Internet met Jaws

Internet met Jaws
Inhoud
1 Internet 2
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
Wat is Internet 2
Wat heb je nodig om op Internet te komen? 2
Virussen 3
Internetwoorden 4
Instellen van Jaws 4
2 Internetpagina’s 6
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
2.11
2.12
2.13
2.14
Hoe kom ik op Internet? 6
Hoe ziet het programmavenster er uit? 6
Een webpagina lezen 7
Een andere pagina bekijken 8
Werken met een hyperlink 8
Naar een vorige of volgende pagina gaan 9
Een grote webpagina lezen met spraak of braille 10
Een complexe webpagina lezen 10
Springen naar een tekstblok op een pagina 11
De ‘linklijst’ van Jaws 12
Zoeken naar tekst op een pagina 13
Een tweede Internet Explorer venster openen 14
Een ‘automatisch’ tweede venster (pop-up) 14
Een formulier invullen 14
3 En nu:…. browsen maar! 17
3.1
3.2
3.3
3.4
Een startpagina instellen 17
Een internetadres zoeken 17
Favorieten instellen en gebruiken 19
Bestanden downloaden 20
4 Extra Opdrachten 22
5 Sneltoetsen 23
eduVIP online leren
1
Bartiméus - Sensis - Visio
1 Internet
1.1
Wat is Internet
Internet is een wereldwijd netwerk van miljoenen computers. De naam ‘Internet’ is
een afkorting van Interconnecting Networks. Dat betekent Netwerken die met elkaar
verbonden zijn.
Honderden miljoenen mensen over de hele wereld vragen dagelijks via het Internet
informatie op over treinreizen, het weer of hun favoriete hobby. Ze bestellen kaartjes
voor een concert of boeken een vakantiereis. Ze ‘chatten’ met vrienden, versturen
elektronische post (e-mail) over de hele wereld, spelen spelletjes, bekijken foto’s of
volgen cursussen.
Ook met behulp van een braille leesregel is het mogelijk om gebruik te maken van
Internet. Hoe… dat proberen we in dit boekje duidelijk te maken.
Als je met iemand telefoneert is jouw telefoon verbonden met de telefooncentrale en
die verbindt jouw telefoon door met degene met wie jij belt.
Een computer kan met een andere computer verbonden worden, zodat je
bijvoorbeeld een brief op je eigen computer kan doorsturen naar een computer die in
een andere kamer of in een ander lokaal staat. Dat heet een netwerk.
Er is een grotere computer die dat regelt. Zo’n computer heet een server,.
De computers zijn met elkaar verbonden door middel van kabels.
Internet is een enorm netwerk dat bestaat uit miljoenen computers verspreid over de
hele wereld, die met elkaar verbonden zijn. Het lijkt wel een spinnenweb. Daarom
wordt het ook wel het Wereld Wijde Web genoemd. WWW betekent: World Wide
Web.
1.2
Wat heb je nodig om op Internet te komen?
− Een computer
Een voldoende snelle (liefst multi media) computer
− Een verbinding (Analoog, ISDN, Kabelnet of ADSL)
Je kunt op verschillende manieren op Internet komen
 Via een normale (analoge) telefoonlijn
 Via een digitale telefoonlijn (ISDN)
 Via de “kabel”, het centrale antennesysteem voor radio en televisie
 Via een nieuw systeem voor telefoonlijnen: ADSL
 Of zelfs draadloos, via een speciale GSM telefoon.
− Een modem
In alle gevallen heb je een ‘modem’ nodig (een ‘omzetter’) die de signalen van de
computer omzetten in de signalen die nodig zijn voor jouw type verbinding.
− Een abonnement
eduVIP online leren
2
Bartiméus - Sensis - Visio
Je kunt niet zomaar met je PC op Internet komen. Je hebt daarvoor een Internet
service provider (ISP) of kortweg provider nodig. Je neemt een abonnement bij
een provider, dat is een bedrijf met zeer grote computers. De provider verbindt je
door met het Internet. Je krijgt zelf ook van je provider een postbus, een soort
brievenbus, en ruimte om zelf iets op het Internet te zetten.
− Een Browser
Als je verbinding hebt is er nog een programma nodig om Internet te kunnen
gebruiken. Dat vertaalt de Internet gegevens naar jouw computer. Zo’n
programma heet een browser. De bekendste browser is Internet Explorer (IE).
Andere browsers zijn bijvoorbeeld Netscape, Navigator, Opera, Lynx en Mozilla.
1.3
Virussen
Een computervirus is een programma dat als doel heeft schade toe te brengen aan
jouw computerprogramma’s en bestanden. Een virus probeert ongemerkt je
computer binnen te dringen bijvoorbeeld via een besmette diskette of een besmet
bestand dat je download van Internet of als bijlage bij een e-mail bericht. Er zijn
relatief onschuldige virussen die grappig kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld het
spontaan openen van het laatje van de CD-speler of het afspelen van een
geluidsbandje, maar er zijn ook heel venijnige virussen die belangrijke bestanden of
zelfs een hele harde schijf wissen.
Een virus is altijd een ongewenste gast in je computer die je veel tijd en geld kan
kosten. Hoe merk je dat je computer een virus heeft?
− Je computer wordt trager
− Bestanden en/of directories veranderen
− De omvang of inhoud van de bestanden veranderen
− Je kunt minder geheugen ter beschikking krijgen waardoor sommige dingen
ineens niet meer kunnen
− Geheugenconflicten veroorzaken en foutmeldingen daarover geven
− Onvoorspelbaar vastlopen en opnieuw opstarten van de computer veroorzaken
− Instellingen van je systeem of printer veranderen.
