Diagnose en behandeling van acute en chronische

Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Diagnose en behandeling van
acute en chronische wonden
Martin van Leen
Specialist ouderengeneeskunde
§ Richtlijn Veneuze pathologie
§ Varices
§ Diep veneuze ziekte
§ Ulcus cruris
§ compressietherapie
§ Richtlijn cellulitis en erysipelas van de onderste extremiteiten
§ Multidisciplinaire evidence-based richtlijn, versie 30-11-2013
2014, Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) § Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie
en behandeling
§ (November 2011)
§ Richtlijn
§ Eerste opvang van brandwondpatiënten in
§ de acute fase (1ste 24 uur) van verbranding en
§ verwijzing naar een brandwondencentrum
§ 2014 Nederlandse Brandwonden Stichting
§ Deze richtlijn is het resultaat van een
samenwerkingsverband tussen de NPUAP, EPUAP en
PPPIA. Een uitgebreide literatuurstudie werd uitgevoerd op
decubitus preventie en behandeling (september 2014)
§ The IWGDF Guidance on the management and prevention of foot problems in
diabetes 2015 consists of 5 Guidance documents concerning: Prevention;
Footwear and Offloading; Peripheral Artery Disease; Infection; Wound Healing.
Next to these Guidance documents, a Summary Guidance for Daily Practice is
available, as are definitions and criteria.
§ EWMA position document
§ Evidence based
2015
2013
2010
2007
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Toekomst
•  Veel wondzorg
(vergrijzing en
taakherschikking)
•  Multidisciplinair
•  Tip: schakel op tijd
de (wond)
specialist in
Martins
Controle, consultatie of verwijzing door huisarts of
specialist ouderengeneeskunde
•  Bij elke nieuwe wond beoordeel oorzaak, noodzaak nader
onderzoek en leg alles, liefst met foto vast in dossier
•  Na verwijzing: Maak afspraken over frequentie van controle
(NHG: tweewekelijks)
•  Maak afspraken wanneer wijkverpleegkundige arts moet
waarschuwen
•  Beoordeel altijd zelf bij wondstagnatie, achteruitgang of tekenen
van infectie; heroverweeg oorzaak en reden nader onderzoek
•  Bij twijfel: overleg met medisch specialist, kenniscentrum wond of
specialist ouderengeneeskunde
•  Bij diabetische voetwonden: altijd verwijzing naar voetpoli
(internist, vaatchirurg, podotherapeut, orthopedisch schoenmaker,
wondverpleegkundige)
Martins
Benodigdheden voor goed
wondonderzoek
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Ogen
Neus
Camera
Chirurgisch pincet
Wattenstokje/sondeerlepel
Maatlat
Gestandaardiseerd wondrapportage formulier
Martins
WCS-model
§ 
§ 
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
TIME
•  Tissue management
•  Infection
•  Moisture
•  Edge
WONDBED PREPARATIE VOLGENS TIME PRINCIPE
Klinische
observatie
Veronderstelde
pathologie
WBP klinische
interventie
Effect van WBP
interventie
Klinisch
resultaat
Weefsel
Niet vitaal weefsel en
dode cellen
bemoeilijken de
genezing
Debridement
• scherp
• enzymatisch
• autolytisch
Herstel van de wondbodem en
functionele extra-cellulaire
matrix proteïnen
Vitale
wondbodem
Veel bacteriën en
aanhoudende
ontsteking fase
Verwijder geïnfecteerd
materiaal
• anti-microbiële middelen
• ontstekingsremmers
• proteaseremming
Laag aantal bacteriën en
gecontroleerde inflammatie
• daling cytokinen
• daling protease activiteit
• betere werking groeifactoren
Bacteriële
balans en
verminderde
ontsteking
Vochtonbalans
Uitdroging vertraagt
epitheelcel migratie
Overtollig vocht
veroorzaakt maceratie
Gebruik verbanden die een
vochtig wondmilieu creëren,
compressietherapie, negatieve
druk of andere methoden om
vocht te verwijderen
Herstel van de epitheelmigratie
Uitdroging voorkomen
