Literatuur - Rijksuniversiteit Groningen

Literatuur
Aa, A.J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden (Gorinchem, 1839-1851)
Adres aan de beide kamers der Staten-Generaal, ingediend door de commissie, benoemd door
den raad der gemeente Winschoten ter bevordering van de belangen van Winschoten tot en
bij het aanleggen van eenen spoorweg in de provincie Groningen, aansluitende aan de
Hannoversche westbaan (Groningen, 1858)
Adresboek voor Winschoten 1930. Bewerkt naar het bevolkingsregister (Winschoten, 1930)
Beetsma, A., Haer, D. van der, en Jong, H. de, ‘De bron van alle zorg; de zorg van alle
dag. Een onderzoek naar arbeidslonen en lonenstructuur in de provincie Groningen,
1854-1874.’ doctoraalscriptie economische en sociale geschiedenis (Groningen, 1983)
Beknopte gids van Winschoten. Uitgave 1937 van de vereeniging voor vreemdelingenverkeer
([z.pl.], [ca. 1937])
Bendeler, E., Martin, J. en Veen H. van der, Stadsplaats nummer 15. De geschiedenis van een
veenkoloniale werf (Veendam, 1985)
Beschrijving van de aardappelcultuur in Nederland. Verslagen en mededelingen van de directie van den landbouw 1910 no. 3. Departement van landbouw, nijverheid en handel
(’s-Gravenhage, 1910)
Beschrijving van de provincie Groningen, behorende bij de waterstaatskaart: bijgewerkt tot 1
januari 1951.
(’s-Gravenhage, 1961)
Beekman, A.A. De wateren van Nederland aardrijkskundig en geschiedkundig beschreven (Den
Haag, 1948)
Berg, C.A. van der, ‘Negentiende eeuwse plannen voor een gemeente Stadskanaal’. Stad en
Lande ll nr. 1 (1993) 11-15
Blaak, J.A. Hoogezand-Sappemeer. veranderend gezicht 1900-1980 (Groningen, ca. 1980)
Bloupot ten Cate, S. Voorlezing over de opkomst van de veenkoloniën Hoogezand en Sappemeer met eenige aanteekeningen, uitgegeven ten voordeele van de vereeniging tot plaatselijk
Nut aldaar (Groningen, 1984, oorspronkelijk: Hoogezand-Sappemeer, 1854)
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
526
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Blauw, M.J.E. Goed op koers. 125 jaar economische ontwikkeling in de Veenkoloniën en oostelijk
Groningen. Uitgave ter gelegenheid van het 125 jarig jubileum van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Veendam (Veendam, 1987)
Blauw, M.J.E. ‘Starten in crisistijd. Het wel en wee van beginnende ondernemers in de
jaren dertig in het gebied van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Veendam.’
Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek 52 (1989) 304-325
Blink, H. ‘De stad Groningen als economisch centrum in verband met haar economischgeografisch milieu in het verleden en heden.’ Tijdschrift voor Economische Geografie 6
(1920) 214-237
Blink, H. ‘De Groninger en Drentsche veenkoloniën ten oosten van de Hondsrug’ (deel 3
van: Blink, H. ‘Studiën over nederzettingen in Nederland.’) Tijdschrift K.N.A.G. (1902)
481 en 936 e.v.
Blijham, G. en Kerkmeijer, W. Nieuw van de Bijl. Driehonderdvijftig jaar scheepsbouw langs
het Winschoterdiep (Bedum, 1999)
Bock, M. ‘Stedebouw’ in: H.P. Berlage, bouwmeester 1856-1934 (’s-Gravenhage, 1975) 5172
Bodewes, A. et al. Het behouden waard. Inventarisatie cultuurhistorisch waardevolle objecten in
de gemeente Hoogezand-Sappemeer (Hoogezand-Sappemeer, 1993)
Boer, J. de, Dorpen in Groningen. (Groningen, 1987)
Boer, T.J. de, Dienstboden en arbeiders bij den Frieschen en Groningschen veehouder.’ in:
Bijdragen tot de kennis van de provincie Groningen en omgelegen streken. dl. 1 (Groningen, 1901) 101-119
Boer, T.J. de, ‘Overzicht van den Groningschen landbouw 1800-1900.’ in: Bijdragen tot de
kennis van de provincie Groningen en omgelegen streken. dl. 1 (Groningen, 1901) 328370
Boerma, T. Overzicht van de geschiedenis van het departement Veendam der Maatschappij tot
Nut van ‘t Algemeen, uitgegeven bij gelegenheid van het 50 jarig bestaan van het departement, 31 oktober 1900 en door het bestuur aan de leden en oud bestuurders van het departement aangeboden bij de feestelijke herdenking daarvan op den 5 november 1900, ... in
sociëteit Veenlust te Veendam (Veendam, 1900)
Boer Sap, S. de, Spoorwegen in Groningen (Utrecht, 1987)
Böeseken, M.J.H. ‘De ontwikkeling van scheepvaart en scheepsbouw in de Groninger
Veenkoloniën’ Tijdschrift K.N.A.G. 28 (1911) 462-469
Borgesius, T. Geschiedenis van de gemeenten Oude en Nieuwe Pekela ([z.pl.], 1877)
Bos, P.R. Algemeen overzicht van de volkstellingen in de laatste eeuw in Groningen en de dichtheid van de bevolking in deze provincie (Groningen, 1901)
Bos, R.W.J.M. ‘Van periferie naar centrum. enige kanttekeningen bij de Nederlandse industriële ontwikkeling in de negentiende eeuw’ in: Geurts, P.A.M. en Messing, F.A.M.
Economische ontwikkeling en sociale emancipatie 2 (Den Haag, 1977) 68-92
LITERATUUR
527
Bosgra, W.H. Uit Pekela’s verlede. (Oude Pekela, 1930)
Bouma, S. ‘De Groninger Veenkoloniën’ in: Groningen in woord en beeld (Groningen, 1913)
90-104
Broerse jr., C. Alphabetische lijst van gemeenten in Nederland (Amsterdam, 1917)
Brug, O.H. Geschiedenis der volkstellingen en de bevolkingsboekhouding ([z.pl.], 1948)
Brugmans, I.J. De arbeidende klasse in Nederland in de 19e eeuw 1813-1870 (Utrecht, 1967)
Brugmans, I.J. Paardenkracht en mensenmacht. Een sociaal-economische geschiedenis van
Nederland 1795-1940 (Den Haag, 1961)
Brugmans, I.J. Statistieken van de Nederlandse nijverheid uit de eerste helft der 19e eeuw (R.P.G., grote serie, 98,99, 1956)
Brunink, G.J. Uit Pekela’s verleden 1600-1978 ([z.pl.], 1978)
Buursink, J. Centraliteit en hiërarchie. De theorie der centrale plaatsen in enkele Nederlandse
industrie- gebieden (Assen, 1971)
Buursink, J. ‘De Nederlandse hiërarchie der regionale centra. Een institutionele wijze van
hiërarchisering.’ Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 62 (1971) 67-81
Buursink, J. ‘Regionale geografie: nieuw of opnieuw?’ Geografisch Tijdschrift 21 (1987)
198-212
Cammen, H. van der, en Klerk, L.A. de, Ruimtelijke ordening. Van plannen komen plannen
(Utrecht/Antwerpen, 1986)
Cate, M. ten, Gids voor Winschoten. Uitgave der ‘Vereeniging ter bevordering van ’t vreemdelingenverkeer’ (Winschoten, 1907)
Christaller, W. Die zentralen Orte in Süddeutschland. Eine ökonomisch-geografische Untersuchung über die Gesetzmäßigkeit der Verbreitung und Entwicklung der Siedlungen mit städtischen Funktionen (Jena 1933)
Clement, M. Transport en economische ontwikkeling. Analyse van de modernisering van het
transportsysteem in de provincie Groningen (Groningen, 1994)
Collenteur, G.A. en Paping, R.F.J. ‘De arbeidsmarkt voor inwonend boerenpersoneel in
het Groningse kleigebied 1830-1920’ NEHA Jaarboek voor economische, bedrijfs- en
techniekgeschiedenis 60 (1997) 96-135
Coolen, W.A. ‘De veenkoloniën en hare toekomst.’ De Economist (1877) 423-435
Coöperatieve strocartonfabriek ‘de Toekomst’ 1900-1950 ([z.pl.], 1950)
Coöperatieve strocartonfabriek ‘de Vrijheid’ Veendam 1903-1953 ([z.pl.], 1953)
Daudt, W. Historische verkenningen in de Veenkoloniën (Winschoten, 1980)
Daudt, W. Historische verkenningen in de Veenkoloniën 2 (Winschoten, 1980)
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
528
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Daudt, W. De opkomst van Veendam en Wildervank (Stadskanaal, 1982)
Dieleman, F.M. ‘De centrale plaatsentheorie van Christaller.’ Geografisch Tijdschrift V
(1971) 543-563
Degenhart Drenth, E. en Stamhuis, E. Registratie cultuurhistorisch waardevolle objecten.