Er zijn veel verschillende soorten virussen, bijvoorbeeld het ‘Trojaanse paard’. Een
Trojaans paard is meestal gecamoufleerd als een nuttig of leuk programma dat je
van Internet download. Verborgen in dit programma zit een stukje programma dat
stiekem weer je bestanden beschadigt.
Wormen zijn programma’s die zich vermenigvuldigen zonder andere programma’s te
infecteren. De harde schijf kan dan snel vol raken waardoor de computer zeer traag
wordt.
1.3.1 Voorkomen van virusinfecties
De veiligste manier is
Niet op het Internet komen en nooit diskettes van anderen gebruiken
Maar dat is natuurlijk niet je bedoeling. Een goede tip is: schaf een Antivirus
programma aan en zorg dat je steeds de nieuwste virusdefinities download. Er
komen elke dag nieuwe virussen bij en het is heel belangrijk een up-to-date antivirusprogramma te hebben. Bekende programma’s zijn bijvoorbeeld
eduVIP online leren
3
Bartiméus - Sensis - Visio
− Norton AntiVirus
− Kaspersky
− McAfee VirusScan.
Pas goed op dat je niet zomaar onbekende programma’s download. Je loopt een
groot risico een virus cadeau te krijgen!
1.3.2 Hoaxes
Een hoax is een nepvirus.
Soms word je gewaarschuwd voor een nieuw virus, bijvoorbeeld een Trojaans paard.
Heel vaak is de waarschuwing zelf de boosdoener. Er wordt je bijvoorbeeld
aangeraden een bepaald bestand te verwijderen. Als dat een Windows
systeembestand is heb je dus zelf voor virus gespeeld. Vaak heb je de waarschuwing
al aan anderen doorgegeven, dus de schade kan aanzienlijk zijn!
1.4
Internetwoorden
 Chatten of IRC. Je kunt dan ‘praten’ met iemand anders op en andere computer
en meteen een antwoord terug krijgen.
 Communicatie is het doorgeven van berichten, bijvoorbeeld door praten, schrijven
of gebarentaal. Telecommunicatie is het doorgeven van berichten op grote
afstand, bijvoorbeeld via de telefoon, de fax of e-mail. In de automatisering spreekt
men van telematica. Datacommunicatie is het overbrengen van gegevens (data)
van de ene computer naar de andere.
 Downloaden is bestanden van het Web naar je eigen computer halen.
 E-mailen is het versturen en ontvangen van post via Internet (Electronic Mail).
 FTP (file transfer protocol) voor het versturen en ontvangen van bestanden.
 Hyperlink: Via een hyperlink kun je doorschakelen naar een andere pagina. Link is
het Engelse woord voor ‘schakel’.
 Internetphone, Cooltalk en Netmeeting zijn programma’s waarmee het mogelijk is
om via je computer en Internet te telefoneren, eventueel zelfs met videobeelden.
 Nieuwsgroepen of discussiegroepen zijn groepen mensen die met elkaar mailtjes
uitwisselen over een onderwerp dat iedereen van de groep interesseert (Usenet).
 RealAudio is een programma om rechtstreeks geluid te kunnen beluisteren. Er zijn
wereldwijd al honderden radiostations die hun programma’s via Internet uitzenden.
 Surfen is van de ene webpagina naar de andere pagina gaan.
 Internetbankieren is een service van verschillende banken en postgiro waarmee je
al je bankzaken kunt regelen via Internet.
 Webpagina is een Internetpagina.
1.5
Instellen van Jaws
Voor het werken met Internet en het volgen van deze cursus zijn de
standaardinstellingen van Jaws meestal goed bruikbaar. De enige aanpassing die je
zou kunnen maken betreft de weergave van hyperlinks op een braille leesregel.
Standaard worden in Jaws alle links aangegeven door de braillepunten 7 en 8. Als je
dat lastig vindt kun je dit op de volgende manier uitzetten:
− Zorg dat Internet Explorer actief is
eduVIP online leren
4
Bartiméus - Sensis - Visio
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Druk op Insert + 6. (niet numeriek)
Open het menu Instellingen
Selecteer de opdracht: Braille-instellingen > dialoogvenster
Tab naar: Instellingen Braillemarkering (Alt + M).
Tab naar het selectievakje: Onderstreept. (aankruisvakje aangekruist)
Druk op spatie. De markering wordt nu verwijderd
Druk op Enter om het venster te sluiten
Tab naar de OK knop (of gebruik Alt + O) en druk op Enter
Sluit het Jaws configuratiebeheer venster af met Alt + F4. (wijzigingen wel
opslaan!)
− Activeer de ja-knop. Je komt weer in het Internet Explorer venster. De
onderstreping van de links is nu uitgeschakeld.
eduVIP online leren
5
Bartiméus - Sensis - Visio
2 Internetpagina’s
2.1
Hoe kom ik op Internet?
Opdracht 2.1a
Start Internet Explorer op.
Zo doe je dat
− Windowstoets + m
− Toets de letter i van Internet Explorer
− Enter
(Hetzelfde resultaat kan worden bereikt via het Startmenu > Programma’s >
Internet Explorer > Enter)
− Je staat nu op je startpagina van het Internet
− Welke pagina je hier te zien krijgt is van computer tot computer verschillend. Het is
op dit moment ook niet belangrijk.
Gebruikers van spraak of braille kunnen door gebruik te maken van enkele ‘trucjes’
ook het hele programmavenster lezen.
Normaal gesproken wil je natuurlijk alleen de inhoud van de webpagina zelf lezen
2.2
Hoe ziet het programmavenster er uit?
Internet Explorer is intussen opgestart.
