Buikpijn bij kinderen - Maag Lever Darm Stichting

Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Buikpijn
bij kinderen
De Maag Lever Darm Stichting heeft deze brochure met de grootst ­mogelijke
zorgvuldigheid samengesteld in samenwerking met de ­Nederlandse Vereniging
van Maag-Darm-Leverartsen. De brochure ­bevat algemene informatie, waaraan
niet zonder meer medische ­conclusies voor een individuele situatie kunnen
­worden verbonden. Voor een juiste beoordeling van uw eigen situatie, dient u
Inhoud
Buikpijn bij kinderen
dus altijd te overleggen met uw arts of een andere professionele hulpverlener.
De Maag Lever Darm Stichting aanvaardt geen aansprakelijkheid voor ­mogelijke
onjuistheid en/of onvolledigheid van de in deze brochure ­verstrekte informatie,
terwijl evenmin aan de inhoud van deze brochure rechten kunnen worden ontleend.
De Maag Lever Darm Stichting is een onafhankelijke
­organisatie die zich inzet om maag-, darm- en leverziekten te
voorkomen en te bestrijden en patiënten een betere kwaliteit
van leven te kunnen bieden.
De Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen is
de w
­ etenschappelijke beroepsvereniging van maag-darm-­
leverartsen. De vereniging wil onder andere de kennis over
ziekten van de spijsverterings­organen bevorderen.
Deze brochure valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-
NietCommercieel-­GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal-licentie
(CC-BY-NC-ND).
Dit betekent dat het ­toe­­gestaan is de brochure te delen (kopiëren, verspreiden en door te
geven via elk medium of bestandsformaat), onder de volgende voorwaarden:
1Naamsvermelding: de gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de
licentie te plaatsen;
2NietCommercieel: het werk mag niet gebruikt worden voor commerciële doeleinden;
3GeenAfgeleideWerken: het veranderde materiaal mag niet verspreid worden als het werk is
geremixt, veranderd, of op het werk is voortgebouwd;
4 Geen aanvullende restricties: geen juridische voorwaarden of technologische voor­zieningen
mogen toegepast worden die anderen er juridisch in beperken om iets te doen wat de licentie
toestaat.
Een verhaal uit de praktijk
4
Wat is buikpijn bij kinderen?
5
Wat zijn de klachten?
6
Wat zijn de lichamelijke oorzaken?
8
Wat zijn de andere oorzaken?
10
Wat zijn de sociale gevolgen?
12
Wat kunt u als ouder doen?
13
Wat kan de arts doen?
14
Wat is de behandeling?
15
Extra informatie of vragen?
19
Een verhaal
uit de praktijk
Wat is buikpijn
bij kinderen?
‘Ik heb vaak buikpijn en dat vind ik heel vervelend. Soms heb ik ’s morgens
Buikpijn bij kinderen kan zich op verschillende manieren uiten. Ook is de
al pijn als ik opsta en soms krijg ik het zomaar opeens overdag. Mijn moeder
oorzaak van de buikpijn niet bij elk kind hetzelfde. Hieronder vindt u eerst
heeft me al een paar keer meegenomen naar de dokter. Hij kon niet echt
een korte uitleg over de werking van de spijsvertering.
iets vinden. Wel zei hij dat ik meer moest drinken, omdat ik vaak harde
poep heb. Dus nu probeer ik goed te drinken. Ook onder schooltijd. Mijn juf
→De spijsvertering
weet ervan en ze vindt het goed. Ik hoop dat dit helpt. Volgens de dokter
Het verteren van voedsel wordt ook wel
gaat mijn buikpijn vanzelf weer over. Ik hoop dat het waar is en dat het niet
spijsvertering genoemd. Alle organen
te lang duurt. Ik vind het namelijk helemaal niet leuk steeds buikpijn te
die samen zorgen voor de spijsvertering
hebben.’
noemen we het spijsverteringsstelsel.
1
De spijsvertering begint in de mond.
In deze brochure krijgt u informatie over buikpijn bij kinderen: wat zijn de oorzaken?
