Rode klaver

Puur natuurlijk vrouw
Een frisse kijk op kruidenremedies en verwennerijen voor vrouwen
Inhoud workshop

In drie stappen naar een optimale gezondheid

Mineralentekorten als oorzaak van vrouwelijke klachten

Je lever, dirigent van je hormonenspiegel

Helende kruiden voor specifieke klachten
• 10 helende kruiden: rode klaver, framboosblad, paardenbloem,
gember, Chinese engelwortel, duizendblad, herderstasje,
vrouwenmantel, vogelmuur en roos.
• Praktijkgedeelte: uitwerken van een aantal recepten met deze
kruiden.
Inleiding

De cycli in de natuur weerspiegelen onze eigen vrouwelijke cyclus en onze
levenscyclus.

Maancyclus (gemiddelde cyclus van de vrouw duurt 29 dagen = maancyclus)

Spreekwoord bij de Sioux-indianen: “Als grootmoeder maan haar gezicht
bedekt, bloeden de vrouwen.” Voor lichtvervuiling = menstruatie viel op volle
maan. (Cyclus kan geregeld worden via invloed maanlicht).

Seizoenen

Door inherente verbinding tussen vrouwen en de natuur: herboristen avant la
lettre. Vrouwen wisten welke kruiden ze moesten aanwenden om gezond te
blijven of te worden.

Belangrijk = ze focusten zich niet op een deel, maar wel op het geheel
(hele lichaam),
Hedendaagse geneeskunde versus
kruiden

Hedendaagse geneeskunde zoomt vaak in op een deel van ons lichaam: het
orgaan waar de kwaal zich manifesteert, wordt in het vizier genomen.

Veel vrouwenklachten verdwijnen bij focus op het hele lichaam + levensstijl.

Kruiden: in eerste plaats deel van levensstijl  ze kunnen een gezond
eetpatroon aanvullen.

Belangrijk = er zijn verschillende categorieën van kruiden. Deze kennis heb je
nodig om baat te hebben bij het gebruiken van kruidenmiddeltjes.
Verschillende kruidencategorieën
 Groenteachtige
kruiden
 Medicinale kruiden
 Potentieel giftige kruiden
Groenteachtige kruiden

Eerder voedingssupplement dan medicijn.

Bevatten weinig potentieel giftige stoffen.

Voeren vooral veel voedingsstoffen aan (grote hoeveelheden mineralen,
vitaminen, sporenelementen, enzymen, eiwitten,…)

Kan je vergelijken met groenten.

Je moet er veel van gebruiken, wil je hun effect ervaren.

Gebruik: in sterke ‘kruidenijsthee’: minstens 10 gram gedroogd kruid op 1 liter
water, nacht laten trekken (of minstens vier uur).

Effect = cumulatief (een beetje zoals bij groenten: één keer per week groenten
eten  effect = minimaal. Elke dag groenten eten  effect = groot). Net zo met
groenteachtige kruiden. Herhaling = de sleutel tot een goeie werking van deze
kruiden.
Voorbeelden van groenteachtige kruiden

Brandnetel (Urtica dioica)

Framboosblad (Rubus idaeus)

Kaasjeskruid (Malva sylvestris)

Kleefkruid (Galium aparine)

Kliswortel (Arctium lappa)

Lindebloesem (Tilia cordata)
Voorbeelden van groenteachtige kruiden

Meidoorn (bloesem en bes) (Crateagus spp.)

Rode klaver (Trifolium pratense)

Roos en rozenbottel (Rosa canina, Rosa rugosa, Rosa spp.)

Viooltjes (Viola tricolor, Viola odorata)

Vogelmuur (Stellaria media)

Weegbree (Plantago major, Plantago lanceolata)
Medicinale kruiden

Kunnen je lichaam stimuleren (b.v. koffie) of kalmeren (b.v. valeriaan),

Bevatten sterkere medicinale stoffen, b.v. etherische oliën (waardoor
medicinale kruiden vaak ook sterkere geur hebben dan groenteachtige
kruiden).

Geven sneller resultaat dan de groenteachtige kruiden. Werken sterker.

Meestal gebruiken in kleinere hoeveelheid. (zijn ‘thee of tinctuurkruiden’)

B.v. een kopje kamillethee elke dag kan. Een liter kamillethee maakt je op de
duur zenuwachtig.

