Beeldschermbril: advies van de arbeidsgeneesheer

Beeldschermwerk –
Beeldschermbril
Infodocument
201610/Provikmo-I-2009
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
Beeldschermwerk – Beeldschermbril
1 Inleiding
Met het stijgen van de leeftijd vermindert het accommodatievermogen van de ooglens (dit is het
vermogen van de lens om ‘in te zoomen’). Het wordt dan steeds moeilijker om op korte afstand
details scherp te zien. Na verloop van tijd komt er een moment waarbij een leesbril noodzakelijk is
om goed te kunnen lezen (leesafstand +/- 30 cm). Dit probleem ontstaat zo rond het 40-45e
levensjaar.
Enige tijd na het in gebruik nemen van de eerste leesbril kan er de behoefte ontstaan aan een
aparte brilsterkte voor het werken aan het beeldscherm: de beeldschermbril (leesafstand +/- 60
cm). Mensen die een leesbril gebruiken kunnen problemen krijgen bij het lezen van het
beeldscherm omdat die op een grotere afstand staat dan de normale leesdocumenten. Vaak
zal men bij dergelijke problemen de werkplek zo inrichten dat tekst en beeldscherm zich op
eenzelfde afstand tot de ogen bevinden. Als een dergelijke opstelling niet te realiseren is kan
men kiezen voor een beeldschermbril. Dit is een bril waarbij de leesafstand is afgestemd op de
plaats van het beeldscherm. Een bril voor veraf is voor het zien op een afstand verder dan 2
meter.
2 Beeldschermbril: te betalen door werkgever
In het algemeen is zo dat een werknemer die in aanmerking komt voor een beeldschermbril, een
"oudere" medewerker is, die al een leesbril nodig heeft. Pas wanneer er voor het werken met een
beeldscherm een andere (lees)bril nodig is dan degene waarvan men zich gewoonlijk bedient, zal
de werkgever de kosten moeten dragen.
Beeldschermbrillen zijn speciaal bedoeld voor beeldschermwerkzaamheden en minder geschikt
voor algemeen gebruik. Normale brillen, bedoeld voor algemene correctie, vallen niet onder het
Koninklijk Besluit Beeldschermwerk. De werkgever moet dus niet tussenkomen in de kosten voor een
gewone leesbril, een “normale’ multifocale bril, ook al heeft de ouder wordende werknemer last
met lezen.
Een beeldschermbril hoort in principe tot de faciliteiten op de werkplek en is uitsluitend bedoeld
voor beeldschermwerk en niet ter vervanging van de eigen bril. De bril blijft eigendom van het
bedrijf en mag niet meegenomen worden naar huis (tenzij men thuiswerk uitvoert waarvoor een
beeldscherm nodig is).
Een beeldschermbril kost gemiddeld rond de 500 euro (brilmontuur: 100 euro; glazen: 200 euro per
glas).
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
2
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
3 Beeldschermbril voor ‘beeldschermwerkers’
Indien een beeldschermbril zou nodig zijn dan moet de werkgever enkel tussen komen in de kosten
wanneer de werknemer effectief als een beeldschermwerker kan beschouwd worden.
In de wetgeving (Koninklijk besluit van 27 augustus 1993 betreffende het werken met
beeldschermapparatuur) worden beeldschermwerkers gezien als werknemers die gewoonlijk en
gedurende een aanzienlijk deel van hun normale werktijd moeten gebruik maken van
beeldschermapparatuur.
Deze omschrijving is voor interpretatie vatbaar. In de praktijk wordt aangegeven dat minstens de
helft van de werktijd (4 uren per dag) min of meer constant aan een beeldscherm moet worden
gewerkt. Loketbedienden bijvoorbeeld vallen hier niet onder, callcentermedewerkers wel. De
werkgever (of de interne preventieadviseur) legt best (in overleg met de arbeidsgeneesheer) vast
wie al dan niet als beeldschermwerker beschouwd wordt.
