ppt

De Verborgen Attractie van de Aarde
De Verborgen Attractie van de Aarde
Opzet van de cursus
1 - Magnetisme & Aardmagneetveld
2 – Het Aardmagneetveld in het verleden
3 – Drift der Continenten en Plaattektoniek (4 – toepassingen)
5 – Omkeringen van het Aardmagneetveld (6 - toepassingen)
7 – Gesteentemagnetisme en (paleo)intensiteit van het veld
8,9 – Capita Selecta
10 – Gastlezing &
bezoek Fort Hoofddijk
Septentrionalium Terrarum Description Gerard Mercator, 1595
Rupes Nigra:
De Verborgen Attractie van de Aarde
Opzet van de cursus
1 - Magnetisme & Aardmagneetveld
2 – Het Aardmagneetveld in het verleden
3 – Drift der Continenten en Plaattektoniek (4 – toepassingen)
5 – Omkeringen van het Aardmagneetveld (6 - toepassingen)
7 – Gesteentemagnetisme en (paleo)intensiteit van het veld
8 – Gastlezing &
bezoek Fort Hoofddijk
3- Drift der continenten en
plaattektoniek
- Drift der continenten
- Platen tektoniek: plaatbewegingen
- Regionale tektoniek: bewegingen
binnen een plaat
Drift der continenten
Drift der continenten
Alfred Wegener (1880-1930)
- Duits meteoroloog, geofysicus en poolonderzoeker
- 1912:
- Vermoedde Pohlflucht ofwel precessie
- Speculeerde al over sea-floor spreading & MOR
- 1915: Urkontinent ofwel Pangaea
- Vond geologische evidentie
Drift der continenten
Alexander Du Toit (1878-1948)
Geologische evidentie
Arthur Holmes (1890-1965)
Mantel convectie
Holmes (1944) – Principles
of physical geology
Du Toit (1937) - Our Wandering Continents
Oudere theoriën
Ortelius (1596)
‘torn away … by earthquakes
and floods’
Snider-Pellegrini (1858) – via
fossiele planten – maar wel:
‘caused by the Great Flood of the
Bible’
Expanding Earth – o.a. Darwin
(1834), Mantovani (1889, 1909)
Bewijs voor continental drift
‘Jig-saw puzzle fit’ – bewijs ?
Bullard fit (Bullard, 1962)
Gebruikte 500 fathoms
contour, en berekende rotaties
Bewijs voor continental drift
Fossiele evidentie
Fossiele bladeren (Perm, 250 Ma)
Bewijs voor continental drift
Klimaat evidentie
Glaciale afzettingen
Bewijs voor continental drift
Geologische evidentie
Types gesteente (bv.
ertsen) en soort +
ouderdom van
gebergtegordels
Bewijs voor continental drift
Eerste geofysische evidentie:
paleomagnetisme (1956)
Polen voor NW Europa
Vanaf 11 = Torridonian (rond 1 Ga) tot 1 = Recent
Polen voor N Amerika, India, Australië
Vanaf 7 = Cambrian (500 Ma) tot 1 = Recent
Bewijs voor continental drift
Geofysisch bewijs: paleomagnetisme
Creer, Irving, Nairn, Runcorn (1958)
Palaeomagnetic results from different
continents and their relation to the
problem of continental drift, Annales
Geophysique 14: 492–501.
Bewijs, maar nog geen
hypothese voor geofysisch
mechanisme
Geofysische evidentie
Harry Hammond Hess
The History of Ocean Basins (1962)
Geologie professor in Princeton
Marine officier in Wereldoorlog 2
Sonar om de zeebodem in kaart te brengen
Ontdekte MOR (Mid Oceanische Rug) en troggen
Hypothese:
Sea floor spreading
Hypothese voor
geofysisch proces,
maar nog geen bewijs
Omkeringen van het aardmagneetveld
Het aardmagneetveld keert op onregelmatige tijden om
De meest karakteristieke eigenschap van de geodynamo
Mariene magnetische anomalieën
Metingen van de magnetisatie van de
Oceaanbodem sinds de 50-er jaren
Mariene magnetische anomalieën
Positieve en negatieve stroken parallel
aan de MOR vanwege omkeringen van
het veld PLUS sea floor spreading
Vine & Matthews (1963)
Geboorte plaattektoniek
Geofysisch proces voor
continental drift
gevonden. En bewezen
… 50 jaar later
Mariene magnetische anomalieën
Wereldkaart van ouderdom van de ocanische korst – tot 160 Ma
Transform Faults & Hotspots
Geofysische processen van
plaattektoniek steeds beter begrepen
Tuzo Wilson (1963)
‘The Wilson Cycle’
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Global Plate Reconstructions
Plaat reconstructies
Op basis van:
- Mariene magnetische anomalieën (max. 160 Ma)
- Hotspot reference frame (max. 100 Ma)
Heeft paleomagnetisme nog een rol ?
Uiteraard – via bepaling APWP
Wat is een magneet ?
N
S
De Aarde ….
GAD
Gemiddeld over
voldoende tijd:
Paleomagnetische
noordpool valt samen
met rotatie as
Geocentric
Axial
Dipole
hypothesis (GAD)
Apparent Polar Wander Path (APWP)
Tauxe, 2009
Aparent Polar Wander Path (APWP)
Beweging van een plaat tov. rotatie-as van de Aarde
Noord Amerika vs Europa
Irving, 1956; Runcorn, 1956
Noord Amerika vs Europa
520
180
400
280
230
•
•
•
•
Eur-Am:
Eur-Am:
Eur-Am:
Eur-Am:
niet samen
botsing
samen
uit elkaar
•
•
•
•
520 - 400 Ma
400 Ma
400 – 180 Ma
180 Ma - Recent
Paleomagnetic Reference Frame
‘Global synthetic Apparent Polar Wander Path’ ofwel:
alle polen geroteerd naar één continent (Afrika) = PLATE CIRCUIT
Van Wegener (1912) naar Torsvik et al. (2012)
Torsvik et al. (2012)
Plate tectonics
Wordt vervolgd …