(Standaard) Commissie voorbladen griffi - Provincie Noord

Commissie voor
algemene bestuurlijke aangelegenheden
Datum commissievergadering :
28 februari 2003
DIS-stuknummer
:
Secretaris
:
Doorkiesnummer
:
Behandelend ambtenaar
:
Dienst/afdeling
:
Nummer commissiestuk
:
890573
ing. A.J. Brul
073 6812057
Joep SG Brouwers
MCO/S&P/@brabant
ABA-0458
Status
:
:
:
:
Datum
Bijlagen
ter advisering
ter bespreking
ter kennisneming
ter vaststelling
: 28 januari 2003
: 1
Onderwerp:
Concept @brabant, tweede uitvoeringsprogramma 2002 – 2003, tweede tranche
Voorstel aan commissie:
Adviseren over het tweede uitvoeringsproramma @brabant, tweede tranche
Eventuele nadere opmerkingen:
Overeenkomstig het door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant genomen besluit,
namens deze,
ing. A.J. Brul
Bijlage:
1. Tussentijdse rapportage besteding middelen @brabant
Notitie ten behoeve van de commissie voor algemeen bestuurlijke aangelegenheden
inzake de tweede tranche van het tweede uitvoeringsprogramma @brabant
1. Inleiding
Het is slechts een kleine drie maanden geleden dat wij u om advies vroegen over de eerste tranche van het
tweede uitvoeringsprogramma van het project voor het externe ict-stimuleringsbeleid van de provincie,
@brabant.
Het college hecht er echter zeer aan om ook voor de laatste fase van het project @brabant advies te vragen
aan uw commissie in deze samenstelling. In het licht van de komende dualisering zou het misschien niet meer
nodig zijn, maar het zijn uw staten geweest die in 2000 het initiatief hebben genomen tot dit
stimuleringsbeleid. We nemen daarom aan dat de staten het op prijs zullen stellen dat ons college in
samenspraak met uw commissie dit ‘karwei’ ook afmaakt’.
Veel van wat in de tweede tranche aan projecten en activiteiten wordt opgevoerd was al langer in
voorbereiding en werd gedeeltelijk in het voorgaande dossier aangekondigd. Verder heeft het college goed
nota genomen van uw advies over de eerste tranche van het tweede uitvoeringsprogramma in december. Zo
zult u zien dat de weg is ingeslagen naar een meer strategische aanpak van het stimuleringsbeleid. Zonder
overigens de oorspronkelijke opzet van het project te verloochenen. Op uw verzoek is een tussentijdse
rapportage als bijlage toegevoegd die u inzicht geeft in de besteding van de stimuleringsmiddelen tot nu toe.
Deze rapportage is overigens in overeenstemming met de fase waarin het project zich bevindt. Er zijn wel
feitelijkheden te melden: waaraan is hoeveel geld besteedt en hoe staat het met de besteding van de middelen
door de ontvangers van de subsidies. Het is niet mogelijk op dit moment al een echte evaluatie te maken.
Er is nog een praktisch, en niet onbelangrijk, argument om snel met een vervolgdossier @brabant te komen.
Het project gaat zijn laatste jaar in. Het is de uitdrukkelijke bedoeling dat het project op 31 december van dit
jaar eindigt. Extern ict-stimulerinsgbeleid moet dan integraal onderdeel zijn van regulier beleid binnen alle
relevante beleidssectoren. Dat vraagt enerzijds dat het project alle in gang gezette activiteiten daadwerkelijk
nog worden uitgevoerd en dat anderzijds veel aandacht wordt besteed aan de implementatie van het beleid in
de lijn. Mocht het dossier over de verkiezingen heen getild moeten worden, dan is er een aanzienlijk risico
dat activiteiten de komende maanden geheel of gedeeltelijk stil komt te liggen, als gevolg waarvan de beoogde
doelstellingen dit jaar niet gehaald worden. Vooral voor activiteiten waarbij externe partijen zijn betrokken
zou dit zeer schadelijk zijn.