We gaan het venster van boven naar beneden bekijken. Helemaal bovenaan staat
de titelbalk. Daarin is steeds de naam van de afgebeelde webpagina te zien. Achter
de naam staat een streepje en de naam van het programma ‘Microsoft Internet
Explorer’.
Opdracht 2.2a
Lees de tekst die in de titelbalk staat in braille of spraak.
Zo doe je dat
Om met braille de titelbalk te kunnen lezen doe je het volgende:
− Druk op NUM - (je zet dan de Jawscursor aan)
− Page up (Je ziet dan het opschrift van de titelbalk).
Om met spraak de titelbalk te kunnen lezen doe je het volgende:
− Insert + T.
Vlak onder de titelbalk is de menubalk (net als bij Word dus). Onder de menubalk is
een werkbalk. Onder de werkbalk is de Adresbalk. Het grootste deel bestaat uit een
invoerveld bestemd voor het intypen van het ‘internetadres’. Zo’n adres noemen we
een URL (=uniform resource locator). Naast het invoerveld zit een knop: Ga naar.
Onder de adresbalk staat dan de pagina die je wilt bekijken.
eduVIP online leren
6
Bartiméus - Sensis - Visio
Helemaal onderaan in het programmavenster is de statusbalk. In deze statusbalk
verschijnt informatie over wat Internet Explorer aan het doen is. Bijvoorbeeld: Bezig
met het laden van pagina… of: Gereed. Verder naar rechts staat een aanduiding
waar de pagina die getoond wordt vandaan komt; bijvoorbeeld: Internet. De
statusregel kun je lezen met behulp van de sneltoets Ins + PgDn.
Opdracht 2.2b
Laten we nu samen op pad gaan om door het venster van internet te navigeren.
Om te beginnen gebruiken we enkele oefensites die al op de computer staan.
Start www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht2.html en ga op zoek naar de
statusbalk.
Zo doe je dat
− Ctrl + O
− Typ in het tekstvak: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht2.html
− Enter
− Insert + PgDn.
Wat staat er op de statusbalk?
2.3
Een webpagina lezen
In de meeste programma’s werken we met een zichtbare ‘focus’ (bijvoorbeeld de
cursor zoals in Word). Op een webpagina is geen focus omdat deze pagina is
bedoeld om te lezen en niet om te bewerken. Dat maakt het onmogelijk voor een
blinde gebruiker om een webpagina op de gebruikelijke manier te lezen. De maker
van Jaws heeft dit probleem opgelost door een ‘virtuele cursor’ (inschakelen met
Num +) te bedenken die het wel mogelijk maakt om door een webpagina te ‘lopen’.
De virtuele cursor kun je net zo besturen als de tekstcursor in Word: met de
pijltjestoetsen dus.
Opdracht 2.3a
Lees de tekst van dit venster met behulp van spraak.
Zo doe je dat
− Virtuele cursor aan met Num +
− Ctrl + Home
− Pijl omlaag naar Internet geen braillepunt
− Pijl naar rechts om de (virtuele) cursor letter voor letter voor te laten lezen
− Home
− Ctrl + pijl rechts. Virtuele cursor leest woord voor woord
− Pijl omlaag. De virtuele cursor gaat nu naar het eduVIP logo. Je hoort: graphic
Logo eduVIP (Graphic betekent plaatje)
− Druk nogmaals pijl omlaag. Je hoort nu: Opdrachten twee tot en met vier
− Pijl omlaag tot je komt bij Uit: De reuzenperzik van …. . De spraaksynthesizer
leest de hele eerste schermregel voor
− Nogmaals pijl omlaag. De tweede schermregel is leeg. Je hoort: blank
− Nogmaals pijl omlaag. Je komt op de volgende tekstregel
− L Ctrl + Home
eduVIP online leren
7
Bartiméus - Sensis - Visio
− Insert + pijl omlaag. Nu start de functie: document lezen. De synthesizer leest alle
tekst voor. De brailleleesregel loopt automatisch mee
− Stop deze functie door opnieuw op Ctrl te drukken
Tijdens het lezen kan je niet het leestempo veranderen. Als je dat wilt moet je eerst
het lezen stopzetten met Ctrl. En dan:…
Opdracht 2.3b
Wijzig het leestempo van Jaws.
Zo doe je dat
− Spraaksnelheid verhogen = Ctrl + Alt + Page Dn. Druk daarbij een flink aantal
keren op de Page Dn toets
− Laat de Ctrl en Alttoetsen weer los
− Start het document lezen met Num Plus. Je merkt dat het voorlezen nu sneller
gaat
− Stop spraak met Ctrl
− Spraaksnelheid verlagen = Ctrl + Alt + Page Up.
2.4
Een andere pagina bekijken
Als je alle tekst op een pagina hebt gelezen, wil je, net als in een boek, de bladzijde
omslaan en verder lezen. Er zijn verschillende manieren om een nieuwe pagina te
openen. Deze keer doen we dit via de adresbalk.
Opdracht 2.4a
Open een nieuwe webpagina. Ga naar:
www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht5.html
Zo doe je dat
− Alt + D = selecteert adres in de adresbalk
− End of pijl naar rechts. De cursor knippert achter de laatste letter van dit adres: de
letter m van htm
− Vier keer Pijl naar links (je hoort; m t h punt)
− Backspace om de 2 te wissen
− Typ nu: 5
− Enter. Internet Explorer opent nu een volgende pagina van de cursus.
Surfen op Internet is eigenlijk niets anders dan van de ene webpagina naar de
andere te gaan. Je moet dan steeds opnieuw een nieuw adres opgeven om die
pagina te bekijken. Om het ‘bladeren’ van webpagina naar webpagina gemakkelijker
te maken zijn ‘links’ uitgevonden.