Het voedsel wordt hier fijngekauwd en
Wat zijn de klachten? En wat kunt u eraan doen? Ook kunt u lezen hoe u het beste
vermengd met speeksel. Het speeksel
kunt omgaan met de klachten van uw kind.
zorgt ervoor dat u het voedsel makkelijk
2
kunt doorslikken. In het speeksel zitten
11
Wil uw kind zelf lezen over buikpijn? Het ‘Rottige Buiken Boekje’ is speciaal voor
stoffen die het voedsel helpen verteren.
10
kinderen geschreven. U kunt deze uitgave bestellen via onze website
Als u het voedsel hebt doorgeslikt
www.maagleverdarmstichting.nl.
komt het in de slokdarm. De slokdarm
3
9
4
5
is in feite een soort transportkanaal.
De spieren in de slokdarmwand duwen
6
het voedsel naar de maag. Op de over­
7
8
gang van slokdarm naar maag zit een
sluitspiertje. Het gaat open als er
maag gaat. Daarna gaat het weer dicht.
Hierdoor kan er geen voedsel en
maagsap vanuit de maag terugstromen
in de slokdarm. Zo zorgt het sluitspiertje
Buikpijn bij kinderen
4
5
Spijsverteringsstelsel
1 Mond 2 Slokdarm 3 Maag
4 Dunne darm 5 Dikke darm
6 Blinde darm 7 Endeldarm 8 Anus
9 Alvleesklier 10 Galblaas 11 Lever
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
© Van der Zon – Visueel
voedsel vanuit de slokdarm naar de
voor eenrichtingsverkeer. In de maag wordt het voedsel gekneed en vermengd
Buikpijn bij kinderen kan verschillende oorzaken hebben. Meestal wordt er echter
met maagsap. Dit maagsap wordt door de maag aangemaakt en het bevat onder
geen duidelijke lichamelijke oorzaak gevonden. Kinderen klagen echter nooit
andere zoutzuur. Het zure maagsap is belangrijk bij de vertering van het voedsel
­zomaar over buikpijn. Ook al is er geen lichamelijke oorzaak, er is altijd een reden
in de maag. Ook vormt het een barrière tegen eventuele ziekmakende bacteriën
voor de buikpijn. Waarom een kind buikpijn heeft, is dan niet altijd makkelijk te
die u met het eten binnenkrijgt. Deze bacteriën kunnen niet overleven in de zure
achterhalen.
maag en gaan dood. Een warme maaltijd blijft gemiddeld drie uur in de maag.
Daarna gaat de voedselbrij via de maagportier (pylorus) in kleine porties door
De klachten van kinderen met buikpijn kunnen erg verschillen. Soms is de buikpijn
naar de twaalfvingerige darm. De twaalfvingerige darm is het eerste deel van de
heel hevig, maar ook weer snel over. Dit noemen we acute buikpijn. In andere
dunne darm. In de twaalfvingerige darm worden gal uit de galblaas en verterings­
­gevallen zijn de klachten minder hevig, maar wel langdurig aanwezig. We spreken
sappen uit de alvleesklier aan het voedsel toegevoegd. Dit is nodig voor de verdere
dan van chronische buikpijn.
vertering van het voedsel in de rest van de dunne darm. Belangrijke voedings­
stoffen komen bij de vertering vrij uit het voedsel. Deze voedingsstoffen worden
via de wand van de dunne darm aan het bloed afgegeven. Een waterige brij met
→Acute buikpijn
onverteerbare resten stroomt door naar de dikke darm. De dikke darm onttrekt
Heeft uw kind vrijwel nooit buikpijn en plotseling wel, dan kan het een infectie
water en zouten uit deze dunne brij. Wat daarna overblijft is de normale vaste
hebben. Een voorbeeld daarvan is buikgriep. Vaak heeft uw kind dan ook diarree,
ontlasting. De ­ontlasting wordt door de dikke darm naar de endeldarm geduwd.
koorts en is het misselijk waardoor het moet braken. We spreken in dit geval van
Als er ontlasting in de endeldarm komt voelt u aandrang. Aandrang is het signaal
acute buikpijn. De pijn is hevig, maar duurt kort en is na een paar dagen meestal
van het lichaam om naar het toilet te gaan. De spijsvertering is dan voltooid en
helemaal verdwenen.
de ontlasting kan via de anus het lichaam verlaten.
