Eindeloos Bewustzijn

Kwantumfysica en Bewustzijn
Pim van Lommel:
Eindeloos Bbewustzijn.
Een wetenschappelijke visie
op Bijna-Dood ervaring
Realiteit of fictie ?
Waarom wil Pim van Lommel
met de theoretische
natuurkunde de BDE een
wetenschappelijke basis
verschaffen?
De evolutie van het bewustzijn?
Bij het bestuderen van Eindeloos Bewustzijn gingen mijn
gedachten terug naar mijn studententijd in 60-er jaren. In die tijd
maakte een Teilhard de Chardin furore met zijn geschrift
Phénomène Humaine of vertaald “Het verschijnsel Mens”. Ook
TdC heeft getracht het “Bewustzijn” een fysisch fundament te
verschaffen maar helaas op een wijze die in de fysica wereld
weinig weerklank vond.
Of dit terecht of onterecht was laat ik nu in het midden.
Ik heb me later de vraag gesteld: Zou het mogelijk zijn de
gedachten van TdC over evolutie wel een gezonde fysische
basis te verschaffen ?
En dit ontlokt mijn tweede vraag: Hebben Pim van Lommel en
TdC in dit opzicht iets gemeenschappelijks ?
Teilhard de Chardin
Pierre Teilhard de Chardin werd in
1881 geboren in het Franse Sarcenat
werd op zijn 18-de lid van de
jezuïetenorde. Omdat in 1904 de
jezuïeten door een anticlericale
regering uit Frankrijk werden
verbannen, zette Teilhard zijn
filosofische en theologische studies
voort op het Engelse Kanaaleiland
Jersey. In 1911 werd hij in Hastings
tot priester gewijd. In 1922 werd hij
professor in de geologie in Parijs. Hij
ontwikkelde een grote
wetenschappelijke activiteit als lid
van talrijke expedities naar Azië en
Afrika. In 1928 behoorde hij tot het
onderzoeksteam dat in China de
hominide Sinanthropus Pekinensis
ontdekte.
Gespreksgroep in Studententijd
Ook Teilhard worstelt met
het begrip “Bewustzijn”.
Hij schrijft dit toe aan de
binnenkant der dingen
terwijl de fysica zich
beperkt tot de buitenkant.
Naarmate de evolutie stapsgewijs voortschrijdt neemt het bewustzijn
steeds hogere vormen aan.
Wij (volgens TdC) zijn geneigd te zeggen: “Het bewustzijn verschijnt
alleen bij de mens met volkomen klaarblijkelijkheid, het is voor de
wetenschap een geïsoleerd geval en voor de wetenschap van geen
belang.”
TdC vervolgt: “Dit moeten we herstellen en verbeteren. Het
bewustzijn verschijnt klaarblijkelijk in de mens, het wordt gezien in
een enkele flits, dus heeft het een kosmische uitgebreidheid en
waaiert als zodanig uit in onbeperkte ruimte en tijdelijke voortzetting.”
En wat verstaat TdC onder bewustzijn: “De term bewustzijn moet
worden genomen in de meest algemene zin, om elk soort psychisch
leven aan te duiden vanaf de meest rudimentaire vormen van
inwendige gewaarwording tot het menselijk verschijnsel van reflexief
kennen.”
Het probleem van de twee energieën:
De fysieke energie die aan de “buitenkant der dingen”werkt en de
geestelijke energie van de “binnenkant der dingen” of wel de
psychische energie.
Wij weten dat de geestelijke energie bestaat maar we kunnen haar
niet omschrijven. Wij voelen haar kracht in ons en om ons heen.
TdC probeert uit dit dilemma te komen door te stellen dat de kosmos
een middelpunt vliedende- en een middelpunt zoekende component
kent waarbij de eerste energie “de energie” van de
natuurwetenschappen omschrijft.
De tweede middelpunt zoekend energie is de psychische energie van
de binnenkant der dingen en het verklaart het toenemend bewustzijn
door de evolutie. Dit is dan de energie die de evolutie tot steeds
grotere hoogte of complexiteit voort doet stuwen.
Door deze aanname meende TdC de entropiedood te omzeilen.
Punt Omega
Door de kracht van de verinnerlijking is de homo sapiens
uitgestegen boven het dierlijke niveau.
Dat wil zeggen dat de mens als “collectief” denkend wezen in
staat is de kosmos én zichzelf te overstijgen. Maar deze nieuwe
levensvorm is niet het einde van het evolutieproces. Volgens
Teilhards hyperfysische beschouwingen is de mensheid op weg
naar een steeds hechter wordende sociale eenheid
(Globalisering in een modern woordgebruik).