Deelgebied: kanaalstreek. gem. Stadskanaal ([z.pl.] [ca. 1984])
Degenhart Drenth, E. en Stamhuis, E. Registratie cultuurhistorisch waardevolle objecten.
Deelgebied: Pekela’s, gem. Nieuwe Pekela, gem. Oude Pekela ([z. pl.] [ca. 1982])
Degenhart Drenth, E. en Stamhuis, E. Registratie cultuurhistorisch waardevolle objecten in de
gemeenten: Hoogezand-Sappemeer, Oosterbroek, Muntendam, Meeden, Veendam.
Deelgebied: Oude Veenkoloniën ([z.pl.] [ca. 1985])
Degenhart Drenth, E. en Stamhuis, E. Registratie cultuurhistorisch waardevolle objecten in de
gemeenten: Vlagtwedde, Stadskanaal, (O.ged.) Bellingwedde en Nieuweschans.
Deelgebieden: Westerwolde, Oldambt (Z. ged.) ([z.pl.] [ca. 1988])
Degenhart Drenth, E. en Stamhuis, E. Registratie cultuurhistorisch waardevolle objecten in de
gemeenten: Winschoten, Scheemda, Oosterbroek, Beerta, Midwolda, Finsterwolde,
Nieuwolda en Termunten. Deelgebied Oldambt (N. ged.) (Stadskanaal [1989])
Dendermonde, M. Hoe wij het rooiden (Veendam, 1979)
Deurloo, M.C. e.a. Zicht op de Nederlandse stad. Sociaal-geografische bijdragen over de
bevolkingsgroei, stadsgewest-vorming en economische ontwikkeling (Haarlem, 1981)
Dicken, P. and Lloyd, P.E. Location in space. Theoretical perspectives in economic geography
(New York, 1990)
Dolder, C.J. van den ‘Winschoten en Veendam als verzorgingscentra’ (niet gepubliceerde
doctoraal scriptie geografie 1967)
Doornbos, W.G. Parenteel Sap. Een schippers- en handelsfamilie uit de Veenkoloniën in de
achttiende eeuw (Amsterdam, 1998)
Dronkers, J. en Ultee, W.C. (red.) Verschuivende ongelijkheid in Nederland; Sociale gelaagdheid en mobiliteit (Assen, 1995)
Duintjer, J.E. De economische situatie van de Veenkoloniën en Oostelijk Groningen in verleden,
heden en toekomst (Veendam, 1976)
Duijghuisen, M. en Klep, P.M.M. ‘De staat van fabrieken en trafieken van 1 augustus
1816’ Broncommentaren Vll (’s-Gravenhage, 1988)
Duijghuisen, M. ‘De staat van fabrieken en werkwinkels van 31 december 1819’ Broncommentaren Vlll (’s-Gravenhage, 1988)
Dijk, J.D.R. van en Foorthuis, W.R. (red.) Vierhonderd jaar Groninger Veenkoloniën in biografische schetsen (Groningen, 1994)
Dijk, T. van e.a. (red.)Uut stro zet: Honderd jaar strokarton in de Groninger Veenkoloniën
(Veendam, 1985)
LITERATUUR
529
Eerenbeemt, H.F.J.M. van den, ‘Reflecties over regionale geschiedschrijving.’ in: Frieswijk,
J., Kuiper, Y.B. en Niemeijer, A.W. (red.) Frieslands verleden verkend. (Leeuwarden,
1987) 17-25
Engelsman, A. ‘De intermediaire plaatselijke besturen in de provincie Groningen 17981808’ Groningsche Volksalmanak (1928) 73-80
Engelsman, A. ‘Ontstaan der gemeenteorganisatie in de Groninger Veenkoloniën’
Tijdschrift voor Rechts- geschiedenis Vlll (1928) 359-397, lX (1929) 88-139, X (1930)
58-116
Engelsman, A. Ontstaan en ontwikkeling der Groninger Veenkoloniën ([z.pl.], 1931)
Enquête gehouden door de staatscommissie, benoemd krachtens de wet van 19 januari 1890
(Staatsblad no. 1) (tweede afdeling). Groninger Veenkoloniën.
Everwijn, J.C.A. Beschrijving van handel en nijverheid in Nederland (3 delen) (’s-Gravenhage,
1912)
‘De fabrieken en werkplaatsen in Friesland, Groningen en Drente in den zin der veiligheidswet.’ in: Bijdragen tot de kennis van de provincie Groningen en omgelegen streken dl.
1 (Groningen, 1901) 173-178
Fehse, C. Gemeente atlas in de provincie Groningen in 62 kaarten (Groningen, 1862)
Fischer, E. ‘De geschiedschrijving over de 19e eeuwse industrialisatie’ in: Mijnhardt, W.W.
