Radiotherapie op maat

Onderzoekers Maastro Clinic en onderzoeksinstelling GROW doen belangrijke ontdekking
Radiotherapie op maat
MAASTRICHT, ?? september 2012 – Onderzoekers van Maastro Clinic en van GROW,
een onderzoeksinstelling van het Maastricht UMC+, zijn erin geslaagd een genetisch
algoritmisch model te ontwikkelen dat bepaalt in welke mate longkankerpatiënten
bijwerkingen zullen krijgen van radiotherapie. Deze ontdekking is belangrijk voor het
optimaliseren van de stralingsdosis waarmee kankerpatiënten worden behandeld.
Momenteel is het nog zo dat alle patiënten een lage, veilige stralingsdosis krijgen. Dat heeft te
maken met potentiële bijwerkingen van de radiotherapie. Bij 10 procent van de patiënten
treden namelijk ernstige bijwerkingen op. Dit heeft geleid tot de huidige praktijk om te starten
met een lage, veilige stralingsdosis, wat als consequentie heeft dat de meerderheid van de
patiënten niet de meest effectieve anti-tumorale dosis krijgt. Het is dus van het grootste belang
de patiënten met de grootste kans op bijwerkingen vooraf te identificeren, zodat per patiënt de
optimale (maximale) stralingsdosis kan worden gegeven. De huidige beschikbare tests zijn
hiervoor onvoldoende betrouwbaar.
Onderzoekers van GROW en Maastro Clinic hebben onderzocht in hoeverre verschillen in het
DNA-materiaal van de mitochondriën, de energiecentrales van de cel, een rol spelen bij de
bijwerkingen van radiotherapie. Het DNA-materiaal van de mitochondriën kan eenvoudig
worden geïsoleerd uit bloed of speeksel. In een eerste studie is bij 170 patiënten met
longkanker een verband aangetoond tussen min of meer schadelijke genetische varianten en
de stralingsgevoeligheid. Om het cumulatieve effect van deze varianten te bepalen zijn
specifieke algoritmes ontwikkeld, en deze blijken een hoge voorspellende waarde te hebben.
Dat betekent in de praktijk dat aan de hand van het DNA van de mitochondriën de optimale
stralingsdosis per patiënt kan worden berekend. Dat mag met recht behandeling op maat
heten.
Het berekenen van de optimale stralingsdosis kan ook nuttig zijn bij het selecteren van
patiënten voor protonentherapie. Maastricht is een van de kandidaten die in de race zijn om
die protonentherapie in Nederland in een speciaal centrum te gaan aanbieden (zie
WWW.PROTONENMAASTRICHT.INFO). Hoewel er weinig grootschalige vergelijkende
studies bestaan, is er veel experimenteel bewijs dat protonen voor betere resultaten zorgen bij
de behandeling van bepaalde soorten kanker.
Het onderzoek naar het bepalen van de optimale stralingsdosis heeft een kwart miljoen euro
subsidie gekregen van het Netherlands Genomic Initiative (NGI), met als doel deze vinding te
valideren in een grotere patiëntenpopulatie en te valoriseren. Of dat laatste zal gebeuren in de
vorm van een dienst of als een kant-en-klaar product is nog niet duidelijk. Momenteel wordt
er gewerkt aan de oprichting van een spin-off-bedrijf om ervoor te zorgen dat de vinding
beschikbaar komt. NGI heeft de oprichting van een bedrijf als voorwaarde gesteld voor het
verkrijgen van de subsidie.
EINDE PERSBERICHT