Zonnebloemen zaaien - De Groene Belevenis

Zonnebloemen zaaien
HANDLEIDING
groep 1 t/m 8
De Groene Belevenis Hamersveldseweg 105 - 107 3833 GM Leusden
[email protected] | www.degroenebelevenis.nl
Colofon
Deze handleiding hoort bij de zonnebloem-groei-wedstrijd van het Startfeest van De Groene
Belevenis op 28 maart 2015.
Hamersveldseweg 105-107
3833 GM Leusden
[email protected]
www.degroenebelevenis.nl
degroenebelevenis
Handleiding bij de Zonnebloem-groei-wedstrijd
Inleiding
pag. 4
Zaai-instructie
5
Activiteiten met de groep
Zaaiplek zoeken
Plantensteker maken voor bij de zonnebloem
Zaaien
Bijhouden van de zonnebloem
De zonnebloem opmeten
De hoogte van de zonnebloem doorgeven
6
Voorwaarden
8
Achtergrondinformatie
9
3
Inleiding
Sinds 1 januari 2015 heet Centrum voor Natuur en Milieu De Schoolsteeg: De Groene
Belevenis!
Dit willen we vieren met alle kinderen uit Leusden, Achterveld en Woudenberg.
Wie jarig is, trakteert! Daarom hebben we voor alle schoolkinderen zonnebloempitten van
de reuze zonnebloem. Kweek hiermee de grootste zonnebloem van de regio en win een
leuke prijs!
Doel
Door mee te doen aan deze actie maken de kinderen kennis met het groeiproces van de
zelfgezaaide zonnebloem.
Kerndoelen
Het project sluit aan bij kerndoel 41 (2006):
• De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en
functie van hun onderdelen.
Opzet
De kinderen gaan zonnebloemzaadjes zaaien en de planten goed verzorgen. Ze gaan de groei
van de reuze zonnebloem bijhouden met het bijgeleverde werkboekje. Voor de hoogste
zonnebloem is er een leuke prijs. De prijsuitreiking is in september.
Er zijn twee mogelijkheden:
1. Op school zaaien in de volle grond
De zaadjes worden (eventueel eerst binnen in potjes en vervolgens) op een plek rond de
school in de volle grond gezaaid. Hier blijven ze dan ook in de zomervakantie staan. De prijs
voor de hoogste zonnebloem gaat naar de hele groep.
2. In potten zaaien en mee naar huis
De kinderen zaaien de zonnebloemzaadjes in potten. Nadat ze de groei in de eerste weken
hebben bijgehouden gaan de potten mee naar huis. De kinderen zorgen thuis voor de
zonnebloem. De prijs voor de hoogste zonnebloem is voor het kind.
Materiaal (alle bestanden zijn te downloaden op www.degroenebelevenis.nl bij scholen)
• Handleiding voor de leerkracht
• Plantensteker blanco
• Werkboekje voor de kinderen (dubbelzijdig printen!)
• Werkbladen voor de onderbouw
• Zaad voor de zonnebloem-groei-wedstrijd
• Zaai-instructie voor de kinderen
Zelf zorgen voor
• Potgrond (bij zaaien in potten)
• Plantenvoeding
• IJslollystokjes (voor de plantensteker)
4
Zaai-instructie (leerkrachtenversie)
Zoek een plek waar de reuze zonnebloemen kunnen groeien.
Maak de grond los.
Maak gaatjes in de grond (diepte van een duim)
Zorg dat de gaatjes minimaal 30 – 45 cm uit elkaar zitten.
Stop in elk gaatje 2 zaadjes.
Maak het gaatje dicht.
Geef water.
Zet de plantensteker erbij.
Verwijder na een tijdje bij elk gaatje het slechtste plantje.
Geef water als de grond erg droog is.
De zonnebloemen, verse zaden:
De zonnebloemen, 1 dag na ontkiemen:
De zonnebloemen, 3 dagen na het ontkiemen:
5
Activiteiten met de groep
1a
Zaaiplek zoeken (april of mei)
Bepaal met de groep wat een geschikte plek is om te zaaien. Wat heeft het zaadje en
vervolgens de plant en de bloem nodig?
