Extra: Voortplanting hv12 | PDF-versie

Extra: Voortplanting hv12
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
14 juni 2017
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/79063
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Voortplanting bij dieren
Intro
Leerdoelen
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Antwoorden Intro
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Extra: Voortplanting hv12
Voortplanting bij dieren
Intro
Een soort kan alleen maar blijven bestaan als de individuen
zich voortplanten.
Sommige diersoorten kunnen zich in hun eentje voortplanten. Dit heet ongeslachtelijke voortplanting.
Bij de meeste dieren zijn er voor voortplanting twee geslachten nodig: een mannetje en een vrouwtje.
Je spreekt dan van geslachtelijke voortplanting.
In deze opdracht staat de voortplanting bij dieren centraal.
Leerdoelen
Pagina 2
Extra: Voortplanting hv12
Je kunt de begrippen ongeslachtelijke en
geslachtelijke voortplanting beschrijven.
Je kunt een voorbeeld noemen van een dier dat zich ongeslachtelijk voortplant en twee
voorbeelden van dieren die zich geslachtelijk voortplanten.
Je kunt uitleggen wat wordt bedoeld met baltsgedrag.
Je kunt het verschil tussen nestblijvers en nestvlieders beschrijven.
Je kunt met behulp van twee voorbeelden uitleggen dat er diersoorten zijn met veel en
diersoorten met weinig broedzorg.
Je kunt twee verschillende manieren beschrijven waarop zaadcellen en eicellen bij elkaar
komen.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 60 minuten nodig.
Stap1
Voortplanting bij dieren
Bestudeer uit de Kennisbank Biologie de eerste zeven pagina's van het onderdeel 'Voortplanting bij
dieren'.
KB: Voortplanting bij dieren
Beantwoord de volgende vragen:
1. Wat wordt verstaan onder ongeslachtelijke voortplanting?
2. In het voorjaar jagen veel mannetjes achter vrouwtjes aan. Hoe noem je dat gedrag?
3. Leg uit wat het verschil is tussen inwendige bevruchting en uitwendige bevruchting.
Stap2
Pagina 3
Extra: Voortplanting hv12
Voortplanting bij dieren
Bestudeer nu ook pagina 8 en verder van het onderdeel 'Voortplanting bij dieren'.
Bekijk vervolgens de videoclip op SchoolTV en beantwoord daarna de vragen:
KB: Voortplanting bij dieren
Video: Broedzorg bij pinquïns
1. Wat is een ander woord voor gedaanteverwisseling?
2. Geef van de volgende dieren aan of ze veel of weinig broedzorg nodig hebben.
zeeschildpad
apen
vogels
pinguïns
3. Wat is het verschil tussen nestblijvers en nestvlieders?
Stap3
Pagina 4
Extra: Voortplanting hv12
Ontwikkeling bij zoogdieren
Mensen zijn zoogdieren. Zoogdieren zijn warmbloedig, meestal levendbarend en voeden hun jongen
met borstvoeding. Het geven van borstvoeding noem je ook wel zogen.
Bij alle zoogdiersoorten vindt de bevruchting inwendig plaats.
1. Er is wel een groot verschil in de mate van ontwikkeling bij de geboorte.
Noem minstens drie dieren die naakt en blind worden geboren.
2. De begrippen nestblijvers en nestvlieders gelden niet alleen voor vogels.
Zijn de dieren die naakt en blind ter wereld komen, nestblijvers of nestvlieders?
De eerste paar weken van hun leven hebben ze verzorging van de moeder nodig.
Katten en andere roofdieren worden met gesloten ogen geboren, maar deze dieren hebben wel al
beharing.
Ook bij deze dieren is verzorging door de moeder nodig, vooral om te leren jagen.
Kuddedieren, zoals hoefdieren, baren jongen die volledig ontwikkeld ter wereld komen en al binnen
een uur kunnen lopen.
3.
4.
5.
6.
Is hier sprake van nestblijvers of nestvlieders?
Kun je drie voorbeelden noemen van hoefdieren die nestvlieders zijn?
Wat is het nut voor een hoefdier om direct na de geboorte te kunnen lopen?
Zijn de volgende dieren nestblijvers of nestvlieders? Zoek informatie op internet of in een
dierengids.
Haas
Konijn
Cavia
Muis
Rat
Stap4
Pagina 5
Extra: Voortplanting hv12
Honden
Elke hond doorloopt vanaf de geboorte tot aan volwassen zijn, een aantal ontwikkelingsfasen.
