Ontwikkeling+van+het+kind+tijdens+de+zwangerschap

Ontwikkeling van het kind tijdens de
zwangerschap



de eerste drie maanden
de middelste drie maanden
de laatste drie maanden
In negen maanden groeit een bevruchte eicel uit tot een heel mens. Dit is een prachtig maar
zeer ingewikkeld proces. Hieronder kun je in het kort lezen hoe de ontwikkeling van de
vrucht verloopt, van week tot week. Van eicel tot embryo tot foetus tot voldragen kindje.
Voor meer en uitgebreidere informatie is het boek "Een nieuw leven in beeld, van bevruchting
tot geboorte" een echte aanrader. Een schitterend boek met prachtige illustraties van het leven
in de baarmoeder.
De eerste drie maanden
De eerste drie maanden van je zwangerschap zie je aan de buitenkant vaak nog niets, binnen
in je buik gebeurt er des te meer. Voordat je ook maar weet dat je zwanger bent is het
bevruchte eitje zich al aan het delen en zich in een enorm tempo aan het ontwikkelen. Het
bevruchte eitje groeit uit tot een minimensje, een nageboorte en vruchtwater. Dat is een
bijzonder ingewikkeld proces en het is eigenlijk niet vreemd dat het soms ook wel eens
verkeerd gaat. Meestal wordt een miskraam veroorzaakt door een fout in de bouw van het
embryo. Gelukkig gaat het in verreweg de meeste gevallen goed.
Op het plaatje hieronder zie je modellen van embryo's van 1 tot 8 weken. Vergelijk de grootte
van deze embryo's eens met de vingers op de foto om een indruk te krijgen hoe ongelofelijk
klein het nog is. En toch ziet het embryo er na 8 weken al bijna als een volwassen mens uit.
Met alles erop en eraan, al zijn de verhoudingen nog een beetje anders: het hoofdje
bijvoorbeeld is ongeveer zo groot als de helft van de totale lichaamslengte.
De eerste 2 weken
De eerste twee weken van je zwangerschap krijg je cadeau. Ben je zwanger dan rekent men
die zwangerschap vanaf de eerste dag van je laatste menstruatie, al is de bevruchting eigenlijk
pas twee weken later. Op het moment dat de volgende menstruatie uitblijft en de
zwangerschapstest positief is weet je dus niet alleen dat het vruchtje al een week of twee oud
is, maar ben je ook al vier weken zwanger!
De bevruchting en de 2 weken daarna
De eisprong zal meestal 14 dagen na de laatste menstruatie optreden. Het eitje bevindt zich
nog in de eileider als het winnende zaadje zich naar binnen dringt. Van de talloze zaadcellen
die tijdens de geslachtsgemeenschap zijn uitgestoten in de schede van de vrouw zullen er
maar een paar de moeilijke tocht door de baarmoederhals naar de eicel helemaal volbrengen.
Daarvan zullen maar een paar zaadcellen door de buitenkant van de eicel heen kunnen
dringen. Zodra er eentje binnen is verandert de oppervlakte van de eicel diret, zodat er geen
andere zaadcellen binnen kunnen dringen. Op deze manier kan er altijd maar één set
chromosomen bij de eicel binnenkomen! De "winnaar" is die zaadcel die er het eerst in slaagt
om zijn kern met de kern van de eicel te laten versmelten (door met zijn staart zo te draaien
dat zijn kopje zich als het ware het celmembraan van de eicel in "boort").
De zaadcel verliest nu zijn staart. De kern van de zaadcel (waarin het erfelijk materiaal zit) en
eicel smelten samen en de 23 chromosomen van de moeder hechten zich aan de 23
chromosomen van de vader en maken op deze manier de allereerste cel die de kenmerken
bevat van het nieuwe individu (zygote). Vanaf nu ligt vast of het toekomstige kindje bruine of
blauwe ogen zal hebben en of hij wel of geen aanleg zal hebben voor een bepaalde ziekte.
Ook het geslacht is al bepaald. Al is er nog niets van te zien, het staat al vast of het toekomstig
kindje een jongen of een meisje wordt. In de rest van de tekst zullen het voor de leesbaarheid
alleen nog maar over "hij" hebben.
De eerste dag na de bevruchting heeft de bevruchte cel zich gedeeld in twee cellen. Ongeveer
30 uur na de bevruchting zijn dit er al vier geworden. De komende tijd zal dit zo doorgaan,
om de twaalf tot vijftien uur zullen de cellen zich verdubbelen. Het vruchtje groeit razendsnel:
ongeveer 6 dagen na de bevruchting bestaat het vruchtje al uit 100 cellen.
