Bestuursovereenkomsten : contractualisering binnen de sociale zekerheid in België Deel 1 : omgevingsanalyse 21/02/2005 FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 1. Inleiding FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 • Sociale Zekerheid : quid ? – Doelstelling : financiële tussenkomst (takken) • Tussenkomst bij verlies van loon (vervangingsinkomen) • Tussenkomst bij bijkomende lasten (uitkeringen en bijslagen) • Tussenkomst voor werkloosheid – Verschilt naargelang de beroepscategorie (stelsels) • • • • Werknemers Zelfstandigen Ambtenaren + andere FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 2. De contractualisering FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 • Basis : – KB 03-04-1997 – Twee fasen : BO 2002-2004 (+2005) en BO 2003-2005 – Invoering van een BO als voorwaarde voor verzelfstandiging • Doelstelling van de contractualisering : – Efficiëntie van de sociale zekerheid verbeteren – BO is een beheersinstrument (niet een beleidsinstrument) – Niet zo onbelangrijk !!! • Een contract tussen de Federale Staat en een openbare instelling van sociale zekerheid FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Inhoud van een bestuursovereenkomst • Verbintenissen van de OISZ – Strategische engagementen • Basisopdrachten : efficiëntie en dienstverlening aan de sociale verzekerde • Verbeteringsprojecten • Handvest voor de Sociale Verzekerde Zeer uitgewerkt : +/- 85 doelstellingen per BO – Financiële engagementen – Beheersbegroting 1ste jaar + evolutie (% of vaste bedragen) – Niet de programmabegrotingen • Verbintenissen van de Federale Staat • Overleg met OISZ in geval van wetswijziging • Respect financiële kader • Omgevingsfactoren bij evaluatie FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Operationalisering van de contractualisering • Uitvoering: – Bestuursplan : interne document voor uitvoering van BO • Rapportering & opvolging – – – – Samenwerkingsprotocol Jaarlijkse & tussentijdse verslagen Jaarlijks overleg 27de maand verslag • Aanpassing – Na jaarlijks overleg – Heronderhandeling FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Aard van een bestuursovereenkomst ? • • Juridische visie – Vraag : burgerlijke wetboek van toepassing (art.1101) – Praktijk niet onbelangrijk : • Vraag 1 : kan een partij schadevergoedingen vragen of opleggen dat BO uitgevoerd wordt ? • Vraag 2 : kan een burger in conflict met een OISZ de BO inroepen? – Antwoord : • Op vraag 1 : art.5§3 KB 3 april 1997 : art.1184 Burg wetboek niet van toepassing – Andere artikels wel ? • Op vraag 2 : nog niet opgelost Bestuurskundige visie – Twee modellen • Angelsaksische model : KT, privé-contract, juridische visie, gedetailleerde contract en opvolging, sancties en beloning, « one shot » interacties Gebaseerd op wantrouwen • Scandinavische model : LT, afspraak, politieke visie, geringe beschrijving en opvolging, permanente en meer klassieke opdrachten Gebaseerd op vertrouwen FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 • BO ? – Omwille van juridische traditie en politieke visie : tussenbeide contractmodel Contractualisering binnen de sociale zekerheid Angelsaksische model Wil van een frequente en gedetailleerde opvolging van de realisatie van de bestuursovereenkomst Gedetailleerde beschrijving van de verbintenissen Wil om audit systemen op te bouwen Burgerlijke wetboek (partieel) van toepassing Wil van sancties en beloning Scandinavische model Onderwerp van de bestuursovereenkomst : “klassieke” opdrachten (sociale en regelgeving) Automatische hernieuwing Middellange termijn : meerjaarlijkse planning als centrale punt Opvolging en evaluatie via overleg tussen de Voogdij en de OISZ Andere coördinatie- en samenwerkingsinstrumenten : werkgroepen, rechtstreekse contacten AG-Minister Art. 5 §3 KB 1997 : art.1184 Burgerlijke Wetboek niet van toepassing FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 3. SWOT-analyse van de contractualisering FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Een SWOT-analyse ? • Definitie – Strengths (sterkten), Weaknesses (zwakheden), Opportunities (kansen) &Threats (bedreigingen) – Methode waarin de capaciteiten van een organisatie gerelateerd wordt met omgevingsfactoren • Nut – Beschrijvend : omgeving van de contractualisering analyseren – Normatief : welke zijn de hervormingsassen ? • Drie clusters van factoren – Heterogene omgeving – Een sector in modernisering – Een chaotische implementatie van de contractualisering FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 3.1. Cluster 1 : heterogene omgeving FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 1.1. Verzelfstandigde instellingen • Primaire netwerk : – SZ wordt beheerd door openbare instellingen van sociale zekerheid (OISZ) : de primaire netwerk (+ enkele organisaties) – Taken : inning, verdeling, beheer • Interacties – Financiële interacties – Informatie-uitwisseling – 2 horizontale OISZ : RSZ en KSZ • Invloed op BO – 2 soorten van OISZ – Geïntegreerde netwerk – Grootschalige projecten (DMFA) FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 1.2. Medewerkende instellingen • Secundaire netwerk – Reden : opname van oude sociale beschermingen (voor WO II) – Gevolgen : betalingsopdracht in handen van privéorganisaties >>> medewerkende instellingen – Wel onder controle van een OISZ • Gevolgen op BO – Controletaak – Geen contractualisering omwille van belang van taak FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 1.3. : de Voogdij Regering Voogdijminister Voogdijminister Voogdijminister IKW Ondersteuning van minister Minister Openbaar Ambt Minister Begroting FOD SZ FOD WASO Ondersteuning Regeringscommissarissen Ondersteuning van minister Ondersteuning FOD B&B Regeringscommissarissen College van de RC ? Toezicht, Toezicht, Opvolging, Opvolging, Overleg Rekenhof Revisoren Overleg Beheerscomité Beheerscomité Beheerscomité Beheerscomité Beheerscomité Openbare Instelling Sociale Zekerheid Openbare Instelling Sociale Zekerheid Openbare Instelling Sociale Zekerheid Openbare Instelling Sociale Zekerheid Openbare Instelling Sociale Zekerheid FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 1.3. : de Voogdij • Geen harmonisatie van Voogdij – Dubbele Voogdij : budget vs beleidsmatig – Binnen de “beleidsmatige” Voogdij • Geen duidelijke taakverdeling • Geen kader voor aanwerving en opdrachten regeringscommissarissen • Vele Voogdijministers : 1/3 OISZ zonder één op één relatie • Gevolgen voor BO – Budgettaire vs strategische discussies – RC in zwakke positie FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 1.4. Het paritair beheer • Waarom ? – – – – Privé-initiatief Drie aandeelhouders Gevolg op de OISZ (samenstelling beheerscomité) Wel goed georganiseerde organisaties • Gevolgen voor BO – Organisaties betrokken bij horizontale discussies – Ieder comité betrokken voor afzonderlijke betrekkingen Voogdij-OISZ FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Cluster 2 : een sector in modernisering FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 2.1. : naar meer afstemming • Invoering Globaal Beheer (stelsel van de werknemers) – Takken niet meer individueel gefinancierd – OISZ gefinancierd volgens hun behoeften – Beheerd door RSZ • Integratie van de gegevensbeheer en –uitwisseling – KSZ & Smalls-MvM – Grote projecten : DMFA, DIMONA, Agora-projecten • Afstemming over de dienstverlening aan de sociale verzekerde – Handvest van de sociale verzekerde • Invoering van het College van de OISZ – Spreekbuis en horizontale projecten FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 2.2. : naar een efficiëntere management van de OISZ • Verzelfstandiging via KB 03 april 1997 : – Financieel : transfersomgelijkheden – Personeel : aanwerving en vorming – Facility : beheer van onroerende goederen • Invoering analytische boekhouding – Imperfecte • Invoering boordtabellen • Beroep op consultant voor hervorming van interne processen • Informatisering • Hervorming van de HRM (Copernicus) FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 2.3. : naar een partnerschaprelatie met de Voogdij • Oprichting FOD Sociale Zekerheid in 2001 – Ondersteuning Voogdijministers – Coördinatietaak via samenwerking met OISZ – Expertiseopbouw rond contractualisering en prestatiemeting • Opmaak basisprincipes over contractualisering – Hervorming van de opvolging • Ondersteuning van de RC • Opbouw van een methoden • Gesprekken met budgettaire voogdij FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 2.4. : responsabilisering secundaire netwerk FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Cluster 3 : een chaotische implementatie van de bestuursovereenkomst FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 3.1. De goede resultaten • BO = dynamiek binnen de OISZ • BO = hogere transparantie. Indrukkwekkende inspanning om prestaties en resultaten te meten • Positieve realisatiegraad • BO kan gebruikt worden om horizontale projecten te ondersteunen FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Factor 3.2. De slechte resultaten • Problemen bij operationalisering- en normeringgraad • Problemen bij rapportering • Geen audit mbt PMS • Geen afstemming rond