Geheugen in beeld Caroline Apeldoorn en Nanda

Geheugen in beeld
Caroline Apeldoorn en Nanda Zonjee
Benedictus, Heiloo
september 2012 - april 2013
Inleiding
In het verwonderingsdagboek van de onderzoekers stond de volgende opmerking; waarom zijn jonge kinderen zo goed in het spelen van
het spelletje memorie? Wat is een mogelijke verklaring en kan het onderwijs van deze kennis profiteren?
Onderzoeksvraag
Onthouden jonge kinderen van de basisschool
op een visuele manier beter dan auditief?
Methode
Om te onderzoeken of kinderen visueel beter onthouden dan auditief,
hebben de kinderen het spel memorie op twee manieren gespeeld:
De kinderen speelden tegen zichzelf en de kinderen speelden tegen de tijd.
Werkwijze:
1. Visueel: de kinderen draaiden zelf de kaartjes om en zochten dezelfde plaatjes.
2. Auditief: de kinderen mochten zelf twee kaartjes aanwijzen en de proefleiders
vertelden wat er op stond (zonder dat de kinderen de plaatjes zagen).
De proefleiders zijn twee leerkrachten: Nanda en Caroline. De deelnemende
kinderen varieerden in de leeftijd van 4,2 tot en met 7,3 (jaar, maanden),
waarbij de variabelen leeftijd en geslacht in gelijke aantallen aanwezig waren.
Het materiaal bestond uit 12 kaartjes die steeds op dezelfde manier
gerangschikt waren. Het spel werd in de klas gespeeld en de tijd werd opgenomen
met een stopwatch. Het onderzoek vond plaats in februari 2013.
Bronnen
•De ontwikkeling van het geheugen (E.A.
Das-Smal)
•Development of working memory in
childhood (Cowan-Alloway)
•Kinderen als getuige (Springer)
•Verbal and visuospatial short-term and
working memory in children; are they
separable (Alloway-Gathercole en Pickering)
•De ontwikkeling van de intelligentie als
mentale aanpassing aan nieuwe situaties
(Kingma en Tonic)
Resultaten
Histogram verschil auditief-visueel:
Het gemiddelde verschil is 0.6969,
met een standaarddeviatie van 0.681.
Histogram Leeftijd:
Gemiddelde leeftijd proefpersonen 5.62
jaar, met een standaarddeviatie van 0.778
Conclusie
De leeftijd van de kinderen is van invloed op
de reactietijd en de wijze waarop informatie
wordt verwerkt.
Kinderen in de aanvangsgroepen van de
basisschool verwerken visuele informatie
sneller dan auditieve informatie.
Spreidingsdiagram [scatterplot] van leeftijd
en verschil auditief-visueel:
Deze plot geeft aan hoe de relatie is tussen
leeftijd en verschilscore. Elk bolletje in dit
diagram zijn de gegevens van 1 proefpersoon.
Wat we zien is dat er een negatieve relatie
tussen de variabelen is: Hoe jonger de
kinderen zijn, hoe groter het verschil is tussen
de auditieve en visuele reactietijd.
Deze relatie is ook uit te drukken in een
steekproefgrootheid, namelijk de correlatie.
Deze is -0.478. We mogen dit interpreteren
als een sterke relatie.
‘Samen onderzoek doen in het primair onderwijs’ – Stichting Flore/VU Amsterdam, 2012-2013
Vervolg
We weten nu dat jonge kinderen visueel
beter onthouden dan auditief.
Wat betekent dit voor het didactisch
handelen van de leerkracht met betrekking
tot het onderwijs aan jonge kinderen?
Dat zou een mooi vervolgonderzoek zijn.