(red.) Kantelend geschiedbeeld. Nederlandse historiografie sinds 1945 (Utrecht /
Antwerpen, 1983)
Foorthuis, W. en Dijk, J. van, De religies in de Veenkoloniën (Groningen, 1982)
Formsma, W.J. e.a. (red.) Historie van Groningen. Stad en land (Groningen, 1976)
Formsma, W.J. De vorming der Groninger gemeenten (Groningen, 1951)
Fremdling, R. Van voorsprong en achterstand naar divergentie en convergentie. Denkbeelden in
de economische geschiedenis. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de economische en sociale geschiedenis aan de faculteit der Economische
Wetenschappen en de faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen op dinsdag 6
maart 1990 (Groningen, 1990)
Gedenkboek ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de NV Stroocartonfabriek v.h. E. Free
& Co. te Oude Pekela ([z.pl.], 1954)
Gedenkboek uitgegeven ter herdenking van het 300-jarig bestaan der gemeenten Hoogezand en
Sappemeer 1628-1928 (Hoogezand, 1928)
Geertsema, C.J. Beschrijving van den landbouw in de districten Oldambt, Westerwolde en
Fivelgo in de provincie Groningen (Haarlem, 1868)
Gerding, M.A.W. e.a. (red.) Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe (Meppel/Amsterdam, 1989)
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
530
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Gerding, M.A.W. ‘Vier eeuwen turfwinning. De verveningen in Groningen, Friesland,
Drenthe en Overijssel tussen 1550 en 1950’ A.A.G. Bijdragen 35 (1995)
Gevolgtrekkingen uit de arbeidsenquête in het noordoostelijk deel des lands (Haarlem, 1893)
Giezen, J.S. De geschiedenis van de NV Stoomtramwegmaatschappij ‘Oldambt-Pekela’
(Scheemda, 1983)
Gids voor Hoogezand en Sappemeer (Groningen, 1924)
Gids voor Veendam (Veendam, [ca. 1922])
Giele, J.J. en Oenen, G.J. ‘Theorie en praktijk van het onderzoek naar de sociale structuur’ Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis ll (1976) 167-185
[Goldberg, Joh.] ‘Journaal der reize van den agent van nationale oeconomie der Bataafsche Republiek (Ao. 1800)’ Tijdschrift voor Staathuishoudkunde en Statistiek (1859) 194218, 241-254, 313-337, 377-392 (1860) 1-18, 57-74, 121-141, 185-199, 249-263
Gras, H. e.a. (red.) Geschiedenis van Hoogeveen 1815-1975 (Amsterdam/Meppel, 1995)
Griffiths, R.T. Industrial retardation in the Netherlands 1830-1850 (Den Haag, 1979)
Griffiths, R.T. Achterlijk, achter of anders? Aspecten van economische ontwikkeling van
Nederland in de 19de eeuw (Amsterdam, 1980)
Griffiths, R.T. ‘Economische ontwikkeling in industrieel Europa’ in: Boer, P. den e.a. (red.)
Balans en perspectief (Groningen, 1987) 147-165
Griffiths, R.T. en Meere, J.M.M. de, ‘The growth of the Dutch economy in the nineteenth
century: back to the basics?’ Tijdschrift voor Geschiedenis 96 (1983) 563-572
Grigg, D.B. ‘E.G. Ravenstein and the laws of migration’ Journal of Historical Geography 3
(1977) 41-54
Groenendijk, H. ‘Oude bekenden: Winschoten en Pekela’ Stad en Lande 1 (1992) 8-11
Groningen in woord en beeld (Groningen, 1913)
Hachmer, H.A. Voor en tegen de wind. Kanalen, schepen, schippers en scheepjagers in de
Veenkoloniën (Scheemda, 1994)
Handlin, O. ‘The modern city as a field of historical study’ in: Handlin, O. and Burchard,
J. (ed.) The historian and the city (Cambridge (Mass.), 1963) 1-26
Harkmema, P. en Panman, M.H. Hoogezand-Sappemeer. Gemeentebeschrijving, regio
Veenkoloniën. Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen (Groningen, 19XX)
Harkema, P. en Panman, M.H. Meeden, Gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen (Groningen, 19XX)
Harkema, P. en Panman, M.H. Muntendam. Gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen (Groningen, 19XX)
LITERATUUR
531
Harkema, P. en Panman, M.H. Oosterbroek. Gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen (Groningen, 19XX)
Harkema, P. en Panman, M.H. Pekela. Gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen (Groningen, 19XX)
Harkema, P. en Panman, M.H. Stadskanaal. Gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen. (Groningen, 19XX)
Harkema, P. en Panman, M.H. Veendam. Gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen (Groningen, 19XX)
Harkema, P. en Panman, M.H. Winschoten. Gemeentebeschrijving, regio
Oldambt/Westerwolde. Monumenten Inventarisatie Project provincie Groningen
(Groningen, 19XX)
Heide, H. ter, Binnenlandse migratie in Nederland (’s-Gravenhage, 1965)
Henstra, D.J. De Carton- en papierfabriek voorheen W.A. Scholten NV en de Nederlandse
strocartonindustrie (Groningen, 1954)
Herwerden, P.J. Van. Uit geschiedenis van de zeilvaart. De Groninger zeilvaart in de tweede
helft der 19de eeuw (Assen, 1969)
Herwig, G. en Herwig, R.H. Geïllustreerde gids voor de Veenkoloniën (Veendam, [z.j.])
Herwig, R.H. De landbouw in de Groninger Veenkoloniën (Drieborg, [z.j.])
Hiskes, J.W. De Groninger Veenkoloniën (Haren, 1973)
Hobert, B., Homan, P., Oortman, M. Veen, H. van der. ‘Aaltied Keur’ Anton Schmidt: van
kiepkerel tot tricotagefabrikant. Museumreeks no. 7, Veenkoloniaal Museum Veendam
(Veendam, 1985)
Hochstadt, S. ‘Mobility and modernity. Migration in Germany 1820-1989’ The
International Review of Social History 1999-2
Hoekveld, G.A. ‘Alweer een nieuwe geografie! Hoera?’ Geografische Tijdschrift 17 (1983)
145-150
Hoekveld, G.A. ‘Theoretische aanzetten ten behoeve van het samenstellen van maatschappijhistorische modellen van de verhouding van stad en platteland in de nieuwe
geschiedenis van Noord-West Europa in: Stad en platteland in de Nederlanden in de
Nederlanden van de Middeleeuwen tot heden’ Economische en Sociaal Historisch
Jaarboek 38 (1975) 1-47
Hoekveld, G.A. Het vak in de stilstaande lift. Regionale geografie in de jaren tachtig als opgave
voor de jaren negentig (Groningen, 1986)
Hofstee, E.W. De demografische ontwikkeling van Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw; een historisch demografische en sociologische studie (Wageningen, 1978)
Hofstee, E.W. ‘Demografische ontwikkeling van de Noordelijke Nederlanden circa 1800circa 1975’ in: Algemene geschiedenis der Nederlanden dl. 10 (Haarlem, 1981) 63-93
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
532
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Hofstee, E.W. ‘Enige aspecten van bevolking en samenleving in de Drents-Groninger Veenkoloniën‘ Akademie-dagen deel ll. voordrachten gehouden te Leeuwarden op 30 en 31
maart 1948 (Amsterdam, 1949)
Hofstee, E.W. Groningen van grasland naar bouwland 1750-1930; Een agrarisch-economische
ontwikkeling als probleem van sociale verandering (Wageningen, 1985)
Hofstee, E.W. Het Oldambt: een sociografie. Deel 1: vormende krachten (Groningen, 1990
oorspr. Groningen-Batavia, 1938)
Hofstee, E.W. ‘Regionale verscheidenheid in de ontwikkeling van het aantal geboorten in
Nederland in de tweede helft van de 19de eeuw.’ Akademiedagen Vll (1954)
Hofstee, E.W. Sociaal-economische problemen der Groninger Veenkoloniën (Assen, 1943)
Hohenberg, P.M. and Lees, L.H. The making of urban Europe. 1000-1950 (Cambridge
(Mass.), 1985)
Holthoon, F.L. van, Mensen in Europa. Ontwerp voor een sociale geschiedenis na 1750
(Alphen aan den Rijn, 1977)
Hoogezand-Sappemeer in 1953. Uitgegeven ter gelegenheid van het 325 jarig bestaan van de
gemeente (Hoogezand-Sappemeer, 1953)
Hoorn, W.A. van, ‘Reiderland’. Het verhaal van een coöperatieve strokartonfabriek ([z.pl.], 1969)
Hoover, E.M. and Giarratani, F. An introduction to regional economics (New York, 1985)
Horn, F.J.W. ten, Op ‘s Heeren wegen. Over Duitse katholieken in de Groninger Veenkoloniën
(Veendam, 1993)
Hunt, Lynn. ‘French history in the last twenty years: the rise and fall of the Annales paradigm’ Journal of Contemporary History 21 (1986) 209-224
Jaarboekje van Lobatto, ook: Jaarboekje uitgegeven op last z.m. den koning. jaren 1828-1849
Jansen, A.C.M. ‘Ruimtelijke economische ontwikkelingen’ in: Ginkel, J.A. van, Een regionale geografie van Nederland 1 (Houten, 1988)
Jansen, G.H. Een land van steden, het spoor van de tijd. Cultuurgeschiedenis van de Hollandse
stad tot 1900
(’s-Gravenhage, 1984)
Jansonius, N.L. ‘Oostelijk Groningen’ Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 47
(1956) 198-202
Jeurgens, Ch. en Klep, P.M.M. Informatieprocessen van de Bataafs-Franse overheid 17951813 (Den Haag, 1995)
Jonge, J.A. de, De industrialisatie in Nederland tussen 1850-1914 (Amsterdam, 1968)
Jonge, J.A. de, ‘The role of the outer provinces in the process of Dutch economic growth.’