Het bevruchte eitje beweegt zich na 4 dagen door de eileider naar de baarmoeder.
Na ongeveer 7 dagen begint het eitje zich in te nestelen in het slijmvlies van de baarmoeder.
De buitenkant van de eicel hecht zich aan de baarmoederwand, deze hechtvlokken zullen later
uitgroeien tot de placenta. In de baarmoeder is genoeg ruimte voor het bevruchte eitje om
verder uit te groeien tot een voldragen baby.
Op de dag dat de moeder normaal gesproken weer ongesteld zou worden (de 14e dag na de
bevruchting) is het bevruchte eitje volledig ingenesteld in de baarmoederwand. De moeder
kan soms een klein beetje bloed verliezen als bij dit proces een klein bloedvaatje wordt
geraakt. Dit is een zogenaamde innestelingsbloeding en kan verder geen kwaad.
De ingenestelde vrucht, die nu blastocyste heet, geeft een seintje af aan de rest van het
lichaam om de zwangerschap kenbaar te maken: er worden zwangerschapshormonen
aangemaakt die zorgen dat het vruchtje wordt beschermd. Het lichaam zal hierdoor gaan
veranderen. Onder invloed van progestoron wordt het baarmoederslijmvlies dikker en de
baarmoedermond wordt afgesloten door een slijmprop. Ook stijgt je lichaamstemperatuur met
een halve tot een hele graad. Dit zal zo blijven tot het einde van je zwangerschap.
De spieren in de baarmoederwand worden zachter en elastischer. Bovendien zorgen de
hormonen ervoor dat er geen menstruatie meer zal plaatsvinden. De zwangerschapstest slaat
positief uit als er genoeg van het hormoon HCG in de urine gevonden wordt. Helaas zorgt dit
hormoon er niet alleen voor dat de zwangerschap zich goed ontwikkelt maar soms ook voor
de bekende misselijkheid bij zwangere vrouwen. Na ongeveer drie maanden wordt het werk
van het HCG-hormoon overgenomen door andere hormonen. De misselijkheid verdwijnt dan
meestal.
Zo'n week of twee na de bevruchting (week 4 van je zwangerschap) gaan de cellen in het
vruchtje differentiëren. Bestond het vruchtje eerst nog uit een heleboel cellen die precies
hetzelfde waren, nu "weet" iedere cel wat zijn uiteindelijk bestemming is. Cellen die later het
skelet gaan vormen gaan naar de buitenkant van de cel, cellen die ingewanden gaan vormen
beweging zich juist naar binnen.
Week 5
Een spannende week voor veel vrouwen. De menstruatie blijft uit en een
zwangerschapstest zou nu een positief resultaat geven.
Maar ook al is de zwangerschap net ontdekt, het vruchtje is al drie weken oud. Was het
voorheen vooral een ronde klomp met cellen, nu ziet het vruchtje er wat opgerekt uit (een
"boontje"): er is bepaald wat de bovenkant en onderkant, rechter- en linkerkant van het
embryo moeten gaan worden en daarmee zijn dus ook de plaatsen voor de organen
vastgelegd. Er wordt een begin gemaakt met de aanleg van hart en centraal zenuwstelsel. Ook
de lever, nieren en darmen beginnen zich vanaf nu te ontwikkelen en de navelstreng wordt
deze week gevormd. Zolang de baby in de baarmoeder zit krijgt hij voedingsstoffen en
zuurstof via de placenta. De vrucht is nog geen 2 millimeter lang (de grootte van het puntje
van je potlood).
Week 6
Zo'n 21 dagen na de bevruchting begint het hartje al te kloppen! Het embryo is
nog maar 4 mm lang. De hersenen en de ruggengraat zijn flink gegroeid. De staart van het
"oerbeestje" bevat beginselen van de toekomstige wervels. Over een tijdje zal deze staart
wegtrekken. De basis voor maag, darmen en longen is gevormd. De neurale buis sluit zich.
Ook het oog begint zich al te ontwikkelen.
Het embryo lijkt vooral nog erg op embryo's van andere diersoorten (het "oerdiertje").
Natuurlijk zullen de embryo's zich anders gaan ontwikkelen, maar in dit stadium is het
verschil tussen een menselijk embryo en dat van een konijn, een kat of een giraf in ieder geval
nog niet erg duidelijk te zien.