-2-
2. ICT-stimulering: op weg naar een meer strategische benadering
Bij de start van het project @brabant is gekozen voor een brede benadering. Zeg maar een ‘duizend bloemen
bloeien’- strategie. In principe konden alle beleidsterreinen en alle maatschappelijke sectoren voorwerp zijn
van dat beleid. De aan het project ten grondslag liggende nota ‘@brabant wordt werkelijkheid’, die door uw
staten op 20 april 2001 is vastgesteld, geeft duidelijk uitdrukking aan die brede benadering. Het document is
een opsomming van ideeën en mogelijkheden, rijpe en halfrijpe projectideeën op alle terreinen. Het was dan
ook zeer begrijpelijk dat de commissie ABA bij het advies over het Eerste uitvoeringsprogramma in het najaar
van 2001 adviseerde het stimuleringsbeleid in eerste instantie toe te spitsen op een beperkt aantal sectoren.
De keuze om met name in te zetten op onderwijs en ouderen sloot overigens goed aan op in de samenleving
sterk ervaren knelpunten. Vooral de inzet van de provincie om een provinciebrede
ondersteuningsinfrastructuur voor het ICT gebruik op scholen tot stand te brengen, is door het onderwijs
ervaren als een zeer waardevolle structurele en toekomstvaste bijdrage. De inzet van de middelen in deze
sector sluit ook nauw aan op de keuzes die zijn gemaakt binnen het regulier beleid.
Ook in de laatste fase van het project blijft het in zeker zin hybride. In het overzicht van de projecten
hieronder hebben we dat zichtbaar gemaakt. Er is dus geen sprake van een echte breuk met de voorafgaande
fase in het project, maar een geleidelijke overgang naar een meer strategische benadering. Eerst presenteren
we projecten die voortkomen uit de oorspronkelijke brede benadering. Het betreft vaak activiteiten die in de
afgelopen periode zijn opgestart en waarover met externe partijen overleg is geweest. In het tweede deel
volgt projecten die passen in een meer strategische benadering. Overigens moet worden gesteld dat die
strategieformulering de afgelopen periode vooral een incrementeel proces is geweest en dat de definitieve
formulering van een strategisch ICT-stimuleringsbeleid een zaak moet zijn van het volgende bestuur. Het
implementatietraject dat eerder aan u is voorgelegd moet ervoor zorgen dat het regulier beleid daarvoor ook
daadwerkelijk is toegerust.
3. Projecten voortkomend uit de oorsponkelijke breedte strategie
Onderstaande projecten komen voort uit de gedachte om binnen de prioriteitsstelling van het bestuur goede
ict-initiatieven uit de samenleving te ondersteunen en waar mogelijk mee mogelijk te maken. Voorwaarde is
dat de ingediende projecten voldoen aan de voorwaarden zoals geformuleerd in de nota ‘@brabant wordt
werkelijkheid’.
1.
ICT en Jeugd
€50.000,-.
Tot nu toe zijn er door @brabant geen projecten ondersteund gericht op de jeugd. Heel veel van de
activiteiten op internet voor jongeren komen voort uit een ‘probleembenadering’ en gezien de zichtbare
resultaten is daarvoor ook voldoende geld te vinden. We zien zelden, met uitzondering van zuiver
commerciële, inhoudelijk interessante projecten voor jongeren. Onlangs werd ons echter een project
voorgelegd door de Stichting ‘Rebel Today’ gericht op het ontwikkelen van een soort digitale schoolkranten
met het doel de communicatie tussen en door jongeren met gebruikmaking van internet te bevorderen. Het is
in de ogen van @brabant een mooi voorbeeld van wat nieuwe technologie vermag bij het verbinden van
mensen in de samenleving. Het richt zich op jongeren in de ‘middelbare school’-leeftijd.
2.
Verkeer en Vervoer
€100.000,Het college wil ook in andere dan de gebruikelijke terreinen initiatieven stimuleren en wil daarom binnen
@brabant ruimte te bieden voor projecten uit deze sector. Er is op dit moment ambtelijk overleg over
-2-
projecten die in voorbereiding (een zogenaamde ‘slimme weg’bij de gemeente Dongen en een experiment
met een monitoringsysteem voor het gebruik van het provinciale wegennet) zijn en die in aanmerking kunnen
komen voor financiële ondersteuning vanuit @brabant. De bijdrage van de provincie is gemaximaliseerd op
bovengenoemd bedrag.