B.v. een kopje koffie elke dag kan. Een liter koffie elke dag maakt je op de
duur moe of net zenuwachtig.
Voorbeelden van medicinale kruiden

Citroenmelisse (Melissa officinalis)

Chinese engelwortel (Angelica chinensis)

Duizendblad (Achillea millefolium)

Gember (Zingiber officinalis)

Herderstasje (Capsella bursa pastoris)

Kamille (Matricaria recutita)

Koffie (Coffea spp.)
Voorbeelden van medicinale kruiden

Krulzuringwortel (Rumex crispus)

Lavendel (Lavandula spp.)

Munt (Mentha spp.)

Paardenbloem (Taraxacum officinale)

Valeriaan (Valeriana officinalis)

Vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris)

Zoethout (Glycyrrhiza glabra)
Giftige kruiden
Giftige kruiden

Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)  glycoside digoxine geïsoleerd in
geneesmiddel tegen hartritmestoornissen en hartfalen.

Slaapbol (Papaver somniferum)  opium, morfine en codeïne worden
geïsoleerd uit deze plant.

Giftige kruiden liggen aan de basis van onze hedendaagse farmacie die er
bestanddelen uit isoleert om medicijnen te maken.

Vanzelfsprekend ligt deze categorie van kruiden buiten het doel van deze
workshop.
Drie stappen naar een optimale
vrouwelijke gezondheid
1.
Los mineralentekorten op
2.
Ondersteun je lever
3.
Gebruik helende kruiden met een specifieke
werking
Stap één en twee zijn noodzakelijk bij elke vrouwelijke kwaal.
Stap drie volgt daarna pas.
Mineralentekorten

Mineralen spelen rol in zowat alle lichaamsprocessen.

(lichte) tekorten aan mineralen liggen aan de basis van veel klachten zoals
vermoeidheid, PMS, menstruatiestoornissen, krampen, nervositeit,
geïrriteerdheid, koude handen en voeten, broze nagels, constipatie,
hoofdpijn, slapeloosheid, rusteloze benen en hartkloppingen.

Voortdurende lichte mineralentekorten (dr. G. Verhelst noemt dat
hypovitaminose) worden onder andere veroorzaakt door:

Verarmde bodem

Antinutriënten uit voeding

Gebrek aan vers voedsel en vetfobie
Groenteachtige kruiden als natuurlijk
mineralensupplement: kruidenijsthee

Groenteachtige kruiden  meer mineralen dan de gemiddelde groente

Het kost minder tijd om groenteachtige kruiden te gebruiken (in
kruidenijsthee) dan om verse groenten klaar te maken.

Bij dagelijks gebruik in een rotatie tussen kruidenijsthee van de verschillende
groenteachtige kruiden: veel vrouwelijke kwaaltjes zullen vanzelf
verdwijnen.

Alle groenteachtige kruiden zijn geschikt, de volgende zijn de lekkerste:
Brandnetel – rode klaver – kliswortel – lindebloesem en framboos.
Hoe maak je kruidenijsthee?

Doe tien gram gedroogde kruiden (en één schijfje citroen voor de smaak)
op een liter heet water in een glazen pot met deksel. Laat het aftreksel
minstens vier uur trekken, (beter een hele nacht lang ).

Gebruik liefst gedroogde kruiden (omwille van de harde celwand van kruiden)

Bouw langzaam op: beginnen met één glaasje en langzaam opvoeren. Je mag
gerust een ganse liter op een dag leegdrinken.

Drinken van kruidenijsthee vult je voorraad van voedingsstoffen langzaamaan
bij, zodat je lichaam optimaal kan functioneren en niet gaat ‘haperen’
(=kwaaltjes)
Opgelet!

Gebruik nooit aromatische kruiden (munt, kamille, rozemarijn, tijm, salie...)
om kruidenijsthee te maken!

Dit zijn veilige kruiden, maar je gebruikt ze niet in grote hoeveelheden.

Maar wees gerust: meer dan een slok zou je niet binnenkrijgen van een
kruidenijsthee van deze kruiden zonder te kokhalzen.

Je kan er wel een gewone thee mee maken, waarvoor je twee koffielepeltjes
gedroogd (of vier koffielepels vers) kruid 10 à 15 minuten in een kop (250 ml)
gekookt water laat trekken.
In the picture: twee vrouwenkruiden bij
uitstek
Rode klaver (Trifolium pratense)
Framboosblad (Rubus idaeus)
Rode Klaver (Trifolium pratense)
Foto: © Katrin De Neve
Rode klaver

Gebruikte delen: bloemtoppen

bom van voedingsstoffen: vitamine C, betacaroteen, een hele rist Bvitaminen, calcium, ijzer, chroom, selenium, magnesium, zink en silicium.

