© Noordhoff Uitgevers Nieuwsbrief buiteNLand april 2016 In Japan

Nieuwsbrief buiteNLand april 2016
In Japan, Nieuw-Zeeland, Taiwan en Groningen blijft de aarde in beweging
Door de aanslagen in Brussel verbleekte het andere nieuws van de afgelopen
maanden, zoals de ontruiming van het vluchtelingen kamp in Calais, de chaos op de
Griekse eilanden door de continue toestroom van vluchtelingen, de grenscontroles
aan de binnen- en buitengrenzen van de EU en het akkoord met Turkije over de
vluchtelingen. De laatste onderwerpen sluiten goed aan bij het thema ‘Wereld’ van
het aardrijksprogramma voor de bovenbouw. Onderwerpen die aansluiten bij het
thema ‘Aarde’ stonden ook in de krant. Dit keer verschenen ze niet op de voorpagina
maar toch voldoende om er in deze nieuwsbrief aandacht aan te besteden, want op
verschillende plaatsen kwam de aarde in beweging. Zo kwam de grootste actieve
vulkaan in Japan, Mount Aso, op maandag 28 maart tot uitbarsting waarbij 32
mensen om het leven kwamen en werd Christchurch in Nieuw-Zeeland op 14
februari getroffen door een aardbeving, met een kracht van 5,8 op de schaal van
Richter. Gelukkig vielen er geen slachtoffers en was de schade beperkt.
Hoe anders was het vijf jaar geleden. Toen werd de stad getroffen door een beving
van 6.3 op schaal van Richter en kwamen 185 mensen om het leven en een deel van
de stad werd vernield.
Ruim een week voor de beving in Christchurch werd de Taiwanese stad Tainan
opgeschud door een beving met een kracht van 6.4. Een groot flatgebouw van
zeventien verdiepingen stortte in 10 seconden in.
Foto EPA
© Noordhoff Uitgevers
De brandweer redde wel en baby uit het puin maar ruim 120 personen hebben het
niet overleefd. Het Openbaar Ministerie van Tainan zoekt uit of tijdens de bouw niet
gesjoemeld is met de bouwvoorschriften.
Ook in ons eigen land werden de bewoners van Groningen op 25 februari voor de
zoveelste keer in hun nachtrust gestoord. De aardbevingen zijn hier een direct
gevolg van de bodemdaling, die veroorzaakt wordt door de gaswinning.
In deze nieuwsbrief heeft u de mogelijkheid om in de klas aandacht te besteden aan
het onderwerp aardbevingen. We gaan werken met de atlas en de computer. De
leerlingen in de onderbouw starten met de vaardigheid plaatsbepaling en zoeken
daarna de plaatsen op die de afgelopen jaren door een heftige beving zijn getroffen.
De bovenbouwleerlingen bestuderen een tekst, beantwoorden vragen en voeren een
praktische opdracht uit.
Doel:
Het doel van deze les is om de leerlingen bewust te maken van de impact van een
aardbeving, te onderzoeken waar deze op aarde plaatsvinden en waarom juist daar.
De leerlingen maken n.a.v. een leestekst, een stukje video en een
computerprogramma verschillende opdrachten waarbij de atlas nodig is. Zij sluiten
deze les eventueel af met het maken van een kleine praktische opdracht.
Lessuggestie voor de onderbouw
U start de les met laten zien van een fragment uit het NOS-journaal. Hierna lezen de
leerlingen het artikel en maken de opdrachten die hierbij horen. Daarna heeft u de
mogelijkheid om de vaardigheid plaatsbepaling op aarde te herhalen. Hierna zoeken
de leerlingen de locaties op waar de zwaarste aardbevingen in deze en de vorige
eeuw hebben plaatsgevonden.
Fragment uit het NOS-journaal: http://bit.ly/zwaarste-aardbeving
© Noordhoff Uitgevers
Groningers schrikken wakker van aardbeving
Zowel het KNMI als regionale media kregen veel meldingen binnen. RTV Noord
kreeg veel telefoontjes uit de omgeving van Hoogezand-Sappemeer en Slochteren,
de belangrijkste plek voor gaswinning in Nederland. Het epicentrum lag volgens het
KNMI precies tussen die twee plaatsen in, bij Froombosch, op een diepte van 3
kilometer.
