De kreukbare overheid Essays over integriteit in Nederland dr

De kreukbare overheid
Essays over integriteit in
Nederland
dr. B.J.S. Hoetjes
ISBN: 90 5189 824 X
NUR: 693
2000 / 184 blz.
EUR 24,00
Uitgeverij Lemma
Furkaplateau 15
3524 ZH Utrecht
Postbus 3320
3502 GH Utrecht
Tel: 030-2545652
E-mail:
[email protected]
Van oudsher is Nederland, in de ogen van de Nederlanders en
van het buitenland, het land van de kraakheldere stoepen en de
zuivere overheid. De Nederlandse overheid heeft een zelfbeeld,
een rolopvatting en een reputatie van hoge en vanzelfsprekende
integriteit en onkreukbaarheid. Men kan zich dan ook afvragen of
integriteit in Nederland wel een echt probleem is, of het ons niet
wordt aangepraat door publiciteit en politieke drukte. Bij veel
kwesties – men denke aan de abortuswetgeving, het
omroepbestel, het referendum – zien wij immers een flinke
uitvergroting en oververhitting van het onderwerp. De discussie
gaat een eigen leven leiden, wordt opgenomen in de thermiek van
het politieke luchtgevecht, en raakt steeds verder verwijderd van
de feitelijke ondergrond.
Is het niet zo dat in Nederland, te midden van alle tumult over
frauderende, omkopende en zich misdragende ambtsdragers en
burgers, een wijdverbreid en stilzwijgend normbesef bestaat dat
het gedrag in goede, vertrouwde banen leidt? Zijn de schokkende
schandalen niet vooral uitzonderingen die de regel bevestigen?
Dat is zeer wel mogelijk. Goed nieuws is immers geen nieuws, en
correct gedrag valt niet op. Toch is dat geen reden om integriteit
als probleemloos en vanzelfsprekend te zien, en er geen
aandacht aan te besteden. Er is in Nederland veel veranderd, ook
bij de overheid, en dat werkt door op de normen en de
gedragingen van burgers, ambtenaren, bestuurders en politici.
Integriteit is niet langer vanzelfsprekend duidelijk, maar vereist
uitleg, toelichting en voorlichting.
Bovendien, de aard – zo niet de omvang – van sommige
gedragingen c.q. misdragingen is zodanig dat wij de Nederlandse
overheid niet meer als vanzelfsprekend onkreukbaar, maar als
kwetsbaar moeten beschouwen. Talrijke grote en kleinere affaires
getuigen daarvan: van Amsterdam tot Rotterdam, Den Haag of
Maastricht, van museumdirecteuren tot politiefunctionarissen of
Kamerleden, van rijksloodsen tot burgemeesters, wethouders of
kadasterambtenaren, aannemers of vliegtuig(ver)kopers.
Zonder te vervallen in morele fijnproeverij en scherpslijperij of in
smeuïge sensatieverhalen, wil deze bundel daarom een aantal
thema's behandelen, die dienen tot een beter begrip van het
fenomeen en het probleem 'integere overheid'. De essayvorm is
gekozen, omdat het de auteur een grotere vrijheid geeft in
argumentatie en formulering, en de lezer een minder moeizame
lectuur. Toch is het betoog ingebed in wetenschappelijke literatuur
en onderzoek; de bundel wordt dan ook afgesloten met een korte
literatuurverwijzing.