Een blindedarmontsteking veroorzaakt ook dit soort klachten. Maar de pijn zit
dan vooral rechtsonder in de buik.
Ook een blaasontsteking kan buikpijn en koorts veroorzaken.
Wat zijn de klachten?
→Chronische buikpijn
Uw kind kan ook vaker en soms wel meerdere keren per week buikpijn hebben.
De ene keer is de pijn hevig, de andere keer zeurend. Als deze klachten meer dan
Buikpijn komt veel voor bij kinderen. Van de kinderen op lagere school­
twee maanden duren, spreken we van chronische buikpijn. Soms heeft deze pijn
leeftijd heeft tien tot twintig procent er regelmatig last van. Behalve buik­
een lichamelijke oorzaak, maar meestal niet. Kinderen kunnen ook door psychische
pijn hebben deze kinderen vaak ook andere klachten zoals misselijkheid,
problemen chronische buikpijn krijgen. Bijvoorbeeld door een scheiding of door
­verstopping of diarree.
het overlijden van een dierbaar persoon of dier. Of omdat het gepest wordt op
school.
Buikpijn bij kinderen
6
7
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Wat zijn de
klachten verdwijnen soms een tijdje en
lichamelijke oorzaken?
komen dan weer terug. Sommige
­kinderen hebben er last van, anderen
merken er juist niets van. Besmetting
met de aarsmaden gaat via de mond.
2
Kinderen kunnen de eitjes van de
→Bij baby’s
aarsmaden binnenkrijgen door
Zuigelingen kunnen veel last hebben van darmkrampjes. Bij borstvoeding kunnen
­bijvoorbeeld te spelen in zandbakken
de darmkrampjes veroorzaakt worden doordat de moeder iets heeft gegeten waar
die niet afgesloten zijn voor honden en
de baby (nog) niet goed tegen kan. Voorbeelden hiervan zijn: alle koolsoorten,
katten.
5
1
3
4
Baby’s die flesvoeding of borstvoeding krijgen, kunnen ook allergisch zijn voor
→ Coeliakie (glutenintolerantie)
koemelk of een bestanddeel daarvan. Het gevolg is dat zij veel last hebben van
Bij deze aandoening is de dunne darm
darmkrampen.
overgevoelig voor gluten. Gluten is een
Als baby’s op vaste voeding overgaan, moeten hun darmen vaak wennen aan de
eiwit. Het zit in de granen: tarwe, haver,
nieuwe voeding. Dit kan ook weer buikpijn veroorzaken.
gerst, rogge, kamut en spelt.
Buikpijn bij baby’s kan ook veroorzaakt worden door harde en pijnlijke ontlasting.
Meer informatie vindt u in de brochure ‘Coeliakie’.
Ontlasting in de dikke darm
1 Ontlasting 2 Dikke darm
3 Endeldarm 4Afb.
Anus
Blindedarm
33: 5Ontlasting
in de dikke darm
© Van der Zon – Visueel
spruitjes, ui en paprika.
Meer informatie hierover vindt u in de brochure ‘Verstopping bij kinderen’.
→ Voedselovergevoeligheid
Overgevoeligheid voor een bepaalde voedingsstof kan buikpijn veroorzaken. Vaak
→Bij peuters en schoolgaande kinderen
gaat dit samen met diarree. Overgevoeligheid voor melkproducten komt vrij veel voor.
Bij deze groep kinderen kan buikpijn verschillende oorzaken hebben:
Hierbij is er een duidelijk verschil tussen koemelkallergie en lactose-intolerantie.
→ Verstopping
Bij koemelkallergie raakt de dunne darmwand beschadigd als deze in contact
Bij verstopping heeft een kind last van harde en pijnlijke ontlasting die met moeite
komt met melkeiwitten. Dit veroorzaakt diarree, pijn en krampen. De beschadigde
kan worden uitgepoept.
darmwand kan niet genoeg voedingsstoffen aan het bloed afgeven. Dit heeft tot
Meer informatie vindt u in de brochure ‘Verstopping bij kinderen’.
gevolg dat het kind afvalt en niet goed groeit.