Oedeem, overtollig vocht onder
controle en Maceratie
voorkomen
Vochtbalans
Wondranden
Geen groei van
opperhuid
(keratinocyten)
Niet reagerende
wondcellen en
abnormale protease
activiteit
Stel oorzaak vast en corrigeer
• debridement
• huidtransplantatie
• biologische middelen
Migratie van keratinocyten en
goed reagerende wondcellen
Herstel van een goed
proteaseprofiel
Sluitende
wondranden
Niet-vitaal of slecht
weefsel
Infectie
Ontsteking/inflamatie
Niet-sluitend of
ondermijnde
wondranden
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Driehoek Wondbeoordeling
Wondbed
-
weefseltype
- exsudatie
- infectie
Wondranden
Perifere huid
- 
- 
- 
- 
- maceratie
- excoriatie
- droge huid
- hyperkeratose
- callus
- eczeem
maceratie
dehydratie
Ondermijning
Oprollen
Martins
Driehoek wondbehandeling
Wondbed
•  Verwijder necrotisch debris
•  Manage exsudaat (bijv compressie/adequaat
verband
•  Manage bacteriële belasting
•  Bevochtig eventueel wondbodem (hydrogel)
•  Bescherm granulatie/nieuw epitheel
Martins
Driehoek wondbehandeling
Wondranden
•  Manage exsudaat
•  Rehydreer wondranden (barrière crème)
•  Verwijder dood weefsel (debridement/
eeltverwijdering)
•  Bescherm weefsel
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Driehoek wondbehandeling
Perifere huid
• 
• 
• 
• 
Manage exsudaat
Bescherm huid
Rehydreer/houdt vet huid
Verwijderd dode huidcellen/eelt
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Zwarte wond
Droge necrose:
-  Chirurgische debridement
-  Debrisoft na loslaten korst
- Eventueel Hydrogel
- Foam of Hydrocolloid
- Bij ontsteking Sulfadiazine zalf
3
Natte necrose:
-  Chirurgische debridement
-  Debrisoft
-  Enzymatisch
- Alginaat
- Hydroactief wondverband
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Necrose of infectie?
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Tekenen van infectie
•  Overvloedige
granulatievorming
•  Toenemend afscheiding /
exsudaat
•  Verminderd, verslechterend
weefsel (slijmerig debris)
Cutting and Harding Journal of Wound Care ’94
•  Pijn
•  Toenemende wondomvang /
groter
•  Nieuwe gebieden met
afstervend weefsel
•  Geurtoename
•  Biofilm
•  Snel kwetsbaar
granulatieweefsel
Gardner et al WWR 2008
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Gele wond
Droog
•  Hydrogel
•  Sulfadiazine zalf
•  Honingzalfgaas
Nat
•  Alginaat
•  Hydrofiber
•  Foam verband
•  Hydroactief verband
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Rode wond
Droog:
•  Siliconen gaas
•  Siliconen verband
•  Hydrogel
•  Foamverband
Nat:
•  Siliconen gaas
•  Hydrofiber
•  Foamverband
•  Hydroactief verband
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Skin tears
Preventie
§ voorkom uitdrogen van de huid door zeep
§ vet de extremiteiten 2 x daags in met
bodylotion
§ voorzichtig wassen en drogen
§ geen pleisters plakken op de huid
§ huid van armen en benen bedekken
§ creëer een veilige omgeving
Behandeling
• Spoelen Nacl 0,9%
• Huid terugleggen, NIET HECHTEN
• Vochtig gaas (1 dag)
• Foamverband of Suprasorb X (14 dagen)
• Dagelijks secundair verband wisselen
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Wondbehandelproducten
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Met de mooiste brug kom ik aan:
Vragen?
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
§ Bedankt voor uw
aandacht
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Diabetisch voetulcus
Motorisch-standsverandering-druk-eelt /ulcus
Autonoom- droog- barsten-ulcus
Vasculair-necrose-ulcus
Secundair-infectie-flegmone
Sensibel-gevoelloos-trauma- ulcus
Martins
Geriatric and Wound Consultancy
Debridement bij diabetisch voetulcus
Martins