Week 7
Het embryo is nog maar 4 weken oud. Ongeveer 28 dagen na de
bevruchting ziet de baby eruit als een boontje. Er ontwikkelen zich kiembladen waaruit later
armen en benen zullen ontstaan. Omdat het voor een baby belangrijker is om dingen vast te
kunnen pakken ontwikkelen de armpjes en handjes zich iets sneller dan de beentjes en voetjes.
De moeder is nu 6 weken zwanger en heeft misschien al last van wat zwangerschapskwaaltjes
als moeheid en zere borsten. Omdat de baarmoeder groter groeit en druk uitoefent op de blaas
hebben veel vrouwen deze periode last van het gevoel vaak te moeten plassen.
Week 8
Het hoofdje heeft zich iets opgericht, het netvlies van de ogen begint zich
al te vormen en ook het gehoororgaan en de trommelvliezen beginnen te ontwikkelen.
Er beginnen kleine knopjes te ontstaan waar de armpjes een beentjes uit zullen groeien. Het
hartje kan nu helemaal zelf kloppen en houdt de bloedsomloop gaande. Het hartje is naar
verhouding enorm groot. De aanleg van hersenen en ruggenmerg is al bijna af. In de zich
ontwikkelende hersenen en het zenuwstelsel begint elektrische activiteit. Waren tot nu vooral
het hart en de hersenen belangrijk voor de ontwikkeling van de baby, deze week komen de
maag, slokdarm en lever aan de beurt.
Week 9
Het embryo begint een herkenbare menselijke vorm te krijgen. Het
staartje is bijna verdwenen. De ogen zijn nu bedekt met huid, later zullen dit oogleden
worden. Het hoofd begint ook al duidelijke sporen van een gezicht te vertonen. De neus,
oogjes en mond zijn duidelijk herkenbaar. Het oor is zich behoorlijk aan het ontwikkelen al is
er aan de buitenkant nog niets te zien. De handjes en voetjes zijn nog een soort zwemvliesjes
waarbij de tenen en vingers aan elkaar vastzitten.
Het hartje klopt nu twee maal zo snel als dat van de moeder. Het embryo is 15 mm lang en is
nu geheel omgeven door een vlies gevuld met vruchtwater ter bescherming van het embryo.
Week 10
Het oor is nu ook aan de buitenkant zichtbaar. De spieren staan in
verbinding met de hersenen en de baby kan bewegen. Dit gebeurt overigens nog lang niet
bewust, de bewegingen zijn volkomen willekeurig. De teentjes en vingertjes zijn nu gestrekt,
de vliezen ertussen grotendeels opgelost.
Het geslacht was natuurlijk al bepaald op het moment dat de spermatozoïde het eitje
binnendrong, maar tot nu toe zien jongens en meisjes er hetzelfde uit. Deze week wordt er
begonnen met de vorming van de geslachtsorganen. Het knopje tussen de benen groeit uit tot
een clitoris of een penis en de baby krijgt eierstokken of zaadballen. Het is overigens nog veel
te vroeg om op een echo te kunnen zien welk geslacht de baby heeft. Dit is pas rond de 20
weken goed zichtbaar.
Week 11
Je kindje is na 8 weken gepromoveerd van embryo tot foetus. Alle
organen zijn nu aanwezig maar kunnen nog niet worden gebruikt. Nu moeten ze nog groeien
en met elkaar in verbinding komen te staan zodat het lichaam als één geheel kan functioneren.
Je ziet al duidelijk onderscheid tussen onder- en bovenarmen en onder- en bovenbeentjes. De
baby gaat meer bewegen. Omdat het nog zo ontzettend klein is merkt de moeder daar nog niks
van. Hij zweeft vrij rond in het vruchtwater, alleen de navelstreng verbindt de foetus met de
moeder. Het kindje meet nu zo'n 4 centimeter van kruin tot stuit.
In principe kan het hartje nu worden gehoord met een Doppler (doptone) apparaat. Echter, als
de baarmoeder nog niet groot genoeg is en de baby achter het schaambot verscholen zit zal de
verloskundige het niet makkelijk kunnen laten horen.