→ Wormen
Bij lactose-intolerantie veroorzaken melk en melkproducten ook darmklachten.
Kleinere kinderen kunnen last hebben van zogenoemde aarsmaden. Dit zijn lange,
Dit zijn klachten, zoals buikkrampen, buikpijn, opgeblazen gevoel, gasvorming en
dunne, witte wormpjes. De wormpjes kunnen klachten veroorzaken, zoals jeuk
diarree. In melk en melkproducten zit melksuiker (lactose). Normaal gesproken
bij de anus, buikpijn en misselijkheid. Vooral ’s nachts is de jeuk het ergste
wordt melksuiker in de dunne darm verteerd. Bij iemand met lactose-intolerantie
­omdat dan de wormpjes via de anus naar buiten komen om eitjes te leggen. De
gebeurt dit niet. De melksuiker komt in de dikke darm terecht en gaat daar gisten.
Buikpijn bij kinderen
8
9
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Dit heeft darmkrampen tot gevolg samen met een groenige, schuimende diarree
→Functionele buikpijn
die zurig ruikt.
Bij functionele buikpijn heeft een kind krampende pijn. Meestal zit de pijn rond
de navel, maar ook in de onderbuik. De pijn hangt niet samen met het ontlastings­
→ Blaasontsteking
patroon. Ook is er geen relatie met het soort eten of drinken. De oorzaak van
Meestal heeft een kind bij een blaasontsteking pijn bij het plassen en moet het
functionele buikpijn is nog niet bekend.
telkens kleine beetjes plassen. Soms heeft een kind echter alleen maar een
­vervelende, zeurderige buikpijn.
→Infectie met de Helicobacter pylori bacterie
→ Dientamoeba fragilis
Een weinig voorkomende oorzaak is een infectie met de Helicobacter pylori
Dientamoeba fragilis is een parasiet die na infectie leeft in de dikke darm. Een
­bacterie. De Helicobacter pylori is een bacterie die zich in het slijmvlies van de
infectie met deze parasiet veroorzaakt vaak buikpijn en diarree. Minder vaak
maag nestelt. De bacterie is bij veel volwassenen en kinderen in de maag
voorkomende klachten zijn misselijkheid, moeheid en winderigheid.
­aanwezig zonder dat er klachten zijn. Soms kan deze bacterie een ontsteking in
de maag en maagpijn veroorzaken. De pijn kan uitstralen naar de buik.
­Kenmerkend is dat de kinderen vaak wakker worden van de buikpijn.
Wat zijn de
andere oorzaken?
→Spanningen
Steeds terugkerende buikpijn kan het gevolg zijn van spanningen. Misschien vindt
uw kind het niet leuk op school? Of is er pasgeleden iets ernstigs gebeurd in uw
gezin? Bijvoorbeeld een scheiding of overlijden van een dierbaar persoon of huis­
dier. Dit soort spanningen kunnen buikpijn veroorzaken en erger maken.
Bij de meeste kinderen wordt er geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn
gevonden. Toch kunnen ook deze kinderen veel last hebben van buikpijn.
→Emotionele redenen
We noemen hier andere mogelijke oorzaken.
Kinderen die last hebben van buikpijn, hebben vaker last van angsten en zijn vaker
→Prikkelbare Darm Syndroom
somber. Diverse onderzoeken hebben dit aangetoond. Natuurlijk kan het ook zo
Bij een prikkelbare darm is de darmwand overgevoelig voor prikkels en reageert
zijn dat kinderen bang of verdrietig worden door de buikpijn die telkens weer
hierop met krampen en pijn. De buikpijn gaat vaak samen met verstopping of
­terugkomt. Maar er zijn aanwijzingen dat kinderen met buikpijn juist gevoeliger
met diarree. Ook kan het kind een wisselend ontlastingspatroon hebben: de ene
zijn voor het ontwikkelen van angsten en depressies. Daarom is het belangrijk
keer is de ontlasting hard en pijnlijk en de volgende keer juist weer dun. De buikpijn
om kinderen met buikpijn vanaf het begin goed te begeleiden. Misschien kunnen
verdwijnt vaak nadat het kind heeft gepoept of windjes heeft gelaten. De oorzaak
dan emotionele klachten, zoals angsten en depressies, op latere leeftijd worden
van het prikkelbare darm syndroom is nog niet bekend.
voorkomen.