Volgens RTV Noord kregen bewoners het aardig te verduren. Veel mensen
schrokken wakker en waren door de regionale zender overdonderd door de kracht
ervan. Gaswinning door de NAM is de oorzaak van de vele aardbevingen in de
provincie. Of de beving schade heeft veroorzaakt, is nog onbekend. Evers houdt dat
wel voor mogelijk.
Afgelopen week bleek nog uit een uitgebreid onderzoek van onder meer de TU Delft
dat veel inwoners van het aardbevingsgebied zich onveilig voelen, last hebben van
psychische problemen en hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn. In 15.000
huishoudens heerst volgens de studie 'een onveilig gevoel'. De onderzoekers
spraken van 'zeer schokkende resultaten'.
Volkskrant 26 februari 2016
© Noordhoff Uitgevers
Opdracht A
1 Lees het artikel en beschrijf in eigen woorden waar het artikel over gaat.
……………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
2 Zoek in het register van de Atlas Froombosch op. Ligt deze stad ten noorden of ten
zuiden van Slochteren?
……………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
3 Zoek in de atlas de kaart op over ‘Nederland – energie’. Bekijk het kaartje over
aardgas. Leg met dit kaartje uit dat het logisch is dat er vooral ten noorden van de
stad Groningen aardbevingen ontstaan als gevolg van aardgaswinning.
……………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
4 Groningers voelen zich volgens het artikel steeds onveiliger. Waaruit blijkt dat?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
5 De aardschokken hebben de laatste jaren duizenden schademeldingen bij de NAM
opgeleverd. Dat kost de NAM miljoenen aan schadeclaims. Zoek uit wat NAM
betekent en geef twee redenen waarom de NAM toch doorgaat met het boren naar
aardgas.
……………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
© Noordhoff Uitgevers
Opdracht B
De aarde is de afgelopen eeuwen door verschillende aardbevingen getroffen.
Geef op figuur 1 met een rode stip de bekendste aardbevingen op de wereld aan.
2011 Tokohu
2011 Christchurch
2010 Haiti
2010 Chili
2004 Indische Oceaan
2001 Gujarat
1985 Mexico City
1976 Tangshan
1964 Alaska
1960 Valdivia
1952 Kamchatka
1923 Kanto*( Japan)
1908 Messina
1906 San Francisco
1755 Lissabon
1556 Shaanxi
1138 Aleppo
856 Damghan* ( Iran)
32°NB - 142°OL
43°ZB - 172°OL
18°NB - 72° WL
32°ZB – 70 °WL
3 °NB – 95 °OL
23°NB – 70 °OL
18°NB - 102°WL
40°NB - 118°OL
61°NB - 147°WL
38°ZB – 73 °WL
52°NB - 160°OL
34°NB - 139°OL
38°NB – 15 °OL
37°NB - 122°WL
36°NB – 11 °WL
34°NB - 109°OL
36°NB – 37 °OL
36°NB – 54 °OL
* staat niet in het register van de atlas
Opdracht C
Zoek op internet een of twee van deze aardbevingen op en maak daar een klein
werkstukje over
Figuur 1
© Noordhoff Uitgevers
Lessuggestie voor de bovenbouw
U start de les met laten zien van een fragment uit het NOS-journaal of een ander
actueel fragment.
Fragment uit het NOS-journaal: http://bit.ly/zwaarste-aardbeving
Opdracht
Deze opdracht bestaat uit een aantal deelopdrachten. Je kunt deze opdracht alleen
uitwerken maar je mag ook in een team werken. ( max. 4 leerlingen)
Opdracht A
Lokaliseer op figuur 2 minimaal 10 van de bekendste aardbevingen. Dit doe je met
een stip en door de plaatsnaam in te vullen.
Verklaar 2, 3 of 4 van deze aardbevingen met behulp van de platentektoniek.
Gebruik hierbij het trefwoordenregister (blz. 300) en de kaarten uit de GB.
Werk je met een team van vier leerlingen dan verklaren jullie 4 aardbevingen.
