Rendement van leren - Pelikaan Performance Advies

praxis
INLEIDING
■ Jolanda Botke
Rendement van leren
Als leren waarde heeft, toon die waarde
dan aan. Anders wordt leren gezien als
kostenpost, en kosten worden gesneden
Deze woorden leen ik graag van
Patti Phillips van het ROI Institute.
Rendement van leren gaat voor mij
over de vraag wat leren oplevert
en hoe dit resultaat te koppelen is
aan het doel van leren, zodat de
investering te rechtvaardigen is. Dat
leren geld kost en hoe je die kosten in
kaart brengt is meestal wel duidelijk.
Lastiger wordt het om opbrengsten
te inventariseren. Uit onderzoek van
VETRON in 2012 onder ruim 400
inkopers van opleiding en training
bleek dat alle respondenten het
belangrijk vonden dat er aantoonbaar
resultaat van leren was, maar niet
konden aangeven waaraan dat
resultaat moest worden afgemeten.
Leren en presteren
Bij rendement van leren gaan voor mij het
leerperspectief en het presteerperspectief
hand in hand. Daarmee is rendement
aantonen een co-creatie van leerprofessional
en opdrachtgever. Vanuit het leerperspectief
gaat resultaat van leren over tevredenheid,
voorspelde toepassing en leeruitkomsten.
6
TvOO september nr. 3 2013
Hoewel tevredenheid en voorspelde
toepassing natuurlijk een subjectieve beleving
zijn, geven ze een belangrijke indicatie van
de mate van effect. Immers, als je niet van
plan bent het geleerde te gaan toepassen,
zal er weinig rendement te verwachten zijn!
Bij leeruitkomsten gaat het om het toetsen
van het geleerde aan vooraf bepaalde niveaus
van kennis, vaardigheden en attitudes zoals
bijvoorbeeld bij examens en assessments. Een
interessante ontwikkeling in dit kader is het
Nationaal Kwalificatiekader NLQF
(www.nlqf.nl), waarmee voor het eerst nonformeel leren kan worden voorzien van een
officiële niveauduiding. De marechaussee
en de financiële sector maken hier inmiddels
gebruik van.
Dilemma’s voor de leerprofessional
Als je iets hebt geleerd, wil het niet zeggen
dat je daar automatisch iets mee doet of
kunt in de organisatie of samenleving. Ik
refereer vaak en graag aan Robert Mager’s
publicatie ‘What every manager should
know about training. An Insider’s Guide to
Getting Your Money Worth From Training’
(1992). Hij zegt: “Succesful job performance
requires the following four conditions: skill,
an opportunity to perform, self-efficacy and
a supportive environment. Skill alone is not
enough to guarantee performance!”. Voor
een leerprofessional een interessant dilemma,
want invloed op de omgeving is er niet altijd,
terwijl leren uiteindelijk weinig zin heeft als het
niet in de praktijk wordt gebruikt. En hoe ver
wil en kun je verantwoordelijkheid nemen voor
dit resultaat in organisatie of samenleving?
PRAXIS
Het nieuwste ASTD-competentiemodel voor
de leerprofessional pleit dan ook voor solide
organisatiekennis van die leerprofessional,
bedoeld om met de opdrachtgever samen
te kunnen kijken naar de opbrengsten
van leren. Want - zo zegt ASTD-CEO Tony
Bingham - “Those who want to maintain
their competitive edge need to understand
what’s important for success and identify
what strengths they need to build to stay
relevant.” (zie www.astd.org/Cerftification/
Competency-Model). Nog een dilemma voor
de leerprofessional, want word je nu generalist
of blijf je specialist en hoe zorg je dat je in deze
tijd van snelle economische en technologische
ontwikkelingen competent blijft?
Rendement op drie P’s
Ten slotte nog iets over leren en
organisatieresultaat. Ik zie om me heen veel
variatie in het beschrijven van effecten. Van
heel algemeen (Is je prestatie verbeterd?)
tot gedetailleerde voor- en nametingen op
basis van vooraf vastgestelde indicatoren
op het gebied van bijvoorbeeld productie,
imago, werknemersgeluk of veiligheid
in de samenleving. Gelukkig is er steeds
meer aandacht voor maatschappelijke
opbrengsten en maakt geld lang niet altijd
meer (het meest) gelukkig. Mijn ervaring
is dat rendementsvragen vaak initieel het
karakter hebben van een vraag naar financiële
meerwaarde van leren. Maar dat het
uiteindelijk in dergelijke trajecten bijna altijd
gaat om rendement en balans op alle drie P’s:
people, profit en planet.
Nut van leren
Leren is de enige mogelijkheid om de positie
van Nederland te versterken, volgens VNONCW voorzitter Bernard Wientjes in het boek
‘De Waarde van Leren’ (2012). Daar ben ik het
zeer mee eens. De waarde van leren kent vele
vormen, elk met hun eigen charme. Om het
nut van leren optimaal aan te tonen is oog voor
de diversiteit en complexiteit van opbrengsten
essentieel! ■
Jolanda Botke
redactielid TvOO
Alle artikelen van deze uitgave
kunt u digitaal bestellen via:
TvOO september nr. 3 2013
7