Meer informatie vindt u in de brochure ‘Prikkelbare Darm Syndroom’.
Buikpijn bij kinderen
10
11
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
→Ouders met buikpijn
Kinderen van ouders met chronische buikpijnklachten, bijvoorbeeld het prikkelbare
darm syndroom, hebben zelf ook vaak last van buikpijn. Ze hebben vaker last van
buikpijn dan kinderen van ouders die geen buikpijnklachten hebben. Erfelijkheid
zou hier een rol kunnen spelen. Bekend is ook dat kinderen het gedrag van hun
Wat kunt u
als ouder doen?
ouders vaak kopiëren. Het is dan ook onduidelijk of het hier gaat om ‘aangeboren’
buikpijn of om een ‘aangeleerde’ gevoeligheid voor buikpijn.
U kent uw kind het beste. U voelt heel goed aan of er echt iets met uw kind
aan de hand is. Kinderen klagen namelijk nooit zomaar over buikpijn. Er is
altijd een reden. Het is belangrijk dat u de klachten serieus neemt.
Wat zijn de
sociale gevolgen?
Steeds terugkerende buikpijn kan het gevolg zijn van spanningen. Probeer daarom
samen met uw kind na te gaan of het zich ergens druk over maakt. Zijn er m
­ isschien
moeilijkheden thuis? Krijgt uw kind te weinig aandacht? Zijn er ­spanningen op
school? Kan het kind goed meekomen op school? Wordt het misschien gepest?
Merkt u dat uw kind niet graag naar school gaat, praat dan met de leerkracht.
Hebt u het te druk gehad, probeer dan extra tijd in te ruimen om samen iets
Als een kind acute buikpijn heeft is het meestal behoorlijk ziek. Door een
leuks te doen.
goede behandeling voelt het zich na enkele dagen weer veel beter. De buik­
Ook kunt u samen met uw kind een ‘pijndagboek’ bijhouden. Hierin noteert u
pijn en andere klachten zijn verdwenen en het kind kan weer gewoon met
­samen met uw kind, wat hij eet, hoe vaak hij poept, wanneer hij buikpijn heeft en
alles meedoen.
hoe erg die buikpijn is. Uw kind geeft de pijn een cijfer van 1 tot 10. Door dit een
aantal weken te doen lukt het soms om de oorzaak van de buikpijn te vinden.
Bij kinderen die vaak en langdurig buikpijn hebben, is het niet zo eenvoudig.
Ze zijn niet hevig ziek, maar kunnen wel veel last hebben van hun klachten.
Het is ook goed om u af te vragen of de buikpijn ‘nuttig’ is voor uw kind. Krijgt het
De klachten hebben veel invloed op hun dagelijkse leven. Ze slapen vaak slecht
hierdoor misschien extra aandacht? Wordt uw kind extra verwend als het pijn
waardoor ze overdag sneller moe zijn. Op school kunnen ze zich minder goed
heeft? Reageert u misschien overbezorgd? Probeer dit niet te doen. U geeft uw
concentreren. Ze blijven ook regelmatig ziek thuis. Hun schoolprestaties kunnen
kind dan onbedoeld een reden om pijn te hebben. Het is immers heerlijk als je
daardoor achterblijven. De steeds terugkerende buikpijn kan ook invloed hebben
lekker wordt verwend, terwijl je klasgenootjes op school zitten. En natuurlijk is
op het contact met vriendjes en vriendinnetjes. Sporten en lekker buiten spelen
het fijner om op de bank te liggen, dan de afwas te moeten doen.
wordt soms een probleem. Hierdoor kan hun conditie achteruit gaan. Redenen
Er is niets mis met het extra verwennen van een ziek kind. Maar een kind moet
genoeg om deze klachten serieus te nemen en er iets aan te doen.
zijn klachten niet gaan ‘gebruiken’ om meer aandacht te krijgen.