in: Bromley, J.S. and Kossmann, E.H. Britain and the Netherlands IV (Den Haag, 1971)
208-225
LITERATUUR
533
Jonkers, E.J. e.a. (red.) Gymnasium Winschotanum. Gedenkboek bij het 125-jarig jubileum
1832-1857 (Winschoten, 1957)
Kamer van koophandel en fabrieken voor de Veenkoloniën te Veendam. Jaarverslag. 1922-1940
([z.pl.], [z.jr.])
Kampman, J.G. Te-recht in Winschoten. Hondervijftig jaar rechtspraak in Oost-Groningen
(Scheemda, 1988)
Karel, E.H. ‘De twintigste eeuw, 1919-1990’ in: Ootjers, R. e.a. (red.) Geschiedenis van
Borger (Amsterdam, 1994) 239-323
Kastelein, T.J. Groei naar een industriële samenleving (Groningen, 1977)
Kater, Tz., J. ‘Staat van alle bevaarbare vaarten en kanalen, met daarin gelegene schut- en
uitwateringssluizen, in de provincie Groningen’ in: Bijdragen tot de kennis van den
tegenwoordigen staat der provincie Groningen dl. 4 (Groningen, 1869) 341-373
Kerkmeijer, W. ‘Groningers onder neutrale vlag (1795-1810)’ Tijdschrift voor zeegeschiedenis 13 (1994) 149-164
Keuning, H.J. ‘Drie eeuwen Veendam en Veendammers’ in: Veendam 300 (Assen, 1955)
Keuning, H.J. ‘Economische en sociale groeperingen in de Groninger Veenkoloniën in de
18e en 19e eeuw’ Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 41 (1950) 33-51
Keuning, H.J. ‘Economische ontwikkelingen’ in: Formsma, W.J. (red.) Historie van
Groningen. Stad en land (Groningen, 1981)
Keuning, H.J. ‘Die Erschließung der Hochmoorgebiete in den östlichen Niederlanden und
ihre Auswirkungen’ Niedersächsiches Jahrbuch 45 (1973) 31-43
Keuning, H.J. De Groninger Veenkoloniën. Een sociaal-geografische studie (Groningen, 1989
oorspr. 1933)
Keuning, H.J. Kaleidoscoop der Nederlandse landschappen. De regionale verscheidenheid van
Nederland in historisch-geografisch perspectief (’s-Gravenhage, 1979 oorspr. 1946)
Keuning, H.J. ‘Proeve van een economische hiërarchie van de Nederlandse steden’ Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 39 (1948) 566-582
Keuning, H.J. De regio Groningen. De geografisch-economische geschiedenis van een regionale
centrum-stad en haar ommeland (Groningen, 1974)
Keuning, H.J. ‘Spreiding en hiërarchie van de Nederlandse verzorgingscentra op grondslag van hun winkel- apparaat’ Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 62 (1971) 3-17
Keuning, H.J. ‘Veendam en Wildervank in de 17e eeuw’ Tijdschrift voor Economische en
Sociale Geografie 39 (1948) 230
Kint, Ph. en Voort, R.C.W. van der, ‘Economische groei en stagnatie in de Nederlanden
1800-1850’ Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek, 43 (1980) 105-153
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
534
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Klein, P.W. Traditionele ondernemers en economische groei 1850-1914. Rede uitgesproken bij de
aanvaarding van het ambt van lector in de sociale en economische geschiedenis aan de
Nederlandse Economische Hogeschool, Hogeschool voor Maatschapijwetenschappen te
Rotterdamop donderdag 21 april 1966 (Haarlem, 1966)
Klep, P.M.M. Bevolking en arbeid in transformatie. Een onderzoek naar ontwikkelingen in
Brabant 1700-1900 (Nijmegen, 1981)
Klep, P.M.M., Lansink, A. en Mulker, W. van, ‘De kohieren van de gemeentelijke hoofdelijke omslag 1851-1922’ Broncommentaren l (Arnhem-Nijmegen, 1982)
Klomp, R.G. De eerste Groninger Tramway-Maatschappij. De geschiedenis van de paardetram
in de Veenkoloniën (Stadskanaal, 1980)
Klompmaker, H. ‘De negentiende eeuw, 1830-1919’ in: Ootjers R. e.a. (red). Geschiedenis
van Borger (Amsterdam, 1994) 155-237
Knaap, D.A. K & J Wilkens Veendam (1823-1989). Een bedrijfsgeschiedenis (Veendam, 1995)
Knaap, G.A. van der, A spatial analysis of the evolution of an urban system: the case of the
Netherlands (Utrecht, 1978)
Knippenberg, H. en Pater, B. de, De eenwording van Nederland. Schaalvergroting en integratie sinds 1800 (Nijmegen, 1988)
Knoppers, ‘De vaart in Europa’ in: Asaert, G. e.a. (red.) Maritieme geschiedenis der
Nederlanden dl 4 (Bussum, 1976-1978) 226-228
Kok, J. Grepen uit het verleden van de landbouw in de Groninger Veenkoloniën (Wageningen,
1948)
Kok, J. Het landbouwbedrijf in de Veenkoloniën (Deventer, 1919)
Kok, J. ‘Komen en gaan. Migratiepatronen in de provincie Utrecht’ in: Mandemakers, K.