4 De beeldschermbril in detail
Een beeldschermbril of computerbril is een bril waarmee op een afstand van ca. 60 cm scherp
gezien kan worden na het ontstaan van presbyopie (ouderdomsverziendheid of oudziendheid),
doorgaans vanaf een jaar of 40-45. Een beeldschermbril is vergelijkbaar met een leesbril (positieve
dioptrie: vb. +1,00 of +2,50), zij het dat de beeldschermbril minder sterk is.
4.1 Welke bril voldoet aan de definitie van beeldschermbril?
Een beeldschermbril is dus in feite een zwakke leesbril. Veelal kan men, als men een sterkere leesbril
nodig heeft, de oude leesbril als beeldschermbril gebruiken.
Een computerbril onderscheidt zich doorgaans verder in niets van een gewone bril.
Een “normale” bifocale of multifocale (= progressieve) bril is geen beeldschermbril en komt niet in
aanmerking voor tussenkomst door de werkgever. Er zijn slechts 3 types van brillen die in aanmerking
komen als beeldschermbril:



Monofocale brillen
Degressieve brillen (beeldschermbril met extra leesbereik)
Multifocale dataconform brillen
Kort zal worden ingegaan voor welke doelgroep deze brillen bestemd zijn.
4.1.1 Monofocale brillen
Bij intensief beeldschermwerk heeft een monofocale bril voor een kijkafstand van circa 60 cm de
voorkeur. In de meeste situaties zijn monofocale glazen voldoende en het meest geschikt tenzij men
ook veel papieren documenten moet lezen in combinatie met beeldschermwerk. De monofocale
bril is de beeldschermbril is zijn meest klassieke vorm.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
3
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
4.1.2 Degressieve brillen (beeldschermbril met extra leesbereik)
Met een degressief glas ziet men van ± 30cm tot 2 meter ver, zodat men documenten, klavier en
scherm tegelijk ziet. Dit doet men door onderaan in het brilglas de exacte leescorrectie te slijpen, en
het glas bovenaan ongeveer één dioptrie lichter te maken zodat men er een heel stuk verder mee
kan kijken.
4.1.3 Multifocale datacomfort brillen
Multifocale glazen bevatten naast een leeszone en een vertegedeelte een overgangszone zodat
ook voor tussengelegen afstanden een deel van de bril bruikbaar is. In het algemeen zijn "normale"
multifocale brillen slechts beperkt bruikbaar voor intensief beeldschermgebruik. Dit gezien het feit
dat slechts een beperkt deel van het glas bruikbaar is voor het kijken op het beeldscherm. Hierdoor
wordt tijdens het werk een vaste stand opgedrongen van het hoofd, wat ergonomisch niet aan te
bevelen is.
Er bestaan daarom speciale multifocale beeldschermglazen (multifocaal data) waarbij het deel dat
geschikt is voor beeldschermwerk groter is dan in multifocale glazen voor algemeen gebruik. Mede
op grond hiervan zijn deze brillen niet geschikt voor algemeen gebruik!
4.2 Een beeldschermbril is niet altijd per se nodig
Niet iedereen met een verminderd accommodatievermogen heeft in de praktijk behoefte aan een
speciale beeldschermbril. Redenen hiervoor kunnen zijn:


Mensen die een beetje bijziend zijn, zetten hun bril af tijdens beeldschermwerk;
Een vorige leesbril (lees: minder sterk) is vaak heel geschikt om te gebruiken voor het
beeldscherm.
5 Beeldschermwerk: medisch onderzoek bij de
arbeidsgeneesheer?
In de wetgeving ( Koninklijk besluit van 27 augustus 1993 betreffende het werken met
beeldschermapparatuur) staat in artikel 7 sinds 2016 het volgende:
Voor de werknemers die gewoonlijk en gedurende een aanzienlijk deel van hun normale werktijd
gebruik maken van beeldschermapparatuur, moet de werkgever ervoor waken dat de volgende
maatregelen worden genomen:
1° indien uit de bevraging of het ander instrument bedoeld in artikel 4, § 2 blijkt dat er mogelijke
gezondheidsproblemen zijn, wordt de betrokken werknemer door de preventieadviseurarbeidsgeneesheer onderworpen aan een aangepaste gezondheidsbeoordeling.
