Startnotitie economisch programma 2015-2019

Startnotitie Economisch Programma
2015-2019
Gemeente Heemstede
Gemeente Heemstede
Afdeling Ruimtelijk Beleid
1
1. Inleiding
Deze startnotitie is opgesteld ten behoeve van een nieuw economisch programma 2015-2019. Dit
nieuwe programma geeft de ambities weer met betrekking tot de versterking van de lokale
economie. De uitwerking van het economisch programma krijgt vorm in jaarlijkse
uitvoeringsprogramma’s met daarin aangegeven welke activiteiten/ en of projecten dat jaar worden
uitgevoerd.
Huidig beleid
Het huidige economisch beleid van de gemeente Heemstede is vervat in de notitie “Heemstede,
bedrijvig dorp in het groen: Notitie Economisch Beleid Heemstede 2010-2015”. Deze notitie heeft
een tijdshorizon tot 2015. Het huidig economisch beleidsplan is toe aan vernieuwing. De noodzaak
voor een duidelijk en samenhangend economisch perspectief staat nog steeds overeind. De
economische omstandigheden dragen daar aan bij. Duidelijk is ook dat de gemeente Heemstede het
de komende jaren met minder middelen moet stellen. Enerzijds vanuit financiële overwegingen,
maar anderzijds ook vanuit overwegingen van doelmatigheid, speelt de vraag over de rolverdeling
tussen overheid en bedrijfsleven. Wat is de taak van de gemeente en wat kunnen burgers en
bedrijven zelf? Onze winkelgebieden worden geconfronteerd met een veranderd koopgedrag en
terughoudende bestedingen van huishoudens. En op de langere termijn speelt het in stand houden
van onze voorzieningenstructuur in brede zin een rol. Ook op de bedrijventerreinen is de wereld van
nu anders dan die van pakweg tien jaar geleden, met meer aandacht voor kwaliteit en minder voor
uitbreiding.
Economisch Programma
Om de rol van de gemeente te bepalen en eenduidig beleid te formuleren voor de toekomst is een
nieuwe opzet nodig gericht op de lokale kansen en bedreigingen. Voor de komende 4 jaar zal een
actiegericht programma worden opgesteld in plaats van een beleidsplan. De grootste pijlers uit het
huidige beleid blijven overeind staan. We willen meer actie- en resultaat gericht werken en daarbij
past een nieuw economisch programma 2015-2019. In deze startnotitie wordt een voorzet gegeven
voor de ambities en acties voor de komende 4 jaar. Het economisch programma geeft op hoofdlijnen
aan op welke terreinen de gemeente wil en kan ondersteunen en waar de focus voor de komende
periode ligt.
Gezien de beperkte middelen die beschikbaar zijn voor het economisch programma dienen
afwegingen en keuzes gemaakt te worden over waar de gemeente in de toekomst nog een rol wenst
te vervullen in het economisch domein. De uitdaging ligt hierbij om meer faciliterend op te treden. In
haar faciliterende rol treedt de gemeente binnen haar netwerk vooral verbindend op. De gemeente
faciliteert de verschillende processen en laat de uitvoering voornamelijk over aan de partners.
2
Een terugblik
In maart 2009 heeft de Kamer van Koophandel (KvK) de 'Economische Foto van Heemstede'
aangeboden aan de gemeente Heemstede. Dit is tevens het startsein geweest voor het opzetten van
een gezamenlijk breed economisch overleg tussen de gemeente en het bedrijfsleven, waarbij naast
de gemeentelijke portefeuillehouder Economische Zaken en de KvK ook vertegenwoordigers van
Heemsteedse winkeliers- en ondernemersverenigingen aan tafel zaten. In dit overleg is destijds het
idee opgevat tot het maken van een gemeentelijke economische beleidsnotitie.
De Notitie Economische Beleid Heemstede 2010-2015 is een eerste aanzet geweest om gemeentelijk
economisch beleid te formuleren. Inzet van de notitie was om te komen tot de beantwoording van
de vraag welke ambities Heemstede heeft op economisch terrein, en hoe deze ambities
verwezenlijkt kunnen worden. Wat willen we met Heemstede? Wat voor soort gemeente moet
Heemstede worden? Hoe kunnen de sterke punten beter worden benut? De ambitie van Heemstede
bij het bepalen van de eigen identiteit was tot dan toe altijd vrij gematigd geweest. Behoud van het
bestaande, een groene gemeente waar het goed wonen en recreëren is, dat was het belangrijkste
devies. De afgelopen jaren is de gemeente Heemstede echter geconfronteerd met ontwikkelingen,
die ons dwongen om nog eens kritisch naar deze typering te kijken en (beleids)keuzes te maken.
Het huidig economisch beleidsplan heeft een aantal concrete resultaten opgeleverd zoals de
succesvolle zzp-bijeenkomsten, de vaste overlegmomenten met de verschillende economische
partners, werkbezoeken door de portefeuillehouder Economische Zaken bij Heemsteedse
ondernemers, een vorm samenwerking tussen de ondernemers op het grootste bedrijventerrein,
plaatsing van evenementenborden en het aanstellen van een bedrijvencontactfunctionaris.