Buikpijn bij kinderen
12
13
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
→ Is klagen over buikpijn voor uw kind een gewoonte geworden? Reageer kort
Soms stuurt de huisarts een kind door naar de kinderarts of de kinderarts
en neutraal op de klachten en leid het kind af. Ga bijvoorbeeld een spelletje
­maag-darm-leverziekten (kinderarts-MDL). Vooral in het geval dat de klachten
doen en besteed er verder geen aandacht aan.
blijven b
­ estaan of erger worden.
→ Stimuleer geen ‘ziektebevestigend gedrag’, zoals thuisblijven van school of
Deze arts zal uw kind ook weer lichamelijk onderzoeken. Eventueel wordt er ook
het gebruik van medicijnen. Ga ook niet steeds naar de dokter als deze al
een echografie en/of een röntgenfoto van de buik gemaakt. Deze onderzoeken
eerder heeft vastgesteld dat er geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn is.
doen geen pijn en worden poliklinisch gedaan. Uw kind hoeft dus niet opgenomen
te worden.
Wat kan de
arts doen?
Wat is de
behandeling?
Ga meteen naar de huisarts als uw kind behalve buikpijn ook andere klachten
De arts stelt vast wat er aan de hand is. Daarna kan de behandeling worden
heeft, zoals koorts, misselijkheid, braken, afvallen, bloedverlies en ernstige
­gestart. Deze behandeling kan bestaan uit:
diarree. Ook als uw kind steeds terugkerende buikpijn heeft is het verstandig
→ voedingsadviezen
om naar de huisarts te gaan. De arts zal uw kind onderzoeken om de even­
→ leefregels
tuele oorzaak van de klachten op te sporen.
→ medicijnen
→ psychologische ondersteuning
In een gesprekje met u en uw kind probeert de arts te achterhalen welke klachten
→ hypnotherapie
er zijn en hoe ernstig deze zijn. Daarna wordt uw kind lichamelijk onderzocht. Is
er op dat moment nog geen duidelijke oorzaak aan te wijzen voor de buikpijn, dan
volgt een tweede afspraak. Het kan zijn dat de arts u vraagt om in de tijd vooraf­
→Voedingsadviezen
gaand aan deze tweede afspraak samen met uw kind twee weken lang een
Een speciaal dieet is meestal niet nodig. Het is belangrijk om gezond, gevarieerd
­pijndagboek bij te houden. Soms wordt ook de urine, de ontlasting en het bloed
en vezelrijk te eten. De vernieuwde Schijf van Vijf van het Voedingscentrum
onderzocht .
schetst kaders voor een goede, gezonde voeding. De Schijf van Vijf bestaat uit vijf
Daarna stelt de huisarts een behandeling voor en bespreekt dit met u en uw kind.
vakken met producten waarmee uw kind elke dag opnieuw gezond en gevarieerd
Als er geen duidelijke oorzaak wordt gevonden, wordt verder afgewacht hoe het
kan eten. Neem iedere dag voldoende producten uit elk vak en varieer genoeg!
gaat. Meestal verdwijnen de klachten na verloop van tijd vanzelf.
Als uw kind eet volgens de Schijf van Vijf krijgt het lichaam voldoende vezels,
wat erg belangrijk is voor een gezonde buik. Ook krijgt uw kind op deze manier
­voldoende mineralen, vitaminen, eiwitten, koolhydraten en vetten binnen.
Buikpijn bij kinderen
14
15
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Kies daarnaast niet te vaak voor producten die buiten de Schijf van Vijf vallen.
→ voldoende drinkt
Op deze manier zorgt u goed voor het lichaam van uw kind.
Per dag moet een kind ongeveer één tot anderhalve liter per dag drinken.
Op de website www.maagleverdarmstichting.nl kunt u meer informatie vinden
­Hoeveel precies, is natuurlijk afhankelijk van de leeftijd. Probeer te variëren met
over de Schijf van Vijf.
water, melk, karnemelk, thee, vruchtensap. Geeft u uw kind extra veel vezels?
Zorg er dan voor dat het ook extra veel drinkt. Vezels nemen namelijk veel vocht
op. Dit vocht moet aangevuld worden, anders wordt de ontlasting droog en hard.
Uw kind krijgt dan juist meer last van verstopping en buikpijn.
