(SPORT)VOEDING TIJDENS “DUUR”SPORTEN Voor topsporters en recreatieve sporters Historiek ontstaan in 2009 (BE) vanuit Vitafytea (eigen labo) op vraag van sportartsen 1. Topkwaliteit /effectief 2. Conform WADA 3. Maximale opname !! alle producten getest en goedgekeurd door profs vooraleer op de markt Anti-doping charter Verbintenis N°1: Etixx hanteert de regels van de WADA Verbintenis N°2: Etixx maakt zijn producten en alle grondstoffen in bedrijven die de afwezigheid van illegale of doperende substanties kunnen garanderen Verbintenis N°3: Etixx gebruikt enkel echte voedingsingrediënten Verbintenis N°4: Etixx producten worden regelmatig gecontroleerd en geanalyseerd door onafhankelijke en door de overheid erkende controlebedrijven. Verbintenis N°5: Etixx bewaart stalen van zijn producten tot twee jaar na de vervaldatum Amino Acid Chelaat vorm = de best opneembare vorm voor iedere sporter Hogere biologische beschikbaarheid (opname als aminozuur en niet als mineraalzout) Geen negatieve invloed op de opname van andere mineralen Veel mensen verdragen deze vorm beter dan andere supplementen, ook in een hogere dosis. Bijvoorbeeld: • magnesium AA geen diarree • Iron AA geen constipatie 4 Belang van sportvoeding = Gezonde voeding + ?? Niet-sporter Sporter Energie 2 000 – 2 500 kcal/dag Bergrit Tour de France Tot 12 000 kcal/dag Bouwstoffen 0,8 g eiwit /kg per dag Tot 1,8 g eiwit /kg per dag Vetten 35% voeding 25% voeding Hydratatie 1,5 l water /dag Makkelijk 1 l water / uur! Gezonde voeding SPORTVOEDING Hoeveel moet je eten? Als topsporter Voor 12 000 kcal/dag Voor 8 000 kcal/dag Gekookte rijst 8 kilo 5,5 kilo Gekookte pasta 16 kilo 10,5 kilo Gekookte aardappelen 13 kilo 8,5 kilo tafelsuiker 3 kilo 2 kilo CASUS (fictief) wie: doel: parcours: duur: man van 30 jaar 120 km rijden aan strak tempo heuvelachtig +/- 4 uur Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding Voorbereiding De dag voor de tocht De dag van de tocht – ‘s morgens – Tijdens het fietsen – Na het fietsen 5. Interessante tips 1. 1 Gezonde voeding als basis Aanbevolen inname Westers dieet vermijden RESTGROEP Matigen SMEER- & BEREIDINGSVET 266 gram + 300 % (vnl olijfolie) 75 – 100 g / dag VLEES VIS EIEREN + 100 % 3 sneden kaas / dag MELK & SOJA - 30 % 2 – 3 stukken / dag FRUIT - 50 % GROENTEN - 70 % AARDAPPELEN & GRANEN - 10 % WATER - 20 % 300 g / dag 3-5 aardappelen 5-12 sneden bruin brood 1,5 l water / dag Hoger verbruik door sporters = Nood aan een breed samengestelde multivitamine specifiek gericht op sporters MULTIMAX, 2 tabs per dag, bevat: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Ijzer AA chelaat Vitamine A Vitamine C Vitamine E Magnesium AAchelaat MSM Vitamine B1 Vitamine B2 Vitamine B3 Vitamine B5 Vitamine B12 Vitamine D Biotine Foliumzuur Mangaan AAchelaat Zink AA chelaat Calcium Kalium Selenium Molybdeen Chroom AA chelaat Fucus vesiculosus droog extract Koper AA chelaat 3 mg (21,4% ADH) 200 µg (25% ADH) 75 mg (125% ADH) 15 mg (150% ADH) 60 mg (20% ADH) 20 mg 1,05 mg (75% ADH) 1,2 mg (75% ADH) 15 mg (83,3 % ADH) 3 mg (50% ADH) 0,75 µg (75% ADH) 2,5 µg (50% ADH) 37,5 µg (25% ADH) 150 µg (75% ADH) 700 µg (20% ADH) 4,5 mg (30% ADH) 120 mg (15% ADH) 600 mg (15% ADH) 30 µg (42,86% ADH) 30 µg (20% ADH) 25 µg (20% ADH) 30 µg jodium (20% ADH) 825 µg (75% ADH) Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding + multivitamine Voorbereiding De dag voor de tocht De dag van de tocht – ‘s morgens – Tijdens het fietsen – Na het fietsen 5. Interessante tips 2.1 Spierverzuring uitstellen INTENSIEF SPORTEN MELKZUUR PRODUCTIE ONVERMIJDELIJK, WEL UIT TE STELLEN: • Training: Verzuring beter verdragen • Specifieke supplementen: Beta-alanine SPIERVERMOEIDHEID ZWARE BENEN 2.1 Spierverzuring uitstellen Hoe werkt Beta-alanine? • Breidt carnosine buffers in de spier uit • Minder snel verzuring Gevolg? • Minder snel spiervermoeidheid • Langer aan hoge intensiteit sporten • Houdt 8 weken vast Opgelet! • Kies steeds voor Slow Release vorm (1 – 1 – 2) • Geleidelijke afgifte = geen bijwerkingen (tintelingen) • Volg een kuur van 8 weken, geen direct effect 2.2 Spieropbouw: eiwitten 1. 2. 3. 4. 5. In opbouw naar seizoen, lange tocht of meerdaagse tocht Sporters die spiermassa en –kracht willen opbouwen Ter herstel van de spieren direct na de inspanning Plotse stijging trainingsintensiteit (start seizoen!) Individuen die proberen gewicht te verliezen TRAINING SHAKES AMINOZUUR TABLETTEN HMB TABLETTEN Eiwitrijk Kleine hoeveelheid suikers Voor- en na de training Essentiële aminozuren Actieve metaboliet van essentieel AZ leucine (62 g leucine = 3 g HMB) + Spijsverteringsenzymes + Vitamines / mineralen Goede combinatie met Recovery Shake • spierherstellend 2.2 Spieropbouw: eiwitten Eiwitbehoefte (gram eiwit / kg lichaamsgewicht) Niet-sporters Duuratleten intensief Duuratleten matig intensief* Krachtsport Vrouwelijke atletes 0,8 – 1,0 1,6 1,2 1-4 – 1,7 - 15% EIWIT Biefstuk 23 g Gouda 25 g Soja boon15 g Kip 20 g Ei 7g Gehakt 15 g Kabeljauw20 g Zalm 20 g VET 3g 29 g 8g 10 g 6g 32 g 2g 14 g /100g /100g /100g /100g /ei /100g /100g /100g 2.2 Spieropbouw: eiwitten Vb.: duuratleet van 70 kg Nood aan 112 gram eiwitten per dag = 484 gram biefstuk per dag = 15 gram vet = 560 gram kip per dag = 56 gram vet = 16 eieren = 96 gram vet = 746 gram gehakt = 502 gram vet Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding (multivitamine) Voorbereiding (beta alanine / eiwitten) De dag voor de tocht De dag van de tocht – ‘s morgens – Tijdens het fietsen – Na het fietsen 5. Interessante tips 3.1 Glycogeen opbouwen • Hoe hoger de glycogeenreserve, hoe meer ‘brandstof’ aan boord • Normale reserve: opgebruikt na 1,5 – 3 uur GLYCOGEENRESERVE UITBREIDEN: • 24h koolhydraatrijk eten & niet trainen • 10 g snelle koolhydraten / kg lichaamsgewicht CARBO-GY (70g/500ml) Glycogeenreserves verdubbelbaar op 24h! TIP 3.1 Glycogeen opbouwen • Wat zijn ‘snelle’ suikers/koolhydraten? Max = 100 • Doen de suikerspiegel in het bloed snel stijgen • Worden beter naar de spier vervoerd • Hebben een hoge ‘glycemische