STICHTING VOOR INDUSTRIEBELEID EN COMMUNICATIE

STICHTING VOOR INDUSTRIEBELEID
EN
COMMUNICATIE
STRATEGISCH PLAN
juli 2003.
Industriebeleid moet permanent op de agenda.
Gelet op het economische en maatschappelijke belang van de maakindustrie hoort naar de
mening van SIC industriebeleid permanent op de agenda te staan. En dus niet alleen
aandacht te krijgen wanneer het slecht gaat met de economie maar juist ook in economisch
goede tijden. Kortom: We moeten af van het verschijnsel dat de belangstelling voor
industriebeleid een conjunctuurverschijnsel is. Daar is het belang van de maakindustrie te
groot voor, zo mag blijken uit onderstaande gegevens:






15 % van de totale werkgelegenheid in Nederland komt uit de maakindustrie
In de maakindustrie wordt circa 17 % van het Nederlands nationaal product
gerealiseerd.
Elke baan in de industrie creëert 1 baan in de dienstensector
De maakindustrie is de motor van de export. Ruim 75 % daarvan is afkomstig uit de
maakindustrie.
De maakindustrie investeert meer dan evenredig in opleiding en ontwikkeling en is
een belangrijke bakermat voor innovatie.
De maakindustrie is de belangrijkste aanjager van de groei van de
arbeidsproductiviteit.
Doelstelling SIC
SIC stelt zich ten doel het industriebeleid van sociale partners en overheid permanent te
stimuleren en hier mee richting aan te geven.
SIC heeft daarvoor een strategisch plan ontwikkeld met daarin onderwerpen waarover
beleidsadviezen worden uitgebracht.
Deze beleidsadviezen worden in eerste instantie gepresenteerd aan vertegenwoordigers van
overheid en sociale partners. SIC heeft daarvoor een gesprekspositie verworven.
Reeds verschenen beleidsadviespapers
SIC volgt de ontwikkelingen in de industrie en het industriebeleid en presenteert dit in de
industriemonitor – zie website pagina onderzoek
Mede op basis van onderwerpen uit de monitor zijn er beleidsadviespapers verschenen.
Het eerste beleidsadviespaper verscheen in november 2001 – zie website pagina
documenten en gaf een schets van de industriële ontwikkelingen en het industriebeleid, met
daarbij een aantal onderwerpen waarover advies uitgebracht zou moeten worden. Centrale
onderwerp was verhoging van de arbeidsproductiviteit.
Aansluitend, in december 2002, verscheen het eerste beleidsadviespaper
arbeidsproductiviteit – zie website pagina documenten. Primair werd in dit paper aandacht
besteed aan de noodzaak tot verhoging van arbeidsproductiviteit en de determinanten van
arbeidsproductiviteit die aandacht verdienen
Als vervolg op voorgaande paper verscheen in januari 2003, onder de titel, het
beleidsadviespaper “Plan voor de productiviteit” – zie website pagina documenten
Een aantal actiepunten worden voorgesteld, die onderdeel zijn voor een beleid ter verhoging
van de arbeidsproductiviteit..
Bovendien wordt voorgesteld een onderzoek te doen in maakindustrie en dienstensectoren
naar de activiteiten die al dan niet ondernomen worden ter verhoging van de
arbeidsproductiviteit.
De reeds geformuleerde actiepunten en daaraan toegevoegd de resultaten van het
voorgestelde onderzoek vormen dan tezamen het “SIC plan voor de arbeidsproductiviteit “
Onderwerpen waaraan aandacht besteed gaat worden
Om de concurrentiepositie van de maakindustrie te versterken is naar de mening van SIC
verhoging van arbeidsproductiviteit gewenst.
Het is om die reden dat SIC zich primair richt op het uitbrengen van adviezen ter verhoging
van de arbeidsproductiviteit. Beleidsterreinen die ook tot versterking van de
concurrentiepositie leiden krijgen evenzeer aandacht.
A ) Naar een “SIC plan voor de arbeidsproductiviteit “
Vooralsnog rangschikt SIC de volgende beleidsterreinen onder arbeidsproductiviteit.