2.5
Werken met een hyperlink
Een hyperlink (of link) is een stukje tekst of een plaatje ‘ergens’ op een webpagina
waaraan onzichtbaar het adres van een andere webpagina gekoppeld is. Om die
andere pagina op te roepen hoef je niet het hele adres in te typen. Je kunt gewoon
eduVIP online leren
8
Bartiméus - Sensis - Visio
de link ‘activeren’ door de Windows focus erop te zetten en vervolgens op Enter te
drukken.
Op je scherm staat nu ‘Opdracht 5’. Op deze pagina staan verschillende links. Er zijn
verschillende soorten links en hier staat ook hoe je ze moet gebruiken. Onderaan de
webpagina staat een: Keuzemenu Opdrachten. Dat gaan we later gebruiken.
Opdracht 2.5a
Controleer of ‘Opdracht 5’ op je scherm staat (titelbalk). Op de titelbalk moet staan:
Opdracht 5 – Microsoft Internet Explorer.
Zo doe je dat
− Insert + t
− De titel van de pagina wordt nu uitgesproken.
Opdracht 2.5b
Loop door het venster van deze webpagina met de pijltjestoetsen. Je hoort dat
verschillende soorten links worden genoemd.
Loop daarna terug naar de link www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht6.html.
Activeer deze.
Zo doe je dat
− Pijl naar beneden om zo alles op deze pagina te lezen.
− Pijl omhoog tot je hoort: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht6.html
− Enter.
Je bent nu dus met behulp van een link naar een nieuwe pagina gegaan.
2.6
Naar een vorige of volgende pagina gaan
Als je tijdens het surfen op een pagina terecht komt die je niet interessant vindt dan
wil je misschien terug naar een vorige pagina. Internet onthoudt welke pagina’s je
hebt bezocht en met het commando ‘Vorige pagina’ kun je als het ware de weg die je
hebt gegaan terug lopen. Internet Explorer heeft twee sneltoetsen voor het
commando: ‘Vorige pagina’ namelijk Alt+Pijl links en Backspace.
Opdracht 2.6a
Surf terug naar de startpagina.
Zo doe je dat
− Backspace of Alt+Pijl links (het maakt niet uit welke Alt toets je gebruikt). De
vorige pagina (opdracht 5) komt weer op het scherm. Dit kun je controleren met
Ins + T
− Klik nogmaals op backspace. De pagina van Opdracht 2 verschijnt opnieuw op het
scherm
− Geef nog één keer het commando ‘Vorige’ en je bent weer terug op je startpagina
eduVIP online leren
9
Bartiméus - Sensis - Visio
Nu je een aantal pagina’s terug bent gegaan in de geschiedenis kun je op dezelfde
manier ook weer vooruit lopen langs het rijtje eerder bezochte pagina’s. De sneltoets
van Internet Explorer is Alt+Pijl rechts. Je kunt ook Shift+Backspace gebruiken.
Opdracht 2.6b
Surf vooruit naar pagina: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht5.html
Zo doe je dat
− Druk op Alt+Pijl rechts (of Shift Backspace). Pagina: Opdracht 2 verschijnt weer
− Geef nog een keer het commando: Volgende, en je bent weer terug bij Opdracht
5. Controleer dit met Insert + t.
Tip
Deze knoppen werken niet meer nadat je Internet Explorer hebt afgesloten en
opnieuw hebt opgestart.
Met de Tab toets kun je meteen van link naar link springen en de omringende tekst
overslaan.
2.7
Een grote webpagina lezen met spraak of braille
Webpagina’s kunnen zo groot zijn dat ze niet op het scherm passen. De pagina loopt
verder door naar beneden. Wij gaan nu samen met jou een dergelijke pagina lezen.
Opdracht 2.7a
Ga naar opdracht 19.html via het keuzemenu opdrachten.
Zo doe je dat
− Je start vanaf de pagina: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht5.html
− Tab naar: 19
− Insert, Spatie of Enter
− Controleer of de pagina: opdracht 19 geopend is.
Opdracht 2.7b
Lees deze grote pagina, regel voor regel.
2.8
Een complexe webpagina lezen
Tot nu toe waren de pagina’s die je hebt gelezen nog eenvoudig. De meeste
webpagina’s zitten wat ingewikkelder in elkaar. Veel webbouwers verdelen de ruimte
die ze hebben in verschillende stukken. Bijvoorbeeld bovenaan een logo en een paar
knoppen. Links staat soms een groep hyperlinks (een menu). In het midden en rechts
een blok tekst, misschien nog adresgegevens van het bedrijf en/of een foto.
eduVIP online leren
10
Bartiméus - Sensis - Visio
Opdracht 2.8a
Activeer link 25 in het Keuzemenu Opdrachten. Navigeer door de pagina met
behulp van Jaws en de brailleleesregel.
Zo doe je dat
− Tab naar: 25 (niet bezocht link)
− Insert of Enter.
Deze pagina heeft, net als alle voorgaande pagina’s links boven de koptekst ‘Internet
geen braillepunt’ en rechtsboven het eduVIP logo. (Dit zie je door met Ctrl + Home
naar de bovenkant van het werkveld te gaan en vervolgens enkele malen met de Pijl
naar beneden te gaan tot Tabel einde).
Links onder de streep zit nu een keuzemenu met vijf hyperlinks onder elkaar. Deze
links kun je zien door vijf keer op tab te drukken. Onderaan de pagina staan nog heel
veel links. De spraak leest ze allemaal voor met tab. Om de hele pagina te lezen druk
je na: Tabel einde op Ins + Enter of op Pijl omlaag. Met Pijl omlaag kom je eerst bij
de eerste vijf hyperlinks en vervolgens bij de tekst. Om de links over te slaan druk je
meteen na Tabel einde op Ins + Enter. Je hoort: ‘Tekstblok 1’. Met Pijl naar beneden
wordt de hele tekst voorgelezen.