index’ (> 70) Sommige factoren ‘vertragen’ suikers: (< 55) • Soort koolhydraat • Vet • Vezels • Zuur • Bereidingswijze 3.2 Snelle suikers GLUCOSE (=dextrose) Tafelsuiker (=sucrose) Cornflakes wit brood Honing rozijnen witte pasta Gekookte aardappel witte rijst banaan ananas GI # KH / 100g 100 70 85 75 85 65 60 85 70 50 55 100 100 84 52 66 65 25 15 33 20 22 3.3 Voeding de dag ervoor ‘s morgens – ‘s middags – ‘s avonds AANBEVOLEN - Cornflakes - Wit brood, sandwiches, rozijnenbrood - Mager vlees (kippenwit, rosbief, gerookt rundsvlees…) - Zacht gekookt ei, omelet - Vis (gerookte/gestoomde haring, makreel, zalm, forel,…) - Magere kaas, fetakaas, gesuikerde verse kaas, tofu - Honing, gesuikerde confituur, peperkoek, speculoos, - Magere melk, licht koffie, rijstmelk,sojamelk, vruchtenthee - Etixx Carbo-Gy 70gr per 500ml (mag warm gedronken worden) - fruitsalade met fructose siroop, vruchtenpulp met suiker 21 3.3 Ontbijt de dag ervoor De maaltijden dienen voornamelijk gericht naar een optimale opname van suikers en opbouw glycogeen in het lichaam. In functie van de prestatie dient de dag voor tevens te zorgen voor opbouw van extra nutriënten (vitamines, mineralen en enzymen) UIT DEN BOZE - NOOIT volkorenbrood of muesli (te rijk aan vezels), deze zijn geen brandstof maar eerder een ballast voor de spijsvertering. Vezels hinderen en vertragen de opname van koolhydraten (suikers) - Nuchter: GEEN appelsien-, citroen-, of pompelmoessap, zuren hinderen en vertragen de opname, nadien of in de loop van de dag gemengd fruitsap (met oa appel, peer, druiven,…) GEEN frisdranken - VETTEN hinderen ook de opname van suikers 22 Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding (multivitamine) Voorbereiding (beta alanine / eiwitten) De dag voor de tocht (glycogeenopbouw) De dag van de tocht – ‘s morgens – Tijdens het fietsen – Na het fietsen 5. Interessante tips 4.1 Ontbijt de dag zelf ONTBIJT AANBEVOLEN - Cornflakes - Wit brood, sandwiches, rozijnenbrood - Mager vlees (kippenwit, rosbief, gerookt rundsvlees…) - Zacht gekookt ei, omelet - Vis (gerookte/gestoomde haring, makreel, zalm, forel,…) - Magere kaas, fetakaas, gesuikerde verse kaas, tofu - Honing, gesuikerde confituur, peperkoek, speculoos, - Magere melk, licht koffie, rijstmelk,sojamelk, vruchtenthee - fruitsalade met fructose siroop, vruchtenpulp met suiker 24 Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding (multivitamine) Voorbereiding (beta alanine / eiwitten) De dag voor de tocht (glycogeenopbouw) De dag van de tocht – ‘s Morgens – Tijdens het fietsen – Na het fietsen 5. Interessante tips 4.2 Suikers aanvullen Tijdens de tocht / training SUIKER VERBRUIK • 60-70 gram per uur sporten • Volledig opgebruikt na 1,5u – 3u AANVULLEN IS DE BOODSCHAP! Optimaal: in vloeibare vorm – Snel: makkelijk verteerbaar – Belast de maag het minst – Helpt ook vocht aanvullen 4.2 Suikers aanvullen Tijdens de tocht / training Isotone dorstlesser ISOTONIC Energiedrank CARBO GY Koolhydraten 6.5% 15% Vertering PH = 7 (geen maaglast) Meer