Toekomst eendagshaantjes

KIEZEBRINK
FOCUS ON FOOD
 www.kiezebrink.eu

[email protected]

+31 (0)341 358 338
 kiezebrinkbv
Toekomst eendagshaantjes
Aanleiding geslachtsbepaling in ei
2005
WUR “Animal Sciences Group”
Titel “Dodingsmethodes voor eendagskuikens”
2007
ASG opdracht LNV diverse mogelijkheden in beeld
brengen“incl.gen.Modificatie”
Maart 2007 rapport “Alternatieven voor doding
eendagskuikens” naar 2e kamer
2008
Onderzoek WUR uitgevoerd door
“Animal Sciences Group”
Titel “Het doden van haantjes, kan dat niet anders”
2014
In opdracht van EZ Rathenau Instituut middels
“Stakeholdersonderzoek” onderzoek naar de alternatieven:
- Geslachtsbepaling in het ei;
-Genetischemodificatievanlegkippenmetfluoriserendgen;
- Opfokken van de haantjes voor vleesproductie (dubbele doel kip)
Huidige stand van zaken
De afgelopen jaren zijn er vier onderzoeken geweest waarvan de uitkomsten als mogelijke gewenste
resultaten kunnen worden beschouwd:
•
WageningenUniversity(WUR)heefteenonderzoekverrichtopbasisvan“GenetischeManipulatie”.
WUR is er in geslaagd een kwal-gen in te fokken wat zich bindt aan de mannelijke chromosoom.
Hierdoor lichten mannelijke eieren “groen” op. Op deze wijze is het mogelijk de eieren in een vroeg
stadium te sorteren. Echter, de Tweede Kamer heeft dit onderzoek stopgezet vanwege de
genetische manipulatie, dit is ethisch niet wenselijk en krijgt alsmede geen goedkeuring van de
Tweede Kamer.
•
UniversiteitvanGentheefteenonderzoekverrichteneenmaniergevondenommiddelseen
lichtstraal het geslacht te bepalen op de 16e dag van het broedproces. Deze methode is echter
alleen mogelijk met legkuikens met een bruine kleur die bruine eieren leggen. Voor witte legkippen is
deze toepassing niet mogelijk, dit onderzoek is hierdoor dan ook vroegtijdig stopgezet.
•
EensamenwerkingtussendeUniversiteitenvanLeipzigenFrankfurtheefteenmethodeopgeleverd
die werkt middels NIRS techniek “Nabije Infrarood Spectroscopie”. Deze techniek is gebaseerd op
een lichtbundel die in het ei op een bloedvat gericht moet worden. Vervolgens wordt het geslacht
bepaaldopdeverschillenvanhetDNAvandegeslachtschromosomen.Dezeanalyseneemt20
seconden in beslag en heeft een precisie van 95%.
Vraagtekens bij deze methode zijn:
•
Kanditsysteem>300.000eierenperdagaan?
•
Wattedoenmetdeeierendiereeds3dagenbebroedzijnenvolgensdeverordening
Cat2materiaalzijn?
KIEZEBRINK
FOCUS ON FOOD
 www.kiezebrink.eu

[email protected]

+31 (0)341 358 338
 kiezebrinkbv
•
Door het Nederlandse bedrijf In Ovo is er een methode ontwikkeld om de eieren op de 9e dag van het broedproces te sorteren op geslacht. Basis van deze methode is dat er een “Biopt” (een monster) genomen wordt van de in het ei aanwezige afvalstoffen. In dit Biopt wordt een “marker” gedetecteerd die uitsluitsel geeft op de vraag of het een mannelijke dan wel vrouwelijke embryo
betreft. De manlijke embryo’s kunnen vervolgens uit gesorteerd worden. Deze analyse neemt
3 seconden in beslag en heeft een precisie van 95%.
Vraagtekens bij deze methode zijn:
•
Wat zijn de gevolgen van het In Ovo gaan voor de rest van het broedproces voor de
vrouwelijke embryo’s?
•
Treden er geen nadelige gevolgen op vanwege de Biopt die genomen wordt?
•
Wat is de “status” van een 9 daagse embryo? Hoe gaan we deze embryo’s doden?
En kunnen deze embryo’s nog gebruikt worden in de diervoedingsindustrie?
De Dubbeldoel kip:
Als alternatief voor geslachtsbepaling in het ei is er gekeken naar de mogelijkheid om de haantjes
commercieel op te fokken en te vermarkten als vlees. Toen Nederland en Duitsland in 2007 besloten tot het
ondersteunen van onderzoek naar geslachtsbepaling in het ei was dit geen goed alternatief. Dit omdat de
haantjes te langzaam groeiden en de voederconversie (dat is de verhouding tussen de kilo vlees die je krijgt
als return op de kilo’s voer die je voert) te hoog was.
De Franse fokorganisatie Novegen heeft de afgelopen jaren wel geïnvesteerd in deze mogelijke oplossing.
Het is Novogen gelukt een vleeskuiken te kruisen met een legkuiken. Het resultaat is een nieuw ras waarbij
de hen gebruikt kan worden als leghen en de haan als vleeskuiken. Echter er kleven grote
bedrijfseconomische nadelen aan deze oplossing:
•
•
de hennen leggen minder eieren als de huidige legrassen en eten meer voer gedurende de
legperiode. Hierdoor is de kostprijs per ei verre van concurrerend met de huidige ei prijzen.
de haantjes groeien veel trager, bereiken uiteindelijk een lager gewicht en eten meer voer als de huidige vleeskuiken rassen.
De Europese overheden geven momenteel de voorkeur aan de geslachtsbepaling in het ei. Voornoemde
methoden (van In Ovo en Universiteit van Leipzig) zijn volgens eigen zeggen binnen twee jaar beschikbaar
voor de markt. Mochten deze methoden echter niet het gewenste resultaat brengen, dan zullen de
overheden nader gaan kijken naar de oplossing van de dubbeldoel kip. Dit zal echter een grote impact
hebben op de huidige pluimveebranche. Mooie bijkomstigheid van de ontwikkeling van de dubbeldoelkip is
dat deze wel geschikt zijn voor de Afrikaanse en Aziatische markt. Dit vanwege de andere wijze van
pluimvee houden in deze landen.
KIEZEBRINK
FOCUS ON FOOD
 www.kiezebrink.eu