2° Als de resultaten van het oogonderzoek het vereisen en indien een normaal correctiemiddel de
uitoefening van werk op een beeldscherm niet mogelijk maakt, moet de werknemer beschikken
over een speciaal correctiemiddel dat uitsluitend met het betrokken werk verband houdt. De kosten
van dit speciale middel vallen ten laste van de werkgever.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
4
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
Er is dus vanaf 2016 geen verplichte periodieke gezondheidsbeoordeling van beeldschermwerkers
meer voorzien in de wetgeving. Er wordt ook geen aanwervingsonderzoek noch een
werkhervattingsonderzoek meer voorzien.
Elke werknemer kan uiteraard via de personeelsdienst of zelf een afspraak maken bij zijn
arbeidsgeneesheer wanneer hij werkgebonden klachten in vertrouwen wenst te bespreken.
6 Advies Toezicht Welzijn op het Werk
Volgens welke modaliteiten de werkgever tegemoet komt in een specifieke bril dient in overleg
afgesproken worden. Hij kan de bril zonder beperkingen vergoeden, maar ook een basismodel
(montuur en optische glazen) voor een bepaald maximumbedrag vergoeden en de werknemer de
vrije keuze laten.
De werkgever heeft de mogelijkheid om zelf een procedure uit te werken hoe de werknemer zijn
correctiemiddel moet aanvragen:
 Uit eigen beweging naar een oogarts gaan en een bril laten attesteren of voorschrijven,
eventueel nadien advies van de arbeidsgeneesheer voor terugbetaling en controle of de
correctie voldoende is.
 Eerst consultatie van de arbeidsgeneesheer, die verwijst dan naar een oftalmoloog.
De werkgever kan dus vrij bepalen op welke wijze en voor welk bedrag een beeldschermbril wordt
vergoed. Dit bedrag wordt in overleg met het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk
vastgesteld. Het is dus mogelijk dat er voor de werknemer een meerkost is, indien de werknemer
voor speciale (gecombineerde) glazen of een duur montuur kiest. Een basismodel mag geen
meerkost voor de werknemer betekenen.
Hij kan tevens vastleggen of de beeldschermbril al dan niet op de werkpost moet blijven, de
frequentie van hernieuwing, wat in geval van breuk of diefstal,…
De werkgever kan een tegemoetkoming geven in het aandeel dat de werknemer zelf moet betalen
(het ‘remgeld’) na een bezoek aan de oogarts, maar is dit niet verplicht. De werkgever kan de
tegemoetkoming afhankelijk maken van het feit of de werknemer door de arbeidsgeneesheer is
doorverwezen of niet.
Met dank aan dr. A. Volckaerts, adviseur FOD Werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg,
Algemene directie toezicht welzijn op het werk.
7 Beeldschermwerk: praktische aanpak (voorstel)
Om onnodige kosten en onaangename verrassingen te vermijden, is het nuttig dat men de
procedure rond aanvraag van een beeldschermbril in een duidelijk overzicht giet, met een
concreet stappenplan.
Wanneer de werkgever standaard documenten en verwijsbrieven ter beschikking stelt, vermijdt hij
extra administratieve last en discussies achteraf. Ook vermeldt hij in de procedure best wat de
maximaal terugbetaalde kosten zijn voor de brilglazen en het brilmontuur. Deze bedragen
verschillen van werkgever tot werkgever.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
5
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
Opgelet! Vele werkgevers komen enkel tussen in de kosten voor een monofocale bril (= de echte
klassieke ‘beeldschermbril’) of een degressieve bril en komen niet tussen in de kosten voor brillen
met multifocale of trifocale/progressieve glazen, brillen met getinte glazen, merkmonturen,
antiweerspiegeling, krasbestendigheid,... Dit moet op voorhand tussen werkgever en werknemers
afgesproken worden.
