compex VWO 2003 I cv

Antwoorden
19
20
Deelscores
Maximumscore 2
• doordat de elasticiteit/de diameter van de slagaders is afgenomen
• werkt het hart krachtiger (om een toereikende bloedstroom in stand te houden) en daardoor
wordt de hartspier dikker
1
1
Maximumscore 3
• door de vernauwing pompt het hart minder bloed per tijdseenheid weg, waardoor de
bloedstroom in het hele lichaam afneemt
• daardoor wordt koolstofdioxide minder snel afgevoerd en neemt de concentratie daarvan toe
• daardoor neemt de ademfrequentie toe
1
1
1
Maximumscore 1
aorta
21
Enzymwerking
22
Maximumscore 3
• de optimumtemperatuur neemt af
1
In een juiste verklaring moeten de volgende aspecten te onderscheiden zijn:
• hoe hoger de temperatuur waaraan de enzymmoleculen zijn blootgesteld, hoe sneller de
enzymmoleculen denatureren
1
• daardoor blijven er bij hogere temperaturen minder lang intacte enzymmoleculen over om
de reactie te bewerkstelligen / blijven er bij lagere temperaturen langer intacte
enzymmoleculen over om de reactie te bewerkstelligen
1
Chimpanseegedrag
Maximumscore 3
Voorbeelden van juiste beschrijvingen met voorbeelden van bijbehorende afkortingen:
23
beschrijving
met de mond direct het water drinken
met een hand het water naar de mond brengen
het water uit een uitgekauwd stokje zuigen
met een (isolatie)dop het water naar de mond brengen
24
afkorting
Dr m
Dr h
Dr st
Dr dp
• drie juiste beschrijvingen
• twee juiste beschrijvingen
• minder dan twee juiste beschrijvingen
2
1
0
• voor drie bij de beschrijvingen passende afkortingen van maximaal vier tekens
1
Maximumscore 2
Voorbeelden van juiste antwoorden:
• imitatie: het jong drinkt op dezelfde manier (met de hand) als de moeder
• trial and error: een chimpansee heeft een manier ontdekt om van een lekke isolatiedop
gebruik te maken
• imitatie met een juist voorbeeld uit het videofragment
• trial and error met een juist voorbeeld uit het videofragment
300011 CV42
7
1
1
Lees verder
Antwoorden
Deelscores
Maximumscore 1
Voorbeelden van juiste antropomorfismen:
(met) respect (opzien) / onderdanig / (groet) beleefd / nederig / slooft zich uit
25
• voor twee juiste antropomorfismen
• voor minder dan twee juiste antropomorfismen
26
1
0
Maximumscore 2
Voorbeelden van juiste gedragselementen:
• houding laag/gebogen
• kop omlaag
• achteruitlopen / omlopen / opzij gaan / zich afkeren
• het achterste tonen (vrouwtje)
• hijgende/hoge geluiden maken
• wippende bewegingen maken
• vier juiste gedragselementen
• drie juiste gedragselementen
• twee of minder juiste gedragselementen
27
2
1
0
Maximumscore 2
Voorbeelden van juiste observaties:
• bij 1 hoger dan 2: volwassen vrouwtjes groeten volwassen mannetjes (en niet omgekeerd)
• bij 2 hoger dan 3: volwassen vrouwtjes bemachtigen meer sla dan de jongeren / jongeren
worden door de vrouwtjes weggehouden van het eten
per juiste observatie
1
Fotoperiodiciteit
28
Maximumscore 3
• de kritische nachtlengte is 10 uur
• het is een lange-dagplant
• bij alle langere donkerperioden dan de kritische nachtlengte gaat de plant niet bloeien / bij
alle kortere donkerperioden dan de kritische nachtlengte gaat de plant wel bloeien
1
1
1
Opmerking
Gebruik van een kritische daglengte van 14 uur dient fout gerekend te worden.
300011 CV42
8
Lees verder
Antwoorden
Deelscores
Maximumscore 3
Een voorbeeld van een juiste tabel is:
29
donkerperiode
12 uur donker
6 uur donker / lichtflits / 6 uur donker
bloei
ja
nee
Voorbeeld van een juiste verklaring:
De dagbloem is een korte-dagplant, dat betekent dat de plant bloeit als de donkerperiode
tenminste een bepaalde lengte heeft. Als de donkerperiode (van 12 uur) door een lichtflits
wordt opgesplitst in twee korte perioden (van ongeveer 6 uur), zijn deze donkerperioden te
kort voor bloei.
• voor een overzichtelijke tabel met de resultaten
• voor de vermelding dat de dagbloem een korte-dagplant is
• en dat door de lichtflits de (aaneengesloten) donkerperiode te kort werd om in bloei te
1
1
komen
30
1
Maximumscore 2
• Een flits rood licht in de donkerperiode veroorzaakt bloei, een flits verrood licht heeft dat
effect niet
• Voor het al dan niet in bloei komen van de plant is alleen de (golflengte van de) laatste
lichtflits in de donkerperiode van belang
1
1
Maximumscore 2
Voorbeeld van een juist antwoord:
Onder invloed van een flits rood licht wordt meer Pfr gevormd, voor de plant een signaal dat
het licht is. Onder invloed van een flits verrood licht wordt er meer Pr gevormd, voor de
plant een teken dat het donker is.
31
• voor het verband tussen de aard van de lichtflitsen en de vorming van Pfr en P r
• voor het verband tussen Pfr en ’licht’ en tussen P r en ’donker’
1
1
ATP en hardlopen
Maximumscore 1
De dissimilatie van glucose en de omzetting van creatinefosfaat in creatine.
32
Maximumscore 1
Het model stopt met doorrekenen als de hoeveelheid ATP in de spier kleiner is dan de
behoefte aan ATP omdat de spier/loper de activiteit dan niet meer kan volhouden.
33
34
35
36
Maximumscore 2
• de hoeveelheid creatinefosfaat daalt het snelst
• na 10 seconden is het ongeveer 0,13 mmol geworden
Maximumscore 2
• snelheid v1 is beperkend
• als de snelheid verhoogd wordt, blijkt er in het model meer ATP over te blijven dan bij de
lagere snelheid
Maximumscore 2
• de snelheid op de sprint is 36 km/uur of 10 m/sec, de snelheid op de marathon 20,1 km/uur
of 5,6 m/sec, de inspanning op de marathon is dan (20,1/36 of 5,6/10 =) 56%
• de simulatietijd van (2 uur en 6 minuten =) 7560 seconden wordt voltooid, dus er is
voldoende ATP om de marathon uit te lopen
300011 CV42
9
1
1
1
1
1
1
Lees verder
Antwoorden
37
Deelscores
Maximumscore 2
• ongeveer 13 sec (tussen de 10 en 15 sec) zonder glucose-aanvoer
• tenminste / meer dan 100 seconden met glucose-aanvoer
1
1
Einde
300011 CV42
10
Lees verder