[email protected]

+31 (0)341 358 338
 kiezebrinkbv
De visie van Kiezebrink
Als persoon ben ik mijn hele leven verbonden geweest aan de pluimveebranche. Zo ben ik 12 jaar actief
geweest als kuikensekser op de conservatieve wijze middels het bekijken van de geslachtsorganen in de
Cloaca van het kuiken. In de jaren 80-90 van de vorige eeuw zijn er al nieuwe wijze van seksen gefokt om
het seksen te vereenvoudigen, hierin is men geslaagd.
Met de huidige maatschappelijke druk en de druk van de Europese overheden ben ik er van overtuigd dat
er beslissingen genomen gaan worden aan de hand van hetgeen ik hiervoor vernoemd heb. Dit zal grote
gevolgen gaan hebben voor onze doelgroep. U als valkenier, vogelhouder of dierentuin zal op termijn geen
haankuikens meer ter beschikking hebben van lokale broederijen.
De beschikbaarheid zal afhangen van beslissingen die op politiek Europees niveau genomen gaan worden:
•
Gaat de ei sorteer oplossing Europees ingevoerd worden of hebben lidstaten de mogelijkheid de keus te laten aan de lokale broederijen? Als dit het geval is kunnen we dus in andere lidstaten van Europa verder produceren en zullen kuikens beschikbaar blijven. De factor transport zal wel een kostenverhogend effect hebben op de kuikens.
•
Als er een Europese invoering komt van wetgeving m.b.t. het (niet meer) doden van de haantjes
kunnen wij als Europees erkende leveranciers van diervoeding diepvries haankuikens van buiten de EU importeren om aan de specifieke vraag van het product te voldoen.
•
Als bedrijf is Kiezebrink al jaren bezig met dit onderwerp. Ik ben betrokken geweest als stakeholder in menig werkgroep die een mening heeft moeten formuleren omtrent dit onderwerp. In 2007 heb ik o.l.v. Michiel Derks al een onderzoek opgezet naar de acceptatie van een alternatief voor kuikens. M.m.v. Reinier de Vries en Wageningen University hebben we testen gedaan om diverse roofvogels gedurende langere tijd te voeren met een alternatief voor een kuiken. Dit onderzoek hebben we met een positief resultaat afgesloten. De conclusie is: je kunt roofvogels overzetten op een alternatief voor een kuiken zonder nadelige gevolgen te ervaren. Echter dit zal wel kostenverhogende gevolgen hebben voor de vogelhouder.
KIEZEBRINK
FOCUS ON FOOD
 www.kiezebrink.eu

[email protected]

+31 (0)341 358 338
 kiezebrinkbv
Tot slot
Als stakeholder heb ik de belangen voor onze branche veelal verwoord. Het stoppen van doden van de
haantjes zal volgens de maatschappij een bijdrage leveren aan het dierenwelzijn. Het wegvallen van 7,2
miljoen kilo (180.000.000 kuikens) diervoeding neemt niet weg dat de gebruikers stoppen met eten! U zult
uw vogels/dieren moeten blijven voeren. Gevolg van het wegvallen van deze hoeveelheid van hoogwaardig
diervoeding zal tot gevolg hebben dat er meer andere prooidieren gekweekt gaan worden, denk aan ratten,
muizen, kwartels, duiven et cetera om de kuikens te vervangen. Ook deze dieren moeten gekweekt en
gedood worden en veelal gebeurt dit onder omstandigheden die minder onder toezicht en controle staan.
Dus of het beoogde resultaat m.b.t. het dierenleed daadwerkelijk gehaald zal worden is voor mij de vraag.
Maar goed onder druk van de publieke opinie heeft de politiek weer een “probleem” opgelost en kunnen ze
scoren bij de publieke opinie!
Als Kiezebrink blijven we ons voor u inzetten! We hebben goede internationale contacten om eventueel
productie buiten de EU op te zetten. Als dit niet mogelijk is hebben we de expertise om een alternatief voor
kuikens te ontwikkelen. Daarnaast zijn we actief met onze leveranciers bezig om in geval van nood genoeg
andere producten te kunnen leveren zoals kwartels, ratten en muizen. In dit kader is Kiezebrink Rodents in
een ver gevorderd stadium om in Tsjechië een kweekbedrijf voor ratten en muizen op te zetten.
Kortom, Kiezebrink is al meer dan 25 jaar een betrouwbare leverancier en hoopt er in de toekomst ook voor
u te zijn!