Deze discussie raakt mij in het hart. Betreft voorstel

BEROEP OP GLIJDENDE SCHAAL? Meebuigen met eisen van werkgever of
vasthouden aan beroepsnormen?
Betreft reacties op dit item op zowel Linkedin (groep NVMW) als CasusConsult:
‘Deze discussie raakt mij in het hart’.
Introductie op Linkedin (groep NVMW):
Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de NVMW (2011) zei een collega dat haar werkgever de
professionele invulling van haar werk bepaalt; bepaalde vragen mogen bijv. alleen nog maar in
groepswerk behandeld worden. Niet de maatschappelijk werker bepaalt aan de hand van eigen
deskundigheid en professionele logica wat het beste is, maar de werkgever in protocollen op basis
van financiële/commerciële belangen. Deze signalen hoor je steeds meer.
Uiteraard dienen maatschappelijk werkers overleg te plegen met de werkgever en verantwoording af
te leggen. Maar het buigen voor de inhoudelijke eisen (op professioneel niveau) van de werkgever valt
niet onder overleg of verantwoording afleggen. Daarmee komt het beroep op een (af)glijdende schaal
en worden beroepswaarden, inclusief professionele kwaliteitseisen steeds minder waard.
Kortom: MEEBUIGEN MET DE EISEN VAN DE WERKGEVER OF VASTHOUDEN AAN
BEROEPSNORMEN?
Mijn voorstel is om – onder auspiciën van de NVMW - een LANDELIJK MELDPUNT te starten, waar
maatschappelijk werkers en sociaalagogisch werkers (lid of geen lid van de NVMW) kunnen melden
dat ze door druk van werkgever of bureaucratie moeite hebben om te kunnen werken volgens
kwaliteits- en ethische beroepsrichtlijnen. Waar gewenst kan in overleg bekeken worden of
bemiddeling mogelijk is. Met het overzicht dat ontstaat kunnen mogelijk ook acties, bijv. richting
politiek of werkgevers, worden gevoerd.
Jaap Buitink
Reactie 1. Deze discussie raakt mij in het hart. Ik merk door de grote werkdruk en managers die
vakinhoudelijk niet meer weten waar het over gaat, ik meer vrije tijd in mijn werk ga steken en probeer
mezelf in de spiegel aan te kunnen blijven kijken. In het ‘Nieuwe Welzijn’ vind ik de zwaardere
doelgroep niet meer terug. Die is niet te helpen met licht ingrijpen. Wat zegt mijn beroepsnorm als ik
deze op aanmelding krijg en ik bijvoorbeeld alleen een voedselbankaanvraag voor een jaar doe en de
rest maar laat, geen tijd voor. Ik heb in bijeenkomsten al vaker gevraagd of de NVMW niet het
voortouw zou kunnen nemen om de situaties waarbij dilemma's die vooral door de werkgever /
geldverstrekker worden veroorzaakt, daar landelijk iets mee te doen.’ ‘Kortom: De dilemma's die nu
voor elke maatschappelijk werker persoonlijk gelden, een groter geheel geven.’
Reactie 2. Ik hoor veel om mij heen dat de professionaliteit erg onder druk staat. Veel instellingen
moeten aan strenge verantwoordingseisen van financiers voldoen en zijn daarnaast gedwongen om te
bezuinigen. Dit betekent dat goede beroepskrachten worden ontslagen en meer werk met minder
mensen gedaan moet worden. Gevolg is dat veel maatschappelijk werkers (in verschillende settingen)
steeds meer en meer moeten doen, nog steeds alles moeten verantwoorden en ondertussen geen tijd
hebben om te werken met cliënten waar bij het water nog niet tot hun lippen staat. Door de stijgende
werkdruk, de strengere regels, verantwoordingseisen en de bezuinigingen wordt het lastig voor
professionals om goede kwaliteit te blijven leveren. En je kunt het ze echt niet kwalijk nemen, want het
gros doet dit werk nog steeds met veel passie.
Of de eisen van financiers moeten anders worden, of er moeten betere prioriteiten worden gesteld
over wat de maatschappelijk werker wel en niet oppakt....ik weet het niet precies. Ik vind het heel goed
dat er wordt nagedacht over een manier om dit aan de kaart te stellen. Dit kan een landelijk meldpunt
zijn.’