en Boonstra, O. (red.) De levensloop van de Utrechtse bevolking in de 19e eeuw (Assen,
1995)
Kok, J.A. de, Nederland op de breuklijn Rome-Reformatie (Assen, 1964)
Kokhuis, G.J.I. Historie van Enschede (Hengelo, 1984)
Koldam, W., Veen, H. van der en Wilkens, J.N. Veenkoloniale zeevaart (Veendam, 1979)
Kooij, P. en Mennens, A. ‘Demographic behaviour in a regional setting’ Historia
Agricultura 28
Kooij, P. ‘De eerste industrialisatie- en urbanisatiefase in de Groninger Veenkoloniën’ in:
Van het verleden naar de toekomst. De Groninger Veenkoloniën in historisch-geografisch- en
economisch opzicht tijdens het Keuningcongres van 26 en 27 mei 1989 te Veendam
(Groningen, 1990) 109-134
Kooij, P. ‘Het gewest uitgetest l: Theorieën en modellen voor de regionale geschiedenis’
Groniek 76 (1982) 14-20
LITERATUUR
535
Kooij, P. Groningen 1870-1914. Sociale verandering en economische ontwikkeling in een regionaal centrum (Assen-Maastricht, 1987)
Kooij, P. ‘Groningen en de industrialsatie van Nederland’ in: Knoop, W. Monumenten van
bedrijf en techniek in Groningen (Groningen, 1979)
Kooij, P. Hoe provinciaal is de regio? Kaders voor een economische en sociale geschiedenis van
stad en platteland. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in de economische en sociale geschiedenis van stad en platteland (in het bijzonder van
Noord-Oost Nederland) aan de Rijksuniversiteit Groningen op dindsdag 5 juni 1990
(Groningen, 1990)
Kooij, P. ‘Peripheral cities and their regions in the Dutch urban system until 1900’ Journal
of Economic History 48 (1988) 357-371
Kooij, P. ‘Stad en platteland’ in: Holthoon, F.L. van, (red.) De Nederlandse samenleving sinds
1815 (Assen, 1985)
Kooij, P. Stadsgeschiedenis (Zutphen, 1989)
Kooij, P. ‘Stadsgeschiedenis en de verhouding stad-platteland’ Economisch- en SociaalHistorisch Jaarboek 38 (1975) 124-140
Kooij, P. ‘Urbanization. What’s in a name?’ in: Schmal, H. (ed.) Patterns of European urbanization since 1500 (London, 1981)
Kooistra, F.J. De sociaal-economische structuur en toekomstmogelijkheden van Oude Pekela.
NETO rapport nr. 358 ([Groningen], [1965])
‘Korte statistieke mededelingen’ in: Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der
provincie Groningen. dl. 1 (Groningen, 1860) 449-453
Kossmann, E.H. en Kooij, P. ‘De rol van de archivaris bij de beeldvorming van het verleden ‘ Nederlands Archievenblad 95 nr. 2 (1991) 92-101
Kremer, Hs. Beknopte aardrijks- en geschiedkundige beschrijving der provincie Groningen
(Groningen, 1836 oorspr. 1818)
Krugman, P.R. and Obstfeld, M. International economics. Theory and policy (New York,
1991)
Kuyper, J. Gemeenteatlas van de provincie Groningen naar officieele bronnen bewerkt
(Groningen, 1979 oorspr. Leeuwarden, 1867)
Kwakenbrug, R.J. Groningsche bank voor handel en nijverheid 1908-1948 (Groningen, 1948)
Laan, L. van der, ‘Ruimtelijk fetisjisme’ Geografisch Tijdschrift 20 (1986) 424-425
Lambooy, J.G. Agglomeratievoordelen en ruimtelijke ontwikkeling: steden in het tijdperk van de
kenniseconomie. Oratie universiteit Utrecht 2 december 1998 (Utrecht, 1998)
Lambooy, J.G. ‘Het begrip ‘regio’ in de geografische theorie en methode’ Tijdschrift
Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap, tweede reeks 83 (1966) 1-23
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
536
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Lambooy, J.G. ‘City and city region in the perspective of hierarchy and complementarity’
Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 60 (1969) 141-154
Lambooy, J.G. Ekonomie en ruimte. Inleiding in de ekonomische geografie en de regionale ekonomie. Deel l: Lokatietheorie en regionale vraagstukken. (Assen, 1980)
Lambooy, J.G. Ekonomie en ruimte. Inleiding in de ekonomische geografie en de regionale ekonomie. Deel ll: Stad en ekonomie (Assen, 1981)
Lambooy, J.G. ‘Stad en stadsgewest in het perspectief van hiërarchie en complementariteit’
Bours, A. en Lambooy, J.G. (red.) Stad en stadsgewest in de ruimtelijke orde. Moderne
geografie ten dienste van de planologische en bestuurlijke ontwikkeling (Assen, 1974)
Lampard, E. ‘Historical aspects of urbanization’ in: Hauser, P.M., Schnore, L.F. (e.a.) The
study of urbanization (New York, 1965)
Langen, L.H. de, Causerie voor de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel,
departement Veendam-Wildervank, op donderdag 16 maart 1944 over Industrieele
mogelijkheden in de Veenkoloniën Noordelijk Economisch-Technologische Organisatie
voor Drenthe en Groningen ([s.l.:s.n.], 1944)
Lesger, C.M. Hoorn als stedelijk knooppunt. Stedensytemen tijdens de late Middeleeuwen en
Vroegmoderne Tijd (Hilversum, 1990)
Lesger, C. ‘Hiërarchie en spreiding van regionale verzorgingscentra’ Tijdschrift voor Sociale
Geschiedenis 16 (1990) 128-153
Lösch, A. The economics of location (New Haven, 1954) oorspronkelijk: Die räumliche
Ordnung der Wirtschaft (Stuttgart, 1939)
Lourens, P. en Lucassen, J. Lipsker op Groninger tichelwerken. Een geschiedenis van de
Groningse steenindustrie met bijzondere nadruk op de Lipper trekarbeiders 1700-1900
(Groningen, 1987)
Lourens, P.A., en Lucassen, J.M.W.G. ‘Mechanisering en arbeidsmarkt in de Groningse
steenbakkerijen gedurende de negentiende eeuw’ Jaarboek voor de Geschiedenis van
Bedrijf en Techniek 1 (1984) 188-215
Lucassen, J. Naar de kusten van de Noordzee. Trekarbeid in Europees perspectief 1600-1900
(Gouda, 1984)
Lucassen, J. en Penninx, R. Nieuwkomers. Immigranten en hun nakomelingen in Nederland
1550-1985 (Amsterdam, 1985)
Lucassen, J. en Trienekens, G. ‘Nogmaals: sociale stratificatie’ Tijdschrift voor Sociale
Geschiedenis ll (1976) 74-91, 187-189
Massey, D. ‘Regionalism: some current issues’ Capital and Class 6 (1978) 106-125
Meededeling ontrent de tegenwoordige positie van de voornaamste takken van handel en industrie in het gebied der Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Veenkoloniën te
Veendam ([Veendam], 1941)
LITERATUUR
537
Meere, J.M.M. de, Economische ontwikkeling en levensstandaard in Nederland gedurende de
eerste helft van de negentiende eeuw (Den Haag, 1982)
Mensch, C. en Wilkens, J.N. Geschiedenis van K. & J. Wilkens (Veendam, 1948)
Mensch, C. Een halve eeuw V.L.M. Gedenkschrift bij het vijftig jarige bestaan van de NV
Veenkoloniale Levensverzekering Maatschappij te Veendam (Groningen, 1949)
Mensch, C. De handelmaatschappij A. van Linge Ezn. Schets der geschiedenis van een
Veendammer bedrijf 1826-1951 (Groningen, 1951)
Metz, Th. Der Rheinschiffbau am deutschen Rhein und in den Niederlanden. Ein Beitrag zur
Standortsfrage und Wirtschaftsgeographie (Stuttgart-Berlin, 1912)
Meijer, M. ‘De Groninger scheepsbouw op de helling. Een onderzoek naar de economische situatie van de Groninger werven in de jaren dertig’ niet gepubliceerde
doctoraalscriptie Economsiche en sociale Geschiedenis ([Groningen], [ca. 1997])
Meijering, J. ‘Landarbeidershuisjes’ Stad en Lande 4 (1993) 17-20
Minderhoud, G. Ontwikkeling en beteekenis der landbouwindustrie in Groningen (Groningen,
1925)
Moch, L.P. Moving Europeans. Migration in Western Europe since 1650 (Indianapolis, 1992)
Mooij, J. en Strating, H. Gevormd door de tijd (Scheemda, 1983)
Mooij. J. ‘Van vormen, branden en bouwen; honderd jaar steenbakken door de firma
Strating te Oude Pekela en Winschoten’ Jaarboek voor de Geschiedenis van Bedrijf en
Techniek 1 (1984) 216-230
Mulder, K. Hannekemaaiers en kiepkerels (Haren, 1971)
Nader rapport inzake het noordelijke gedeelte van den Noord-Ooster Locaalspoorweg.