Onder deze twee groepen is de breedte van de pagina verdeeld in drie kolommen.
Uiterst links staat een plaatje (graphics), in de middelste kolom staat ‘Tekstblok 2’ en
helemaal rechts ‘Tekstblok 3’.
Helemaal onderaan staat weer een horizontale streep en daaronder het Keuzemenu
Opdrachten. In dit menu zitten 34 links.
Laat Jaws de pagina voorlezen
− Insert + pijl omlaag
Lees met behulp van braille
− Ctrl + Home
− Pijl naar beneden.
Je zult nu merken dat je schermleesprogramma en de brailleleesregel de
verschillende onderdelen van de pagina leest in de meest logische volgorde.
2.9
Springen naar een tekstblok op een pagina
Veel webpagina’s hebben bovenaan of in een kolom aan de linkerkant een
keuzemenu met links. Met zo’n keuzemenu kun je in de meeste gevallen navigeren
door alle pagina’s van een site.
Omdat Jaws zoveel mogelijk van links boven naar rechts onder leest kom je vaak op
een webpagina eerst een groot aantal links tegen. Om snel te kunnen zien waar die
bepaalde webpagina over gaat zou het handig zijn om meteen vanaf een link naar de
tekstkolom te kunnen springen.
Opdracht 2.9a
‘Spring’ naar tekstblok 1 op pagina: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht25.html
eduVIP online leren
11
Bartiméus - Sensis - Visio
Zo doe je dat
− Controleer of de webpagina ‘Opdracht 25’ nog steeds geladen is (Ins + T)
− l Ctrl + Home. (Je hoort Opdracht 25)
− Tab. De virtuele focus springt naar de eerste link (Over hyperlinks)
− Ins + Enter. De virtuele focus springt direct naar tekstblok 1. En heeft de andere
links dus overgeslagen.
Tip
Je kunt ook in omgekeerde volgorde over de pagina op zoek gaan naar een tekst
met l Shift + Insert + Enter.
2.10 De ‘linklijst’ van Jaws
Het schermleesprogramma kan alle links die op een webpagina staan weergeven in
een lijst. In die lijst kun je met pijl omhoog/omlaag zoeken naar een bepaalde link en
ook daar snel springen naar die link. Je moet dan natuurlijk wel de pagina al kennen
en weten hoe de link heet.
Opdracht 2.10a
Activeer de linklijst van je schermleesprogramma.
Zo doe je dat
− Controleer of ‘Opdracht 25’ nog steeds geladen is (bijvoorbeeld met Ins + T, het
‘lees titelbalk’ commando)
− Druk op Ins + F7.
Er verschijnt een dialoogvenster met een keuzelijst waarin alle links van de huidige
pagina staan vermeld. Er zijn ook keuzerondjes voor de weergave en de sorteer
methode. Verder zijn er nog een aantal knoppen om naar een link toe te gaan of een
link te activeren.
Opdracht 2.10b
Zoek in de linklijst naar de link: Lettertype negeren. Activeer deze link. Ga daarna
terug naar de vorige pagina en open weer het lijstprogramma.
Zo doe je dat
− ‘Loop’ door de lijst met pijl omhoog/laag of typ de letter L naar: Lettertype negeren
− De link: Lettertype negeren is nog steeds geselecteerd
− Druk nu op Enter
− Internet Explorer opent nu de bijbehorende pagina. Wat staat er op deze pagina?
− Ga terug naar de pagina met Opdracht 25 met het commando: Vorige pagina
− Open opnieuw een lijstprogramma met Ins + F7.
Het dialoogvenster bevat de linklijst van Jaws verder de knoppen:
− Ga naar link
− Activeer link
− Annuleren.
eduVIP online leren
12
Bartiméus - Sensis - Visio
Opdracht 2.10c
Zet de links in alfabetische volgorde en open link: Kleuren van links.
Zo doe je dat
− Tab naar Sorteer links
− Pijl naar alfabetisch
− Tab naar linklijst beeld
− Met pijltjes naar: kleuren van links
− Enter
− Lees de pagina door
− Backspace.
Opdracht 2.10d
Zet de links in tabvolgorde en open link: Lettertype negeren.
Zo doe je dat
− Open linklijst van Jaws
− Tab naar Sorteer links
− Pijl naar in tabvolgorde
− Tab naar linklijst beeld
− Toets de letter l naar: lettertype negeren
− Enter.
2.11 Zoeken naar tekst op een pagina
Met Internet Explorer kun je, net als bij Microsoft Word, op een pagina zoeken naar
een bekend woord of een korte tekst. Deze methode werkt echter niet voor braille
gebruikers.
Opdracht 2.11a
Zoek met behulp van Jaws het woord: muizen.
Zo doe je dat
− Roep de oefenpagina met tekst op het scherm via het Keuzemenu: Opdrachten
link 31
− Zorg dat de virtuele focus bovenaan de pagina staat met L Ctrl + Home
− Druk op Ctrl + Insert + F
− Typ nu het woord: muizen
− Enter
− Jaws plaatst de virtuele focus op de eerste letter van het woord: muizen. Ook op
de brailleleesregel staat de regel waarin het gezochte woord staat met de
braillecursor op de eerste letter
− F3
− De schermlezer zoekt nu of hetzelfde woord nog een keer op de pagina
voorkomt. De hele regel wordt voorgelezen en de cursor staat onder de m van
muizen.
Wil je de zoekfunctie sluiten zonder te zoeken, druk dan op Escape (Esc). Komt het
gezochte woord niet voor op de pagina dan wordt dit alleen met spraak gemeld door
te zeggen: niet gevonden. In braille is het niet te zien.