1
Reactie 3. Een ontwikkeling de laatste 10 a 20 jaar is dat de kijk van organisaties steeds meer naar
binnen is gericht. Er wordt wel mooie taal gebruikt zoals 'verbetering kwaliteit' e.d. Feitelijk zie je dat
de professional in een positie van volger geplaatst wordt. En als hij niet vrijwillig meegaat gedwongen
wordt. Dat kan via directe of indirecte strategieën, zoals cliëntvolgsysteem en meer van die
automatiseringsonzin. Financiën zijn richtpunt geworden. Als mijn werk als 'productie' wordt weggezet,
weet ik hoe laat het is. De ethiek van het werk - werken met mensen in veranderingsprocessen - zou
weer een punt moeten worden. Ik kijk ook met argusogen naar opleidingen, die m.i. veel te veel de
oren hebben laten hangen naar 'de eisen van het werkveld'. Uiteindelijk is de hamvraag: wie loopt
achter wie aan? En is dat wel verstandig?
Reactie 4. Herkenbaar! Ik heb sterk de indruk dat hulpverlening steeds meer in een protocol gegoten
wordt en daardoor bureaucratisch. D'r moeten targets gehaald worden! Denk dat we ons als
beroepsgroep veel meer moeten profileren in de zin van wat doen we en waar staan we voor ipv ons
de kaas van het brood laten eten door subsidieverstrekkers en managers.
Reactie 5. Ik denk dat het goed is dat we ons sterker profileren. Ik merk zelf ook dat ik als mwer in de
knel kom op het werk. Was voorheen het voor mijn functie een vereiste dat je bv mw had als opleiding,
nu opeens niet meer. Inherent hieraan hoef ik niet meer te rekenen op steun voor mijn professionele
ontwikkeling. Slechte zaak vind ik.. Daarnaast is ook bij ons het signaal dat we groepsgericht moeten
gaan begeleiden. We moeten meer doen voor minder geld en bv meer vrijwilligers inzetten. Daarnaast
zie ik de ontwikkeling van steeds meer bemoeienis vanuit de gemeente die de regie moet en wil
voeren en daarmee ook wil bepalen hoe ik mijn werk moet doen bv. En zo kan ik nog wel meer
voorbeelden noemen. Ik vraag me wel eens af: Het is mijn taak om de client tot z'n recht te kunnen
laten komen in wisselwerking met de omgeving. Maar ik voel me als mwer zelf knel zitten. Hoe kan ik
dan mezelf op dit moment nog profileren? Ontwikkelen etc? Bundel de krachten....samen staan we
sterk. Het is ook onze taak om te signaleren en ik lees en hoor toch duidelijk signalen die aangeven
dat ons werk in het geding is en mede hierdoor ook het belang van onze clienten.
Reactie 6. Als we zelf niet meer kunnen bepalen wanneer we welke interventie in moeten zetten, dan
kunnen we beter stoppen en alles automatiseren...
Overigens bespeur ik dezelfde kritieken als in de aanhef tot deze discussie, maar hoor ik ook van veel
mensen dat ze niet actief reageren op Linkedin of waar dan ook. Ik denk dan ook dat degenen die hier
wel reageren slechts het topje van de ijsberg vormen...
Reactie 7. Ik ben het helemaal met de reactie hierboven eens dat veel mensen niet actief reageren op
Linkedin. Ik ben er zelf ook een van. Toch denk ik dat het opstarten van een meldpunt een goede
zaak is. Ik doe de deeltijd opleiding Social Work (MW) laatste jaar, ben nog idealistisch, maar maak
mij tevens zorgen over de toenemende werkdruk. Volgens mij beleving bewaken collega's i.v.m. de
bezuinigingen en reorganisaties hun eigen grenzen niet voldoende en/of tijdig.
Reactie 8. De financier bepaalt en de certificering bepaalt de protocollen waardoor de discretionaire
ruimte, de eigen professionaliteit meer en meer onder druk komt te staan. Ik moet zeggen dat ik het
zelf als dilemma ervaar om kritische noten te uiten. Dus een meldpunt waar je ook anoniem kunt
melden lijkt me een goede zaak.
Reactie 9. Een meldpunt zou inderdaad niet misstaan. Grenzen stellen blijft moeilijk!
Reactie 10. Een landelijk meldpunt, gerelateerd aan onze Beroepscode en bedoeld als versterking
van ons als semi-autonome professionals, is een goed idee.