Tonicum voor het vrouwelijk lichaam.

Bevat veel fytosterolen: stoffen die een goeie vrouwelijke hormonale balans
verzekeren (verhinderen dat oestradiol zich opstapelt).

Levert op zijn minst vier belangrijke antitumorale stoffen in onder andere de
strijd tegen borstkanker.

Stimuleert botvorming bij postmenopauzale vrouwen.

zuivert je bloed, houdt de slagaders elastisch, ondersteunt je lever en heeft
gunstige invloed op je lymfesysteem.
Rode klaver

Superlekkere ijsthee! (smaakt een beetje naar zwarte thee)

Bloedverdunnend: oppassen als je bloedverdunners neemt. Stoppen 2 weken
voor operatie of tandheelkundige ingreep.

Bij drogen: letten dat er geen fermentatie optreedt  dicumarol 
problemen met bloedstolling (antidoot = vitamine K).
Framboos (Rubus idaeus)
Framboosblad

Fragarine versterkt spieren van baarmoeder en bekken  voorkomt
verzakkingen.

Reguleert menstruatiecyclus

Bij uitblijvende menstruatie

Bij pijnlijke, overvloedige menstruatie

Bevat veel makkelijk opneembaar ijzer, calcium, mangaan en vitamine B3
(vitamine die pilgebruiksters en vrouwen met PMS vaak tekort hebben).

Bereidt baarmoeder voor op de bevalling: wordt aangeraden tijdens laatste
drie maanden voor de bevalling.

Vergemakkelijkt het geven van borstvoeding.

Geschikt voor elke vrouw in iedere fase van het leven.
Je lever, dirigent van je
hormonenspiegel

Lever ondersteunen = zorgen voor een goed hormonaal evenwicht

Lever:

Levert bouwstenen voor je hormonen.

Zorgt voor afbraak van hormonen, zodat er niet teveel hormonen in je bloed
circuleren.
FABEL: “Je moet je lever ontgiften” klopt niet: je lever slaat geen gifstoffen op. Lever
= soort van recyclagefabriek die giftige stoffen omzet in onschadelijke stoffen. Wat niet
omgezet raakt  opgeslagen in vetcellen.
Strenge zuiveringskuren zorgen er net voor dat de ontgiftende capaciteit van je lever
daalt (door gebrek aan voeding).
“Bitter in de mond…”

“… maakt niet alleen het hart gezond.” Ook de lever vaart wel bij de bittere
smaak.

Bitter ondersteunt je spijsvertering: zorgt dat de goeie spijsverteringssappen
afgescheiden worden op het juiste moment.

Veel van de gifstoffen die je lever belasten, ontstaan door gebrekkige
spijsvertering.

Last van reflux, constipatie, diarree, een opgeblazen gevoel en winderigheid?
Indicatie dat je bitter nodig hebt.

Veel hardnekkige vrouwenkwaaltjes lossen op wanneer je de lever gaat
ondersteunen met kruiden.
In the picture: leverondersteunende
kruiden
Paardenbloem (Taraxacum officinale)
Gember (Zingiber officinale)
Paardenbloem (Taraxacum officinale)
Foto: © Katrin De Neve
Paardenbloem

Wortel = vooral leverondersteunend, blad = vooral diuretisch

Zowel wortel als blad komen van pas bij vrouwenkwaaltjes

Wortel: bevat fyto-oestrogenen: belangrijk voor menopauzale vrouwen.
Paardenbloemwortel levert dan de nodige bouwstenen voor het produceren
en reguleren van hormonen.

Paardenbloemblad = diuretische werking gelijk aan die van geneesmiddel
Lasix, maar dan zonder neveneffect van kaliumverlies. Bijzonder goed tegen
premenstruele klachten als vocht ophouden, opgezette buik en gespannen
borsten.

Ondersteunt bij indigestie, winderigheid, opgeblazen gevoel en constipatie.
Bevordert de galfunctie, de stofwisseling en de celfunctie.
Paardenbloem

Een van de meest waardevolle kruiden bij hardnekkige vrouwenkwaaltjes.

Opgelet: niet geven bij obstructie van de galwegen, darmobstructie of
maagzweren, voor de rest een volkomen veilig kruid.
Gember (Zingiber officinale)
Gember

Doeltreffend leverondersteunend kruid + echt vrouwenkruid,

Bevordert de bloedcirculatie in het bekken  gunstig voor alle
menstruatieklachten.

Antispasmodisch: verzacht krampen.

Afrodisiacum + vruchtbaarheidsverhogend.

Ondersteunt spijsvertering.

