Titel van de presentatie

De weg naar cultuur
Ruimtelijke aspecten van culturele interesse en
deelname aan het cultuuraanbod.
Badisco, J., I. Glorieux, L. Jacobs & K. Lauwerysen
Vakgroep sociologie
Onderzoeksgroep TOR
11/06/2009 | pag. 1
Verticale en horizontale
spreiding
• Verticale spreiding: ongelijke
cultuurparticipatie van verschillende
sociale lagen van de bevolking
• Horizontale spreiding: geografische
spreiding van cultuur
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 2
Cultuur- en
gemeenschapscentra
• Gelijkenissen:
– Gesubsidieerd door de overheid
– Een plaats waar diverse vormen van cultuur
zich onder één dak bevinden: theater, muziek,
vorming, jeugdwerking,…
• Verschilpunten:
– Een cultuurcentrum (CC) richt zich op de
bevolking van een streekgericht werkingsgebied
– Een gemeenschapscentrum (GC) is gericht op
de lokale bevolking van een wijk of gemeente
Titel van de presentatie
20/07/2017 | pag. 3
Cultuurbeleid in Vlaanderen
• Jaren 1960-70: geografisch
spreidingsbeleid  uitbouw netwerk
cultuurcentra
• Vanaf jaren 1980: verticaal
spreidingsbeleid  vraagstimulering
• Huidige situatie: horizontale + verticale
invalshoek
Titel van de presentatie
20/07/2017 | pag. 4
Onderzoeksvraag
Nagaan invloed horizontale spreiding op
cultuurparticipatie:
• Is men meer geïnteresseerd in cultuur indien men
dichter bij het cultuuraanbod woont?
• Participeert men meer aan cultuur indien men
dichter bij het cultuuraanbod woont?
• Multilevel opzet (vgl. Colpaert & Lauwerysen)
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 5
Data & Methoden: Data
• Bevolkingsonderzoek Vlaams steunpunt
voor beleidsgericht onderzoek cultuur,
jeugd, & sport. 2003-2004. 2849
Vlamingen tussen 14 & 85 jaar.
(Tweestapssteekproef)
• Cultuuraanboddata (2004).
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 6
Afhankelijke variabelen
PCA Culturele interesse:
Tabel B1. De sterke van de relaties tussen de oorspronkelijke variabelen en de nieuwe component
voor culturele interesse (Componentladingen)
Variabelen
Culturele interesse
Musea en tentoonstellingen voorbije maand geïnformeerd
0,759
Revues, shows of musicals, voorbije maand geïnformeerd
0,652
Cultuuragenda's voorbije maand
0,765
Besprekingen van concerten of cd's voorbije maand
0,674
Besprekingen van toneel, ballet of dansvoorstellingen voorbije maand
0,723
Film- en dvd-besprekingen voorbije maand
0,554
Architectuur of monumenten voorbije maand
0,613
Eigenwaarde Culturele interesse
3,247
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 7
Afhankelijke variabelen
PCA: Cultuurparticipatie
Bezoek evenement met kunst
Bezoek museum schone kunsten
Bezoek museum hedendaagse kunst
Bezoek bioscoopcomplex
Concert klassieke muziek
Operette of operavoorstelling
Concert folk- of wereldmuziek
Concert pop- of rockmuziek
Concert met dance
Concert met kleinkunst/chanson
Concert met jazz/blues
Balletvoorstelling
Dansvoorstelling
Toneelvoorstelling
Musical
Revue/show
Eigenwaarde componenten
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 8
Participatiegraad
0,389
0,488
0,535
0,364
0,585
0,496
0,567
0,492
0,383
0,550
0,539
0,382
0,422
0,484
0,349
0,314
3,653
Onafhankelijke variabelen
PCA Culturele overerving
Tabel B3. De sterkte van de relaties tussen de oorspronkelijke variabelen en de nieuwe component voor culturele
overerving (Componentladingen)
Component
culturele overerving
Bezoek museum of tentoonstelling
0,760
Toneel-, ballet- of dansvoorstelling
0,719
Bezoek bibliotheek
0,587
Bezoek bioscoopcomplex
0,511
Revue, show of musical
0,525
Concert klassieke muziek of opera
0,558
Concert pop-, rock-, folk- of andere muziek
0,384
Bezoek monumenten, kerken of andere gebouwen
0,704
Eigenwaarde
0,366
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 9
Onafhankelijke variabelen
Afstand
• Cultuurregiomodel (Colpaert & Lauwerysen, 2004)
• Kerngemeenten (22)
• Categorieën:
–
–
–
–
Antwerpen, Brussel, Gent
Culturele kerngemeenten
Aangrenzende gemeenten
Andere gemeenten
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 10
Multilevel analyse
• Niveau 2: Afstand gemeenten
• Niveau 1: Individuele kenmerken
(scholingsgraad, culturele overerving, …)
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 11
Resultaten: interesse
Nulmodel ICC: 3,5 %
Model 1
Model 2
Veranderlijke
ß
Sig.