Een melding lijkt me een stap in een proces van de weg kwijtraken in je instelling. Je vindt nergens
gehoor. In het wekelijks werkoverleg met je collega's niet. Bij je leidinggevende niet. In
werkbegeleiding niet. Bij je supervisor niet. Ook bij de vertrouwenspersoon va de instelling niet. Ten
2
einde raad bel je de NVMW. Misschien had je dat al veel eerder moeten doen.... melding één ding,
maar adequate hulp om je standpunt te bepalen cq vast te houden en je weg te bepalen veel
belangrijker. Want melding bij je beroepsvereniging moet altijd dat doel dienen, voor jou en je
collega's: als maartschappelijk werker, gehouden aan de Beroepscode, helder in je werk staan.
Reactie 11. Het zou mooi zijn als dit meldpunt een actieve rol krijgt in het verlaten van het niveau van
'wandelgangengemopper' (met enig excuus voor de wat kort door de bocht benaming) en zo bijdraagt
aan een meer gezamenlijke en stevige beroepsidentiteit.
Reactie 12. Maatschappelijk werkers vervullen een spilfunctie tussen de burgers en de maatschappij
die als zodanig gewaarborgd en beschermd moet worden. Ik zeg: DOEN!
Reactie 13. Zeer goed initiatief. Ik krijg steeds meer verhalen te horen van werkers die gedwongen
worden om met een bepaalde methode of protocol te werken. Bijvoorbeeld geen Oplossingsgericht
werken maar Triple P. Wat mij het meest verbaast is dat dat meestal inhoudelijk door de lokale
overheid bepaald wordt en dat welzijnsmanagers zich daarin voegen. Dat terwijl we weten dat het
geloof in wat je doet en hoe je werkt de kwaliteit en het effect van een hulpverlening meer bepaalt dan
de methode. Zo bepaalt de overheid steeds meer: een verplicht aantal Eigen Kracht conferenties,
geen individuele hulpverlening meer, rouw problemen, scheidingsproblemen moeten vlug verwezen
worden, alleen lichte interventies etc. Alsof de overheid de inhoudelijk expert is. Het zijn meestal
financiële motieven en lekentheorieën over hulpverlening die dergelijke besluiten sturen, niet een
zorgvuldige afweging van de belangen van kwetsbare mensen.
En verder; de neiging is om bij grote problemen om de sterke man te roepen. In de grote problemen
die ontstaan in het welzijnsbeleid horen we steeds mee de roep om de breed inzetbare generalist, de
alleskunner dicht bij de mensen die op alle terreinen vlug kan ingrijpen. Deze mensen worden
inmiddels overladen met taken en verwachtingen die niemand waar kan maken. Welzijn Nieuwe Stijl
claimt juist ruimte voor de professional en zijn professionaliteit.Het wordt tijd dat met name de
managers van al die MW-instellingen opkomen voor hun werkers en zich verzetten tegen onmogelijke
eisen en ontoelaatbare inmengingen in het professionele handelen. Sjef de Vries.
VOORSTEL
Mede gelet op bovenstaande reacties (en overige adhesiebetuigingen) is mijn VOORSTEL (nog
steeds) om een LANDELIJK MELDPUNT te starten, waar maatschappelijk werkers en
sociaalagogisch werkers (lid of geen lid van de NVMW) kunnen melden dat ze door druk van
werkgever of bureaucratie moeite hebben om te kunnen werken volgens kwaliteits- en ethische
beroepsrichtlijnen. Waar gewenst kan in overleg bekeken worden of bemiddeling mogelijk is (voor
leden).
Een dergelijk meldpunt kan meer aandacht genereren voor de werkelijke betekenis van professionele
autonomie, kan collega’s desgewenst ondersteunen en kan inventariseren hoe groot de druk in de
praktijk is. Dat levert meer inzicht op om te kunnen bekijken welke actie nodig is om het beroep en de
beroepsethiek in stand te houden.
Actueel
Inmiddels is het Landelijke Meldpunt Professionele Autonomie opgericht.
E.e.a. in afstemming met – maar onafhankelijk van - de NVMW.
Het meldpunt heeft een eigen groep op LinkedIn en op CasusConsult (via ‘aanmelden’)
Het e-mailadres van het meldpunt – voor alle meldingen, vragen en opmerkingen – is:
[email protected]
De initiatiefnemers: Jurja Steenmeijer, Jaap Buitink en Mike Smit.
3