Noordelijke Economische-Technologische Organisatie no. 28 ([z.pl.], 1939)
Nitz, H.J. ‘Het veen aan weerszijden van de grens. Een vergelijking van de Veenkoloniën’
Noorderbreedte 1993
Nuth, H.J. ‘Winschoten, sociaal-geografisch belicht’ niet gepubliceerde scriptie ter afronding van de kandidaatsstudie sociale geografie (Baarn, 1975)
Officiëel adresboek van Veendam 1924 (Groningen, 1924)
Onderzoek naar de situatie van Oude- en Nieuwe Pekela Provinciale Planologische Dienst
van Groningen rapportnr. 69-2a ([z.pl.] [ca. 1969])
Overvoorde, J.C. ‘De rechterlijke indeeling na 1795’ Geschiedkundige atlas van Nederland
(’s-Gravenhage, 1915)
Paping, R.F.J. ‘De nijverheid op het Groninger platteland 1800-1860. Bedrijfsstructuur en
loonontwikkeling’ Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek 53 (1990) 80-116
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
538
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Paping, R.F.J. ‘Vaste en losse arbeiders en de werkloosheid op de Groninger klei 17601820’ NEHA-jaarboek voor economische, bedrijfs- en techniekgeschiedenis 57 (1994) 122158
Paping, R.F.J. Voor een handvol stuivers. Werken, verdienen en besteden: de levensstandaard
van boeren arbeiders en middenstanders op de Groninger klei, 1770-1860 (Groningen,
1995)
Passchier, N. en Knippenberg, H. ‘Spoorwegen en industrialisatie in Nederland’ Geografisch Tijdschrift 12 (1978) 381-395
Pater, B.C. de en Ginkel, J.A. van, ‘Het begrip regio.’ Geografisch Tijdschrift 20 (1986)
189-195
Pater, B.C. de, ‘Over historisme en regionalisme, periodiseren en regionaliseren, tijd en
ruimte’ Theoretische Geschiedenis 11 (1984) 127-139
Pater, B. de, ‘Van een land met steden tot stedenland. Een kleine historische stadsgeografie van Nederland’ Historisch-Geografisch Tijdschrift 2 (1989) 41-56
Peters, C.H. ‘Beschrijving van oud Groningerland’ Bulletin Nederlands Oudheidkundige Bond
10 (1917) 139-195
Peters, C.H. Oud Groningen. Stad en Lande. De stad in aanleg, ontwikkeling, verdedigingswerken, openbare gebouwen, enz. Stad en lande, kerken, kloosters, torens, arbeiderswoningen, boerderijen, burchten en woningbouw (’s-Gravenhage, 1921)
Peucker, Th. Eine Erweiterung des Thünen-Modells um Klimafaktoren und technischen
Fortschritt. Räumliche Beziehung als wirtschaftsgeographisches Problem. InauguralDissertation zur Erlangung der Doktorwürde der Philosophischen Fakultät der RuprechtKarl-Universität Heidelberg (z.pl., 1966)
Ploeg, C.P.J. van der, ‘Recht toe rechtaan. De toekomst van de Gronings-Drentse veenkoloniën’ Heemschut 52 (1975) 175-179
Ploeg, W.H. van der ‘Migratie in een Groninger veenkolonie.’ Driemaandelijkse Bladen voor
Taal en Volksleven in het oosten van Nederland (1974) 170-174
Ploeg, W.H. van der, Oude Pekela... ...toch anders! Uitgegeven in het jaar van het 375-jarig
bestaan van de gemeente Oude Pekela 1974. (Oude Pekela, 1974)
Ploeg, W.H. van der, Van burgerschool tot Ubbo: 75 jaar Ubbo Emmius Stadskanaal
(Groningen, 1994)
Ploeg, W.H. van der, Twee eeuwen Stadskanaal (Meppel/Groningen, 1977)
Poel, J.M.G. van der ‘De landbouw na 1800’ in: Formsma, W.J. Historie van Groningen.
Stad en land (Groningen, 1976)
Ponsioen, B. Een schone en nuttige inrichting. St. Lucasziekenhuis Winschoten 1926-1986
(Winschoten, 1986)
Ponsioen, B. ‘Het Tramwezen in Oost-Groningen 1880-1930’ niet gepubliceerde doctoraalscriptie Economische en Sociale Geschiedenis (Groningen, 1982)
LITERATUUR
539
Postmus, J. Een onderzoek naar omvang en aard van de bevolkingsconcentratie in Nederland
sedert 1928 (Amsterdam, 1928)
Potjewijd, T. Leven en werken in Winschoten in de 19e eeuw (Winschoten, 1977)
Potjewijd, T. Winschoten, vlek, vesting, provinciestad (Winschoten, 1976)
Priester, P.R. De economische ontwikkeling van de landbouw in Groningen 1800-1910; een kwalitatieve en kwantitatieve analyse (Groningen, 1991)
Proeve eener statistiek van den landbouw in de gemeente Winschoten over 1859 met eene geologische en agronomische kaart der gemeente Winschoten ([z.pl.], 18XX)
Ramaer, J.C. ‘Het koninkrijk der Nederlanden 1815-1931’ in: Geschiedekundige atlas van
Nederland (’s-Gravenhage, 1931)
Rapport inzake eventuele opheffing van de gemeente Wildervank. Noordelijke EconomischeTechnologische Organisatie. Rapport No. 166 (Groningen, 1948)
Rapport, memorie en adres door den raad der gemeente Winschoten ingediend aan de provinciale staten van Groningen, ter zake van de opruiming van den dam te Nieuwe Pekela
(Winschoten, 1857)
Rapport van de commissie uit de afd. Witmarsum van de Fr.M. v. L. en V., bestaande uit de h.h.