In principe moet de werkgever enkel de kosten voor de beeldschermbril betalen en niet de kosten
voor het consult bij de oogarts. In de wetgeving staat immers: ‘De kosten van dit speciale middel
vallen ten laste van de werkgever’. Sommige werkgevers wensen ook tussen te komen in de kosten
(remgeld) bij de oogarts. Ook dit moet op voorhand goed afgesproken worden.
De werkgever (of de interne preventieadviseur) legt best (in overleg met de arbeidsgeneesheer)
vast wie al dan niet als beeldschermwerker beschouwd wordt.
7.1 Klassieke procedure via de arbeidsgeneesheer (voorstel)
7.1.1 Stap 0: Zijn de klachten op te lossen met een gewone leesbril?
Voordat een beeldschermbril aangekocht wordt, moet de werknemer eerst nagaan of een andere
bril kan helpen. Misschien komt een (oude) leesbril al tegemoet aan het vermoeien van de ogen. In
dat geval is de aankoop van de specifieke beeldschermbril (nog) niet nodig. De gewone bril voor
lezen moet dus niet door de werkgever betaald worden, ook al heeft de ouder wordende
werknemer last met lezen.
7.1.2 Stap 1: Gaat het om een beeldschermwerker?
Indien een beeldschermbril zou nodig zijn dan moet de werkgever enkel tussen komen in de kosten
wanneer de werknemer effectief als een beeldschermwerker kan beschouwd worden.
7.1.3 Stap 2: Aanvraag door de beeldschermwerker.
De beeldschermwerker die last heeft van vermoeide ogen bij werken aan het beeldscherm, last die
met normale correctie (een ‘klassieke leesbril’) niet opgelost geraakt, vraagt een spontane
raadpleging aan bij de arbeidsgeneesheer. Dit kan via de personeelsdienst, of sinds 23 mei 2014 (KB
van 24 april 2014 tot wijziging van diverse bepalingen) rechtstreeks bij de externe dienst. De
werknemer vermeldt bij het maken van de afspraak dat het gaat om een oogtest in het kader van
een beeldschermbril.
7.1.4 Stap 3: Consult bij de arbeidsgeneesheer.
De arbeidsgeneesheer voert een oogtest uit met inschatting van het intermediair zicht (de
tussenafstand). Wanneer hieruit blijkt dat een aangepaste correctie nodig is, verwijst hij door naar
de oogarts. Hiervoor kan het document ‘Beeldschermbril: advies van de arbeidsgeneesheer’ (in
bijlage) gebruikt worden.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
6
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
7.1.5 Stap 4: Consult bij een oogarts.
De oogarts bepaalt de benodigde correctie per oog. Hij stelt een voorschrift op voor een
beeldschermbril, en verwijst door naar een opticien. De werknemer laat het document ‘Attest
beeldschermbril’ (in bijlage) invullen door de oogarts en neemt dit document mee naar de opticien.
7.1.6 Stap 5: Aanschaf via een opticien.
De opticien bezorgt de werknemer een gedetailleerde factuur, waarin de specificaties van de bril
en het montuur, en de afzonderlijke kosten hiervan worden weergegeven. De werknemer laat het
document ‘Attest beeldschermbril’ (in bijlage) invullen door de opticien en bezorgt dit document
aan de werkgever of de personeelsdienst.
7.1.7 Stap 6: Terugbetaling door de personeelsdienst.
De beeldschermwerker bezorgt de originele factuur van de opticien en het volledig ingevulde
document ‘Attest beeldschermbril’ (in bijlage) aan de personeelsdienst, ter terugbetaling van de
kosten.
Indien de werkgever ook wenst tussen te komen in de kosten (remgeld) voor de oogarts dan moet
de werknemer een kopie van het voorschrift of het getuigschrift voor verstrekte hulp van de oogarts
aan de personeelsdienst bezorgen, ter terugbetaling van de kosten.