Week 12
Het is al een compleet minimensje, de belangrijkste inwendige organen zijn nu aangelegd en
de belangrijke uitwendige lichaamsdelen zijn gevormd. De kans op een miskraam is na 12
weken behoorlijk afgenomen. Dit is dan ook de week dat de meeste vrouwen (in Nederland in
ieder geval) het grote nieuws bekend gaan maken. Het kindje is echter nog lang niet klaar om
geboren te worden, het moet nog veel groeien.
De baby heeft nu vingertjes die los van elkaar kunnen bewegen. Het mondje kan open en
dicht, en misschien is de kleine al in staat zijn duim in zijn mondje te stoppen of de
navelstreng vast te pakken. Rond de 13 weken is het kindje 6 centimeter lang.
De placenta werkt nu goed, de dooierzak is helemaal opgelost.
De middelste drie maanden
De middelste drie maanden van de zwangerschap groeit de baby vooral in de lengte. Van 8
centimeter bij drie maanden tot 33 centimeter na zes maanden. De middelste drie maanden
van de zwangerschap is de periode waarin de zwangere vrouw zich meestal het fitste voelt.
De misselijkheid van de eerste periode is over, en de buik is nog niet dik genoeg om al veel
last van te hebben.
Week 13
Heb je rond de 8 weken nog geen termijnecho gehad of ben je nog niet eerder bij een
verloskundige op bezoek geweest, dan zal in deze week toch wel gaan gebeuren. Hopelijk is
dan ook het hartje van de baby te horen met behulp van de doptone.
Het kindje is zo'n 8 centimeter lang en kan al volop bewegen. De handjes zijn compleet. Er
beginnen zich nageltjes te ontwikkelen op vingertjes en tenen. Hij kan een vuist maken en zijn
armen en benen buigen, en zijn gezichtje bewegen.
Week 14
De foetus groeit en groeit maar. De duim kan nu op en neer bewegen als duim (zodat het
handje later ook echt wat kan pakken tussen duim en wijsvinger). De bewegingen van de
foetus zijn nu niet meer onwillekeurig, ze worden echt aangestuurd door zijn hersentjes. De
foetus oefent vast met bewegingen nodig voor het latere ademhalen en eten bijvoorbeeld. En
ongelofelijk maar waar: op deze leeftijd beginnen kinderen in de baarmoeder al kleine
verschillen te vertonen in gedrag en gezichtsuitdrukkingen. Je kind is een eigen
persoonlijkheidje!
Week 15
Het gezichtje begint er wat meer uit te zien als het gezichtje dat de baby bij zijn geboorte zal
hebben. De ogen komen meer naar de voorzijde van het hoofd en krijgen oogleden en de neus
wordt zichtbaar. Ook de uitwendige geslachtsorganen worden gevormd. De ledematen en
inwendige organen zijn allemaal aangelegd, en de meeste energie wordt nu in het groeien
gestopt. Je kindje is nu al 11 cm lang.
Week 16
De foetus is nu zo'n 15 centimeter en kan zijn lichaam al een beetje meer strekken. Hij kan
zuigen (en zuigt misschien wel op zijn duim), slikken en onregelmatig "ademen". De huid is
bijna transparant. De spieren en botten worden steviger. De lever en andere organen beginnen
te werken. Er is onderzoek gedaan waaruit blijkt dat de foetus nu aanraking en pijn kan voelen
(New England Journal of Medicine).
Ook verschijnen er kleine donshaartjes op het lijfje, dit heet lanugo en laat tegen het einde van
de zwangerschap weer los. De haartjes komen in het vruchtwater terecht en worden dus ook
ingeslikt door je kleine. Ze worden in de eerste ontlasting, de meconium, weer netjes
afgevoerd.
Je eigen buik begint nu ook langzaam dikker te worden. Tijd om eens te gaan kijken naar
postiekleding voor hippe mama's!
Week 17
Is dit een tweede of volgende zwangerschap, dan kun je heel misschien de baby al voelen
bewegen. Bij vrouwen die voor het eerst zwanger zijn duurt het vaak wel tot de 20e week
voor ze het trappelen van de baby voelen. De baby heeft nu alle ruimte en is in de wakkere
uurtjes lekker aan het trappelen en aan het rondzwemmen in het vruchtwater.
Op het huidje zit huidsmeer om hem te beschermen tegen het vruchtwater waar hij in
ronddobbert. De huidsmeer zal aan het einde van de zwangerschap verdwijnen. Kindjes die
wat vroeger geboren worden zullen nog iets meer huidsmeer hebben dan kinderen die op of
over tijd zijn.