invulling van jaarlijks overleg • Aanpassingsprocedure FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 De resultaten van de SWOT-analyse FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Beschrijvende analyse –Interne : organisationele niveau –Extern : interorganisationele niveau Sterkten Zwakheden Progressief opbouw van een Afwezigheid auditsysteem (OISZ) prestatiemeetsysteem (OISZ) Imperfecte analytische boekhouding (OISZ) E-gov en informatie-uitwisseling (OISZ) Optimalisering van interne workflows (OISZ /FOD) Regeringscommissarissen niet ondersteund (FOD) Problemen bij operationalisering, normering Opbouw van een nieuwe opvolgingssysteem en rapportering (OISZ) (FOD) Kansen Bedreigingen Goed georganiseerde sociale partners Heterogene netwerk Afstemmingsinitiatieven : College van de Weinig afstemming tussen beleidsmatige en OISZ, Handvest, KSZ, etc. budgettaire voogdijen Weinig afstemming tussen de verschillende beleidsmatige voogdijen Secundaire netwerken weinig betrokken door contractualisering Druk van de burger Verschillende visie rond operationalisering van bestuursovereenkomst FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Normatieve analyse • Principe – Relatie tussen interne en externe omgeving – Opdracht : links vinden om hervormingstrategie op te bouwen Kansen Zwakheden rapportering Zwakheden opmaak doelstellingen Zwakheden RC Imperfecte analytische boekhouding Geen auditsysteem Zwakheden Nieuwe opvolgingsysteem Interne workflows E-gov PMS Sterkten Organisatie sociale partners College OISZ Handvest Bedreigingen KSZ Heterogene netwerk Voogdij Begroting Voogdijen Druk burger Visies contract FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 4. Hervormingstrategieën : voorstellen FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Strategie 1. Naar een grotere link tussen input en output • Link – Splitsing budg / strat discussie moedigt niet de interne kostprijsberekening aan – Invoering uniforme methode vereist samenwerking tss OISZ ( via College OISZ) Kansen Zwakheden rapportering Zwakheden opmaak doelstellingen Zwakheden RC Imperfecte analytische boekhouding Geen auditsysteem Zwakheden Nieuwe opvolgingsysteem Interne workflows E-gov PMS Sterkten Organisatie sociale partners College OISZ Handvest Bedreigingen KSZ Heterogene netwerk Voogdij Begroting Voogdijen Druk burger Visies contract FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Strategie 2. Naar een meer professionele opvolging • Link – Zwakke invulling rol RC versterkt door afwezigheid van afstemming tussen de Voogdijen – Nieuwe opvolgingsysteem zal synergieën moeten creëren tussen de verschillende voogdijen Kansen Zwakheden rapportering Zwakheden opmaak doelstellingen Zwakheden RC Imperfecte analytische boekhouding Geen auditsysteem Zwakheden Nieuwe opvolgingsysteem Interne workflows E-gov PMS Sterkten Organisatie sociale partners College OISZ Handvest Bedreigingen KSZ Heterogene netwerk Voogdij Begroting Voogdijen Druk burger Visies contract FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Strategie 3. Naar een grotere transparentie • Link – Zwakheden bij strategische management en PMS te wijten en versterkt door afwezigheid van een visie rond invulling van BO – Hervorming in die zin zal wel moeten afhangen • Van samenwerking tussen OISZ • Van al bestaande PMS binnen de OISZ Kansen Zwakheden rapportering Zwakheden opmaak doelstellingen Zwakheden RC Imperfecte analytische boekhouding Geen auditsysteem Zwakheden Nieuwe opvolgingsysteem Interne workflows E-gov PMS Sterkten Organisatie sociale partners College OISZ Handvest Bedreigingen KSZ Heterogene netwerk Voogdij Begroting Voogdijen Druk burger Visies contract FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 4. Conclusies FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005 Welke toekomst voor de bestuursovereenkomst ? • • • Wil is er om het instrument verder te gebruiken 3 factoren – Heterogene omgeving – Moderniseringsintiatieven – Imperfecte invoering van de BO 3 strategiëen : oucomes van beleid van FOD SZ – Input en ouput linken • • • • Nieuwe structuur : project vs basisopdrachten Gebruik van ZBB en Activity based budget Samenwerking met FOD B&B bij onderhandeling Normalisatiecommissie – Verbetering van de opvolging • Ontwikkeling Cel & methodologie • Gesprekken met FOD B&B – Betere transparentie • Technische richtlijnen klaar • Screening door FOD SZ / RC • 2 voorwaarden – Collegiale voorbereiding en invoering – Incirmentele invoering FOD Sociale Zekerheid DG Sociaal Beleid Contractualisering binnen de sociale zekerheid 21-02-2005