→ op regelmatige tijden eet
Zorg voor drie hoofdmaaltijden op vaste tijden en af en toe een tussendoortje. Het
ontbijt is heel belangrijk. Het zet de darmen aan het begin van de dag aan het werk.
→ rustig de tijd neemt voor de maaltijd
Rustig eten en goed kauwen zorgt voor een gezonde darmwerking. Zorg er voor dat
het gezellig is aan tafel. Een ontspannen sfeer stimuleert een gezonde spijsvertering.
Schijf van Vijf
Bron: Voedingscentrum
→Leefregels
→ Leef zo regelmatig en ontspannen mogelijk. Eet op vaste tijden en zorg dat
Het is vooral belangrijk dat uw kind:
uw kind op tijd in bed ligt. Hierdoor voelt uw kind zich fit en uitgerust. Dit is
goed voor zijn weerstand, waardoor hij niet zo snel ziek wordt.
→ Stimuleer uw kind om lichamelijk actief te zijn. Lichaamsbeweging is goed
→ vezelrijk eet
voor lichaam en geest. Laat uw kind lekker buiten spelen en/of lid worden
Vezels stimuleren de darmen en zorgen voor een makkelijke stoelgang. Vezels
van een sportclub.
werken als een spons en houden vocht vast, waardoor de ontlasting zacht blijft.
Vezelrijke voeding is bijvoorbeeld: fruit, groente, peulvruchten, volkorenbrood en
→ Probeer uw kind zoveel mogelijk te stimuleren om toch naar school te gaan.
ontbijtgranen.
Het bezig zijn op school en het omgaan met andere kinderen zorgt voor
De hoeveelheid vezels die een kind per dag nodig heeft, is afhankelijk van de
­afleiding. Hierdoor is er minder aandacht bij de buikpijn. Het risico op een
­leeftijd, namelijk:
leerachterstand is dan ook minder groot. Hierdoor ervaart uw kind ook weer
1 t/m 3 jaar 15 gram
minder stress waardoor de klachten afnemen.
4 t/m 8 jaar 20 gram (meisjes), 25 gram (jongens)
9 t/m 13 jaar 25 gram (meisjes), 30 gram (jongens)
Op www.vezeltest.info kunt u samen testen of uw kind voldoende vezels eet.
Buikpijn bij kinderen
16
17
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
→Medicijnen
De arts schrijft vaak alleen medicijnen voor als er een lichamelijke oorzaak is
voor de klachten. Heeft een kind bijvoorbeeld wormen, dan krijgt het een wormen­
kuur. Is er sprake van een blaasontsteking dan krijgt hij een antibioticakuur.
Omdat er vaak geen lichamelijke oorzaak voor de buikpijn is, worden er meestal
Extra informatie
of vragen?
geen medicijnen voorgeschreven. Soms schrijft de arts uw kind pijnstillers voor.
Hebt u nog vragen over uw klachten, neem dan contact op met uw arts.
Wilt u meer lezen over de diverse onderwerpen die in deze brochure ter sprake
→Andere hulp
zijn gekomen?
→ De psycholoog
U kunt meer informatie vinden op onze website:
Heeft u bovenstaande leefregels en dieetadviezen opgevolgd en is de buikpijn nog
www.maagleverdarmstichting.nl
niet over? Dan is een gesprek met een psycholoog of een andere hulpverlener
binnen de geestelijke gezondheidszorg misschien een goed idee. Niet omdat uw
Ook kunt u via onze website brochures downloaden:
kind ‘gek’ is of omdat de buikpijn ‘tussen de oren zit’. Maar omdat deze hulp­
www.maagleverdarmstichting.nl
verleners uw kind kunnen leren omgaan met de klachten. Bijvoorbeeld door het
aanleren van speciale ontspanningsoefeningen. Ook kan een psycholoog samen
Op de kinderwebsite www.poepie.info vindt uw kind begrijpelijke informatie over
met u proberen te achterhalen wat de mogelijke oorzaak van de buikpijn kan zijn.
het belang van vezelrijke voeding, lichaamsbeweging en toiletgedrag. Door
Hij kan u daarna tips geven hoe u daar het beste mee om kunt gaan. In sommige
­verschillende spelletjes en opdrachten leren kinderen een verband te leggen
ziekenhuizen werken psychologen die u en uw kind kunnen helpen. U kunt uw
­tussen een gezonde spijsvertering, voeding en leefstijl.
huisarts of de kinderarts om een verwijzing vragen.