3.
Ouderen en ICT (Stuurgroep)
€45.000
Het college stelt graag nog eenmaal zowel vanuit Vitaal Grijs als vanuit @brabant €45.000,- ter beschikking
te stellen voor de tweede fase van het in 2002 gestarte project PC-Doe Mee van de Stuurgroep.
4.
Archiefinspectie
€50.000,De Provinciale Archiefinspectie is nauw betrokken bij een project voor de digitale ontsluiting van Rijks- en
Provinciale archieven. Er zal een verzoek komen voor een financiële bijdrage van @brabant om dit project
ook door de provincie te laten steunen. Mede gezien de publieksgerichtheid van het project lijkt financiële
ondersteuning een goede zaak.
5.
Kleinschalige initiatieven
€150.000
Het project onder deze naam uit het eerste uitvoeringsprogramma was een groot succes en bleek te voldoen
aan een grote vraag uit de samenleving (zie de rapportage die aan bij dit dossier is gevoegd). Het college
verlengt dit project door nogmaals €150.000,- ter beschikking te stellen voor initiatieven uit de Brabantse
samenleving. Op dit project is de eerder door het college vastgestelde beleidsregel van 21 mei 2002 van
toepassing die eindigt op 31 december 2003.
4. Projecten gericht op een meer strategisch ICT-stimuleringsbeleid
De begeleidingscommissie van het project @brabant onder voorzitterschap van prof. Dr. V.J.J.M. Bekkers
beveelt de provincie met klem aan om het ICT-stimuleringsbeleid meer strategisch in te vullen. ‘De
inspanningen vanuit de provincie op het terrein van @brabant kunnen dan specifieker gericht worden, waar nu de indruk
gewekt wordt van een diffuse oriëntatie en daarmee versnippering van inzet. De commissie meent dat een analyse van
actuele maatschappelijke vraagstukken die baat hebben bij een gerichte toepassing van ICT van belang is bij een strategische
keuzes voor verdergaande inzet.’ (Advies bij het concept Tweede uitvoeringsprogramma @brabant,
Begeleidingscommissie, 7 november 2002).
De tijd van ‘duizend bloemen bloeien’ moet worden afgesloten. In de commissie ABA is deze aanbeveling
nadrukkelijk onderschreven (…dat de Commissie het advies van de begeleidingscommissie @brabant onderstreept in
die zin dat zij een strategische visie nodig acht ten behoeve van een meer gerichteinzet van de inspanningen vanuit
@brabant.’ Advies Statencommissie, d.d. 13 december 2002).
In het tweede Uitvoeringsprogramma is reeds aangekondigd dat 2003 sterk in het teken zal staan van
implementatie van de projectverworvenheden in de lijn. ICT moet onderdeel uitmaken van alle
beleidsplannen voor 2004. Zowel in de betekenis die ICT heeft voor de interactie met de omgeving (zeg: egovernment), als in de betekenis van stimuleringsbeleid op de diverse beleidsterreinen (zeg: hoe stimuleren
we onze omgeving ICT te gebruiken bij de oplossing van maatschappelijke vraagstukken).
Om de verschillende beleidsafdelingen, maar ook de provincie als geheel, hiertoe in staat te stellen wil het
project @brabant samen met die afdelingen een ICT-gerichte omgevingsanalyse maken die duidelijk maakt
welke prioriteiten gesteld moeten worden in de komende bestuursperiode om Noord-Brabant optimaal in
staat te stellen de kansen van het informatietijdperk te grijpen en de bedreigingen ervan te pareren.