Een eerste stap op deze weg is al gezet. Als eerste soort is de
mens er in geslaagd vanuit zijn ontstaansgebied in verschillende
stromen de wereld in te gaan, zonder in verschillende soorten
uiteen te vallen.
Uiteindelijk zal die ontwikkeling uitmonden in een evolutionair
moment dat Teilhard 'Punt Omega' noemde.
De evolutie of levensboom
Christogenese
Het Punt Omega valt samen met
de toestand van de door Christus
verloste mensheid. De mensen
hebben zich zodanig verinnerlijkt
dat zij het Mystieke Lichaam van
Christus zijn geworden. Maar dat
was pas mogelijk nadat de
Schepper zichzelf aan het
evolutieproces onderhevig
maakte.
Dat deed hij door mens te worden
onder de mensen. Teilhard noemt
dat de Christogenese.
In de mens sterven om de zeven jaar alle cellen af
en worden vervangen door nieuwe cellen (met een
mogelijke uitzondering van deel van de
hersencellen).
Anders gezegd: Om de zeven jaar zijn we zo goed
als vervangen maar toch hebben wij ons bewustzijn
behouden.
Nog anders gezegd:
Indien bewustzijn op cel niveau sterft, blijft het
“gecollectiveerde” bewustzijn op mens niveau
bestaan.
Detail van Mesopotamië met nodige ruïnesteden.
Tempelcomplex van Eridu
De stadscultuur
• De mens maakt de stap van nomadenbestaan naar een
agrarische stadcultuur.
• Naar men schat begonnen de eerste stadsculturen 10.000
jaar geleden in Mesopotamië.
• Er treed differentiatie van taken op in de vorm van
beroepen zoals boer, bakker, timmerman etc
• Maar er komt een priester-koning aan het hoofd met een
tempel met dienaars als profeten, priesters en later ook
schriftgeleerden (na het ontdekken van het schrift).
• Elke stadscultuur kiest zijn godheid als een “verhoogd”
bewustzijnsniveau en er treden evolutionaire krachten op
tussen concurrerende stadsculturen en haar goden. Het
oude testament geeft hiervan prachtige voorbeelden
(Lees b.v. 1 Koningen 18).
De vier rotsplaneten waar slechts
een leven kent. Waarom?
Het Pim van Lommel Model.
Het Medium bevat het “Eindeloos
Bewustzijn”.
BDE en het bewustzijn
• Verstrengeling: Alle herinneringen zijn met
elkaar verbonden.
• Alles is tijdloos aanwezig.
• Geen plaatsgebondenheid; non-lokaliteit.
• Ook kan in de toekomst worden gekeken.
• Het bewustzijn is van het lichaam gescheiden.
• Bij de dood wordt een drempel van
onomkeerbaarheid overschreden.
Wat zeggen de criticasters:
• The Journal of Palliative Medicine.
• Pieken in elektrische hersensignalen in stervende
patiënten.
• BDE zou kunnen worden veroorzaakt door
zuurstofgebrek.
• Dit zou ook karakterveranderingen kunnen
teweegbrengen (indien men overleeft).
• Door elektrische signalen is het mogelijk oude
herinneringen op te wekken.
• Het onderzoek wordt voortgezet.
Kan een “neuraal netwerk” het bewustzijn inclusief het
onderbewuste bevatten? In dat geval zou het bewustzijn een
interne hersenfunctie kunnen zijn.
Een neuraal netwerk kan informatie opslaan en verwerken
maar ook een leerproces doorlopen.
De Klassieke
Natuurwetenschappen
Heeft zijn oorsprong in de oudheid
maar weer tot volle bloei gebracht in
de 17-de eeuw.
Isaak Newton (1642-1727)
Christiaan Huygens (1629-1695)
De Natuurwetenschappen
• Met de bewegingswetten van Newton en de
inzichten van Huygens over licht was men aan de
einde van de 19-de eeuw van overtuigd dat de
natuurkunde “afgerond”was.
• De Maxwell vergelijkingen gaf een exacte
beschrijving van electromagnetische golven.
• Dat je niet alles kon uitrekenen was wel duidelijk al
zou het in principe wel mogelijk moeten zijn.
• Maar………… toen stond alles op z’n kop !!!
Hoe het begon…..
Max Planck
De zwarte straler is alleen
afhankelijk van de temperatuur.
Maar de “wanhoopsaanname” van
het jaar 1900:
Licht is “gekwantificeerd”
Of
E=hν
Waarbij
h = 6.626 x 10 ⁻³⁴ Js
en v is de frequentie van het licht
De electro-magnetisce golven.
Een buitengewoon
inzichtelijk
geschreven boek
over de
Kwantummechanica.
Max
Invallende golf
Min
Max
Het model van Christiaan Huygens of het waterbakmodel.