2011 Tokohu
2011 Christchurch
2010 Haiti
2010 Chili
2004 Indische Oceaan
2001 Gujarat
1985 Mexico City
1976 Tangshan
1964 Alaska
1960 Valdivia
1952 Kamchatka
1923 Kanto*( Japan)
1908 Messina
1906 San Francisco
1755 Lissabon
1556 Shaanxi
1138 Aleppo
856 Damghan* ( Iran)
© Noordhoff Uitgevers
32°NB - 142°OL
43°ZB - 172°OL
18°NB - 72° WL
32°ZB – 70 °WL
3 °NB – 95 °OL
23°NB – 70 °OL
18°NB - 102°WL
40°NB - 118°OL
61°NB - 147°WL
38°ZB – 73 °WL
52°NB - 160°OL
34°NB - 139°OL
38°NB – 15 °OL
37°NB - 122°WL
36°NB – 11 °WL
34°NB - 109°OL
36°NB – 37 °OL
36°NB – 54 °OL
figuur 2
Opdracht B
Zoek op internet de volgende sites op: IRIS Earthquake Browser en KNMI
seismologie.
Tips bij het programma Iris Browser:
- selecteer eerste het Middellandse Zeegebied.
- Vergroot het gebied
- Kijk wat de kleuren geel en paars betekenen
- Zoek Lefkade op de kaart op en klik op het paarse rondje
- Zet de knoppen “show plates” aan en uit
- Maak een 3D print van een
- Letter “D” bij de drie D view geeft het hypocentrum aan ( diepte van de beving)
Werk de volgende vragen uit:
- Wat is het verschil tussen de aardbevingen in Italië en Griekenland?
- Lees de twee artikelen. Wat is het verschil tussen de aardbeving van 26 februari in
Froombosch en de aardbeving in Griekeland?
© Noordhoff Uitgevers
Groningers schrikken wakker van aardbeving
Zowel het KNMI als regionale media kregen veel meldingen binnen. RTV Noord
kreeg veel telefoontjes uit de omgeving van Hoogezand-Sappemeer en Slochteren,
de belangrijkste plek voor gaswinning in Nederland. Het epicentrum lag volgens het
KNMI precies tussen die twee plaatsen in, bij Froombosch, op een diepte van 3
kilometer.
Volgens RTV Noord kregen bewoners het aardig te verduren. Veel mensen
schrokken wakker en waren door de regionale zender overdonderd door de kracht
ervan. Gaswinning door de NAM is de oorzaak van de vele aardbevingen in de
provincie. Of de beving schade heeft veroorzaakt, is nog onbekend. Evers houdt dat
wel voor mogelijk.
Afgelopen week bleek nog uit een uitgebreid onderzoek van onder meer de TU Delft
dat veel inwoners van het aardbevingsgebied zich onveilig voelen, last hebben van
psychische problemen en hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn. In 15.000
huishoudens heerst volgens de studie 'een onveilig gevoel'. De onderzoekers
spraken van 'zeer schokkende resultaten'.
Volkskrant 26 februari 2016
Twee doden door aardbeving Griekenland
Bij een aardbeving langs de westkust van Griekenland zijn twee
doden gevallen. De beving vond 26 januari plaats op enkele
kilometers van het eiland Lefkas(Lefkade). Volgens het
Geodynamisch Instituut in Athene werd er een kracht van 6,1 op
de schaal van Richter gemeten.
Bron: Reuters
- Maak een 3d print m.b.v. IRIS van de aardbeving van 26 januari in Griekenland.
- Geef een verklaring voor deze aardbeving.
- Wat is het verschil tussen de aardbevingen in Turkije en die in Griekenland?
Gebruik de atlas.
- Maak een hoe-hoe zin over de kracht van de aardbeving, dus niet over de
gevolgen.
- Waar en hoe meet het KNMI aardbevingen?
Opdracht C
Je bekijkt het filmpje van de Hayward Fault en gebruik de Atlas o.a. GB 192.
(http://bit.ly/Hayward-Fault)
- Hoeveel breuken liggen er in het gebied van Hayward en welke breuk zal
waarschijnlijk het eerst van zich laten spreken?
- Verklaar waarom de impact van een aardbeving langs de Hayward Fault zo groot
is.
- Beschrijf de plaatbewegingen die in het Noordwesten van de VS voorkomen. Leg
uit wat de gevolgen van deze bewegingen zijn.
© Noordhoff Uitgevers