Het nieuwe economisch programma zal zich vooral richten op het continueren van de sterke punten
uit het huidige economisch beleid en het uitnutten van nieuwe kansen voor bijvoorbeeld toerisme en
recreatie.
Nieuwe uitdagingen
De afgelopen jaren is de mobiliteit sterk toegenomen. Heemstede ligt ingeklemd tussen enkele grote
economische centra, woongebieden en recreatiegebieden. Veel van de mensen die tussen deze
gebieden reizen komen door de gemeente Heemstede. Dit biedt kansen – deze mensen kunnen
gebruik maken van onze voorzieningen en een bijdrage leveren aan de lokale economie – maar ook
bedreigingen: de bereikbaarheid van de regio Zuid-Kennemerland staat namelijk onder druk. In
december 2013 hebben de gemeenteraden van Haarlem , Zandvoort, Bloemendaal en Heemstede
ingestemd met de vorming van het Mobiliteitsfonds om de projecten uit de regionale
bereikbaarheidsvisie te financieren. Met dit mobiliteitsfonds is een eerste stap gezet om de
bereikbaarheid in onze regio te waarborgen en waar mogelijk te verbeteren. Daarnaast hebben we
de afgelopen jaren te maken gehad met de gevolgen van onder andere een wereldwijde
economische recessie, waarvan ook voor Heemstede de invloeden voor de toekomst nog niet
duidelijk zijn. Gelukkig zijn de leegstandcijfers van de winkelstraten in 2014, ook ondanks de crisis,
gemiddeld 5% lokaal ten opzichte van 9% landelijk, nog beperkt gebleven. Het nieuwe economisch
programma zal zich met name richten op de huidige en toekomstige economische situatie van
Heemstede.
3
2. Waarom een nieuw economisch programma?
De afgelopen vijf jaar functioneerde de notitie “Heemstede, bedrijvig dorp in het groen: Notitie
Economisch Beleid Heemstede 2010-2015 als het vigerend economisch beleidsdocument voor de
gemeente Heemstede. Deze notitie geeft op hoofdlijnen inzicht in de actuele stand van zaken van de
lokale economie en de ambities van de gemeente Heemstede op economisch vlak. De ambities uit
het beleidsdocument zijn vertaald naar concrete acties in het ‘Actieprogramma Economisch Beleid”
Er zijn meerdere redenen om een nieuw economisch document op te stellen. Deze startnotitie geeft
inzicht in de aanpak rond de opstelling van het nieuwe economisch programma. Centraal bij de
opstelling hiervan staat een intensieve samenwerking met het bedrijfsleven. Door goed te luisteren
naar wat het bedrijfsleven ervaart en die signalen te vertalen naar acties en concrete activiteiten kan
worden gekomen tot een gezamenlijk gedragen uitvoeringsprogramma.
De noodzaak te komen tot een nieuw economisch programma komt voort uit een aantal zaken.
De beëindiging notitie Economisch Beleid 2010-2015
De beëindiging van de looptijd van het huidige economisch beleidsplan maakt dat een nieuw
programma en daarmee de focus als het gaat om de lokale economie voor de komende 4 jaar
ontbreekt. Een nieuw economisch programma voorziet in die behoefte. Een goed functionerende
economie draagt bij aan het plezierige woonklimaat van Heemstede. Het aanbod aan voorzieningen
is mede afhankelijk van een gezond ondernemersklimaat. Het nieuwe economische programma
vervult daarin een belangrijke rol.
Veranderend ondernemersklimaat
Het zijn nog steeds moeilijke tijden voor het bedrijfsleven in het huidige economisch klimaat. Juist in
tijden van crisis is het belangrijk ondernemers bij te staan door middel van goede dienstverlening:
helderheid, meedenken en samenwerking zijn voorbeelden daarvan. Uit de verschillende
overlegstructuren met het bedrijfsleven is naar voren gekomen dat een verdere verdieping van de
samenwerking tussen gemeente en het bedrijfsleven wenselijk is. In het nieuwe programma zal deze
verdiepingsslag worden gemaakt.
Aandachtspunt hierbij is dat er binnen de gemeentelijke uitvoering van taken meerdere thema’s zijn
die het lokale bedrijfsleven raken. Dit gaat verder dan het beleidsveld economie. Ook toerisme,
duurzaamheid, zorg en ruimtelijke ontwikkeling zijn onderwerpen die ondernemers direct raken.
Voor het bedrijfsleven is het goed deze thema’s aan elkaar te verbinden en samenhang aan te
brengen in een integraal economisch programma.
4
3. Waartoe dient het nieuwe economische programma?
Een duurzame lokale economie van Heemstede die bijdraagt aan de levendigheid en sociale
samenhang van de Heemsteedse samenleving, waarbij het groene karakter niet uit het oog wordt
verloren is de nieuwe opgave voor het economische programma. Daarbij is het uitgangspunt het
nastreven van een economische structuur waarbij de gemeente zorg draagt voor de voorzieningen
en activiteiten die bijdragen aan de hoogwaardige werk- en woonomgeving van Heemstede. Juist de
hoogwaardige, goed bereikbare, woonomgeving in de nabijheid van grote economische centra en
de nabijheid van strand en duinen, is de kracht van Heemstede en dat is wat ons onderscheid van
andere gemeenten en is de onderscheidende kracht van Heemstede.