J. van der Wal Kzn., Witmarsum, Tj.W. Postma, Krimswerd, H.S. Tolsma, Witmarsum,
omtrent de vraag: ‘Is het wenschelijk dat in deze streken pogingen worden aangewend tot het
oprichten eener aardappelmeelfabriek op coöperatieven grondslag?’ rapporteur J.van der
Wal Kzn. (Bolsward, 1893)
Resultaten van een enquête, gehouden in een gedeelte van de gemeente Wildervank. Rapport
no. 161 v. Noordelijke Economische-Technologisch Organisatie voor Drenthe en Groningen ([s.l.: s.n.], [1947])
Reynders Szn., R. ‘Mededeling over de ontwikkeling van de veenkolonie Stadskanaal en
naaste omgeving in de vervlogen eeuw 1800-1900’ in: Bijdragen tot de kennis van de
provincie Groningen en omliggende streken (Groningen, 1901)
Roosenschoon, C.F. Vijf en twintig jaren GEMBO ([z.pl.], [ca. 1948])
Saey, P. en Hecke, E. van, De Melkleveringen in België in het licht van de lokaliezatieteorie van
Von Thünen. Publikaties van de Seminaries voor Menselijke, Ekonomische en
Historische Geografie (Gent, 1972)
Scheen, Ph.W. Survey rapport gemeente Onstwedde. Analyse van de belangrijkste sociaal-economische aspecten en problemen in de gemeente Onstwedde ([z.pl.], [ca. 1955])
Scheepsbouwvereniging ‘Hoogezand’ 1900-1950. Technisch vakblad voor den noordelijken
scheepsbouw 14 (1950)
Scheepsbouwvereniging ‘Hoogezand’ 1900-1960. Technisch vakblad voor de noordelijke scheepsbouw 24 (1960)
Schilthuis, U.G. ‘Statistiek van de ambachts- en fabrieksnijverheid in de provincie Groningen 1856 vergeleken met 1819’ in: Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat
van de provincie Groningen dl. 1 (Groningen, 1860) 199-268
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
540
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Schultze, J.H. ‘Zur Anwendbarkeit der Theorie der zentralen Orte’ Petermanns Geografische Mitteilungen (1951) 106-110
Schutter, G.N. Borgen en Hofsteden in en om Hoogezand-Sappemeer (Hoogezand-Sappemeer,
1996)
Simmons, J.W. ‘The organization of the urban system’ in: Bourne, L.S. and Simmons, J.W.
(eds.) Systems of cities: readings on structure, growth and policy (New York, 1978) 61-69
Simmons, J. ‘Urban systems: the new regional geography’ l’Espace Géographique 2 (1981)
135-142
Smedes, J.J. Rond veenborg en hooghout. Kleine historie van Hoogezand en Sappemeer
(Hoogezand-Sappemeer, 1984)
Smet, L.A.H. de, De Groninger Veenkoloniën (Wageningen, 1969)
Smid, L. Oud Hoogezand en Sappemeer in woord en beeld (Hoogezand-Sappemeer, 1975)
Smissaert, H. ‘De Groninger Veenkoloniën’ Onze Eeuw (1907) 235-258
Smith, A.H. Oldambtster woelingen. Op en om de oude pijp van Winschoten ([z.pl.][z.j.])
Smook, R.A.F. Binnensteden veranderen. Atlas van het ruimtelijke veranderingsproces van
Nederlandse binnensteden in de laatste anderhalve eeuw (Zutphen, 1984)
Staat van de Nederlandsche fabrieken volgens de verslagen der gemeenten, die aan het ministerie van Binnelandsche Zaken worden gevonden. Uitgegeven door de Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid (Haarlem, 1859)
‘Statistiek van de werkzaamheden bij de gemeentebesturen- gemeente Winschoten 18381862. Opgemaakt onder toezigt van mr. W.C.I.J. Cremers, lid van den gemeenteraad
te Winschoten’ in: Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der provincie
Groningen dl. 3 (Groningen, 1865) 321-323
Steeg, A. Monumentenatlas van Nederland. 1100 historische nederzettingen in kaart (Zutphen,
1985)
Stenvert, R. e.a. Monumenten in Nederland. Groningen. Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, Zeist (Zwolle, 1998)
Tack, J. Die Hollandgänger in Hannover und Oldenburg. Beiträge zur Geschichte der
Arbeiterwanderung Volkswirtschaftliche und wirtschaftsgeschichtliche Abhandlungen.
H. 2 (Leipzig, 1902)
Teyl, J. ‘Nationaal inkomen van Nederland in de periode 1850-1900. Tasten en testen’
Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek 34 (1971) 234-262
Thünen, J.H. von, Der isolierte Staat in Beziehung auf Landwirtschaft und Nationalökonomie
(Stuttgart, 1966 Neudruck nach der Ausgabe letzter Hand, oorspr. Rostock, 1842)
Thurkow, A.J. ‘Verstedelijkingsaspecten in 19e eeuw en begin 20e eeuw; in Nederland
buiten Holland en Utrecht’ Historisch-Geografisch Tijdschrift 1 (1983) 43-49, 84-90
LITERATUUR
541
Tichelaar, J. Redevoering over het ontstaan en de trapsgewijze voortgaande ontwikkeling der kolonie Stads-kanaal (Wildervank, 1864)
Tiemersma, H.J. Waar eens heide was... eene herinnering aan het 250-jarig bestaan van
Wildervank (Groningen, [1897])
Tiktak, A. (eindred.) Garen en gasmaskers: Veenkoloniën 1939 (Veendam, 1989)
Tily, C. Blockmans, W.P. (ed.) Cities and the rise of states in Europe a.d. 1000 to 1800
(Boulder, San Francisco, Oxford, 1994)
Timmer, J.H. en Oostman, F.C. Uit Winschotens verleden. Beschouwingen over de belangrijkste gebeurtenissen die zich in het verleden in en rondom Winschoten afspeelden (Winschoten, 1950)
Tinbergen, J. ‘Het verband tusschen den aardappeloogst en den prijs en den uitvoer van
aardappelmeel’ De Nederlandsche Conjunctuur (1930) 18-26
Top, H.J. Geschiedenis van de Groninger Veenkoloniën (Veendam, 1893)
Trienekens, G. ‘Theoretische en methodologische aspecten van lokale en regionale geschiedenis’ in: Besouwe, F. van e.a. (red.) Balans en perspectief. Visies op de geschiedwetenschap in Nederland (Groningen, 1987) 167-189
Tijn, Th. van en Zappey, W.M. ‘De negentiende eeuw 1813-1914’ in: Stuyvenberg,
prof.dr. J.H. De economische geschiedenis van Nederland (Groningen, 1979)
Typologie van de Nederlandse gemeenten naar urbanisatie-graad, 31 mei 1947 en 30 juni 1956
(Zeist, 1958)
Typologie van de Nederlandse gemeenten naar urbanisatie-graad, 31 mei 1960 (Zeist, 1964)
Typologie van de Nederlandse gemeenten naar urbanisatiegraad op 28 februari 1971 (’sGravenhage, 1983)
Uit de archieven van de oude Kamers van Koophandel en Fabrieken te Delfzijl, Hoogezand-Sappemeer, Veendam-Wildervank [en] Winschoten (Veendam, 1976)
Uitkomsten van het onderzoek naar den toestand van den landbouw in Nederland; ingesteld
door de landbouuwcommissie, benoemd bij Koninklijk Besluit van 18 september
1886, no 28 (’s-Gravenhage, 1890) 4 delen
Van het verleden naar de toekomst. De Groninger Veenkoloniën in historisch-geografisch- en economisch opzicht tijdens het Keuningcongres van 26 en 27 mei 1989 te Veendam (Groningen /
Noordbroek, 1989)
Veen, H. van der, ‘Veendam, een veenkolonie in verandering’ Heemschut (65) 1988 3/4
20-21
Veen, H. van der, Boeren op toegemaakte grond; geschiedenis van de veenkoloniale landbouw
(Groningen, 1992)
Veendam 300. Gedenkboek in opdracht van het gemeentebestuur, uitgegeven bij het 300 jarig
bestaan van Veendam 1655-1955 (Assen, 1955)
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
542
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Venema, G.A. ‘De veenen en veenkoloniën in de provincie Groningen; l. Over de maat
van den turf, over het dagwerk, het vuur en de stobbe en over de maat voor den verkoop van turf buiten het veen, alles hoofdzakelijk in het arrondissement Winschoten’
in: Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der provincie Groningen dl. 3
(Groningen, 1865) 261-319
Venema, G.A. ‘De veenen en de veenkoloniën in de provincie Groningen; ll. Over den
aanleg van veenbouwten en veenkoloniën ten oosten van de stad Groningen’ in:
Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der provincie Groningen dl. 3
(Groningen, 1865) 365-456
Venema Azn., T. ‘Statistieke beschouwingen der gemeenten, kantons, arrondissementen
en provincie Groningen naar derzelver bevolking in 1796, 1811 en 31 december
1829, 1839, 1849 en 1859’ in: Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der
provincie Groningen dl. 4 (Groningen, 1869) 279-317
Verslagen betreffende den oeconomischen toestand van de landarbeiders in Nederland.
