gingen iets scherper zien. De artsen verwachten dat die verbetering aanhoudt,
daarop wijzen experimenten met honden. Of de gezichtsscherpte door extra behandelingen nog
meer kan worden verbeterd of ingeval van een achteruitgang weer opgekrikt, is af te wachten.
Bij honden lukte het alweer wel.
Is het de eerste keer dat gentherapie tegen blindheid wordt beproefd?
Ja. Het Amerikaanse bedrijf Aquity is weliswaar al enkele jaren bezig met experimentele
therapie tegen een vorm van ouderdomsblindheid (macula-degeneratie of beschadiging van de
'gele vlek'), maar dat is strikt genomen geen gentherapie. Bij deze aanpak wordt geen
ontbrekend gen in het oog ingebracht, maar een ondeugdelijk werkend gen (VEGF) onklaar
gemaakt met een techniek die het gen afplakt. De behandeling gaat de bloedvatwoekering in
het oog tegen die het zicht vertroebelt. De resultaten tot dusver zijn voorzichtig positief:
mensen die behandeld worden met een lage dosis, zien enkele maanden lang beter dan
voorheen. Bij hogere dosissen houdt het effect langer aan.
Blz. 20
© 2008 Corelio
Publicatie:
De Standaard /
Publicatiedatum:
28 augustus 2008
Auteur:
hvd;
Pagina:
5
Aantal woorden:
503
Vlaams-Brabant/Brussel
De Standaard
30 januari 2008
Boeken lezen met je oren
|<<
<<
22 van 28
>>
>>|
Boeken lezen met je oren
Wie niet zien kan, moet voelen. Maar je kunt ook een boek lezen met je oren.
'Dat ik blind ben, betekent niet dat ik niets zie'
Van onze redactrice Veerle Beel BRUSSEL André Keersmaeckers (61) is een veelvuldig uitlener
van braille- en luisterboeken. Hij leest graag over geschiedenis: van de prehistorie tot de
recente politieke geschiedenis toe. Dan is een boek uit de Daisy-collectie van de Vlaamse
Luister- en Braillebibliotheek (VBBL) een handig instrument. André: 'Je kunt er in bladeren, je
kunt van hoofdstuk naar hoofdstuk springen. Er is veel meer mogelijk dan met de vroegere
boeken op cassette. Bovendien staat alles op één cd'tje.' 'Maar als ik gedichten wil lezen, doe ik
het liever zelf. Poëzie moet je op je eigen ritme kunnen verwerken. Dan kies ik dus voor braille.
Tenzij er een sublieme voorlezer aan het werk is, zoals de acteur Stan Milbou. Dat is altijd
genieten. Ook boeken die ik nodig heb voor mijn werk als kinesist, laat ik liever in braille
omzetten, omdat ik erop moet studeren.' Daisy is de afkorting van het Digital Accesible
Information System. Het vervangt de vroegere analoge opnames op cassettes. De boeken
worden ingelezen door vrijwilligers. Klassiekers van Hugo Claus, Louis Paul Boon, Jef Geeraerts
en Marnix Gijsen zijn beschikbaar in de stem van de auteurs zelf. Een traditie die wordt
voortgezet: ook Geert Van Istendael, Dimitri Verhulst en zanger Luk De Vos lezen hun eigen
boeken in. Willy Courteaux, vroeger journalist bij Humo, is met zijn 85 jaar een van de trouwste
en meest gewaardeerde stemmen. Nog altijd duikt hij tweemaal per week de studio in. 'Willy is
een goed voorlezer, erg rustig', meent André. 'Maar soms wil ik het iets rapper en ook dat kan
met Daisy: je kunt het tempo versnellen.' Steven Bladt (25) heeft zijn eigen boek, 'Ik zie het
wel -blind door het leven', voor de bib ingelezen. 'Dat ik blind ben, betekent niet dat ik niets zie,
dat ik de wereld niet waarneem op mijn manier.' Bladt is regent en heeft ook een eigen vzw
opgericht, Braille op blad. Die wil niet-blinden uitleggen dat het niet zo moeilijk is om met
blinden te communiceren. 'Je kunt een gewone brief naar ons sturen. Mits hij voldoet aan
bepaalde regels, kunnen wij die met computerapparatuur vrij snel in braille omzetten. Je moet
gewoon weten waarop je moet letten bij het opstellen van je brief.' Ook Steven luistert geregeld