Een gezonde economisch structuur in Heemstede is vooral afhankelijk van een gezamenlijk gedragen
verantwoordelijkheid van bedrijven, ondernemers en instellingen in Heemstede. Zij zorgen voor
economische ontwikkeling, banen en dragen bij aan een goed voorzieningenniveau.
Nieuwe ambities
In het nieuwe economisch programma worden de (nieuwe) ambities van de gemeente uitgewerkt.
Om tot dit programma te komen zal eerst bepaald worden welke ambities de gemeente heeft voor
haar economisch beleid.
Hierbij gaat het om het volgende:



Een gezond ondernemersklimaat;
De relatie tussen gemeente en bedrijfsleven/ondernemers verder structureren en
intensiveren;
Het behoud van een aantrekkelijk winkelbestand voor de bewoners van heemstede en de
directe omgeving daarvan;
Of het nu gaat om startende ondernemers, het versterken van winkelgebieden, aandacht voor
zzp’ers of het planologisch mogelijk maken van een bedrijf aan huis, in het economische programma
worden de mogelijkheden hiervoor in beeld gebracht en de afweging gemaakt waar wij de komende
jaren onze prioriteiten leggen.
Rol van de gemeente
De gemeente Heemstede heeft ten behoeve van lokale economie vooral een faciliterende rol. Dat
betekent dat de gemeente bij het opstellen van haar economisch programma de dialoog zoekt met
de belangrijkste partners. De gemeente Heemstede wil het opstellen van het economisch
programma op een geïntegreerde en interactieve manier realiseren via een dialoog met de
belangrijkste stakeholders.
5
4. Wat gaan we doen?
 Economische foto Heemstede
Een weergave zal worden gegeven van de actuele economisch stand van zaken in de
gemeente. De “economische foto” zal demografische ontwikkelingen en de economische
structuur van Heemstede laten zien.
Facts & figures worden ontleend aan het beschikbare materiaal van onder andere de Kamer
van Koophandel, het CBS en andere beschikbare rapporten. De economische foto is het
vertrekpunt voor de herijking van het huidige beleid.
 SWOT-analyse
Op basis van het voorgaande zal een analyse worden gemaakt van de sterke en zwakke kanten
en de kansen en bedreigingen van de verschillende economische sectoren in Heemstede.
Welke invloed hebben de regionale en lokale ontwikkelingen op deze sectoren? In beeld wordt
gebracht in welke bestaande en eventuele nieuwe sectoren kansen liggen.
 Wensen en behoeften bedrijfsleven in beeld brengen
Ook worden de wensen en behoeften van de ondernemers in Heemstede in beeld gebracht.
Voor de opmaak van het nieuwe programma staat de samenwerking en afstemming met het
lokale bedrijfsleven centraal. De vaste overlegvormen zoals het Breed Economisch Overleg,
het overleg met de winkeliers, de contacten met de zzp’ers en de bedrijfsbezoeken van de
portefeuillehouder economische zaken worden daarbij benut. Vervolgens zullen ook aparte
bijeenkomsten worden georganiseerd waarbij wensen en behoeften worden opgehaald.
Economisch programma en de jaarlijkse uitvoering daarvan
De resultaten van voorgaande fase worden vertaald naar een economische programma tot 2020.
Voor ieder jaar zal een uitvoeringsprogramma worden opgesteld met concrete acties/maatregelen
voorzien van een tijdlijn en “namen en rugnummers”.
6
Het volgend overzicht geeft aan welke partijen we willen bereiken en deel laten nemen in het proces:











Zzp’ers (zelfstandigen)
Winkeliersvereniging Binnenweg & Raadhuisstraat
Winkeliersvereniging Jan van Goyenstraat
Winkeliers Zandvoortselaan
Winkeliers De Glip
Horecaondernemers
Afvaardigingen van de bedrijventerreinen aan de Leidsevaartweg en
Industrieweg/Nijverheidsweg/Cruquiusweg
Zorginstellingen
Vastgoedeigenaren
Deelnemers aan het Regionaal Economisch Overleg (gemeenten Zuid-Kennemerland, de
provincie, Kamer van Koophandel, MKB, onderwijsinstellingen MBO/HBO)
Het burgerpanel (bestaande groep van circa 150 inwoners die op afroep bevraagd worden in
samenwerking met TNS/NIPO)
Financieel kader
De startnotitie en het economische programma worden geschreven binnen de bestaande ambtelijke
capaciteit. Voor het maken van de economische foto van Heemstede en de SWOT-analyse is
beperkte externe inhuur noodzakelijk. De kosten hiervoor worden gedekt door het budget van
Economische Zaken 2014 over te hevelen naar 2015 zodat circa € 12.000 beschikbaar is voor externe
inhuur.
7