Week 18
De baby is nu zo'n 17 centimeter. Het zachte kraakbeen verandert in hard bot. Hij oefent zijn
oogjes. Soms kijkt hij rechtuit en soms behoorlijk scheel. Hij kan echter nog geen objecten
waarnemen. Wenkbrauwen en oogharen beginnen zich te ontwikkelen. De vingertjes krijgen
vingerafdrukken. De armen en benen worden steeds langer.
Bij meisjes bevinden er zich al eiblaasjes in de eierstokken en deze blaasjes bevatten al
eicellen. Na vier maanden zijn alle 5 miljoen eicellen gevormd, hiermee zal de vrouw haar
hele leven moeten doen.
Week 19
De baby krijgt wat donshaartjes over zijn hele lijfje (dit heet "lanugo"). Ook kan hij al wat
haartjes op zijn hoofd krijgen rond deze tijd. Omdat deze haartjes nog geen pigment hebben
zijn ze helemaal wit. Ook al komt er nu wat donshaar op baby's hoofdje, dat wil niet zeggen
dat de baby over een paar maanden met een grote bos krullen geboren zal worden: sommige
baby's hebben een bos met haar maar er worden er ook een heleboel vrijwel kaal geboren!
Jouw buik begint al goed te groeien en het is nu vast al goed zichtbaar voor de buitenwereld
dat je zwanger bent. Bij 20 weken zou de baarmoeder ongeveer tot aan de navel moeten
komen.
Week 20
De zwangerschap is op de helft, en ook de baby heeft nu de helft van de
lengte die hij waarschijnlijk bij de geboorte zal hebben, ongeveer 25 centimeter. In Nederland
krijgt elke zwangere vrouw tegenwoordig ook een echo bij 20 weken. De moeder kan het
kindje nu voor het eerst voelen bewegen. Bij een tweede of een volgende zwangerschap kun
je het soms al eerder voelen, waarschijnlijk omdat het gevoel bekend is. De eerste keer wordt
het trappelen vaak verward met een borrelend gevoel in de darmen. Voel je nog niks, maak je
geen zorgen. Het tijdstip waarop je voor het eerst iets voelt is afhankelijk van een heleboel
factoren, zoals de hoeveelheid vruchtwater en de ligging van de placenta.
Week 21
De oogjes zijn dicht. De baby drinkt vruchtwater en plast dat later weer uit. De niertjes
werken al. Het vruchtwater wordt door moeders lichaam steeds ververst, zo om de 3 tot 4 uur.
Van het inslikken van het vruchtwater kan de baby de hik krijgen. Wat later in de
zwangerschap kan je dat hikken van de baby soms zelfs zelf voelen. De darmpjes werken nog
niet, gedurende de hele zwangerschap zal de baby normaal gesproken geen ontlasting hebben.
Week 22
De huid van de baby wordt door een dikke laag witte huidsmeer ("vernix") beschermd tegen
uitdroging in het vruchtwater. Sommige baby's zitten bij hun geboorte nog helemaal onder de
huidsmeer, terwijl andere baby's dan al de meeste huidsmeer verloren zijn en een droog
velletje hebben. Het huidsmeer dat nog over is bij de geboorte zorgt voor een wat soepeler
tocht door het geboortekanaal.
De baby ziet er nog rimpelig uit vanwege het gebrek aan vet onder de huid, maar dat begint
zich vanaf nu te vormen. De huid begint al iets minder doorzichtig te worden en de
zweetklieren ontwikkelen zich.
Week 23
De baarmoeder is nu zo groot als een handbal. Het is van buitenaf nu duidelijk te zien dat de
vrouw zwanger is. De baby is zo'n 30 centimeter lang. Er vormen zich vingerafdrukken op de
vingertopjes. De nieren van de baby beginnen te werken en de longblaasjes ontwikkelen zich
verder. De moeder kan de baby waarschijnlijk voelen als deze van zijn ene zij op zijn andere
draait.
De oogjes zijn gevorm, maar de iris, het gekleurde deel, heeft nog geen pigment. Het
gezichtje begint al wat op dat van een pasgeboren baby te lijken nu de lippen, oogleden en
wenkbrauwen vorm krijgen.
Week 24
De baby hoeft in de baarmoeder niet te ademen, maar krijgt via het bloed van de moeder
zuurstof en voeding. De zuurstof en voeding wordt uit het bloed van de moeder gehaald en via
de placenta en navelstreng bij de baby gebracht. De hoeveelheid bloed van de moeder stijgt
met 1 tot 2 liter. Hierdoor kan een te laag ijzergehalte in het bloed optreden. De verloskundige
zal de zwangere vrouw regelmatig op hb-gehalte controleren.