Richtinggevend voor deze analyse is natuurlijk het bestuursakkoord dat dit voorjaar tot stand zal komen na de
verkiezingen op 11 maart. Gegeven het feit dat @brabant eind 2003 als project zal ophouden te bestaan is het
-2-
van groot belang dat deze analyse geldigheid heeft voor de provincie als geheel en dus beleidsterreinen
overstijgend, integraal is. In de tweede helft van 2003 zal @brabant de benodigde ondersteuning geven aan
de reguliere beleidsafdelingen bij het formuleren van een extern gerichte ICT-strategie.
In de lijn van deze benadering zijn er twee onderwerpen die gebruikt kunnen worden om de
strategieformulering meer dan alleen een theoretische exercitie te laten zijn en die het mogelijk maken ook de
samenleving daadwerkelijk in dit proces te betrekken.
1.
ICT in de Zorgsector
€50.000
Een interne inventarisatie door het projectbureau @brabant heeft aan het licht gebracht dat er op dit moment
vanuit verschillende invalshoeken door de provincie wordt gewerkt aan het stimuleren van de inzet van ICT in
de zorgsector (in al zijn breedte). Enkele voorbeelden:
- Vanuit kennisinnovatie en arbeidsmarktproblematiek (afdeling EBZ)
- Vanuit arbeidsmarktproblematiek (afdeling Zorg),
- Vanuit het ouderenbeleid en het jeugdbeleid (afdeling Zorg),
- Gerelateerd aan Kenniswijk (project @brabant)
- In het kader van het Innovatieve Acties Beleid (IAB) (afdeling EBZ en de BOM)
Daarnaast zijn er ook los van de provincie in Noord-Brabant een behoorlijk aantal initiatieven. We noemen
slechts het Horizonproject binnen SRE-verband en het initiatief van verschillende zorginstellingen als het
Elisabethziekenhuis in Tilburg gericht op de realisatie van een breedbandige ICT-infrastructuur.
Nadat we de verschillende provinciale activiteiten meer in lijn hebben gebracht, richten we ons in de
volgende fase op de zorgsector zelf met de doelstelling om de sector te ondersteunen bij het inrichten van een
regiefunctie binnen de sector voor de inzet van ICT binnen de zorg. Er vindt afstemming plaats met de
projectleider van het IAB om waar mogelijk synergie te realiseren met projecten in de zorgsector indien die
daar worden voorgelegd1. Het bovengenoemde projectbedrag van €50.000,- wordt ingezet ter ondersteuning
van de sector voor de ontwikkeling van de regiefunctie. Als eerste concrete activiteit is voorzien in de
organisatie van een werkconferentie dit voorjaar. Hierbij zal dankbaar gebruik worden gemaakt van hetgeen
op dit gebied in 2002 door de provincie Gelderland is voortgebracht.
2.
Breedband in Brabant
€300.000
Op 8 maart 2002 organiseerde de provincie een oriënterende werkconferentie over Breedband. Uit die
werkconferentie is onder meer de stimuleringsregeling voor bedrijventerreinen voortgekomen. Nu is het tijd
om ook andere breedbandontwikkelingen aan te pakken.
Het college geeft in 2003 prioriteit aan het formuleren van een provinciale afdelingoverstijgende beleidsvisie.
In februari organiseert het projectbureau @brabant daartoe de eerste concrete activiteiten. De ontwikkeling
van een provinciaal beleid geschiedt tegen de achtergrond van een groot aantal lokale en regionale initiatieven
om te komen tot glasvezelnetwerken. Sommige daarvan vinden plaats in Noord-Brabant en als we deze
Brabantse ontwikkelingen afzetten tegen het groeiend aantal lokale projecten in de rest van Nederland, dan is
de verwachting gerechtvaardigd dat we ook in Brabant te maken krijgen met nog veel meer lokale projecten
die beogen lokale breedbandinfrastructuren aan te leggen. Daarmee komen er in ieder geval twee
vraagstukken aan de orde die vragen om provinciaal beleid:
1. De aanleg van glasvezelnetwerken lijkt voorlopig vooral kansrijk in dichtbevolkte stedelijke gebieden.
Het laat zich aanzien dat binnen nu en 10 jaar veel van die gebieden, ook in Noord-Brabant, voorzien
zullen worden van lokale glasvezelnetwerken. De daarbuiten liggende dunner bevolkte en landelijke
1
Resumtie n.a.v. collegebespreking d.d. 4 februari 2003.
