Nieuwjaarstoespraak Michel Delbaere Voorzitter van Voka Bozar Brussel, 6 januari 2014 http://www.voka.be/nieuwjaar2014 Dames en heren, Graag wens ik u van harte een gelukkig en gezond 2014 toe. 1. Brussel Niet toevallig, hebben we eraan gehouden de Nieuwjaarsreceptie te organiseren in Brussel. Voor ons is Brussel een centrale inzet voor de komende verkiezingen. Voka wil Brussel niet lossen, wel integendeel. - Brussel moet echter vereenvoudigd en versterkt worden. - En ja, Vlaanderen is één van de belangrijkste stakeholders van Brussel. Als Brussel goed bestuurd wordt en haar rol van hoofdstad ten dienste van het land – want dit is haar functie en haar reden van bestaan – goed invult, kan zij als metropool, als Europese metropool straks een dynamische rol vervullen in het herstellen van onze welvaart. 2. Actualiteit Voka wil de waan van de dag overstijgen. We kunnen echter niet voorbij aan de saga van Bpost. Ja, dit maakt ons zeer ongerust. 1. Niet omdat het loon van Johny Thys te hoog of te laag zou zijn. 2. Niet omwille van de onhoffelijke manier waarop dit onderhandeld of Niet onderhandeld werd 3. Wel omdat bepaalde mensen het algemeen belang ondergeschikt vinden aan electorale positionering 4. Wel omdat er een oorverdovend stilzwijgen geweest is bij de coalitiepartners, ook aan de Vlaamse kant. Tot voor enkele dagen. Tot het onomkeerbaar werd. NJ toespraak 06/01/2014 Page 1 5. Maar vooral omdat bepaalden in dit land de klok 30 jaar achteruit wil draaien. De tijd van de RTT, weet u wel, de tijd waarin u een partijkaart nodig had om een telefoonaansluiting te bekomen in minder dan 3 maand. Men wil blijkbaar terug naar de gouden tijden van overheidsbedrijven met als voornaamste kenmerk dat de klant NIET centraal staat. Laat dit duidelijk zijn: Vlaanderen past voor dit model. Wallonië waarschijnlijk ook. Béatrice Delvaux heeft gelijk in haar analyse dat sommigen bereid zijn de cohesie van het land op de helling te zetten om toch maar ideologisch te kunnen scoren. Wij vragen in dit verband geen lippendienst. Wij vragen een engagement om deze overheidsbedrijven echt te verzelfstandigen en op termijn te privatiseren. De kerntaken van de overheid liggen elders. En daar is werk genoeg. 3. Laat ons echter concentreren op wat belangrijk is: de inzet van de verkiezingen We gaan niet het zoveelste jaaroverzicht afdreunen. 2014 wordt hopelijk een kantelmoment voor onze welvaart. Nu is het niet meer de tijd van gelijk hebben maar van gelijk krijgen. Ik heb een voorstel, een nieuwjaar voornemen. Wij zouden voor de volgende verkiezingen een welvaartstest moeten ontwikkelen als alternatief op de stemtest. Met die welvaartstest kunnen we afmeten op welke manier partijprogramma’s inzetten op reële, haalbare welvaartsontwikkeling door een ambitieus groeimodel te omarmen. De vier hoekstenen van de redding van ons welvaartsmodel zijn ontegensprekelijk: A. Handelsbalans B. Staatsschuld C. Waar voor uw geld-index D. Armoede NJ toespraak 06/01/2014 Page 2 A. Handelsbalans De grote afwezige in het politieke discours en stellingnames tot nu toe is inderdaad de handelsbalans. Men klopt zich op de borst, België is verworden tot “l’exception, le modèle belge”. Laat mij duidelijk zijn : we hebben ons wit brood eerst gegeten. Welke coalitie er ook moge geroepen worden om te regeren , zal dit haar realiteit zijn. Zonder drastische ommekeer gaat dit zegelied rap voorbij zijn. De laatste cijfers mogen nog wijzen op een kleine verbetering. Maar ten gronde doet het niets af aan die brutale vaststelling : In 10 jaar tijd zijn we 24 miljard euro welvaart verloren aan het buitenland ( een handelsbalans die omslaat van een overschot van 4% naar een tekort