Je bloeddruk zal nu iets lager zijn dan aan het begin van de zwangerschap. Mogelijk krijg je
nu wel last van extra vocht dat je vasthoudt. Na de bevalling zal dat weer verdwijnen (veel
plassen en zweten in de de kraamweek!), maar nu zit je misschien met dikke voeten en
handen.
Week 25
De hersenen ontwikkelen zich de komende periode snel. De baby kan nu licht en donker
onderscheiden en geluiden horen. Er dringen geluiden van de buitenwereld tot hem door,
maar alles wordt gedempt door het vruchtwater. Bovendien maken de ingewanden van de
moeder een enorm lawaai. Maar toch zal de baby ook na zijn geboorte geluiden van
herkennen die hij in de baarmoeder heeft gehoord en daar rustig van worden: moeders stem,
haar hartslag...
Het is een leuk idee om vanaf nu een bola te gaan dragen: een speciale hanger
die aan ketting bovenop je buik hangt. Het bijzondere aan de bola is dat hij een vrolijk, zacht
tingelend geluid maakt wanneer hij beweegt. Dit is een rustgevend geluid voor de baby voor
maar ook na de geboorte. Kijk eens in onze winkel.
De huid van de baby is nog steeds dun, doorzichtig en gerimpeld al wordt hij de komende tijd
steeds dikker.
Week 26
De baby is nu zo'n 33 centimeter.
De longen zijn nu zover ontwikkeld dat de baby, mocht hij nu geboren worden een kleine
kans heeft om te overleven. Maar er is veel medische inspanning voor nodig en het zal lang
niet altijd lukken. De longen en het centrale zenuwstelsel moeten natuurlijk nog verder
ontwikkelen. De darmpjes kunnen hun taak buiten de baarmoeder ook nog niet aan en het
kind heeft nog geen enkele reserve.
In negen maanden groeit een bevruchte eicel uit tot een heel mens. Dit is een prachtig maar
zeer ingewikkeld proces. Hieronder kun je in het kort lezen hoe de ontwikkeling van de
vrucht verloopt. Van eicel tot embryo tot foetus tot voldragen kindje. Voor meer en
uitgebreidere informatie is het boek "Een nieuw leven in beeld, van bevruchting tot geboorte"
een echte aanrader. Een schitterend boek met prachtige illustraties van het leven in de
baarmoeder.
De laatste drie maanden
In de laatste drie maanden groeit de baby snel en krijgt hij vooral meer onderhuids vet. Dat
kost behoorlijk wat energie. Bovendien heeft de aanstaande moeder nu heel wat extra gewicht
mee te slepen. Gemiddeld komt een vrouw 12 kilo aan tijdens haar zwangerschap, sommige
vrouwen minder maar sommige ook veel meer. De baby zelf weegt gemiddeld maar 4 kilo bij
de geboorte. De rest van het gewichtsverschil wordt veroorzaakt door extra bloed, vetopslag,
grotere borsten, vruchtwater en nageboorte. Met al dat extra gewicht erbij is het niet gek dat
de laatste paar maanden ook weer erg vermoeiend zijn voor de zwangere vrouw.
Week 27
De verloskundige kan nu waarschijnlijk voelen hoe de baby ligt. Maak je nog geen zorgen als
de baby nog niet met het hoofdje naar beneden ligt. Er is voorlopig nog ruimte genoeg om te
draaien. De oren hebben nu hun vaste plek op het hoofdje bereikt. Ze blijven zich ontwikkelen
tot ze de uiteindelijke vorm en grootte hebben.
De baby kan met zijn kleine handjes al goed grijpen. Misschien speelt hij wel met de
navelstreng! Op onderstaande foto zie je goed hoe ver de handjes (en het oor!) al ontwikkeld
zijn.
Week 28
De baby is nu van top tot teen ongeveer 40 cm lang maar ligt helemaal opgerold in de
baarmoeder. Het kindje heeft een redelijk goede kans om te overleven als hij onverhoopt nu al
geboren zou worden. Het nesthaar verdwijnt weer. De baby kan horen en zien. De baby hoort
geluiden van binnen maar ook van buiten de baarmoeder. Moeders stem, haar ingewanden,
het kloppen van haar hart en het gerommel van haar darmen en geluiden die vanaf buiten de
baarmoeder tot de baby doordringen. Na de geboorte voelt de baby zich veilig en vertrouwd
als hij die geluiden weer hoort, al is het ditmaal aan de andere kant van moeders buik.