Topmiddel tegen misselijkheid (veilig voor zwangere vrouwen, wel in de
kleinst mogelijke werkzame hoeveelheid geven).

Ontstekingsremmend

Goeie remedie bij verkoudheid, griep.
Gember

Opgelet: werkt bloed verdunnend.

Veertien dagen voor operatie of tandheelkundige ingreep stoppen met
toedienen.

Niet geven bij hoge koorts, maagzweer, galstenen en hoge bloeddruk.
Helende kruiden voor specifieke
klachten

Inleiding: over xeno-oestrogenen en fyto-oestrogenen

Helende kruiden:

Chinese engelwortel (Angelica sinensis)

Duizendblad (Achillea millefolium)

Herderstasje (Capsella bursa pastoris)

Vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris)

Vogelmuur (Stellaria media)

Roos (Rosa spp.)
Over xeno-oestrogenen en fytooestrogenen

Hormonaal evenwicht = belangrijk voor vrouwelijke gezondheid

Wordt tegenwoordig beïnvloed door xeno-oestrogenen.

Xeno-oestrogenen = chemische stoffen uit o.a. milieu, plastic verpakkingen
en cosmetica die oestrogene activiteit uitvoeren.

Hoe komt dat?

Cellen hebben hormoonreceptoren (slot)

Daarop passen bepaalde hormonen (sleutel)

Xeno-oestrogenen zien er zelfde uit als eigen oestrogenen (dubbel van sleutel)

Xeno-oestrogenen bezetten onze receptoren: eigen oestrogeen heeft zo geen kans
meer.
Xeno-oestrogenen

Geven sterke oestrogene prikkel + brengen zo hormonenspiegel in de war.

Gevolg:

PMS

Menstruatiestoornissen

Cystes in de borst

Menopauzekwaaltjes

Ontstekingsgerelateerde ziekten als reuma, hart- en vaatziekten, autoimmuunziekten

Sommige onderzoeken zeggen: verband tussen hormoonafhankelijke kankers
(borstkanker, prostaatkanker) en xeno-oestrogenen.
Xeno-oestrogenen vermijden

Zoveel mogelijk biologisch eten, vooral zuivel en vlees (pesticiden, herbiciden
hebben xeno-oestrogene activiteit).

Bronwater in glas (geen plastic) + plastic verpakkingen vermijden.

Kiezen voor natuurlijke cosmetica + huishoudproducten.

Flesje bodylotion leeg? Je hebt de helft ‘opgegeten’ via je huid. “Wat je niet kan
eten, smeer je niet op je huid.”
Fyto-oestrogenen als bescherming

Stoffen uit planten en kruiden met zwak oestrogeenachtige werking.

Leveren bouwstoffen aan voor de eigen hormonen.

Beschermen hormonenspiegel: ‘bezetten’ je hormoonreceptor zodat xenooestrogeen geen kans krijgt.

Sterk geconcentreerd in:

Bonen

Linzen

Zaden, pitten, noten

Citrusschillen (b.v. heel lekker in thee!)

Bessen
Fyto-oestrogenen


Geconcentreerd in:

Rode klaver

Paardenbloemwortel
Tegenstrijdige berichten over rode klaver:
Gaan niet over het hele kruid, wel over geïsoleerde fyto-oestrogenen uit rode klaver in
een capsule = geen kruid, maar wel medicament gemaakt in laboratorium.
Hele kruid biedt net bescherming.

Ander kruid die hormonaal evenwicht herstelt (maar zonder fyto-oestrogene
werking) = Chinese engelwortel.
Chinese engelwortel (Angelica sinensis)
Chinese engelwortel

‘Dong quai’ – ‘Ginseng van de vrouwen’

Hormoonbalancerend dankzij algemeen versterkend effect + ondersteuning
van de lever.

Stimuleert bloedcirculatie, vooral in bekken  goed bij menstruatieklachten,
krampen, koude handen en voeten, onvruchtbaarheid

Goed bij menopauzeklachten als vaginale droogte, stemmingswisselingen en
slaapstoornissen.

Goed voor kouwelijke vrouwen, vrouwen met bloedarmoede.
Chinese engelwortel

Theoretisch: door stimulering bloedcirculatie beter niet bij overvloedige
menstruatie, maar in praktijk: zelden verergering van bloedverlies.
Integendeel.

Kan hele jaar door gebruikt worden, tijdens menstruatie: stopperiode.

Niet geven aan zwangere en zogende vrouwen.

Niet geven bij diarree en acute virale aandoeningen (griep, verkoudheid).