• Licht
• Warmte
• Voedsel
• Water
1b
Potten verzamelen
Ieder kind neemt van huis een pot(je) mee. De leerkracht zorgt voor potgrond.
Wat heeft het zaadje en vervolgens de plant en de bloem nodig?
• Licht
• Warmte
• Voedsel
• Water
De potten kunnen in de klas op een lichte plek neergezet worden.
2
Plantensteker maken voor bij de bloem (april of mei)
De kinderen maken een plantensteker om bij ‘hun bloem’ te zetten. Blanco voorbeelden zijn
te downloaden op www.groenebelevenis.nl. De stekers kunnen met een ijslollystokje bij het
zaadje gezet worden.
3
Zaaien (april of mei)
De kinderen gaan zaaien op de plek die uitgezocht is. Gebruik de zaai-instructie in deze
handleiding. Zet de stekers erbij.
Let er op dat de plantjes bij nachtvorst afgedekt worden.
4
Bijhouden van de zonnebloem (april-mei-juni)
De kinderen gaan de groei van de reuze zonnebloem bijhouden. Hiervoor maken ze gebruik
van het werkboekje. Op 3 momenten kan dit boekje worden ingevuld. Om het boekje te
maken, knippen de kinderen het blaadje op de stippellijn door. Leg de blaadjes in elkaar en
vouw het dubbel. Let ter controle op de paginanummers.
De leerkracht bepaalt zelf wanneer het het beste uitkomt om de bloemen te bekijken. Kijk in
het begin regelmatig. Er is van alles te zien.
Hierna kunnen de zonnebloemen in potten mee naar huis genomen worden. Zelfs op een
klein balkon is het mogelijk om de grootste zonnebloem te zaaien. De hoogste
zonnebloemen kunnen wel 5 meter hoog worden!
Kijk voor verzorgingstips in het kader op de volgende bladzijde.
6
Verzorgingstips:
• Geef de zonnebloemen water als de grond erg droog is.
• Als de zonnebloemen in een pot staan, hebben ze regelmatig water nodig.
Last van gele bladeren?
Als de bovenste bladeren van je zonnebloem geel worden, kan er het volgende zijn:
• De bloem krijgt te weinig stikstof (voeding) binnen. Geef de zonnebloem iets extra’s.
Bijvoorbeeld plantenvoeding van Pokon.
• De zonnebloem heeft een te kleine pot. Zet de bloem in een grotere pot.
De zonnebloem krijgt te weinig water. Is de aarde droog geef, dan extra water.
• De zonnebloem krijgt te veel water. Is de aarde nog vochtig, dan hoef je geen water
te geven.
Als alleen de onderste laag bladeren geel worden, hoef je niets te doen. Na een tijdje
sterven ze af en vallen deze op de grond!
De volgende activiteiten vinden plaats na de zomervakantie. De kinderen zitten dan dus in
een andere groep! Bespreek dit van te voren met de betreffende leerkracht.
6
De zonnebloemen opmeten (eind augustus)
Om door te geven hoe groot de zonnebloem is, moet deze eerst opgemeten worden. Bedenk
met de leerlingen hoe dit het beste gemeten kan worden.
7
De hoogte van de zonnebloem doorgeven (vóór dinsdag 1 september)
De hoogte van de zonnebloem geeft u door aan De Groene Belevenis. Dit kan op twee
manieren.
• Stuur een mail naar: [email protected] Vermeld hierin de hoogte van de
zonnebloem, de naam van de school, de groep en de naam van de leerkracht. Stuur
eventueel ook een foto mee.
• Ga naar www.facebook.com/degroenebelevenis Plaats het op de tijdlijn of ga naar het
bericht op de tijdlijn over de zonnebloemactie. (dit zal in augustus erop geplaatst
worden) Zet bij de reacties een foto van de zonnebloem, de hoogte, de naam van de
school, de groep en de naam van de leerkracht.