De ogen van de baby gaan nu soms open als hij wakker is. Hij kan zien, maar ziet vooral licht
en donker. Als je in de zon zit moet je je buik eens bloot laten. Misschien reageert de baby op
het licht. De ogen van de baby zijn nu altijd blauw, ook al is dat nog niet de definitieve kleur.
Pas een paar weken na de geboorte, onder invloed van het licht, nemen de ogen hun
uiteindelijke kleur aan.
Week 29
De baby is nu officieel levensvatbaar. Langzaam begint het nesthaar te verdwijnen maar de
baby krijgt daar wimpers voor terug. Hij krijgt ook al wat meer onderhuids vet waardoor de
huid gladder wordt. De baby begint zijn eigen temperatuur te regelen. Bij elke controle moet
het hartje van de baby nu goed te horen zijn. Dat hartje klopt twee keer zo snel als het hart van
de moeder.
Week 30
De baby heeft steeds minder ruimte om te bewegen. Hoewel er nog genoeg ruimte is om van
positie te veranderen is het kopje duikelen en gespring van de afgelopen weken nu afgelopen.
Week 31
Sommige baby's zullen rond deze tijd hun definitieve positie in de baarmoeder hebben
ingenomen. Maar er is nog tijd genoeg voor de baby's die nog niet goed liggen om te keren.
De baby slaapt 90 procent van de tijd.
De longen kunnen nu lucht inademen, hoewel het kindje zeker medische hulp nodig zal
hebben als het onverhoopt nu geboren zou worden. De hersenen zijn ongeveer zover
ontwikkeld dat ze controle hebben over de ademhaling, het spijsverteringssysteem en de
lichaamstemperatuur. Drie belangrijke stappen om buiten de baarmoeder te kunnen overleven.
Het duurt nog wel even voor alle gebieden in de hersenen (bijvoorbeeld die waar het
geheugen of de fantasie geregeld worden) ook helemaal ontwikkeld zijn.
Week 32
Het kraakbeen wordt harder en gaat verbenen. Bij de geboorte zijn de botten al stevig, maar
nog niet overal: de schedel bestaat nog uit verschillende delen die over elkaar heen kunnen
schuiven. Dit is nodig om het hoofdje van de baby bij de geboorte makkelijker door het
bekken heen te kunnen persen. De hersenen en het hoofdje groeien enorm hard in deze
periode.
Week 33
Alle zintuigen werken nu, de baby kan voelen, proeven (vruchtwater!), zien, horen en zelfs
ruiken. Hij is ongeveer 45 centimeter lang.
Week 34
Je gaat misschien deze week met zwangerschapsverlof, of misschien heb je besloten zo lang
mogelijk door te werken en ga je pas met 36 weken met verlof. Probeer in ieder geval zo veel
mogelijk rust te nemen. De laatste weken zijn meestal best zwaar. De ruimte wordt steeds
beperkter, zowel voor de baby als voor de ingewanden van de moeder. Kwaaltjes als
maagzuur en veel plassen kunnen je nachtrust verstoren. En die dikke buik en de extra kilo's
zitten ook behoorlijk in de weg.
Week 35
Het kindje is bijna volgroeid. Gemiddeld is de baby nu 47 cm lang. Als de baby nu geboren
wordt spreek je over een prematuur en moet je nog steeds naar het ziekenhuis maar de baby
heeft 99 procent kans om te overleven. De baby kan zijn temperatuur zelf nog niet regelen
omdat het te weinig onderhuids vet heeft. Bovendien ontbreekt de zuigreflex nog zodat de
baby moeite zal hebben zelf te drinken.
Het immuunsysteem van de baby begint te ontwikkelen, zodat de baby straks kan reageren op
bacteriën. Ook de moeder geeft in de laatste maand nog wat antistoffen aan de baby door die
de baby kan beschermen tegen kinderziektes, bacteriën en griepvirussen. De nageltjes zijn
inmiddels zo lang dat de baby zichzelf kan krabben.
Week 36
Het bewegingspatroon van het kindje verandert de laatste weken van de zwangerschap. Het
kindje komt nu behoorlijk krap te zitten, en zal minder kunnen bewegen. De moeder zal
vooral het porren van knietjes en ellebogen voelen, soms op meerdere plaatsen tegelijk.