Rechts staat een (fictief) scherm opgesteld waarop een
interferentie-patroon verschijnt van maxima en minima door de
superpositie van twee golfbewegingen van beide spleten.
Samenvattend: Het licht heeft een complementair karakter;
of het gedraagt zich als een kwantum-deeltje of het
gedraagt zich als een golf afhankelijk van het uitgevoerde
experiment.
Dit concept blijkt nog algemener van aard. Louis de Broglie
(1892 – 1987) postuleerde dat alle materie een golfkarakter
vertoont.
De bijbehorende relatie is uiterst simpel: De golflengte is
gelijk aan de constante van Planck gedeeld door de impuls
van het deeltje. Maar al is de relatie simpel, hij onttrekt zich
ten ene male aan ons voorstellingsvermogen.
Zo kon al in 1927 worden aangetoond dat elektronen een
golfkarakter vertonen en werd recentelijk het golfkarakter
van fullereen-moleculen (voetbalmoleculen) aangetoond die
120.000 maal zo zwaar zijn.
Omdat materiegolven van elektronen en zeer kleine golflengte
hebben kun je ze het beste vergelijken met röntgenstraling en
gebruik je een kristallijnen structuur ipv een dubbele spleet.
Je noemt dit een diffractie patroon.
Spectraal Lijnen van atomair
waterstof
Nils Bohr
Ervin Schrödinger
Het statistisch model van Schrödinger met de
Golffunctie als resultaat. Het kwadraat van de
golffunctie is de waarschijnlijkheid om het elektron op
die plek en tijdstip aan te treffen.
↓
│Ψ│²
Golffuncties
Werner Heisenberg
Kwantum mechanica of
matrix mechanica met de
onzekerheidrelaties.
Δp x Δx > h/4π
h = constante van Planck
Onzekerheidsrelatie van Heisenberg
De Kopenhagen interpretatie van de kat van
Schrödinger. De golf-functie van de kat stelt dat
de kat zowel levend als dood is maar bij het
waarnemen is de kat of levend of dood.
│Ψ│²
Verstrengelde deeltjes
Welke conclusies mogen we uit
dit alles trekken ?
In het kader van het bewustzijn
In de kwantumwereld:
• Complementaire grootheden zoals plaats en
beweging (impuls) of tijd en energie zijn niet
gelijktijdig exact te bepalen doordat waarnemer en
het waargenomene elkaar beïnvloeden.
Onzekerheidsrelatie.
• Elk deeltje heeft een statistisch equivalent in de vorm
van een golffunctie. Golffuncties vertonen
interferentie ten gevolge van superpositie.
• Deeltjes kunnen paarsgewijs verstrengeling vertonen
zodat bij het waarnemen van een eigenschap aan het
ene deeltje dit “onmiddellijk” er toe leidt dat het
ander deeltje een tegengesteld meetresultaat
vertoont. Non-lokaliteit.
Het model van Pim van Lommel
• Het bewustzijn blijft in een medium voortbestaan na de
dood. Dit wordt bevestigd door de BDE ervaringen.
• Het medium heeft het karakter van een kwantumwereld
waar non-lokaliteit, superpositie en verstrengeling in een
statistische zin betekenis hebben.
• Maar…….
De constante van Planck is buitengewoon klein 6.6 x 10⁻³⁴
Js en het bewustzijn is toch nog macroscopisch van aard.
• Des al niet te min zijn er vele macroscopische
experimenten waar de kwantumwereld zich manifesteert
(zwarte straling, de dubbele spleet, diffractie en de kat van
Schrödinger).
Wat de kwantumfysica ons leert is dat er een veelheid
van zaken zijn in onze wereld die wij als mens niet
kunnen bevatten.
Wij zijn daar niet voor geschapen want wij hebben dit tot
nu toe niet in de evolutie nodig gehad.
Wij kunnen daar aan tegen wel wiskundige vergelijkingen
en statistische modellen aangrijpen om onbegrijpelijke
fenomenen te beschrijven en daarmee resultaten
verkrijgen die meetresultaten “verklaren”.
Een dat is een ongelooflijke prestatie van de mens in de
20-ste eeuw.
Des al niet te min:
Zien we toch wel een toenemend bewustzijn–niveau door
de evolutie en het zou zo kunnen zijn dat het verdwijnen
van een individu op een lager niveau hem “collectiveert”
naar een hogere trede van bewustzijn.
Je kunt dit religieus zien zoals Theilard de Chardin dat wij
als mens toetreden naar een punt omega (Christogenese).
Met een moderne woord zouden we dat “globalisering”
kunnen noemen.
Maar……..
Of het Pim van Lommel model met een “kwantumfysisch
medium” hierin een rol speelt, blijft (voor mij) vooralsnog
een open vraag.
EINDE