De periode dat de pup nog in de baarmoeder zit, lijkt op de ontwikkeling van een mens.
Kijk naar het volgende filmpje:
Een moederhond (teefje) krijgt vaak meerdere pups.
Bekijk de geboorte van de puppy’s:
De eerste 14 dagen na de geboorte is de pup doof en blind. Een pup is een nestblijver.
Wel kan hij goed ruiken en zo de tepel van de moeder vinden. Een moederdier zoogt de jongen.
Het jong hoeft zo zelf nog niet op zoek naar voedsel. Het jong krijgt hulp tot hij groot genoeg is om
voor zichzelf te zorgen.
Hiermee worden de overlevingskansen van jonge zoogdieren vergroot.
Alle energie die het jong binnenkrijgt kan hierdoor benut worden voor de groei.
Na twee dagen:
In de derde week gaan alle zintuigen van de pup werken. Eerst gaan de oogjes open, kort daarna de
oren.
Ook de motoriek ontwikkelt zich. Een beetje wiebelig staan de pups voor het eerst op hun pootjes.
De pups maken een beginnetje met zindelijk worden en gaan buiten het nest poepen en plassen.
Vanaf de vierde tot ongeveer de twaalfde week leert een jonge hond veel en zal dat goed onthouden.
Pups leren op deze leeftijd niet alleen de omgeving kennen. Ze leren ook hondentaal.
Tussen de derde en vijfde maand bepaalt een groep honden (en de baasjes) de rangorde.
Tussen 6 en 18 maanden zit een hond in de puberteit.
Net als bij mensen-pubers verandert het gedrag en treden hormonale veranderingen op.
Reutjes gaan door het hormoon testosteron mannelijk gedrag vertonen.
Sommige reuen gaan in de puberteit voor het eerst vechten met soortgenoten.
Teefjes worden in de puberteit voor het eerst loops.
Reutjes en teefjes worden in de puberteit geslachtsrijp, ze kunnen zich voortplanten.
Na de puberteit zijn de honden volwassen.
Honden en mensen zijn zoogdieren. De verschillende levensfasen lijken op elkaar. Toch zijn er
verschillen.
1. Maak een tabel. Zet de verschillende levensfasen van een hond onder elkaar.
2. Zet achter elke levensfase van de hond wanneer die fase voor een mens plaatsvindt.
3. Gebruik hierbij:
Pagina 6
Extra: Voortplanting hv12
KB: Levensfasen mens
4. Kun je de verschillen verklaren?
Je kunt hetzelfde doen voor de levensfasen van een kat.
Pagina 7
Extra: Voortplanting hv12
Antwoorden Intro
Stap 1
Voortplanting bij dieren
1. Een dier kan zich alleen voortplanten; er zijn in sommige gevallen geen twee geslachten (man
en vrouw) nodig.
2. Baltsgedrag
3. Inwendige bevruchting (paring): het mannetje brengt met behulp van de penis de zaadcellen
in het lichaam van het vrouwtje.
Uitwendige bevruchting: eitjes worden buiten het lichaam van het vrouwtje bevrucht.
Stap 2
Voortplanting bij dieren
1. metamorfose
2. zeeschildpad: weinig.
apen, vogels, pinguïns: veel
3. Nestblijvers: blijven langere tijd in het nest en krijgen veel zorg.
Nestvlieders: verlaten het nest kort na de geboorte. Ze moeten vaak zelf voedsel zoeken.
Stap 3
Ontwikkeling bij zoogdieren
1.
2.
3.
4.
5.
Knaagdieren, zoals konijnen en roofdieren, zoals beren.
nestblijvers
nestvlieders
Paarden, zebra’s, olifanten
De jongen moeten al op heel jonge leeftijd met de kudde mee kunnen lopen. Hoefdieren leven
op open vlakten in kuddes. Het leven in een kudde biedt bescherming tegen vijanden. Bij de
moeder en de kudde blijven is dus van levensbelang.
6.
Haas > nestvlieder
Konijn > nestblijver
Cavia > nestvlieder
Muis > nestblijver
Rat > nestblijver
Pagina 8
Extra: Voortplanting hv12
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
14 juni 2017 om 11:08
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
HAVO 1; VWO 1;
Leerinhoud en doelen Reproductie en evolutie; Biologie; Reproductie;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
1 uur en 0 minuten
Trefwoorden
leerlijn, rearrangeerbare, rearrangeerbare leerlijn
Pagina 9
Extra: Voortplanting hv12