Speciale editie t.b.v. ZEEDIERENDAG in samenwerking met COLOFON RedactieDos Winkel en Paul Denekamp Opmaak Evelien Philippa Op 4 oktober is het WereldDierenDag, maar aan vissen en andere zeedieren wordt op die dag nauwelijks aandacht besteed. Het zijn juist deze dieren die verreweg het meest gevangen en gedood worden voor menselijke consumptie en dat vangen en doden gebeurt vaak op een gruwelijke manier. Daarom hebben wij 5 oktober uitgeroepen tot WereldZEEdierenDag. Op deze dag zullen wij stilstaan bij het onnoemelijke leed dat zeedieren aangedaan wordt en aangeven hoe er een eind gemaakt kan worden aan dat lijden. Eigenlijk is het gek dat onze planeet ‘Aarde’ heet en niet ‘Water’. Oceanen en zeeën bedekken samen ruim 70% van het aardoppervlak. Het leven is niet alleen begonnen in zee, de zee houdt ons ook in leven. De zee reguleert de temperatuur op aarde, levert ons zuurstof, voedsel, drinkwater, energie, grondstoffen, medicatie en ook recreatie en cultuur. De oceanen bevatten nu nog de grootste biodiversiteit 1 van alle ecosystemen op aarde. Maar vandaag worden de OCEANEN en zijn bewoners meer en meer bedreigd! Wereldwijd wordt 80% van de visbestanden ernstig overbevist. Door de overbevissing is ruim 90% van de grote roofvissen verdwenen, terwijl deze dieren zorgen voor de stabiliteit van het ecosysteem. Daarnaast zijn er de gigantische bijvangsten van vissen en andere zeedieren, die de vissers niet aan land willen/mogen brengen en die daarom op dit moment dood of bijna dood terug in zee gegooid worden. Dat gaat jaarlijks om veel meer dan 100 miljard dieren. De ecosystemen in de oceanen komen nog verder onder druk te staan door onze verhoogde CO2 uitstoot, waardoor het water 30% zuurder geworden is. Door die verzuring lost langzaam alles op wat kalkhoudend is (plankton, koraal, schelpen en skeletten van zeedieren). Behalve de overbevissing en de verzuring is er ook nog de enorme vervuiling door afval en gifstoffen van de oceanen. Vooral de opeenhoping van plastics (de ‘plastic LET OP AFVAL soup’) in het zeewater is zeer zorgwekkend. Elk jaar sterven meer dan één miljoen zeevogels en honderdduizenden zeezoogdieren en zeeschildpadden door het eten van plastic of doordat ze stikken in het vele afval in de oceaan. Miljarden vissen zien giftige plasticdeeltjes aan voor voedsel en zo komen de plastics die in de oceanen zijn beland, op uw bord terecht. De oceaan levert meer dan 50% van alle zuurstof, waardoor wij in leven blijven. Door overbevissing, vervuiling en verzuring komt deze zuurstofproductie nu ernstig in het gedrang. Op WERELDZEEDIERENDAG vragen wij aandacht voor de zee en voor het welzijn van al die talloze soorten dieren, die er verblijven. Er jaarlijks meer dan een BILJOEN (= duizend miljard) vissen gedood worden door de visserij. Vissen om te kunnen overleven in de oceanen een uitstekend ontwikkeld zenuwstelsel hebben en heel goed pijn, angst en stress kunnen ervaren. De Europese Commissie in 2009 heeft verklaard dat zij erkent dat “er nu voldoende wetenschappelijk bewijs is dat vissen dieren zijn met een bewustzijn en dat zij pijn en lijden ervaren”. De Engelse groep van wetenschappers Fishcount in zijn publicatie Worse things happen at Sea uitvoerig gedocumenteerd heeft hoeveel vissen lijden onder de verschillende manieren waarop ze door mensen gevangen worden. 2 Een van de meest wrede vangstmethoden de longlines zijn (vaak 100 km of langer), waarbij vissen in vaak levend - aas (meestal inktvissen) bijten en dan vast komen te zitten aan de haak waarop de aas gespiest is. Ze worden dan vaak gedurende 12 tot 24 uur over grote afstanden meegesleurd door het vissersschip voordat de lijn binnengehaald wordt. In de tussentijd kunnen ze zich niet verweren tegen roofdieren, die hen bedreigen. Vissen met longlines een van de vismethoden is waarbij de meeste bijvangst ontstaat: zo sterven jaarlijks miljoenen zeevogels, dolfijnen, zeeschildpadden en andere zee(zoog)dieren die naar de oppervlakte moeten om te ademen, een afschuwelijke verdrinkingsdood. De netten van de staand want-visserij ook wel de “muren des doods” worden genoemd, omdat vissen, in deze zich vaak over kilo- meters uitstrekkende netten, met hun kieuwen vast komen te zitten en zich bij hun vergeefse pogingen zich te bevrijden, ernstig verwonden. Ook kunnen zij zich niet verweren tegen roofdieren. Met name in de pelagische (ver van de kust) visserij, vissen in enorme netten over grote afstanden worden meegesleurd, waarbij zij wanhopig proberen te ontsnappen door sneller te zwemmen dan het net en uiteindelijk uitgeput achter in het net belanden. Als het net wordt opgehaald worden deze vissen verpletterd door het enorme gewicht van alle vissen die bovenop hen komen. De meeste vissen die met de netten uit het water worden getild aan boord van een schip, nog minuten tot soms uren in leven blijven en daar langzaam stikken omdat ze met hun kieuwen in de lucht niet kunnen ademen. Dat veel van die vissen opengesneden worden en van hun ingewanden ontdaan (strippen) terwijl ze nog leven. Er door het visserijbedrijf Ekofish uit Urk en het Nederlandse wetenschappelijk onderzoeksinstituut IMARES, een methode is ontwikkeld om met elektrische stroomstoten platvissen en kabeljauw te bedwelmen zodra zij aan boord van het schip komen. Dit bedwelmingsapparaat is nu geïnstalleerd op een van de schepen van Ekofish en daar wordt nu verder onderzoek gedaan om deze methode te perfectioneren. Niet te lang na het bedwelmen moet een dodingshandel- ing volgen, zoals het in ijswater leggen, want anders komen de vissen weer bij. Met een dergelijke bedwelmingsmethode wordt veel dierenleed voorkomen. Voor verreweg de meeste vissoorten er nog geen goede bedwelmingsmethode is ontwikkeld. Sea First Foundation en Vissenbescherming zetten zich, samen met de Dierenbescherming Nederland en Eurogroup for Animals, ervoor in, dat dit nu zo snel mogelijk wel gaat gebeuren. Miljoenen haaien levend van hun vinnen worden ontdaan (voor de haaievinnensoep) en daarna worden teruggegooid in zee. Ze zakken naar de zeebodem om daar te sterven, wat 12-24 uur kan duren. Er wereldwijd ongeveer evenveel vis gegeten wordt die in het wild gevangen is, als vis die gekweekt is. en er voor deze dieren daar nauwelijks iets te beleven valt. Viskweek moet daarom beschouwd worden als een vorm van bio-industrie. Dolfijnen en walvissen niet thuis horen in gevangenschap. Het zijn zeer intelligente dieren, voor wie een verblijf in een dolfinarium mishandeling is. Bij intelligentieproeven voor dieren verschillende vissoorten hoog scoren. Van goudvissen wordt beweerd dat ze maar geheugen hebben voor drie seconden, maar uit onderzoek blijkt dat ze zich zelfs zaken van jaren geleden kunnen herinneren. Er nog steeds wordt beweerd dat vis eten heel gezond is voor de mens, maar vanwege alle gifstoffen die zich in vissen opgestapeld hebben, is dat een fabeltje. Dat gelukkig steeds meer mensen zich bewust worden van de enorme problemen waar vissen en andere zeedieren mee geconfronteerd worden. Dit begint nu ook door te dringen tot sommige vissers, maar de vissers zullen nog heel veel moeten veranderen aan hun manier van vissen vangen en doden, wil hun methode “duurzaam” genoemd kunnen worden. Momenteel er nauwelijks vis te koop is die niet fors geleden heeft door de manier waarop hij gehouden, gevangen of gedood is. De bestaande viskeurmerken (zoals MSC en ASC) houden geen enkele rekening met het welzijn van vissen. Ook kreeften en krabben dieren zijn die pijn, angst en stress kunnen voelen en daarom bedwelmd en gedood moeten worden, zodra ze gevangen zijn voor menselijke consumptie. de meeste kweekvissen carnivoor zijn en vooral gevoed worden met wilde vis en dat daardoor de oceaan nog sneller leeggevist wordt. Net als bij de wildvangst, in de viskweek de meeste vissen sterven op een manier, waarbij zij langdurig moeten lijden. Ook daar moeten dringend bedwelmings- of dodingsmethoden worden ontwikkeld. In de viskweek de gehouden vissen nauwelijks de kans krijgen om iets van hun natuurlijk gedrag te ontplooien 3 Sea First Foundation Dos Winkel [email protected] Vissenbescherming Paul Denekamp [email protected]