Bloedverdunnend.

In China: injecties van Chinese engelwortel tegen sciatique  90% van
patiënten zijn er daardoor van verlost.
Duizendblad (Achillea millefolium)
Duizendblad

Een van belangrijkste vrouwenkruiden in de geschiedenis.

Effect op alles wat met ‘bloed’ te maken heeft.

Helpt zowel bij uitblijvende menstruatie als bij overvloedige menstruatie en
tegen krampen.

Tegenstrijdig? Kruiden hebben meestal ‘balancerend’ effect (anders dan
geneesmiddelen die een gerichte actie uitvoeren).

Stimuleert de bloedcirculatie: tegen koude handen en voeten, spataders en
aambeien.

Stimuleert spijsvertering, ondersteunt de lever.

Bij verkoudheid: zweetdrijvend, waardoor koorts verlaagt.
Duizendblad

Weetje: goed middel om insecten af te weren.

Niet gebruiken tijdens zwangerschap of zogen.

Best niet langer dan één maand na elkaar gebruiken (stopperiode inlassen).

Best enkel in acute situaties gebruiken, gedurende korte periode (1 week,
bijvoorbeeld).
Herderstasje (Capsella bursa pastoris)
Herderstasje

Beste middel om abnormale bloedingen te stoppen (in tinctuurvorm van de
verse plant)  door sterk bloedstelpende stoffen.

Vaak aangeraden na de bevalling en tegen overmatig bloedverlies tijdens
menopauze.

Is het effectiefst als je het vers gebruikt  vers op tinctuur zetten.

Je mag het acuut in vrij hoge dosis gebruiken (elk uur een druppelteller
bijvoorbeeld, tot de bloeding afneemt).

Enkel acuut gebruiken, niet over een langere periode.
Vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris)
Vrouwenmantel

Tonicum voor de baarmoeder:

Tegen verzakking

Tegen overmatig bloedverlies

Bij witte vloed

Voor herstel baarmoeder na de bevalling

Zwitserse kruidenpastoor Künzle: “veel operaties aan de vrouwelijke
geslachtsorganen zouden kunnen voorkomen worden als vrouwen dit kruid
van jongs af regelmatig zouden gebruiken.”

Meer tonisch kruid dan herderstasje: je gebruikt het over een langere periode
(best in theevorm: 4 gram gedroogd kruid per kop water, 15 min. trekken).

Niet gebruiken tijdens de zwangerschap.
Vogelmuur (Stellaria media)
Vogelmuur

Heel voedzaam: chlorofyl (de groene ontgifter) en mineralen,
waaronder calcium, magnesium, mangaan, zink, ijzer, kalium en vitamine C
en A

Gebruikt door sterrenchefs = groente = volkomen veilig in gebruik.

Afkoelend middel + goed voor de schildklier: excellent tegen opvliegers.

Bevordert gezond metabolisme (vetverbranding)

Lost overmatig slijm op in darmen en longen.

Lost cystes op (in tinctuurvorm van de verse plant).

Goed voor het lymfestelsel: tegen gespannen en pijnlijke borsten

Ontstekingswerend: goed voor de huid, tegen jeuk.
Roos (Rosa spp.)
Foto: © Katrin De Neve
Roos (bloem)

Symbool voor vrouw: zacht en delicaat, maarrrr: heeft doorns: imponerend,
krachtig.

Een van de beste vrouwenremedies, zowel voor lichaam als geest.

Verzacht gebroken hart + ook goed voor fysiek hart (werking = ongeveer gelijk
aan die van meidoorn), versterkt bloedcirculatie + helpt bij hartkloppingen.

Bij angst, rusteloosheid, nervositeit en milde depressie.

Helpt bij perfectionisme.

Versterkt het zenuwstelsel (goed bij hoog sensitiviteit)
Roos (Bloem)

Brengt verkoeling: goed tegen opvliegers, bij PMS veroorzaakt door emoties +
irritatie.

Ontstekingswerend + verzachtend: goed bij vaginale droogte.

Helpt bij tussentijds menstrueel bloedverlies.

Tegen krampen (ook van prikkelbaredarmsyndroom).

Tjokvol antioxidanten.

‘Kruidenbotox’: versoepelt en verstevigt de huid + zorgt voor mooie teint.
Aan de slag!
Dankjewel voor jullie aanwezigheid. Hopelijk
hebben jullie ervan genoten én gaan jullie ook
thuis meteen aan de slag met de kruidenijsthee en
de andere recepten!
Feedback is altijd welkom bij
[email protected]
Kruidige groeten! Anntje