van 2 %). De nodige importen zullen we niet meer kunnen betalen tenzij met een niet haalbare schuldopbouw. De oorzaak van deze achteruitgang is genoegzaam bekend. Competitiviteit of het gebrek eraan, flexibiliteit of het totaal gebrek ervan. De competitiviteit zal niet worden opgelost met 450 miljoen lastenverlaging in 2015, 2017 en 2019. Het moet met onmiddellijke ingang aangepakt worden en in de juiste grootteordes, om echt een verschil te kunnen maken. We hebben 9 miljard euro lastenverlaging nodig en daarmee halveren we dan nog maar onze loonkostenhandicap. De flexibiliteit die niets kost nota bene, maar zo noodzakelijk is, gaat volledig de verkeerde richting uit. Wij zijn ook voor een eenheidsstatuut op voorwaarde dat de flexibiliteit verhoogt. Quod non. Het des te dramatischer dit te moeten vaststellen op een moment dat traditionele economische grootmachten zoals de VS een nieuwe economische adem vinden en herindustrialiseren. Zelfgenoegzaamheid viert hoogtij en is in deze onze grootste vijand. Het zal hard ontwaken zijn. Gans Europa, behalve Frankrijk, voeren structurele hervormingen door terwijl wij vooral de consumptie op peil willen houden. NJ toespraak 06/01/2014 Page 3 B. Staatsschuld Onze staatschuld bedraagt 100% van het BBP. De overheid betaalt daar 13 miljard euro interest op. Geld dat we beter voor andere zaken zouden kunnen gebruiken. Structureel ingrijpen dus, opnieuw. Maar Kerstmis heeft zo zijn gewoontes. Eén ervan is niet zeer bekend maar niettemin – om de verkeerde redenen - zeer structureel. Elk jaar neemt men éénmalige maatregelen die de financiële situatie van het land opsmukken op korte termijn. Wie verkoopt er nu zijn toekomstige huuropbrengsten tot in 2031? Hetzelfde geldt voor de BTW saga op elektriciteit. Het voordeel wordt op korte termijn gerealiseerd. Maar de nadelen zullen in de komende jaren vast betaald moeten worden, maw. Een niet-aflatende hypotheek op de volgende generaties. De andere en tweede gewoonte van onze overheidsfinanciën, en nog veel verontrustender, is, dat men alleen iets hoort over het optrekken van de inkomsten en zo goed als niets over het verminderen van de uitgaven. Men weet dat de limiet van de inkomsten overschreden is ( een overheidsbeslag van 55 % is er echt over) en dat men dus zeer snel de uitgaven efficiënt zal moeten aanpakken. NJ toespraak 06/01/2014 Page 4 C. Waar voor uw geld – index Daarvoor hebben we de ‘waar voor je geld’-index ontwikkeld. Waar vriend en vijand er inderdaad over eens waren in 2013, is de slechte transformatie van onze belastingen. In welvaart betalen wij veel en krijgen er – relatief gezien – te weinig voor terug. Dit is door onze studiedienst op de kaart gezet. Bravo daarvoor. Iedereen is het erover eens. Maar veel politieke consequenties worden er niet aan verbonden. Elke partij zal er echter mee te maken hebben. Elke overheid, federaal en gewestelijk en gemeentelijk. Het beste bewijs dat we niet goed scoren inzake waar voor uw geld, is de armoede in dit land. D. Armoede Wie vindt het normaal dat we de 2e hoogste belastingdruk hebben en dat terzelfdertijd één op de zeven in dit land in armoede leeft? Wordt het dan geen tijd dat we dat model durven in vraag stellen. Een model dat op een unfaire manier afroomt en er dan niet in slaagt om op een rechtvaardige manier zij te helpen die het echt nodig hebben. De kerstdagen en de koude nachten schudden elk jaar ons geweten wakker, tot de volgende kerst. En zo gaan we telkens verder. Geen enkele partij kan om deze 4 hoekstenen heen. Wij vragen uitdrukkelijk naar hun stellingname zodat de kiezer kan bepalen wat elke partij voor zijn welvaart zal doen. NJ toespraak 06/01/2014 Page 5 4. Plan – uitnodiging tot pact Beste vrienden, U kent mij. Ik ben geen klager, ik ben een doener. Voka is dat ook. En om die reden kan het geen kwaad de dingen eens op scherp te stellen. Het is nu of nooit. Wij hebben tijdens ons congres een plan voorgelegd – evenwichtig – fair – breedgedragen en efficiënt. Wij hebben voorgesteld dat de overheid, de bedrijven en de burgers dit zouden onderschrijven. Dit zou een pact worden voor de volgende 5 jaar. De vijf kernpunten van dit pact zijn: 1. We moeten de competitiviteit herstellen door een schoktherapie van een halvering van de loonkostenhandicap tijdens de komende legislatuur. Hiermee kunnen we 165.000 jobs creëren. 2. We willen een positieve handelsbalans door meer internationale doorgroei van onze ondernemingen. We willen elk jaar 1% exportmarktaandeel terugwinnen. 3. De uitgaven van elke overheid mogen nominaal maximum 1 % stijgen, bouwen we het overheidsbeslag af tot 48% van het bbp en zorgen we voor de blijvende financierbaarheid van de sociale zekerheid. 4. Door de ondernemingen in de vennootschapsbelasting optioneel te laten kiezen tussen ofwel een tarief van 20% ofwel het behoud van 33% met toepassing van de notionele interestaftrek, geven we de zelffinanciering van de internationale doorgroei van onze ondernemingen een sterke impuls. 5. En tot slot willen we mensen die werken een impuls geven door een koopkrachtinjectie van 2,3 mia euro. NJ toespraak 06/01/2014 Page 6 Daarmee maken we een kans niet alleen om onze welvaart veilig te stellen maar ook om aan te sluiten bij de performante landen van Europa. Degene die dit pakt niet willen onderschrijven, degene die hun verantwoordelijkheid niet willen opnemen omdat het niet past in hun electorale DNA, bewijzen dat zij hun federale verantwoordelijkheid niet willen opnemen. De keuze is duidelijk: Gaat men de krimpende welvaart nog meer herverdelen (wat in fine neerkomt op het verdelen van miserie) of gaat men de omgeving creëren om de kansen te vermenigvuldigen? Wij hebben de bedrijven om dit laatste te doen. We hebben de mensen en het talent om dat waar te maken. Hebben wij ook de politici om dit te doen? Zijn zij bereid om dit groeipakt te onderschrijven, om hun verantwoordelijkheid op te nemen om in elke regering de nodige hervormingen door te voeren? Daar gaar het over in 2014. We kunnen die kans niet laten voorbijgaan om te bewijzen dat we dat met zijn allen aankunnen. De weg kan lang zijn. Maar we moeten aan elkaar beloven dat we ons einddoel kunnen en zullen bereiken Aan ieder van ons om de kans te grijpen die geboden wordt. Aan het beleid wil ik meegeven dat zij op ons zullen kunnen rekenen : ondernemingen , ondernemers en de mensen die er werken hebben het potentieel om wereldmarkten te veroveren. We hebben die stille kampioenen, waarvan u er vandaag opnieuw een aantal zal horen die de basis vormen om ons welvaartsmodel heruit te vinden. Aan alle politieke partijen vragen wij gangmakers te zijn in deze expeditie. NJ toespraak 06/01/2014 Page 7 Want laat dit duidelijk zijn. Deze kans komt niet terug. 1. Een meerderheid in dit land is bereid het sociaal economische voorrang te laten hebben op het communautaire. 2. De komende legislatuur van 5 jaar zal door geen andere verkiezingen doorkruist worden. 3. De euro wordt minder in twijfel getrokken, de financiële markten zijn rustig. 4. De Europese sixpack zorgt voor een relatieve convergentie. De partijen die de kans voorbij laten gaan om NU structurele maatregelen te nemen, zullen een verpletterende verantwoordelijkheid dragen. Het is nu geen tijd voor ideologie. De welvaartstaat verdient beter. De communautaire rust is alleen dan verzekerd. NJ toespraak 06/01/2014 Page 8