• Ook tussendoor kunnen stadia van de zonnebloem op de Facebook-pagina geplaatst
worden.
De 5 hoogste zonnebloemen zullen worden nagemeten. De winnaar ontvangt een leuke prijs
voor de hele groep.
Voor de onderbouw zijn een aantal werkbladen te downloaden die gaan over het zaaien en
groeien van bloemen. Zie www.degroenebelevenis.nl
7
Voorwaarden
•
•
•
•
•
•
•
Alle deelnemers zaaien hun zonnebloempitten in april of mei. Hoe
eerder je zaait, des te groter is de bloem bij de jurering.
Er kan gezaaid worden in potten en in volle grond.
De kinderen mogen experimenteren met de hoeveelheid water en
voedingstoffen die ze de bloem geven.
De hoogte van de zonnebloem geven de kinderen vóór dinsdag 1
september door aan De Groene Belevenis.
De jury bepaalt aan de hand van de inzendingen wie de grootste
zonnebloem heeft gekweekt.
De jury controleert de hoogste 5 inzendingen om te bepalen wie er
gewonnen heeft.
De prijsuitreiking vindt plaats in september. Datum volgt.
Vogelvoer
De zonnebloemen kunnen nadat ze uitgebloeid zijn opgehangen worden voor de vogels.
Deze zijn verzot op de zonnebloempitten.
8
Achtergrondinformatie Zonnebloem
Oorsprong
Zonnebloemen komen oorspronkelijk uit Noord- en Zuid-Amerika en zijn gedomesticeerd
rond 1000 v Chr. De Inca's vereerden de zonnebloemen als beeld van hun zonnegod. In 1530
werd de zonnebloem door Spaanse zeelieden naar Europa gebracht.
Groei
De reuze zonnebloem (Helianthus annuus ‘Giganteus’) is een tot 3 m hoge, eenjarige plant
uit de composietenfamilie (Asteraceae). Het bloemhoofd kan wel een diameter hebben tot
30 cm. De bloem wordt gemakkelijk gekweekt uit een pit die in de tuin geplant kan worden.
Tournesol
In het Frans heet de zonnebloem ‘Tournesol’. Dit betekent letterlijk: draait met de zon.
Bloeiende zonnebloemen op een akker wijzen naar het oosten, waar de zon 's morgens
opkomt. Onvolwassen zonnebloemen waarvan de bloemknop nog niet geopend is vertonen
heliotropisme: overdag draait de bloemknop op zonnige dagen mee met de zon van oost
naar west. 's Nachts keert de bloemknop terug naar de oostelijke stand. Deze dagelijkse
beweging wordt bewerkstelligd door een flexibel segment van de stengel onder de
bloemknop, de pulvinus. Tegen de tijd dat de bloem begint te openen verstijft de pulvinus, in
de oostelijke stand. Daardoor wijzen bloeiende zonnebloemen de hele dag naar het oosten,
terwijl hun heliotropisme al voorbij is.
Gebruik
De zonnebloempitten worden voor meerdere doeleinden worden gebruikt. Ze worden
gekweekt voor de zonnebloemolie, die veel gebruikt wordt in de keuken en als basis voor
allerlei andere producten waar plantaardige olie in verwerkt wordt. Hij bevat veel
onverzadigde vetzuren en is goed bestand tegen hitte en kan daarom voor het frituren
gebruikt worden. In geraffineerde vorm wordt de olie ook voor industriële doeleinden
gebruikt. Het na het uitpersen van de pitten resterende meel wordt als veevoer gebruikt.
De zonnebloem heeft verschillende functies:
De bloemen worden goed bezocht door allerlei insecten.
In het najaar eten vogels de vetrijke zaden. Vooral koolmezen smullen van de pitten.
Bloemsierkunstenaars gebruiken de nog volle zaadhoofden voor allerlei winterse
decoraties.
Een haag van zonnebloemen vormt een goede natuurlijke windsingel.
Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie
9