Jobinformatiebeurs

Algemeen Ziekenhuis
KORTRIJK
De ziekenhuisapotheker en
medicatieveiligheid
19.02.09
Katy VERHELLE
Hoofdapotheker
AZ Groeninge, Kortrijk
Risico op medicatievergissingen staat in de topvijf van de risico’s
in verband met patiëntveiligheid (WHO)
* accurate samenstelling van geneesmiddelen
* preventie van hoge concentratievergissingen
De fundamentele vragen die iedere professioneel zichzelf
dient te stellen :
Wie? Waarom? Wat? Waar? Wanneer? Hoe?
1. Wie?
Een ziekenhuisapotheker in een ziekenhuis met
patiëntvriendelijkheid als uitgangspunt van kwalitatieve
en veilige zorg.
Evolutie van veiligheid van het geneesmiddel naar
veiligheid van geneesmiddelentherapie
Evolutie van een ziekenhuisapotheker met ervaring binnen
de muren van de apotheek, naar ervaring extramuros
2. Waarom?
Opgeleid als
geneesmiddelendeskundige en
artsenijbereidkundige
Opgeleid als beoefenaar van de
geneeskunst
Medebehandelaar zijn is de
ambitie.
3. Wat?






De ziekenhuisapotheker naast het bed van de patiênt
Instappen in een veiligheidsmanagementsysteem
Veiligheidsrondes
Checklijst medicatieveiligheid
Alert-berichten, tips voor de patiënt en de
verpleegkundigen, posters,…
Actieve medicatiebewaking (FAGG)
3. 1 De ziekenhuisapotheker naast het bed van de patiënt
Klinische farmacie is in ons ziekenhuis gestart als een project
op de spoedopname. Momenteel staat reeds 4 dagen een
apotheker op spoed die instaat voor een actueel
medicatieschema en cave-informatie plus adviezen en
adverse drug events die worden meegegeven aan de
behandelende geneesheer.
Nauwe samenwerking met de huisartsen en de
huisapothekers om dit te optimaliseren en te automatiseren
bvb IBBT project Share4Health (AVK ) en Seamless Care Task
Force (APB).
Patiënten, apothekers, dokters, verpleegkundigen en directie
zijn zeer enthousiast
3. 2 Instappen in een veiligheidsmanagementsysteem
Wat geldt voor de vliegtuigen van Zaventem, geldt ook voor
het ziekenhuis en voor de ziekenhuisapotheker : risico’s
dienen geïdentificeerd te worden, geanalyseerd om
prospectief of retrospectief, fouten op patiënten te voorkomen.
Dit moet bijdragen tot een betere veiligheidscultuur op alle
echelons in de organisatie. Het melden van ongevallen en
bijna-ongevallen vormt een belangrijke hoeksteen van ons
veiligheidsmanagementsysteem.
3. 3 Veiligheidsrondes en checklijsten medicatieveiligheid
Ziekenhuisapothekers stappen mee in het eigen ziekenhuis en
kijken op de afdelingen aan de hand van checklijsten of
medicatie op een veilige manier gehanteerd wordt. Op zo’n
ronde wordt ook de dialoog aangegaan met medewerkers rond
patiëntveiligheid.
Het is ook de intentie van de Vereniging van
Ziekenhuisapothekers om medicatiechecklijsten te verfijnen en
te standaardiseren voor de verschillende deelaspecten van de
medicatieprocessen.
3. 3 Veiligheidsrondes en checklijsten medicatieveiligheid
Medicatieveiligheid kan worden opgevolgd door middel van
* structuurvragen : is er een procedure voor…?
* procesvragen : wordt de procedure werkelijk toegepast?
* uitkomstvragen : wordt de uitkomst van die toepassing
gemeten?
3. 4 Alertberichten, tips, posters
De apothekers evalueren alles wat met medicatie te maken heeft
en werken alert, tips, posters … uit onder de auspiciën van het
Medisch Farmaceutisch Comité en de Antibioticabeleidsgroep.
Ook de medicatie in de staande orders, richtlijnen, klinische
paden,… wordt door apothekers gevalideerd in coördinatie
met de multidisciplinaire comités.
3. 5 Actieve medicatiebewaking FAGG
De melding van vermoedelijke bijwerking van geneesmiddelen is
suboptimaal en de ziekenhuisapothekers helpen mee om de
actieve medicatiebewaking te faciliteren.
4. Waar en wanneer?
Synergie van de totale apotheekprocessen
1. Voorschrift
2. Afleveren
3. Bereiden
4. Toedienen
5. Opvolgen van de farmacotherapie
6. Transmurale zorg
7. Opleiding
4. 1 Voorschrift
Voorbeelden
Correcte naam (naam, dosis,vorm, posologie)
Elektronisch voorschrift
Inbouwen van controles
Farmacotherapeutische richtlijnen
Staande orders
Adviezen van klinische apothekers
Volledige informatie over de patiënt
4. 2 Afleveren
Voorbeelden
Dubbele controle. Cave look-alikes, sound-alikes.
Eenheidsdosisdistributie
Individuele distributie
Stockcontrole
4. 3 Bereiden
Voorbeelden
Controle op de dosis
Controle op de veiligheid bvb cytostatica
Promoten van officinale bereidingen
4. 4 Toedienen
Voorbeelden
Aparte distributie verdovende middelen
Specifieke etikettering bijvoorbeeld voor intrathecale toedieningen
Pletmedicatie
Correcte patiëntidentificatie
4. 5 Opvolgen van de farmacotherapie
Voorbeelden
Klinische apothekers : thuismedicatie en adverse drug events met
als doel het vermijden van hospitaalopname (HARM-studie)
Klinische apothekers : antibioticatherapie
Elektronisch voorschrift : tophonderd interacties op basis van APBDelphi
4. 6 Transmurale zorg
Voorbeelden
Medicatie-anamnese
Electronische informatieoverdracht
Apotheekservicepunt
Substitutie – resubstitutie
Medicatie-ontslagdocument
4.7 Opleiding
Voorbeelden
Vorming voor apotheekassistenten
Vorming voor verpleegkundigen ziekenhuisbreed bijv. transmurale
zorg of specifiek bijv. antibioticabeleid
Vorming voor apothekers en apotheekassistenten in
risicomanagement en veiligheidscultuur bijv. melden van fouten
5. Hoe?




Stimuleren van een veiligheidscultuur binnen de
organisatie
Opzetten meetsystematiek
Gerichte verbeteracties
Verhogen patiëntenparticipatie
6. Tot slot
Patiëntvriendelijkheid impliceert kwaliteit van zorg en
veiligheid.
Het succesvol implementeren en opnemen van de
farmacovigilantie, is een multidisciplinair gegeven, dat meer
dan ooit ondersteund dient te worden door overleg.
Op die manier komen we van coëxistentie naar samenspraak
en tenslotte tot integratie
The healthcare professionals magazine
6x/year - FR/NL
8.000 readers
——————————
Hot topics seminars driven by reknown opinion leaders