7.2 Afwijkende procedure (voorstel)
Soms komt het voor dat een werknemer een oogarts consulteert en een beeldschermbril
voorgeschreven kreeg zonder dat vooraf de arbeidsgeneesheer werd geraadpleegd. Volgend
scenario kan dan gevolgd worden (voorstel):
7.2.1 Stap 1: Consult bij een oogarts.
De oogarts bepaalt de benodigde correctie per oog. Hij stelt een voorschrift op voor een
beeldschermbril, en verwijst door naar een opticien. De werknemer laat het document ‘Attest
beeldschermbril’ (in bijlage) invullen door de oogarts en neemt dit document mee naar de opticien.
7.2.2 Stap 2: Aanschaf via een opticien.
De opticien bezorgt de werknemer een gedetailleerde factuur, waarin de specificaties van de bril
en het montuur, en de afzonderlijke kosten hiervan worden weergegeven. De werknemer laat het
document ‘Attest beeldschermbril’ (in bijlage) invullen door de opticien en bezorgt dit document
aan de werkgever of de personeelsdienst.
7.2.3 Stap 3: Terugbetaling door de personeelsdienst.
De beeldschermwerker bezorgt de originele factuur van de opticien en het volledig ingevulde
document ‘Attest beeldschermbril’ (in bijlage) aan de personeelsdienst, ter terugbetaling van de
kosten.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
7
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
De personeelsdienst of werkgever gaat na of de werknemer effectief als een beeldschermwerker
kan beschouwd worden.
Indien de werkgever ook wenst tussen te komen in de kosten (remgeld) voor de oogarts dan moet
de werknemer een kopie van het voorschrift of het getuigschrift voor verstrekte hulp van de oogarts
aan de personeelsdienst bezorgen, ter terugbetaling van de kosten.
Allerlei variaties op de voorgestelde procedures zijn mogelijk. Het is van belang om in elk geval een
procedure uit te werken en deze strikt te volgen. Improviseren is nooit een goede optie.
8 Rustbril
Op het einde van een oogtest gebeurt het heel zelden dat men alles perfect gezien heeft. Bijna
niemand heeft ‘perfecte ogen’. Men vindt bijna steeds een minieme fout. Vanaf een correctie van
0,5 dioptrie wordt aangenomen dat een bril zeker nodig is. Bij lagere correcties wordt vaak een
‘rustbril’ voorgeschreven.
Mensen die licht verziend zijn (en geen leesbril dragen) moeten hun ooglensspieren soms erg
inspannen om nabij te zien zonder dat men zich daar bewust van is. De ooglensspieren moeten zich
erg samentrekken bij lang nabijwerk. Dit kan klachten zoals hoofdpijn veroorzaken. Een bril met licht
positieve glazen (+0,25 à +0,50) kan de oogspieren doen ontspannen. Licht verzienden hebben niet
continu behoefte om de bril te dagen en om deze reden noemt men het een rustbril die men enkel
draagt bij last.
Een ‘rustbril’ met zeer lichte correctie wordt in principe niet beschouwd als een echte
beeldschermbril. Hij moet immers enkel bij ‘last’ gedragen worden terwijl een beeldschermbril
continu moet gedragen worden bij beeldschermwerk.