ß
Sig.
Constante
-0,166
***
0,191
**
Lager Secundair Onderwijs
-0,646
***
Hoger Secundair Onderwijs
-0,304
***
Hoger Onderwijs
.
Jonger dan 29 jaar
Refcat
-0,102
30 tot 44 jaar
-0,124
*
45 tot 59 jaar
0,052
ns
Ouder dan 60 jaar
Refcat
0,198
.
***
0,472
***
0,201
***
0,145
**
Refcat
.
Level 1 veranderlijken (individuele kenmerken)
Culturele overerving
ns
***
Level 2 veranderlijken (gemeentekenmerken)
Brussel - Antwerpen - Gent
0,560
Kerngemeenten
0,163
Randgemeenten
0,140
ns
*
Andere
Refcat
.
% Totaal verklaarde variantie
1,7%
14,5%
% Verklaarde variantie individueel niveau
-
12%
% Verklaarde variantie gemeenteniveau
51,5%
91,1%
Intra-groepscorrelatie (ICC) (%)
1,7%
0,35%
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 12
Resultaten: participatie
Nulmodel ICC: 2,2%
Model 1
Model 2
Veranderlijke
ß
Sig.
ß
Sig.
Constante
-0,083
ns
0,252
***
Lager Secundair Onderwijs
-0,710
***
Hoger Secundair Onderwijs
-0,431
***
Hoger Onderwijs
Refcat.
.
Werkend
0,102
*
Student
-0,089
ns
Gepensioneerd
-0,028
ns
Niet-werkend
Refcat.
.
Culturele overerving
0,144
***
Level 1 veranderlijken (individuele kenmerken)
Level 2 veranderlijken (gemeentekenmerken)
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 13
Brussel - Antwerpen - Gent
0,392
***
0,219
**
Kerngemeenten
0,021
ns
-0,006
ns
Randgemeenten
0,087
ns
0,073
ns
Andere
Refcat.
.
Refcat.
.
% Totaal verklaarde variantie
0,80 %
17,8 %
% Verklaarde variantie individueel niveau
0,10 %
15,9 %
% Verklaarde variantie gemeenteniveau
31,5 %
100 %
Intra-groepscorrelatie (ICC) (%)
1,5%
0%
Besluit
• Individuele kenmerken blijven belangrijker
• Afstand is de voornaamste factor voor
verschillen tussen gemeenten.
• Grote invloed van Brussel, Antwerpen en Gent
• Causaliteit?
• Extra inzicht dankzij multilevel (vgl. Colpaert &
Lauwerysen)
• Geringe invloed van afstand of goed
spreidingsbeleid?
De weg naar cultuur
11/06/2009 | pag. 14
Bijlage: cultuurregio model
• Cultuurregio: gebied waaruit 80% van de
participanten afkomstig zijn.
• Alle gemeenten behoren tot een
cultuurregio.
• Obv gecorrigeerde densiteit
Bijlage: cultuurregio model
Gecorrigeerde densiteit:
• Densiteit van een gemeente
• Rijafstand tussen gemeenten
• Aantal inwoners per gemeente
= Kernsteden (22)
= Omliggende cultuurregio (verdere manuele
opdeling tussen ‘aangrenzende’ en ‘andere
gemeenten)