Hoeveel keer komt het woord ‘muizen’ in de tekst voor?
eduVIP online leren
13
Bartiméus - Sensis - Visio
2.12 Een tweede Internet Explorer venster openen
Net zo als je bij Microsoft Word in meerdere documenten tegelijk kunt werken kun je
bij Internet Explorer verschillende pagina’s tegelijk laden in aparte vensters.
Opdracht 2.12a
Open naast de internetpagina: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht30.html een
tweede internetpagina: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht19.html en maak
gebruik van sneltoetsen om tussen deze twee pagina’s te wisselen.
Zo doe je dat
− Controleer of de pagina van Opdrachten 30, 31 en 32 nog steeds op het scherm
staat. Zo niet: open deze dan
− Ctrl + N. Er opent een tweede venster met daarin dezelfde webpagina die al in het
eerste venster staat. Je ziet dus eigenlijk geen verschil
− L Ctrl + O
− Typ: www.eduvip.nl/cms/files/internet/Opdracht19.html
− Enter. Je krijgt de pagina van Opdracht 19 tot en met 24 op het scherm; het
verhaal van Simon Carmiggelt
− Ga met Pijl omlaag tot je hoort: Opdrachten 19 tot en met 24. Het venster met
Opdracht 30 is er echter ook nog
− Alt + Tab. Daarmee wissel je tussen de twee geopende vensters (net als bij Word
dus)
− Sluit een venster af met Alt + F4.
2.13 Een ‘automatisch’ tweede venster (pop-up)
Soms wordt spontaan een venster geopend zonder dat je daarom hebt gevraagd. Dit
is meestal ongevraagde reclame. Het is nooit een schermvullend venster maar de
focus reageert alleen nog op dat deelvenster. Omdat venster kwijt te raken gebruik je
de bekende combinatie Alt + F4. Het pop-up venster wordt afgesloten en je bent
terug op je laatst geopende webpagina.
Opdracht 2.13a
Open de link 33 en sluit deze daarna af.
Zo doe je dat
− Ga naar link 33
− Er opent een pagina met een pop up scherm. Je hoort dat aan een geluidje
− Met Insert + T kun je de titel van het Pop up scherm horen
− Sluit het venster met Alt F4.
2.14 Een formulier invullen
Het www is meer dan van link naar link gaan en teksten op pagina’s lezen. Er kunnen
meer bedienbare elementen op een webpagina zijn. Er kan van je gevraagd worden
om informatie terug te geven, bijvoorbeeld het opgeven van je naam om een artikel
te bestellen. De webpagina wordt dan als een formulier gebruikt. De ‘formulier
elementen’ zijn vergelijkbaar met de besturingselementen die je al kent van de
eduVIP online leren
14
Bartiméus - Sensis - Visio
Windows- dialoogvensters. Op deze manier wordt een website ‘interactief’, dat wil
zeggen, je kunt niet alleen lezen wat er staat, je kunt er ook iets mee doen.
De laatste oefenpagina van dit hoofdstuk bevat een soort enquêteformulier. Daarop
kom je een aantal van de meest gebruikte formulierelementen tegen.
Opdracht 2.14a
Open pagina 34 en lees het enquêteformulier en vul het daarna in met behulp van
Jaws.
Zo doe je dat
− Activeer link 34 van het Keuzemenu Opdrachten
− Zorg dat de virtuele focus bovenaan de pagina staat. Ctrl + Home
− Zet de virtuele focus aan met Numerieke plus en bekijk de pagina met pijl omlaag
− Of druk op Ins en pijl omlaag om de pagina voor te laten lezen.
Het formulier heet: ‘Enquêteformulier computergebruik’. De eerste twee ‘velden’ zijn
tekstinvoervelden voor ‘Naam en achternaam’ en daaronder ‘E-mailadres’. Op de
derde regel staat: ‘Geslacht’ en daarachter twee keuzerondjes voor ‘man’ of ‘vrouw’.
Op de volgende regel kun je door middel van drie selectievakjes antwoord geven op
de vraag ‘Ik gebruik mijn computer …. ‘, thuis, op school of anders. Dan volgt een
groot tekstveld waarin je desgewenst enkele regels tekst kunt typen. Achter de vraag
‘Geef hier aan hoe je deze cursus vindt’ tref je een keuzelijst met vijf opties, waaruit
je één kunt kiezen. Onderaan het formulier vind je tenslotte twee ‘knoppen’ met de
opschriften: Verzenden en Wissen.
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Insert + F5 om een formulierelement te kiezen
Kies de eerste. Deze heet Naam en achternaam en staat geselecteerd
Enter om te bevestigen
Typ je naam en achternaam
Je zit nu in de zogenaamde formuliermodus van Jaws. Met tab kun je telkens naar
een volgend element van een formulier gaan
Druk één keer Tab om naar het volgende formulier element te gaan. Je komt bij Email adres: Invoerveld
Typ je emailadres in
Eén keer Tab naar geslacht
Pijl omlaag/omhoog naar: Geslacht: Man keuzerondje: niet aangekruist. Ben je
van het andere geslacht dan geef je nog een pijl omlaag
Eén keer Tab naar volgende formulierelement. Je hoort ‘thuis aankruisvakje niet
aangekruist’
Om te horen welke tekst hierbij hoort, zet je de virtuele cursor weer aan (de
formuliermodus gaat dan automatisch uit). Dit doe je met Num plus.
Nu kun je met tab of pijltjestoetsen horen welke vraag erbij hoort. Of je drukt op
Ins F5 om te zoeken welke vraag erbij hoort
Met tab kan je weer naar de aankruisvak(ken) (thuis, school, anders)
Selecteer een aankruisvakje met spatiebalk (je kunt meerdere selecteren)
Insert + F5 om naar het volgende formulier element te gaan
Selecteer met pijl omlaag ‘type dan hiernaast een toelichting..’