naar ingesproken boeken, maar net als André laat hij braille niet schieten: 'Braille is belangrijk
om het woordbeeld vast te houden. Ik heb bijvoorbeeld jaren gedacht dat er een uitdrukking
bestond als 'Iets op reis stellen'. Als je woorden alleen maar hoort, ga je je op de duur
vergissen. Daisy gebruik ik niet: ik leen die cd's wel uit, maar ik lees ze in met mijn pc en zet ze
over mijn I-pod. Dat vind ik fijner.' De bibliotheek van Laken, die vorig jaar zijn 30ste
verjaardag vierde, mocht gisteren een hoogzwangere prinses Mathilde ontvangen. Die sprak vrij
uitvoerig met Steven, André en een aantal blinden kinderen. 'De prinses is heel lief', vond de
10-jarige Gleb na afloop. vlbb.bib.vlaanderen.be daisybraille.bibliotheek.be
www.bloggen.be/braille
© 2008 Corelio
Publicatie:
De Standaard /
Publicatiedatum:
30 januari 2008
Auteur:
vbr;
Pagina:
13
Aantal woorden:
521
Vlaams-Brabant/Brussel
De Standaard
30 januari 2008
Blinden beklimmen berg
|<<
<<
24 van 28
>>
>>|
Blinden beklimmen berg
FILM 'BLINDSIGHT': EEN STRAFFE TOER UIT DE HIMALAYA
In Tibet wordt blindheid beschouwd als een straf voor iets wat je in een vorig leven
mispeuterde. Om een paar blinde Tibetaanse kinderen meer zelfvertrouwen te geven,
beklom de zelf blinde Sabriye Tenberken met hen een berg.
'Iemand die kan zien, kan nooit helemaal begrijpen wat het betekent blind te zijn'
Annelies Dalemans Ze is nog niet half zo bekend als moeder Teresa, maar ze kreeg wel al de
gelijknamige prijs. Oprah Winfrey is een fan en in 2004 werd ze door de Europese poot van
Time Magazine uitgeroepen tot held van het jaar. De 37-jarige Duitse Sabriye Tenberken is dan
ook een vrouw met een missie. Zelf blind ontwikkelde ze een Tibetaans brailleschrift en trok ze
op haar eentje naar Tibet om zich er te ontfermen over blinde kinderen die veelal aan de rand
van de samenleving leven. Samen met haar partner Paul Kronenberg richtte ze er de eerste
school voor blinden op en begon ze met de organisatie Braille Zonder Grenzen. Toen Tenberken
vernam dat de blinde Amerikaan Erik Weihenmayer erin geslaagd was de top van de Mount
Everest te bereiken, nam ze contact met hem op. Het werd het begin van een avontuur voor
haar en zes blinde Tibetaanse kinderen. Over de tocht en haar verblijf in Tibet schreef ze het
boek Met andere ogen en er werd ook een documentaire over de expeditie gemaakt, die vanaf
deze week in onze zalen draait. Hoe kwamen jullie op het idee om een berg te beklimmen met
zes jonge blinde kinderen? Tenberken: 'Erik Weihenmayer had in 2001 de Mount Everest
beklommen en dat heeft veel betekend voor de blinden waar ook ter wereld. We worden
immers steeds geconfronteerd met mensen die denken dat we door onze handicap niets
kunnen. Maar als een blinde de Everest kan beklimmen, ben ik toch zeker wel in staat om mijn
eigen schoenveters te strikken!' 'Toen hij ons voorstelde om met zes blinde Tibetaanse kinderen
opnieuw een berg te beklimmen, stemden we daarmee in omdat we onze kinderen
zelfvertrouwen wilden geven. Ze zijn dan wel geboren in het Himalayagebergte, maar door hun
blindheid heeft niemand de moeite gedaan hen de technieken aan te leren om veilig door die
bergen te lopen. En daarnaast wilden we hen het belang van teamwork doen inzien; als je
samenwerkt met anderen doet het er niet meer toe of je kan zien of niet - het zijn je talenten
en ideeën die dan van belang zijn.' Kronenberg: 'Erik zou zelf ook nooit de top van Everest
hebben bereikt als hij geen deel had uitgemaakt van een team, en omgekeerd zou niemand van
de anderen op de Everest hebben gestaan zonder Erik. Blind zijn of niet speelt geen rol.'
