1.4 De boekhouding in vogelvlucht LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 1 • Omschrijving begrip boekhouden • Het nut van een boekhouding • Indeling ondernemingen: Zeer kleine, kleine en grote ondernemingen • Indeling VZW’s: Kleine, grote en zeer grote VZW’s • Wettelijke vormvereisten, verantwoordingsstukken en bewaringstermijnen voor de boekhouding • De digitale evolutie • Wettelijke verplichtingen in verband met de BTW • Werking forfaitaire boekhouding • Voorwaarden forfaitaire boekhouding • Concrete en actuele voorbeelden forfaits • Voor- en nadelen forfaitaire boekhouding • Omschrijving en doel • Werking • Voorwaarden vereenvoudigde boekhouding • Wettelijke verplichtingen • Dagboeken en inventaris • Balans en resultatenrekening • Opstelling beginbalans • Inschrijving verrichtingen • Opstelling proef- en saldibalans • Omschrijving regularisatieverrichtingen • Verwerking resultaat • Opstelling eindbalans • Afsluiting en heropening boekjaar 2 3 4 5 Aspecten van het begrip boekhouden toelichten Inzicht verkrijgen in de forfaitaire boekhouding Inzicht verkrijgen in de analytische boekhouding Inzicht verkrijgen in de aspecten van de vereenvoudigde boekhouding Begrippenkader van de dubbele boekhouding: toelichten 6 7 Aspecten van het begrip omschrijven en toelichten. jaarrekening Aspecten van de begrippen boekhouder, accountant en bedrijfsrevisor toelichten. • Het publiceren van de jaarrekening • Statutaire jaarrekening: volledig of verkort schema volgens Belgian GAAP • Onderdelen statutaire jaarrekening: balans, resultatenrekening, toelichting, sociale balans • Geconsolideerde doelgroep • De geconsolideerde jaarrekening volgens IFRS: balans, resultatenrekening, wijziging in het eigen vermogen, kasstroomtabel. • IFRS-standaarden: doelgroep, nut, voor- en nadelen • Fiscale aspecten (Vennootschapsbelasting): basis is enkel de statutaire jaarrekening • Termijnen neerlegging en opmaak jaarrekening opzoeken • Formaliteiten en tarieven voor neerlegging jaarrekening opzoeken • Niet of niet-tijdige neerlegging jaarrekening: gevolgen • Gevolgen fouten jaarrekening • Interne en externe boekhouder: verschil in werking • Onderscheid accountant– erkend boekhouder – belastingsconsulent – bedrijfsrevisor op vlak opleiding, titel, opdrachten • Boekhoudkantoor: taken jaarrekening: inhoud, DIDACTISCHE WENKEN De indeling van ondernemingen komt ook aan bod in het leerplan Bedrijfseconomie van de tweede graad Handel/Handel-talen TSO. Deze doelstelling vormt het aanknopingspunt tussen beide leerplannen. Recente en regelmatig bijgewerkte informatie vind je op de website van de federale overheid en economie (www.fgov.be en www.mineco.fgov.be). Via de keuze ‘vademecum voor de onderneming’ / ‘boekhouding’ en ‘jaarrekening van de onderneming’ kan je de leerling recente informatie laten opzoeken over boekhoudverplichtingen. Nuttig in dit verband zijn ook de websites van sommige boekhouders – accountants – bedrijfsrevisoren (bijvoorbeeld www.pouseele.be, www.mesotten.be, …). Informatie over VZW’s kan de leerling opzoeken op de website van het federaal ministerie van justitie: www.just.fgov.be. Veel informatie over de jaarrekening vind je op de website van de Nationale Bank (www.nbb.be): in het onderdeel ‘Balanscentrale’ staat een overzicht van de wettelijke verplichtingen in verband met de opmaak en neerlegging van de jaarrekening én de gevolgen van de niet- of niet-tijdige neerlegging. Door deze website te raadplegen, blijf je ook op de hoogte van de recente ontwikkelingen in verband met de wet op de jaarrekeningen (zoals de IAS-normen). Deze leerstof leent zich trouwens uitstekend om via een zoekopdracht op internet (met vermelding van nuttige webadressen) de leerlingen zelf aan het werk te zetten. Op de website Handel (http://handel.vvkso.be) kan je de recente jaarrekeningen van tien Belgische bedrijven downloaden. Je mag deze dan kopiëren in zoveel exemplaren als nodig voor de leerlingen. De doelstellingen over de niet of laattijdige neerlegging van de jaarrekening en de gevolgen van een foute jaarrekening geven kansen om leerlingen te wijzen op het belang van attitudes zoals nauwkeurigheid en stiptheid. Dit kan door de leerlingen een tekst te laten lezen over bijvoorbeeld een onderneming die onjuiste gegevens vermeld heeft in de jaarrekening. Als inleiding bij de taken van een boekhouder/boekhoudkantoor kan het interessant zijn het beroepenfilmpje en de bijhorende fiche over de boekhouder te bestuderen op www.cobra.vdab.be. Laat de leerlingen hierbij ook de boekhoudtest doen (www.testjezelf.vdab.be). Je kan ook een boekhouder/accountant of bedrijfsrevisor uitnodigen om te spreken over zijn/haar werk. Volgende aspecten kan je hierbij aan bod laten komen: erkenning en het belang van de erkenning van het beroep, taken accountant versus boekhouder (met inbegrip van fiscaliteit), hoofdtaak bedrijfsrevisor, belang van een goed contact met de externe boekhouder, voorbereiding bezoek externe boekhouder. Vooraf zorgen de leerlingen voor de nodige vragen, treffen de praktische schikkingen (onthaal). Achteraf kan een verslag worden opgemaakt en een bedankingsbriefje geschreven. Leerlingen kunnen ook zelfstandig informatie opzoeken hieromtrent via de websites van de respectievelijke instituten: www.bibf.be, www.accountancy.be (goed voor takenpakket accountant en bedrijfsrevisor) , www.iec-iab.be. In het kader van de uitnodiging van een boekhouder/accountant in de klas, kunnen de leerlingen erkende boekhouders van hun gemeente opzoeken. Indien een aantal doelstellingen bereikt worden via minionderneming, oefenfirma, leeronderneming, … kan gevraagd worden aan de gastspreker boekhouder-accountant of de boekhouding van de gevoerde minionderneming, oefenfirma, leeronderneming, … hem kan voorgelegd worden naar aanleiding van BTW-aangifte, opmaak balans en resultatenrekening … Andere interessante bronnen: - een aantal hiervan zijn in het Engels - nodigen uit tot vakoverschrijdend werk met het vak Engels: www.ey.com (website van Ernst & Young) www.efrag.org www.iasb.org