Bijlagen



Voorbeeld instructie werkgever inzake terugbetaling
Beeldschermbril: advies van de arbeidsgeneesheer
Attest beeldschermbril
© Provikmo 2016,
Provikmo geeft u deze informatie op vrijwillige basis. Daarbij streven wij er steeds naar om dit op een
zeer zorgvuldige manier te doen. Gelet op deze middelenverbintenis, kan op basis van deze
informatie nooit de aansprakelijkheid van Provikmo vzw ingeroepen worden.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
8
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
Voorbeeld instructie werkgever inzake terugbetaling
Alleen de werknemers die op de naamlijst ‘beeldschermwerkers’ staan, kunnen een terugbetaling
van de kosten voor een beeldschermbril krijgen. De personeelsdienst betaalt die kosten op de
volgende manier terug:
De beeldschermbril na overlegging van de originele en gedetailleerde factuur:
 Voor het brilmontuur: maximaal 100 euro
 Voor de glazen: maximaal 200 euro per glas
Belangrijke opmerking:
Er is enkel terugbetaling voor:
 Monofocale glazen voor intermediaire visus
 Degressieve glazen voor dichtbij en intermediare visus (beeldschermbril met extra leesbereik)
 Ontspiegeling en krasvrije glazen
Er is geen terugbetaling voor:
 Unifocale en multifocale glazen voor bijziendheid, verziendheid, astigmatisme,
ouderdomsverziendheid of combinatie daarvan
 Verharde en verkleurde glazen
Als bij een later oogonderzoek vastgesteld wordt dat een nieuwe correctie nodig is, zal het
gecorrigeerde glas terugbetaald worden onder dezelfde voorwaarden.
Een nieuw montuur wordt om de vijf jaar voorzien.
Bij verlies of beschadiging van de beeldschermbril moet de werknemer dit melden aan de
personeelsdienst of de werkgever.
De beeldschermbril moet op het werk blijven en mag niet meegenomen worden naar huis.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
9
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
Beeldschermbril: advies van de arbeidsgeneesheer
Naam en voornaam werknemer:
Firma, bedrijf of instelling:
In te vullen door de arbeidsgeneesheer:
Ik, ondergetekende arts-specialist, verklaar hierbij volgend type beeldschermbril te adviseren voor
bovenvermelde werknemer nadat gebleken is dat een klassieke leesbril geen soelaas brengt of
bracht:
O Een monofocale bril (klassieke ‘beeldschermbril’)
O Degressieve bril (beeldschermbril met extra leesbereik)
O Een multifocale dataconform bril
Datum:
Naam (of stempel) en handtekening:
Opgelet! Vele werkgevers komen enkel tussen in de kosten voor een monofocale bril (= de echte
klassieke ‘beeldschermbril’) of een degressieve bril en komen niet tussen in de kosten voor brillen
met multifocale of trifocale/progressieve glazen, brillen met getinte glazen, merkmonturen,
antiweerspiegeling, krasbestendigheid,... Dit moet op voorhand tussen werkgever en werknemers
afgesproken worden.
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
10
BEELDSCHERMWERK - BEELDSCHERMBRIL | INFODOCUMENT
Attest beeldschermbril
Opgelet! Vele werkgevers komen enkel tussen in de kosten voor een monofocale bril (= de echte
klassieke ‘beeldschermbril’) of een degressieve bril en komen niet tussen in de kosten voor brillen
met multifocale of trifocale/progressieve glazen, brillen met getinte glazen, merkmonturen,
antiweerspiegeling, krasbestendigheid,... Dit moet op voorhand tussen werkgever en werknemers
afgesproken worden.
Naam en voornaam werknemer:
Firma, bedrijf of instelling:
In te vullen door de oogarts en de optieker:
Oogarts:
Ik, ondergetekende arts-specialist, verklaar hierbij volgend type beeldschermbril voorgeschreven te
hebben aan bovenvermelde patiënt nadat gebleken is dat een klassieke leesbril geen soelaas
brengt of bracht:
O Een monofocale bril (klassieke ‘beeldschermbril’)
O Degressieve bril (beeldschermbril met extra leesbereik)
O Een multifocale dataconform bril
Datum:
Naam (of stempel) en handtekening:
Optieker:
Ik, ondergetekende optieker, verklaar hierbij volgend type beeldschermbril verkocht te hebben aan
bovenvermelde klant:
O Een monofocale bril (klassieke ‘beeldschermbril’)
O Degressieve bril (beeldschermbril met extra leesbereik)
O Een multifocale dataconform bril
Datum:
Naam (of stempel) en handtekening:
[email protected] · provikmo.be
201610/Provikmo-I-2009
11