Investeringen in Onderzoek en Ontwikkeling (innovatiebeleid)
Investeringen in Onderwijs en Opleidingen
Investeringen in bekendheid geven aan economische/maatschappelijke betekenis van de
maakindustrie ter verbetering van het imago.
Investeringen in interne organisatievormen die werknemers stimuleren.
Invloed van diensten en beschermde sectoren op de maakindustrie.
Per augustus 2003 ziet het SIC plan arbeidsproductiviteit er als volgt uit:
1) Verbeteren bestaande gegevens.
De bestaande vormen van gegevensverzameling maken het steeds lastiger om een goed
beeld te krijgen van de feitelijke industriële ontwikkelingen en de vervlechting met andere
sectoren. Het CBS verzamelt en publiceert deze gegevens. Voorstellen voor andere
vormen van gegevensverzamelingen en met name voor de ontvlechting van de
maakindustrie en de dienstensector moeten geformuleerd worden en aan het CBS
worden voorgelegd.
2) Activiteiten in beeld.
Om een beeld te krijgen van de activiteiten die al dan niet ondernomen worden ter
bevordering van de arbeidsproductiviteit, door overheid, sociale partners, individuele
ondernemingen in maakindustrie en dienstensectoren zal onderzoek gedaan moeten
worden. Op basis van de onderzoeksresultaten zullen de onderwerpen die daarvoor in
aanmerking komen van advies voorzien worden.
3) Onderzoek productiviteit.
Op verzoek van SIC heeft het Economisch en Sociaal Instituut ( ESI ) van de VU in
A’dam ( Prof. E. Bartelsman ) een onderzoeksvoorstel gedaan naar de
productiviteitsgroei in diensten en beschermde sectoren en de concurrentiekracht in de
industrie. SIC heeft aan overheid en sociale partners geadviseerd dit onderzoek in
uitvoering te geven. Als de arbeidsproductiviteit in de diensten en beschermde sectoren
niet stijgt kan de internationale concurrentie positie van Nederland aangetast worden. De
relatie tussen de twee sectoren dient gekwantificeerd te worden.
4) Winnen met de industrie.
Op verzoek van SIC heeft Communication Concert een beleidsadviesplan communicatie
gemaakt, onder de titel “winnen met de industrie “.- zie website pagina documenten.
SIC heeft aan overheid en sociale partners geadviseerd op basis van het
communicatieplan een campagneplan te laten maken en hier uitvoering aan te geven. De
campagne richt zich op bekendheid geven van het economisch en maatschappelijk
belang van de maakindustrie onder opinie en beleidsmakers. Dit alles ter verbetering van
het imago. Een verbetering van het imago zal een bijdrage leveren aan verhoging van de
arbeidsproductiviteit.
5) Rapport: Tekort aan technici.
Op verzoek van SIC heeft de Stichting voor Economisch Onderzoek ( SEO Prof. J.
Theeuwes – Dr. M. Pomp), verbonden aan de UvA het position paper “tekort aan technici
“en het advies bèta / techniek gepresenteerd. Zie website pagina documenten.
Geadviseerd wordt om drie experimenten te doen met financiële prikkels ter bevordering
van de instroom in het bèta onderwijs. SIC heeft overheid en sociale partners
geadviseerd deze experimenten uit te voeren.
6) Behoud technici en hun kennis.
Als we het over tekort aan technici hebben is het van belang over concrete gegevens te
beschikken. De vraag die voorligt is “wat is de vervangingsvraag”, rekening houdend met
de toekomstige vergrijzing. De vraag die tevens gesteld moet worden is welk beleid door
bedrijven wordt gevoerd om hun technici te behouden en wat er gedaan wordt om het
kennisniveau op peil te houden c.q. te verhogen. SIC zal antwoord op die vragen gaan
geven en beleidsadviezen presenteren.
7) Industriebeleid en universiteiten.
Op universitair niveau wordt onvoldoende aandacht aan industrie / industriebeleid
besteed. SIC wil daarin verandering aanbrengen door het vestigen van leerstoelen en
masteropleidingen industriebeleid. De universiteit van A’dam heeft reeds ingestemd met
de het vestigen van een leerstoel en een masteropleiding. De aanstellingsprocedure voor
een bijzonder hoogleraar is gestart. Met andere universiteiten worden gesprekken
gevoerd.