-3-
gebieden dreigen van deze voorziening verstoken te blijven, als nu in deze fase niet het initiatief wordt
genomen om de wat betreft breedband kansarme gebieden te verbinden met de kansrijke gebieden. Zo
kan voorkomen worden, dat er een situatie ontstaat als die op het gebied van de interactieve
kabelnetwerken, waarvan de kabelmaatschappijen (lees: Essent) stellen dat deze gebieden nu
bedrijfseconomisch niet exploitabel zijn en daarom niet interactief gemaakt zullen worden. De
provinciale overheid kan zich niet aan zijn verantwoordelijkheid onttrekken te streven naar een zoveel
mogelijk gelijkwaardig voorzieningenniveau voor burgers en ondernemingen over de gehele provincie,
ook als het gaat om een voorziening als breedbandinfrastructuur. Duidelijk provinciaal beleid is
onontkoombaar. In het voorjaar van 2003 zal de provincie betrokken zijn bij de organisatie door Close
the Gap (Nuenen) van een congres over ‘rurale telecomvoorzieningen’ (bijdrage €15.000,-). In dit
congres zullen met name ervaringen uit de Verenigde Staten naar voren worden gebracht en zal er een
start worden gemaakt Noord-Brabant te verbinden met andere landelijke gebieden in Europa (NoordFrankrijk, Polen).
2. Naarmate er meer lokale, geactiveerde glasvezelnetwerken ontstaan, zal de behoefte toenemen om deze
netwerken met elkaar te verbinden. Daarvoor zijn één of meerdere regionale, of provinciale
beheerorganisatie(s) nodig. Voor deze voorziening zijn verschillende modellen mogelijk. De kans is
echter aanzienlijk dat de provincie zal gevraagd worden zijn regiekwaliteit aan te wenden om te komen
tot een provinciebreed uniform model. Dat vraagt dat op korte termijn dit vraagstuk wordt
geoperationaliseerd en van mogelijke antwoorden wordt voorzien.
Terwijl we werken aan een provinciale beleid voor de volgende bestuursperiode, mogen de actuele vragen uit
de samenleving in de richting van de provincie niet genegeerd worden. Integendeel ze kunnen gebruikt
worden bij de formulering van de provinciale beleidsvisie. Een overzicht van de vragen die op korte termijn
een antwoord behoeven:
-
In Tilburg is mede op initiatief van de gemeente een vraagbundelingproject gestart. Dit project moet
leiden tot de aanleg van een glasvezelring in Tilburg. In dit project wordt deelgenomen door de
gemeente, de samenwerkende ROC’s in Tilburg, de twee Tilburgse ziekenhuizen, zorgverzekeraar CZ
en andere kleine organisaties. De verwachting is dat het aantal participanten nog zal toenemen. Het
samenwerkingsverband is verenigd in de Stichting BIT, Breedband Inkoopcombinatie Tilburg
(penvoerder is op dit moment de gemeente) vraagt aan de provincie een bijdrage van 50% in de kosten,
€100.000,-. De provincie zal aan dit verzoek voldoen. Onder meer omdat ze ruimschoots in de
gelegenheid zal worden gesteld mee te kijken in keuken van dit project. Verder is toegezegd dat de
kennis en ervaring die in dit project wordt opgedaan beschikbaar wordt gesteld voor andere projecten.
-
De gemeente ’s-Hertogenbosch ontwikkelt verschillende plannen voor de aansluiting van bedrijven en
woningen op glasvezel. Men is in een minder ver stadium dan Tilburg, maar de verwachting is dat er in
2003 concrete projecten tot ontwikkeling komen. Op ambtelijk niveau hebben er oriënterende
gesprekken plaatsgevonden over eventuele steun van de provincie aan de gemeente. Er zijn geen
toezeggingen gedaan.