Een eerste kind zal rond deze tijd in de goede houding gaan liggen, d.w.z. met het hoofdje
naar beneden en de billen omhoog. Bij een tweede of volgende kind kan dat nog wel wat later
in de zwangerschap gebeuren omdat er nog wat meer ruimte is. Als de baby indaalt in het
bekken gaat het hoofdje "vast" zitten en kan hij helemaal niet meer draaien. Het indalen van
de baby kan soms steken in de vagina geven, of de vrouw kan even last van weeën
(indalingsweeën) krijgen. Bovenin de buik komt juist weer wat meer ruimte omdat de baby
naar beneden is gezakt.
Te vroeg geboren baby’s hebben meer kans op geelzucht. Als de baby te geel is kan het nodig
zijn om hem onder de blauwe lamp te leggen.
Week 37
Vanaf 37 weken mag je in principe thuis bevallen - als
er verder geen indicatie is om in het ziekenhuis te bevallen. De baby is nu genoeg ontwikkeld
en lekker mollig geworden. Hij is ongeveer 50 cm lang en weegt gemiddeld 3000 gram. Hij
heeft nu genoeg spierkracht ontwikkelt om zijn hoofd te draaien en op te heffen.
Pin je niet te veel vast op de uitgerekende datum, slechts 4 procent van de baby's komt precies
op de uitgerekende datum. Elk moment tussen de 37e en 42e week wordt als "op tijd" gezien.
Het kan nu dus zomaar gebeuren, maar het kan ook nog 5 weken duren. Sta er niet teveel bij
stil en wacht gewoon af wanneer het gebeurt.
Tegen deze tijd zou de baby met het hoofdje naar beneden moeten zijn gaan liggen. Ligt hij
nog in stuit, dan kan de gynaecoloog in het ziekenhuis proberen om de baby te draaien door
de baby aan de buitenkant van de buik vast te pakken en zo te draaien. Er wordt geen garantie
gegeven dat dat ook daadwerkelijk zal lukken, en als het lukt kan de baby ook zo maar weer
terugdraaien. Als de baby in stuit blijft liggen moet de bevalling in het ziekenhuis
plaatsvinden. Of het nu op de natuurlijke manier zal gaan of via een keizersnede.
Week 38
De baby is nu officieel voldragen. De longetjes zijn rijp. Als de baby geboren wordt let dan op
zijn houding: hier kun je aan zien hoe hij de laatste paar weken in de baarmoeder gelegen
heeft, met zijn handjes onder zijn kin of bij zijn oor bijvoorbeeld.
Week 39
Een extra voedingsstoot zorgt ervoor dat de baby na de geboorte een paar dagen zonder
voeding kan. Dat komt goed uit, want het duurt meestal een paar dagen voordat de
borstvoeding goed op gang komt. De huidsmeer en lanugo die de baby de afgelopen tijd heeft
verloren zijn in het vruchtwater terecht gekomen. En, omdat de baby vruchtwater inslikt, ook
in de darmen van de baby. Ze vormen dan ook een onderdeel van de eerste (groen/bruine)
ontlasting van de baby - meconium genaamd. In sommige gevallen, bijvoorbeeld wanneer de
baby het moeilijk heeft tijdens de bevalling, zal hij zijn eerste ontlasting nog voor de geboorte
in het vruchtwater doen. Dit "meconiumhoudend vruchtwater" is een reden om in het
ziekenhuis te moeten bevallen. Er moet worden voorkomen dat de baby dit vieze vruchtwater
na de geboorte inslikt en zo meconium in de longetjes krijgt.
Week 40
De uitgerekende datum is aangebroken. Het gemiddelde gewicht van een baby die op de
uitgerekende datum wordt geboren is rond de 3400 gram. De baby heeft dan nageltjes, het
nesthaar en huidsmeer zijn zo goed als verdwenen.
Slechts een paar procent van de vrouwen bevalt op de uitgerekende datum. Een bevalling in
de periode van 3 weken voor de uitgerekende datum tot 2 weken erna wordt als normaal
gezien. Na 42 weken zwangerschap wordt er medisch ingegrepen als de bevalling nog niet
spontaan is begonnen.
En dan? Bevalling en kraamperiode
Na 40 weken zwangerschap, soms iets meer soms iets minder, is het tijd om de baby op de
wereld te zetten.