→ De hypnotherapeut
Kinderen met onbegrepen buikpijnklachten kunnen veel baat hebben bij hypno­
Voor uw kind is er het
therapie. Wetenschappelijk onderzoek heeft dit onlangs aangetoond. Tijdens de
‘Rottige ­Buiken Boekje’.
hypno­therapie leren de kinderen wat ze zelf kunnen doen om de pijn niet alles te
Dit boekje is speciaal voor kinderen
laten overheersen. Ze krijgen oefeningen mee voor thuis om te leren ‘spelen’ met
geschreven. Op een eenvoudige
de pijn. Het is belangrijk dat de therapie gegeven wordt door een hypnotherapeut
­manier wordt uitgelegd wat voedsel
die speciaal opgeleid is op dit gebied. Vraag de kinder-MDL-arts om een verwijzing.
allemaal meemaakt, voordat het
­uiteindelijk in het toilet belandt.
Er staan ook veel grappige
­tekeningen in over­ buikpijn­klachten.
Buikpijn bij kinderen
18
19
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Notities en vragen
Buikpijn bij kinderen
20
21
Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen
Meer brochures
1 op de 8 mensen heeft een maag-,
darm-, leverziekte. Steun ons!
U kunt meer brochures vinden op www.maagleverdarmstichting.nl. U kunt
Helpt u mee aan een betere toekomst
Met uw bijdrage kunnen wij:
onze brochures gratis downloaden of bestellen in onze webshop. Er zijn
voor ruim twee miljoen Nederlanders met
•Uitgebreide
­verschillende brochures over de volgende onderwerpen:
een spijsverteringsziekte? De Maag Lever
darm-, leverziekten, onderzoeken en
Darm Stichting zet zich in om deze veel
behandelingen
SLOKDARM
EN MAAG
LEVER, GAL EN
ALVLEESKLIER
DARM
VOEDING EN
SPIJSVERTERING
voorkomende ziekten te voorkomen, te
informatie bieden over maag-,
•Wetenschappelijk
onderzoek financieren
bestrijden en het leven van deze patiënten
om deze veel voorkomende ziekten te
draaglijker te maken.
voorkomen en te bestrijden
Uw steun is hard nodig
Hoe kunt u ons helpen?
Wij krijgen geen subsidies van de overheid.
Vul onderstaande machtiging in of doneer via
Alleen dankzij onze donateurs kunnen wij
www.maagleverdarmstichting.nl.
ons werk blijven doen. Dat doen we al dertig
jaar. En we gaan door zolang het moet.
ONDERZOEK
KINDEREN
SONDEVOEDING
Ja, ik help mee!
PREVENTIE
SEPA machtiging
Ik maak een gift over op IBAN rekeningnummer NL70INGB0000002737 o.v.v. ‘Brochure MLDS’
Ik machtig de Maag Lever Darm Stichting om het onderstaande bedrag van mijn
IBAN rekeningnummer af te schrijven:
€ 10,- € 20,- per maand
per jaar
€
eenmalig
VOOR- EN ACHTERNAAM
STRAAT
Er zijn meerdere brochures per onderwerp, de afgebeelde brochures zijn een
POSTCODE/PLAATS
­voorbeeld. Voor een volledig overzicht van alle brochures en de meest actuele
E-MAIL
­versie verwijzen wij u naar onze website www.maagleverdarmstichting.nl.
IBAN REKENING
DATUM
22
HUISNUMMER
HANDTEKENING
Stuur deze machtiging retour naar Maag Lever Darm Stichting: Antwoordnummer 343,
3800 VB Amersfoort • www.maagleverdarmstichting.nl • Incassant ID: NLZZZ410101690000
Herdruk: december 2016
Inhoudelijk herzien: januari 2016
Redactie • Maag Lever Darm Stichting
Ontwerp en opmaak • Oranje Vormgevers
Illustraties • Van der Zon – Visueel
Drukwerk • Torendruk
Artikelcode 5004