Blijkbaar ontstond er toch discussie tussen jullie en het team van Erik over het doel van de
trektocht. Kronenberg: Zeker, maar dat kwam door het cultuurverschil. Voor Erik en zijn team
was het uiteindelijke doel het bereiken van de top van de Lhakpa Ri (een neventop van de
Everest, red.), maar dat was het niet voor onze kinderen. Die wilden zich vooral amuseren.' 'We
hebben hen gevraagd welk voordeel de kinderen erbij hadden dat ze de top zouden halen, maar
buiten roem en een tevreden gevoel achteraf, konden ze geen antwoord verzinnen. Weet je, dit
is Tibet, waar beroemdheid niets betekent, en waar je je nu goed wil voelen, en niet dagen
later.' Alsof de beproeving nog niet zwaar genoeg was, hadden jullie ook nog eens een
cameraploeg mee in jullie zog. Tenbergen: 'Die waren we snel vergeten hoor. Als je in die ijle
berglucht met hoogteziekte te kampen hebt, maakt het je niet meer uit dat die camera er is - je
wil je er ook niet meer bewust van zijn.' Kronenberg: 'We hebben de regisseur (Lucy Walker,
red.) er wel een paar keer op moeten wijzen dat het om een documentaire ging. Soms wou ze
ons dingen opnieuw laten doen omdat ze die belangrijk vond voor het verhaal. Waarmee ze
eigenlijk verraadde dat ze een vooropgezet idee in haar hoofd had over de film. Maar dan
spreek je niet meer over een documentaire, en dan zouden wij eigenlijk acteurs zijn. We
hebben dan ook steevast geweigerd om iets te herhalen. Je mag er zeker van zijn dat alles wat
je ziet spontaan en echt is.' Was het voor jullie belangrijk dat Lucy Walker zelf blind is aan één
oog? Het was voor haar in elk geval de reden dat ze dit project wou doen. Tenbergen: 'Ik ben
daar nogal hard in: als je kan zien, ook al is het maar met één oog, dan ben je niet blind. Je
kan autorijden, lezen, geichtsuitdrukkingen zien; je bent dus niet blind, zelfs niet eens visueel
gehandicapt. Je kan dan evengoed zeggen dat iedereen met een bril visueel gehandicapt is.'
'Het is mooi dat ze zich betrokken voelde, maar ze maakt geen deel uit van mijn blinde wereld;
de kinderen en ik hebben een heel arsenaal aan andere technieken nodig. Iemand die kan zien,
kan dat nooit helemaal begrijpen, zelfs Paul niet.' Zouden jullie nog eens zo'n onderneming op
poten durven te zetten? Kronenberg: 'Wie weet, maar in elk geval niet meer met onze kinderen.
Het was leuk, maar we hebben ons te veel zorgen moeten maken. Je mag niet vergeten dat we
een erg grote verantwoordelijkheid hadden. Moest er iets gebeurd zijn met een van de
kinderen, dan betekende dat ook meteen het einde van heel ons project.' 'Met volwassen
blinden zouden we het waarschijnlijk wel nog eens kunnen proberen; toch als het uiteindelijke
doel niet het bereiken van de top is.' Tenbergen: 'De kinderen vragen er ook niet om. Ze
hebben het meegemaakt, maar daar blijft het bij. Je mag niet vergeten dat het Tibetanen zijn;
voor hen is wat gebeurd is echt wel voorbij. Ze gaan er niet eindeloos over doorbomen. Ze zijn
momenteel trouwens veel meer geïnteresseerd in wildwater rafting.'
© 2008 Corelio
Publicatie:
De Standaard /
Publicatiedatum:
30 januari 2008
Auteur:
dan;
Vlaams-Brabant/Brussel
Pagina:
42
Aantal woorden:
947