-
Kenniswijk – Nuenen. Er is geen directie bemoeienis van de provincie met Kenniswijk anders dan de in
2001 verstrekte subsidie van €440.000 vanuit het UEB, gericht op de ontwikkeling van diensten op de
infrastructuur die in Eindhoven/Helmond moet worden aangelegd. De voortgang van het project
Kenniswijk gaat bijzonder traag en het project lijkt te worden ingehaald door projecten in de omgeving.
Zo zijn verschillende partijen, waaronder de gemeente, in Nuenen in een vergevorderd stadium 7.000
woningen aan te sluiten op een glasvezelnet. De provincie is door Nuenen benaderd met het verzoek o f
ze kan faciliteren dat dit project aansluiting vindt bij Kenniswijk.
-4-
-
De gemeente Woudrichem die verstoken is van interactieve kabel en volgens KPN Telecom ook niet in
aanmerking komt voor een investering van KPN Telecom in adsl-voorzieningen, heeft het plan om nu
zelf een voorinvestering te doen in het voor adsl geschikt maken van de telefooncentrales in de gemeente
en vraagt aan de provincie om hieraan 50% bij te dragen (€200.000,-). De provincie zal dit verzoek
afwijzen, al was het alleen al vanwege de precedentwerking, maar kan niet ontkennen dat Woudrichem,
en andere gemeenten in Noord-Brabant, kampen met een serieus probleem, namelijk het ontbreken van
elk vooruitzicht dat dienstenleveranciers op het terrein van breedband in hun gemeenten actief zullen
worden. Dit verdient serieus en provinciebreed te worden aangepakt.
-
Van vergelijkbare problematiek zijn de initiatieven als in Ravenstein en Beugen waar actieve burgers, al
dan niet in samenwerking met de gemeente, proberen snel internet te krijgen door de aanleg van een
draadloze infrastructuur op basis van zogenaamde ‘wifi-technologie’. Ook van daaruit worden vragen
gericht aan de provincie. We verwijzen naar de vragen ex. Artikel 26 van het D66 statenlid De Vaan in
december van het vorig jaar aan het college gesteld en in diezelfde maand beantwoord.
3.
Uitvoeringsactivteiten projectbureau @brabant
€100.000
Om de bovengenoemde activiteiten te realiseren is er een programmabudget nodig voor het projectbureau.
Overigens zal een aanzienlijk deel van het budget worden gebruikt voor een congres op 20 november 2003
waarin alle ICT-stimuleringslijnen van de afgelopen 2,5 jaar bij elkaar komen en de resultaten zichtbaar
worden gemaakt voor de samenleving. Bij de organisatie van het congres worden nadrukkelijk de
lijnafdelingen betrokken om de continuïteit van het stimulerinsgebeleid binnen het reguliere beleid tot
uitdrukking te brengen.
4. Resumerend
De projecten waarover wij u hier om advies vragen moeten gezien worden in het verlengde van het dossier
‘Tweede Uitvoeringsprogramma – eerste tranche’ dat wij in december 2002 aan u hebben voorgelegd voor
advies. De adviezen die u daarop heeft uitgebracht zijn door ons ter harte genomen en hebben vorm gekregen
in de aanpak van de tweede tranche:1) zet stevig in op overdracht van het extern gerichte stimuleringsbeleid
ICT naar het regulier beleid (implementatie); 2) werk aan strategische keuzes die dit beleid duidelijker
richting moeten geven.
In de reserve @brabant is nog €1.000.000,- beschikbaar die daar bij de Voorjaarsnota 2002 aan zijn
gedoteerd. De besteding is als volgt:
Projecten
Eventuele deelaanwending
Rebel Today
Aanwending
50.000
Verkeer en Vervoer
100.000
Ouderen en ICT
45.000
Archiefinspectie
50.000
Kleinschalige initiatieven
150.000
Zorg en ICT
50.000
Breedband in Brabant
300.000
Vraagbundeling in Tilburg
100.000
Congres Rurale Telecomvoorzieningen
15.000
Uitvoeringsactiviteiten @brabant
100.000
Totaal
-5-
845.000
In de reserve @brabant resteert nog €155.000,-.
's-Hertogenbosch, 28 januari 2003
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant.
-6-