open brief Hoog tijd voor integraal

Open brief
Zwolle, 6 februari 2017
Hoog tijd voor integraal industriebeleid
Het nieuwe kabinet moet prioriteit geven aan industriebeleid, waarvan innovatie,
onderwijs en scholing integraal onderdeel uitmaken. Een innovatieve en schone
maakindustrie is een sterke basis voor economische groei en werkgelegenheid.
Twente weet als geen andere regio in Nederland hoe technologie de economie en
samenleving kan veranderen. Door de introductie van stoommachines kon de lokaal
georiënteerde textielindustrie zich in de negentiende eeuw omvormen tot een grote
producent van katoen voor de export. Op speciale weefscholen werden werknemers opgeleid
in het nieuwe spinnen, spoelen en weven. De industriële revolutie bracht de Twente zo
economische groei, nieuw werk en inkomen. Maar er doemden ook nieuwe sociale kwesties
op, zoals de werkloosheid die optrad dankzij de vervanging van het traditionele handwerk
door machines.
Ook vandaag de dag heeft de technologische vooruitgang twee gezichten. De bestaande
manier van produceren en verdienen wordt opnieuw uitgedaagd door een nieuwe manieren
van werken. Robotisering, digitalisering en de toepassing van nieuwe materialen zetten de
maakindustrie op z'n kop. Stijgende energieprijzen en schaarse grondstoffen dwingen om de
productie 'circulair' te maken. Dit alles is ook nu weer een kans voor de economie. Twente
heeft goede technische opleidingen, gerenommeerde onderzoeksinstituten en een sterk
cluster technologiebedrijven. En dankzij de samenwerking in Kennispark is de regio
ongekend succesvol in het omzetten van kennis in nieuwe bedrijvigheid. We zijn in staat om
technologische veranderingen om te zetten in nieuwe werkgelegenheid.
Tegelijkertijd zijn er ook nu weer potentiële verliezers: mensen voor wie de toekomst
onzeker is. Bestaande bedrijven in de maakindustrie moeten zich heroriënteren op hun
toegevoegde waarde in veranderende productieketens. Blijven innoveren is onvermijdelijk
om als bedrijf te overleven. De noodzaak tot aanpassen treft ook medewerkers, want
bestaande beroepen verdwijnen en nieuwe ontstaan. Het is daarom van belang om onze
kinderen al vroeg vertrouwd te maken met ICT en technologie. Werknemers zullen zich
moeten blijven ontwikkelen en steeds weer nieuwe kennis en vaardigheden opdoen. En
mensen die door robots en computers hun baan kwijtraken zullen via omscholing nieuwe
kansen moeten krijgen. Dit alles stelt hoge eisen aan de kwaliteit en flexibiliteit van met
name het beroepsonderwijs.
Het is dan ook hoog tijd voor een industriebeleid, waarvan innovatie, onderwijs en scholing
een integraal onderdeel uitmaken. De provincie Overijssel heeft hiervoor de komende jaren
pag. 1/2
reeds tientallen miljoenen euro's gereserveerd. Ook de regionale Agenda van Twente geeft
naar verwachting een hoge prioriteit aan de maakindustrie. Maar in de landelijke politiek is
het te stil. Wij roepen het nieuwe kabinet al vast op om het industriebeleid formeel als
'groot project' aan te merken. Dit betekent concreet dat innovatie en technische scholing
een hoge prioriteit krijgen en dat hierover periodiek een stevige verantwoording aan de
Kamer plaatsvindt. De urgentie wordt op dit moment onvoldoende gevoeld. Het huidige
programma voor de innovatie van de maakindustrie ('Smart Industry') heeft een sterke
regionale basis, maar steekt qua omvang schril af bij de enorme overheidsimpuls in andere
industrielanden. Ook moet veel meer worden geïnvesteerd in scholing van de huidige en
toekomstige beroepsbevolking. Het Techniekpact moet met volle kracht worden doorgezet,
op alle niveaus van het onderwijs. Een numerus fixus bij technische opleidingen en
bezuinigingen op de introductie van technologie in het primair onderwijs staan hier volstrekt
haaks op.
Eddy van Hijum, gedeputeerde Economie van de provincie Overijssel
Fred van Houten, hoogleraar Design Engineering aan de Universiteit Twente
pag. 2/2