8) Onderzoek Managementstrategie.
Door de universiteiten van Nyenrode en A’dam ( Prof. Bouwens en Hartmann ) is op
verzoek van SIC een onderzoeksvoorstel gemaakt over “de invloed van
managementstrategieën op arbeidsproductiviteit “ – zie website pagina documenten.
SIC heeft aan overheid en sociale partners geadviseerd dit onderzoek in uitvoering te
nemen.
9) Innovatie.
Elk najaar ( december ) verschijnt de SIC industriemonitor, met daarin een onderwerp dat
extra aandacht krijgt ( high light ). Voor december 2003 is gekozen voor het onderwerp
“innovatie”. Als onderdeel van de monitor verschijnt over dit thema een position paper,
dat in het voorjaar van 2004 een vervolg zal krijgen middels een beleidsadviespaper.
Monitor en beleidsadvies zullen aan overheid en sociale partners gepresenteerd worden.
10) Toekomst van R&D-activiteiten.
Uit publicaties blijkt dat grote multinationale ondernemingen steeds meer van hun R&D
activiteiten naar het buitenland verplaatsen. Is dat zo – welke redenen liggen hieraan ten
grondslag – wat zijn de gevolgen voor de Nederlandse economie – moet getracht worden
dit te voorkomen en zo ja wat moet er dan voor beleid gevoerd worden. SIC zal
onderzoek stimuleren en op basis daarvan advies uitbrengen.
Op basis de eerder genoemde beleidsterreinen zal SIC nieuwe onderwerpen m.b.t.
arbeidsproductiviteit signaleren. Enerzijds via de industriemonitor, anderzijds vanuit
berichten uit de samenleving.
De adviezen die hierover worden uitgebracht zullen zoals gebruikelijk aan overheid en
sociale partners, maar ook aan het door de regering geformeerde innovatieplatform.
B ) Overige onderwerpen
11) Zoals blijkt uit publicaties is er de nodige industriële productie naar het buitenland
verplaatst en wordt verwacht dat dit in de toekomst nog grootschaliger zal gaan
plaatsvinden. Vragen als : Is dat zo – In welke mate – in welke sectoren – Wat zijn de
redenen – Wat zijn de gevolgen voor de economie – Moet getracht worden dat te
voorkomen en zo ja wat is dan het beleid wat gevoerd moet worden. SIC zal
onderzoek activeren en beleidsadvies uitbrengen.
12) Er dient gericht beleid ontwikkelt te worden ter bevordering van het aantrekken van
buitenlandse productiebedrijven.
13) Investeringen in verbetering van de infrastructuur zijn noodzakelijk.
14) De overheid dient een voorwaardenscheppend beleid te ontwikkelen ten behoeve
van de exportbevordering.
15) De overheid dient beleid te ontwikkelen met betrekking tot overname door
buitenlandse bedrijven van Nederlandse ondernemingen en het verdwijnen van
productieve kennis.. Kennis moet zoveel mogelijk in Nederlandse handen blijven en
voorkomen moet worden dat negatieve beslissingen ten koste van dochterbedrijven
in Nederland uitvallen.
16) De overheid dient beleid te ontwikkelen met betrekking tot de rol van de overheid bij
bedrijfssluitingen in Nederland van bedrijven die tot een buitenlandse multinational
behoren.
17) Het huidige financierings/subsidiebeleid van de overheid moet geïnventariseerd en
op zijn betekenis beoordeeld worden.
18) Beleid ontwikkelen m.b.t. betrokkenheid van de overheid bij de financiering aan
bedrijven (geen verliesfinanciering). Nederlandse banken zijn meer handelsbanken
en doen hier weinig aan.
19) De overheid moet op dezelfde indringende wijze als de Duitse overheid dat doet bij
de Europese commissie op aandringen meer rekening te houden met de behoeften
van de industrie. Er moet een Europees industriebeleid komen..
Namens bestuur van SIC
Willem van der Stokker
Voorzitter
Augustus 2003