9/04/2016 Geen levensperspectief meer Is er lijden ? zonder lijden: klaar met leven met lijden: levensmoeheid zonder vraag naar levensbeëindiging met vraag naar levensbeëindiging zonder vraag naar levensbeëindiging exploratie van de vraag verzoek tot euthanasie duidelijk aanwezig VZP*-beleid (zie Richtlijn VZP) exploreer levensmoeheid (stap 1) evalueer behandelingopties (stap 2) evalueer zorgvuldigheidscriteria (stap 3) * VZP = Vroegtijdige ZorgPlannning) Levensmoeheid een visietekst : flowchart - PaGe 2014 Stap 1 : Exploreer levensmoeheid * doe in geval van twijfel een beroep op gespecialiseerd advies psychische factoren lichamelijke factoren onderliggende aandoening en frailty evalueer volgende aspecten: • levensverwachting • actueel lijden en betekenis voor patiënt : - huidige klachten en symptomen - functieverlies / graad van afhankelijkheid - hoe zijn die klachten geëvolueerd • toekomstig lijden : kans op succes of verbetering van klachten - psychiatrische aandoeningen (depressie /psychose /dementie) - coping van patiënt en omgeving - eenzaamheid - waardigheid - verantwoordelijkheid - traumatische levenservaring biografie en betekenis v ziekte-ervaring - subjectief welbevinden - spirituele/existentiële krachtbronnen sociale en economische deprivatie sociale omkadering – (angst voor) armoede Stap 2 : Evalueer behandelingsmogelijkheden behandeling mogelijk maar geweigerd behandeling mogelijk en gewenst multidisciplinair team start behandeling geen duurzaam verzoek tot actieve levensbeëindiging VZP-beleid evalueer op regelmatige tijdstippen geen behandeling mogelijk duurzaam verzoek tot actieve levensbeëindiging : evalueer zorgvuldigheidscriteria (stap 3) Stap 3 : Evalueer zorgvuldigheidscriteria zorgvuldigheidscriteria afwezig geen medisch uitzichtloze situatie en/of geen (lichamelijk/psychisch) ondraaglijk lijden zorgvuldigheidscriteria onduidelijk (grijze zone) zorgvuldigheidscriteria aanwezig medisch uitzichtloze situatie en (lichamelijk/psychisch) ondraaglijk lijden multidisciplinair team voorziet in ondersteuning VZP-beleid neen overweeg : - collegiaal overleg - teamoverleg - ethisch advies ja start euthanasie procedure zorgvuldigheidscriteria aanwezig ? 1