Enter
eduVIP online leren
15
Bartiméus - Sensis - Visio
− Type eventueel je toelichting in
− Eén keer tab
− Je komt bij een combobox: De synthesizer zegt: Geef hier aan hoe je deze cursus
vindt: combobox
− Pijl omlaag/omhoog keuze maken
− Eén keer tab
− Je komt bij verzenden knop of wissen knop
− Ga naar verzenden
− Spatiebalk om de knop te activeren.
En nu kun je echt op het web gaan surfen! Dit leer je in het volgende hoofdstuk.
Veel plezier!!
eduVIP online leren
16
Bartiméus - Sensis - Visio
3 En nu:…. browsen maar!
3.1
Een startpagina instellen
Vaak is de internetpagina waarmee internet op jouw computer opstart de homepage
van je provider. Maar dat hoef je niet zo te laten staan. Je kunt in principe elke
pagina hiervoor gebruiken. Om te oefenen gaan we nu de homepage van
www.startpagina.nl instellen als jouw startpagina.
Opdracht 4.1a
Maak van www.startpagina.nl je startpagina.
Zo doe je dat
− Windowstoets + d
− Naar internet explorer
− Enter
− Ctrl + o
− Typ: www.startpagina.nl
− Enter
− Alt + x naar extra
− Pijl omlaag naar: Internet-opties
− Enter
− Je staat op het tabblad: algemeen
− Tab naar Huidige gebruiken
− T intoetsen van toepassen
− Enter.
Tip
Internet Explorer heeft een sneltoets waarmee je op ieder gewenst moment de
ingestelde startpagina kunt oproepen. Dat is de toetsencombinatie: Alt + Home.
3.2
Een internetadres zoeken
Er zijn verschillende manieren om aan een internetadres te komen van een site die je
zoekt. Je kunt adressen lezen in kranten, folders of tijdschriften of ze horen van
kennissen, radio of televisie.
Een andere manier is: ‘op de gok’. Je probeert het gewoon maar door te bedenken
wat het meest waarschijnlijk is (bijvoorbeeld www.artis.nl, www.ns.nl).
Weer een andere manier is door gebruik te maken van een zoekmachine. Een
zoekmachine is een speciale website waarmee je kunt zoeken naar webpagina’s
waarin een bepaald zoekwoord voorkomt. In principe werken alle zoekmachines
ongeveer op dezelfde manier… zij gaan voor ons zoeken op internet naar de
gewenste websites. De meest gebruikte zoekmachine is www.google.nl.
eduVIP online leren
17
Bartiméus - Sensis - Visio
Opdracht 3.2a
1 Zoek een website over Harry Potter met behulp van de zoekmachine Google.
2 Zoek de website van 92920v.nl met behulp van de zoekmachine Google en zoek
uit hoe je van huis naar het centraal station in Amsterdam kan komen. Zorg dat je
omstreeks 15:00 in Amsterdam aankomt.
Ad 1
Zo doe je dat
− Open internet explorer
− Ctrl + o
− Typ: www.google.nl
− Insert + F5
− Enter
− Voer HarryPotter.nl in
− Enter
− Insert + F7
− H intoetsen van Harry Potter
− Enter
− Zoek de laatste 3 titels over Harry Potter
− Insert + F5.
Ad 2
Zo doe je dat
− Open internet explorer
− Ctrl + o
− Typ: www.google.nl
− Insert + F5
− Enter
− Typ: 9292ov
− Enter
− Insert + F7
− Pijl omlaag of typ: 9 van 9292ov
− Enter
− Insert + F5
− Enter om van adres keuzerondje aan te kruisen
− Insert + F5
− Pijl omlaag naar: Straat invoerveld
− Enter
− Typ: je straatnaam in
− Insert + F5
− Pijl omlaag naar: Huisnr Invoerveld
− Enter
− Typ: huisnr in
− Insert + F5
− Pijl omlaag naar: Plaats invoerveld
− Enter
− Typ: plaatsnaam
− Insert + F5
− Pijl omlaag naar: treinstation
− Enter
eduVIP online leren
18
Bartiméus - Sensis - Visio
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Insert + F5
Pijl omlaag naar station invoerveld
Enter
Typ: Amsterdam centraal
Insert + F5
Pijl omlaag naar: Datum combobox:
Enter
Pijl omlaag om dag te selecteren
Insert + F5
Pijl omlaag naar: Tijd combobox:
Pijl omhoog/omlaag om uur van de dag te kiezen (maak hier 15 van)
Tab naar minuten
Pijl omhoog/omlaag om minuten van de dag te kiezen (00)
Insert + F5
Pijl omlaag naar: aankomst keuzerondje
Enter
Insert + F7
Pijl omlaag naar: Geef reisadvies (of toets de g van geef reisadvies)
Enter
Lees op de leesregel de reistijden
3.3
Favorieten instellen en gebruiken
Sites die je regelmatig wilt bezoeken kun je opnemen in je ‘Favorietenlijst’ die
Internet Explorer voor je bijhoudt. Je hoeft het adres van de site dan niet te
onthouden. Hoe je die lijst maakt en hoe je daaruit een keuze maakt leggen we
hierna uit.
Opdracht 3.3a
Zet de website www.visio.nl bij je favorieten.
Zo doe je dat
− Open de pagina www.visio.nl
− Open het menu: Favorieten met Alt + f
− Pijl omlaag naar: Toevoegen aan Favorieten
− Enter
− De webpagina is nu toegevoegd aan jouw lijst met Favorieten.