Staatscomm. v.d. Landbouw ben. bij K.B. 20 juni 1906, no 72 (’s-Gravenhage, 1908) 2
dln. Deel 1 Groningen-Gelderland
Verslag van de commissie, benoemd door het departement Winschoten der Maatschappij tot Nut
van ‘t Algemeen, betrekkelijk de arbeiders-quaestie (Winschoten, 1872)
Verslag van het woningonderzoek, ingesteld ingevolge art. 16 der woningwet, in de gemeente
Winschoten 1903-1904 (Winschoten, 1904)
Verslag betreffende den toestand der landarbeiders in Groningen ([S.l.: s.n.] [ca. 1905])
Vlak, K. Van veenkolonie tot industriegebied. Hoogezand rond 1900 (Veendam, 1985)
‘Voor en tegen de wind. Schippers, schepen en scheepsjagers in de Veenkoloniën’ Stad en
Lande 2 (1994)
Voormeulen van Boekeren, G.R. Hoe de voorgenomen stichting eener burgerlijke gemeente
Stadskanaal kan worden verdedigd (Stadskanaal, 1864 herdruk: 1957)
Voortman, A.J. ‘Ontwikkeling en toepassing van een methodiek ter afleiding van patronen
van verzorgende centra’ Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 52 (1961)
309-318 en 53 (1962) 8-14
Vooys, A.C. de, ‘Geografie van de Noordelijke Nederlanden 1770-heden’ in: Algemene
geschiedenis der Nederlanden dl. 10 (Haarlem, 1981) 22-46
Vries, J. de, ‘The decline and rise of the Dutch economy 1675-1900’ in: Saxonhouse, G.
and Wright, G. (eds.) Research in economic history. supplement 3, 1984. Technique, spirit
and form in the making of the modern economie: Essays in honor of William N. Parker
(Greenwich (Conn.) / London, 1984) 149-172
Vries, J. de, Barges and Capitalism. Passenger transportation in the Dutch economy (16321839) (Utrecht, 1981,oorspronkelijk in: A.A.G.-bijdragen 1978)
Vries, J. de, European urbanization 1500-1800 (London, 1984)
LITERATUUR
543
Vries, J. de en Woude, A.M. van der, Nederland 1500-1815. De eerste ronde van moderne
economische groei (Amsterdam, 1995)
Vries, Joh. de, De Nederlandse economie tijdens de 20e eeuw; een verkenning van het meest
kenmerkende (Haarlem, 1977)
Walter, C.R. ‘Regionale geografie: de kern van het vak of een dwaalspoor’ Geografisch
Tijdschrift 22 (1988) 168-173
Werf, J. van der, ‘Enkele sociaal-ekonomische ontwikkelingen’ in: P. Hoekman, J. Houkes,
O. Knottnerus (red.) Een eeuw socialisme en arbeidersbeweging in Groningen 1885-1985
(Groningen, 1986) 17-28
Werf, J. van der, Industrie en regio (Groningen, 1989)
Westermann, J.C. Geschiedenis van de ijzer- en staalgieterij in Nederland; in het bijzonder van
het bedrijf van de Nederlandsche staalfabrieken v/h. J.M. de Muinck Keizer NV te Utrecht.
Geschreven ter gelegenheid van het feit dat het in 1942 veertig jaar geleden was dat
met de productie van staal door J.M. de Muinck Keizer begonnen is (Utrecht, 1948)
Wieringa, W.J. ‘Economische heroriëntering in Nederland in de 19e eeuw’ in: P.A.M.
Geurts en F.A.M. Messing (red.) Economische ontwikkeling en sociale emancipatie dl. 2
(Den Haag, 1977) 32-50
Winkler Prins, A. Willem Albert Scholten. Herinneringen uit het leven van een industrieel
(Groningen, 1892)
Winter, P.J. van, Hoe heeft de provincie Groningen haar grenzen gekregen? (Groningen, 1946)
Wittebol, W.O.F. Onderzoek naar de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden van de gemeente
Winschoten (Assen, 1950)
Wolters, P.A. De sociaal-economische structuur van de gemeente Nieuwe Pekela (Assen, 1952)
Woud, A. van der, Het lege land. De ruimtelijke orde van Nederland 1798-1848 (Amsterdam,
1987)
Woude, A.M. van der, ‘Demografische ontwikkeling van de noordelijke Nederlanden
1500-1800’ in: Algemene geschiedenis der Nederlanden, 5 (Haarlem, 1978) 102-168
Woude, A.M. van der, ‘Dertig jaar afdeling Agrarische Geschiedenis’ in: A.A.G. Bijdragen
28 (1986) 1-19
Woude, A.M. van der, Het Noorderkwartier. Een regionaal historisch onderzoek in de demografische en economische geschiedenis van westelijk Nederland van de late middeleeuwen tot het
begin van de negentiende eeuw (Wageningen, 1972)
Wrigley, E.A. and Schofield, R.S. The population history of England 1541-1871 (London,
1981)
Wijnne, H.A. ‘Beschouwingenover de provinciale belastingen, in verband met de kanalisatie-plannen in de provincie Groningen.’ in: Bijdragen tot de kennis van den tegenwoordigen staat der provincie Groningen. dl.4 (Groningen, 1869) 319-339
VERSTEDELIJKING EN MIGRATIE IN
544
HET OOST-GRONINGSE VEENGEBIED 1800-1940
Wijnne, H.A. ‘ Hoe de nijverheid zich ontwikkelt. (De opkomst van Veendam.)’ De Economist (1856) 145-150
Zanden, J.L. van, ‘The Dutch economic history of the period 1500-1940: a review of the
present state of affairs’ Economic and Social History in the Netherlands 1 (1989) 9-29
Zanden, J.L. van, ‘Economische groei in Nederland in de negentiende eeuw. Enkele nieuwe resultaten’ Economisch- en Sociaal-Historisch Jaarboek 50 (1987) 51-77
Zanden, J.L. van, ‘De economische ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de
negentiende eeuw 1800-1914’ A.A.G. Bijdragen 25 (1985)
Zanden, J.L. van, ‘De volkstelling van 1807/1808’ Broncommentaren lll (Nijmegen, ca.
1985)
Zee, F.J. de, De gilden van Veendam (Groningen, [ca. 1932])
Zee, F.J. de, Een korte wandeling door oud-Veendam (Groningen, 1936)
Zee, F.J. de, Liste des cent plus forts contribulables de la commune de Veendam 1812, departement de l’Ems Occidental (Groningen, 1934)
Zee, F.J. de, Uit Veendams verleden. Losse aantekeningen over de jaren 1806-1814 (Groningen,
[1927])
Zee, F.J. de, Veendam en de Veendammers. Losse aantekeningen over de jaren 1700-1800
(Groningen, 1928)