kans op maagproblemen Extra aanvulling Vocht, mineralen (zouten): dorstreflex Niet geschikt om vocht aan te vullen Gebruik 1 liter / uur Koud weer, weinig tijd, kleine hoeveelheden 4.2 Suikers aanvullen Tijdens de tocht / training Energy Gel = Suikerrijke gel (direct energie) + kleine hoeveelheid alcohol: bevordert opname + energetische plantenextracten (fysiek + mentaal) Wanneer? - Energiedip - Zware momenten - 30 min voor (eind)sprint - Aanvulling op dorstlesser (1 per uur) GUARANA BES GINSENG WORTEL 4.2 Suikers aanvullen Tijdens de tocht / training Bevat ook vezels & vet Vertraagt de maaglediging • vaste voeding trekt bloed naar de maag ipv de spieren • minder snelle energie levering (4-5 uur vertering) • moeilijker verteerbaar / vertraagt opname suikers Nuttig bij lange inspanningen (maag-darmen, mentaal) Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding (multivitamine) Voorbereiding (beta alanine / eiwitten) De dag voor de tocht (glycogeenopbouw) De dag van de tocht – ‘s Morgens (snelle suikers) – Tijdens het fietsen (dorstlesser / energie gel) – Na het fietsen 5. Interessante tips 4.3 Suikers aanvullen Na de tocht/ training Waarom? - Brandstofreserves aanvullen - De spieren herstellen NA ~ 2 UUR MAALTIJD • koolhydraatrijk • eiwitrijk ZO SNEL MOGELIJK Prestatie Herstel • eerste aanvulling koolhydraten • ook eiwitten, vit, min 4.3 Suikers aanvullen Na de tocht / training (zeker in meerdaagse ritten) Onvoldoende aanvulling glycogeen TIP Voldoende aanvulling glycogeen (RECOVERY SHAKE) Opbouw casus 1. 2. 3. 4. Dagelijks: gezonde voeding (multivitamine) Voorbereiding (beta alanine / eiwitten) De dag voor de tocht (glycogeenopbouw) De dag van de tocht – ‘s Morgens (snelle suikers) – Tijdens het fietsen (dorstlesser / energie gel) – Na het fietsen (hersteldrank) 5. Interessante tips 5.1 Uitdroging PROBLEEM • Een sporter zweet gemiddeld 1 liter / uur • >2% gewichtsverlies door zweten : prestatieverlies 20 – 30 % REDEN Mineralen tekorten (vnl. natrium!) Bloedvolume daalt • Minder zuurstoftransport = meer melkzuur Een goede isotone drank kan: - Vocht aanvullen - Mineralen aanvullen - Koolhydraten aanvullen Probeer 1 liter / uur te drinken! 5.1 Uitdroging: TIPS • Voordien TIP Drink genoeg 2 uur voor de inspanning Drink niet tot 10 minuten voor de inspanning. • Tijdens Drink ongeveer 1 liter / uur bij sporten > 1 uur Drink voor je dorst krijgt! • Nadien Gabriela Andersen-Schiess Marathon OS 1984 Compenseer wat je verloren bent aan lichaamsgewicht 5.2 Suikers opgebruikt ‘Man met de hamer’ Enkel vet kan nog verbrand worden = trage energie productie 5.3 Spierkrampen HOE VOORKOMEN? • Spiervermoeidheid beperken: • Training • Beta – Alanine TIP • Mineralen & vochttekort opvangen: • Isotone sportdrank + magnesium (zeker bij warm weer) • Magnesium suppletie: kies voor AA vorm (aminozuur chelaat) • beter opgenomen (normaal 80% in stoelgang) • niet laxerend De vierhoek vd. prestatie Training Rust GEZONDE PRESTATIES Sportvoeding TIP Gezonde voeding CONTACT: [email protected]