Sla nog een aantal webpagina’s op die je ook leuk vindt.
Om een webpagina uit de Favorietenlijst op te roepen gebruik je opnieuw het menu
Favorieten. Alle favorieten staan in een lijst onder dit menu.
Opdracht 3.3b
Zoek een webpagina die in jouw lijst van favorieten staat en open deze.
eduVIP online leren
19
Bartiméus - Sensis - Visio
Zo doe je dat
− Alt + Home terug naar je startpagina waarmee Internet Explorer opstart
− Toets: Alt + f Open het menu Favorieten
− De snelste manier om de juiste favoriet te zoeken is door de eerste letter van de
naam in te typen
− Enter.
3.4
Bestanden downloaden
Soms kan het handig zijn om bepaalde bestanden van het World Wide Web van de
server te kopiëren naar je eigen computer. Dit ‘ophalen’ of ‘binnenhalen’ van
bestanden noemen we downloaden.
Allerlei soorten bestanden kan je downloaden, teksten, muziek, plaatjes, filmpjes
maar ook (delen van) programma’s. Veel bestanden die van internet kunnen worden
gedownload zijn eigenlijk illegale kopieën van muziek of programma’s waarvoor
betaald zou moeten worden. Als je deze dingen toch download ben je in feite
strafbaar!
Er zijn veel verschillende manieren waarop het downloaden gepresenteerd wordt op
een site. Vaak is er een link of een knop die geactiveerd moet worden. Je krijgt
daarna bijna altijd de vraag wat je met het bestand wilt doen zodra het ‘binnen’ is.
Opslaan op schijf is logisch, maar je kunt vaak zelf aangeven waar je het bestand
hebben wilt. Als je regelmatig iets download is het handig om een map te maken
waarin je alle downloads verzamelt. Noem deze map Downloads en je kunt steeds je
bestanden gemakkelijk terugvinden.
Let op
Het downloaden van internet is een van de meest voorkomende manieren om
getrakteerd te worden op een computervirus!!!
Opdracht 3.4a
Maak een map in Mijn Documenten, waarin je alle bestanden kunt zetten die je gaat
downloaden. Noem deze map Downloads.
Zo doe je dat
− Windowstoets + m
− D van deze computer
− Eén keer rechtermuisknoptoets
− Pijl naar beneden naar verkennen
− Enter
− Alt + b
− Pijl naar beneden naar nieuw
− Pijl naar rechts naar map
− Enter
− Typ: downloads
− Enter
− Alt + F4.
eduVIP online leren
20
Bartiméus - Sensis - Visio
Opdracht 3.4b
Ga nu een bestand downloaden van de website van het TOVG. Dat bestand heet:
Internet geen braillepunt cursus.
Zo doe je dat
− Open de webpagina: www.tovg.nl
− Insert + F7
− Pijl omlaag naar: download
− Enter
− Insert + F7
− Pijl omlaag naar cursussen
− Enter
− Insert + F7
− Typ: s totdat je subcategorie school hebt gevonden
− Enter
− Insert + F7
− Typ: i totdat je internet geen braillepunt hebt gevonden (of pijl omlaag)
− Enter
− Insert + F7
− Drie keer d intoetsen van download
− Enter
− Je staat nu op de licentiepagina. Dit is een formulierveld
− Insert + F5
− Enter bij: licentieovereenkomst
− Insert + F5
− Pijl omlaag naar: download knop
− Enter.
Er opent zich een venster: Bestanden downloaden. Kies hierin voor de knop:
Opslaan.
− Tab naar de knop Opslaan
− Enter
− Selecteer nu de nieuwe map: downloads
− Shift + tab
− D van downloads intypen
− Twee keer Enter
eduVIP online leren
21
Bartiméus - Sensis - Visio
4 Extra Opdrachten
Je zult in de toekomst vast wel eens zelfstandig gaan reizen. Daarom krijg je nu een
reisopdracht.
Zoek op het internet de site: www.9292ov.nl en zoek de volgende reis uit:
Van: Comeniusschool, Slotermeerlaan 103, 1063 JN te Amsterdam
Naar: Visio KIOSB, Oud Bussumerweg 76, 1272 RX te Huizen
Je vertrektijd is: 09:00 uur
Schrijf op hoe laat je aankomt.
eduVIP online leren
22
Bartiméus - Sensis - Visio
5 Sneltoetsen
Aanzetten Jaws cursor……………………………………………………Num –
Focus Verplaatsen naar titelbalk……………………………………...Page Up
Lees titelbalk met spraak………………………………………………….Ins + t
Regel voor regel lezen……………………………..Pijl omlaag of duimtoetsen
Lees statusbalk………………………………………………..Ins + Page Down
Invoer van Adres………………………………………………Ctrl + o of Alt + d
Inschakelen van virtuele cursor………………………………………….Num +
Naar bovenkant tekst……………………………………………….Ctrl + Home
Documentlezer aan…………………………………………….Ins + pijl omlaag
Deactiveren van Documentlezer…………………………………………….Ctrl
Verhogen leessnelheid (lezer uit)…………………….Ctrl + Alt + Page Down
Verlagen leessnelheid (lezer uit)…………………………Ctrl + Alt + Page Up
Naar vorige pagina……………………….Backspace of Alt + pijltje naar links
Naar volgende pagina.……….. Shift + Backspace of Alt + pijltje naar rechts
Springen van Frame naar Frame……………….Ins + Enter of F6 of Shift F6
Linklijst activeren…………………………………………………………Ins + F7
Framelijst activeren……………………………………………………...Ins + F9
Formulierlijst activeren…………………………………………………..Ins + F5
eduVIP online leren
23
Bartiméus - Sensis - Visio